نقش‌آفرینی سوریه در تقابل محور مقاومت با رژیم صهیونیستی (مقاله)
نقش‌آفرینی زیرکانه سوریه در مقابله محور مقاومت علیه رژیم صهیونیستی جنگ اسرائیل علیه غزه منافع و مخاطرات زیادی را برای سوریه هم خلق کرده است. اسرائیل با اینکه در سال‌های گذشته مرتباً به مراکز مختلف سوری و پایگاه‌ها و فرودگاه‌های آن تجاوز داشته در فاصله شروع طوفان الاقصی تاکنون بر شدت و تعدد حملات تجاوزکارانه خود افزوده و بارها فرودگاه‌های دمشق و حلب را بمباران کرده است و چند بار به بهانه اینکه ایران و شبه‌نظامیان منطقه‌ای تحت حمایت تهران از سرزمین‌ها و زیرساخت‌های سوریه برای حمله احتمالی به اسرائیل استفاده می‌کنند، مناطق روستایی در سوریه را مورد حمله قرار داده است. اما رمز خویشتن‌داری سوریه با وجود افزایش این حملات باید مورد بررسی قرار گیرد. سیاست دهه‌های گذشته سوریه در مقابل رژیم صهیونیستی به رسمیت نشناختن این رژیم جعلی و عدم درگیری مستقیم و علنی بوده است البته رژیم صهیونیستی و امریکا معتقدند که سقوط دولت اسدها به افزایش احساس امنیت این رژیم کمک خواهد کرد. سوریه نه می‌خواهد و نه می‌تواند از پیامدهای نبرد حماس با صهیونیست‌ها شانه خالی کند؛ اما بر تداوم سیاست عدم مقابله مستقیم پافشاری می‌کند البته این سیاست راهبردی قابل‌تبیین و دفاع است.
منافع این جریان برای سوریه:
صبر استراتژیک سوریه برای رسوایی امریکا در حمایت از اسرائیل
جاشوآ لندیس، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهاما می‌گوید: «اصلی‌ترین منفعتی که سوریه ممکن است از جنگ غزه ببرد، میزان آسیبی است که به پرستیژ و جایگاه آمریکا در جهان عرب وارد می‌شود. حمایت کامل بایدن از اسرائیل در تلاشش برای کشتار فلسطینیان در غزه باعث شده است تا توانایی آمریکا در متحد کردن کشورهای عربی و اسلامی علیه ایران و سوریه از بین برود.»
بازسازی چهره سفاک نشان‌داده‌شده سوری‌ها در وحشی‌گری‌های صهیونیست‌ها
در طول جنگ‌آفرینی‌های غرب علیه سوریه رفتارهای خشن جریان داعش و دیگر مخالفان سوریه، عمدتا در رسانه‌های غربی و عبری و عربی سانسور می شد. با توجه به تمرکز رسانه‌های عمدتا غربی و صهیونیستی در سال‌های قبل برای به تصویر‌کشیدن چهره‌ای بسیار سفاکانه از ارتش سوریه، حملات ددمنشانه و وحشیانه صهیونیست‌ها در غزه آن تصویرسازی‌ها را به حاشیه برد و مدال کودک‌کشی و ظلم در افکار عمومی جهانی به دژخیمان صهیونیست اهداشد. جوزف کشیشیان، پژوهشگر اندیشکده مرکز ملک فیصل در ریاض می‌گوید: «بعد از یک دهه جنگ که طی آن میزان بی‌سابقه‌ای از وحشی‌گری و بربریت مشاهده شد، دمشق در جایگاهی قرار می‌گیرد که ادعا کند وحشی‌گری اسرائیل توانسته است روی او را سفید کند.»
اضمحلال توافق‌های مبتنی بر طرح ابراهیم
دمشق درعین‌حال خوشحال می‌شود که ببیند تلاش‌های آمریکا برای توسعه توافق‌های ابراهیم باهدف عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل با توقف مواجه شده است. سوریه از دوران رهبری حافظ‌اسد بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰ کاملاً مخالف شناسایی رسمی اسرائیل توسط کشورهای عربی بود که سال ۱۹۷۹ توسط مصر آغاز شد. در این چارچوب همین موضوع که جنگ غزه باعث شده است احتمال توافق عربستان سعودی و اسرائیل برای عادی‌سازی روابط بسیار کمتر شود، برای دمشق یک نکته مثبت تلقی می‌شود.
آسیب‌دیدن پیمان صلح اسرائیل و اردن امضا شده در 1994
اینکه پیمان صلح اردن و اسرائیل هم امروز از هر زمان دیگری از زمان امضایش در سال ۱۹۹۴ تاکنون آسیب‌پذیرتر شده است، مایه رضایت دمشق است. جاشوآ لندیس می‌گوید: «جنگ غزه، بار دیگر موضوعیت جبهه مقاومت را در جهان عرب احیا کرد. نه‌تنها اپوزیسیون سوریه، بلکه جهان عرب هم عموماً اهمیت جبهه مقاومت را در سال‌های عرب به تمسخر گرفته بودند. امروزه عرب‌ها بار دیگر از مقاومت حمایت می‌کنند. از نظر آنها توافق‌های ابراهیم و دیپلماسی آمریکا به‌شدت ضدعرب و کاملاً هوادار اسرائیل محسوب می‌شود.»
تسریع در بازعضویت سوریه در اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی
جنگ غزه نه‌تنها بیش‌ازپیش ائتلاف‌های گذشته سوریه را تقویت می‌کند، بلکه حتی آشتی اسد را با دشمنان پیشینش در خاورمیانه مانند عربستان سعودی تسریع می‌کند. این موضوع را می‌شد در دعوت‌شدن بشار اسد به اجلاس مشترک سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب در ریاض مشاهده کرد. کریم امیل بیطار، استاد دانشگاه سن‌جوزف بیروت می‌گوید: «اسد تلاش می‌کند تا خودش را بعد از یک دوره حذف‌شدن بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۲ بار دیگر عضو کلوپ [کشورهای عربی] نشان دهد.
مخاطرات ورود سوریه به جنگ مستقیم و علنی
توسعه جنگ به یک جنگ گسترده‌تر منطقه‌ای است.
ورود مستقیم سوریه به جنگ علیه رژیم صهیونیستی باعث فعال‌شدن مخالفان داخلی متشکل بشار است تحرکات ارضی متخاصمانه ترکیه و احتمالاً اردن و حمله مستقیم امریکا و هم‌پیمانانش برای دفاع از اسرائیل خواهد شد که این امر عملاً روشن‌کردن آتش جنگ در منطقه غرب آسیا است. گیر پدرسون فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه همزمان با شدت یافتن جنگ اسرائیل و فلسطین هشدار داد: خطر گسترش جنگ غزه به سوریه وجود دارد.[۱]
آسیب‌پذیری زیاد سوریه در صورت ورود مستقیم به جنگ
سوریه به‌عنوان یک کشور جنگ‌زده که بخش‌هایی از آن همچنان تحت اشغال خارجی است، متوجه این موضوع است که به‌شدت نسبت به هر حمله‌ای آسیب‌پذیر است. نگرانی عمیق سوریه نسبت به تمامیت ارضی کشورش باتوجه‌به حضور امریکا و تسلط آن بر اراضی وسیعی از این کشور، وضعیت مخالفان دولت و تسخیر ادلب توسط آنان، مزاحمت‌های گسترده احزاب کرد استقلال‌طلب و سیاست تجاوزکارانه و اشغال‌گرایانه اعلامی ترکیه قابل‌درک است و اهتمام سوریه برای احتراز گشودن جبهه جدید درگیری را به‌صورت علنی کاملاً توجیه می‌کند بیطار می‌گوید: «اسد می‌داند که ضعیف‌ترین حلقه در این زنجیر است و اگر اسرائیل در نابودی حماس یا حمله به حزب‌الله ناتوان باشد، ممکن است تصمیم به حمله به سوریه بگیرد. برخی از سوریه‌ای‌ها تصور می‌کنند ممکن است اسرائیل باهدف حذف‌کردن یکی از نزدیک‌ترین متحدان ایران، ترجیح بدهد به رژیم سوریه حمله کند.»[۲]
موضع‌گیری‌های هماهنگ سوریه با محور مقاومت
سوریه در طول طوفان الاقصی مواضع سخت سیاسی علیه رژیم صهیونیستی اتخاذ نموده است به‌عنوان‌مثال: موضع سخت سوریه درباره جنایات رژیم صهیونیستی در غزه؛ محکومیت دیگر کافی نیست به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری رسمی سوریه (سانا)، وزارت امور خارجه سوریه تأکید کرد: محکومیت دیگر کافی نیست. آنچه اکنون لازم است اقدامات واقعی برای پایان‌دادن به کشتار مردم فلسطین توسط اسرائیل و مجازات مقامات اسرائیلی است که سعی در سرپوش‌گذاشتن بر بحران‌های داخلی خود دارند.[۳]
واکنش سوریه به حمله به بیمارستان المعمدانی غزه
دولت سوریه در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به بیمارستان المعمدانی در غزه، بیانیه داد و آن را به‌شدت محکوم کرد به گزارش ایرنا به نقل از خبرگزاری رسمی سوریه؛ سانا، در این بیانیه آمده است: دولت دمشق نسل‌کشی صدها نفر از مردم بی‌گناه غزه را اقدامی وحشیانه می‌داند که بیانگر میزان کینه‌توزی رژیم صهیونیستی که با ارتکاب جنایات خود به اوج تجاوز و کشتار رسیده است... آنچه نیروهای جنایت‌کار صهیونیستی در حمله به این بیمارستان مرتکب شدند، یکی از فجیع‌ترین و خونین‌ترین نسل‌کشی علیه بشریت در دوران مدرن است. این جنایت شنیع تنها ما را به یاد جنایات این رژیم می‌اندازد که بر پایه کشتار دسته‌جمعی تأسیس و پایه‌گذاری شده است و تصویری آشکار از ادامه رویکرد گروهک‌های به‌وجودآورنده رژیم جنایت‌کار صهیونیستی است. دولت دمشق اعلام کرد که سوریه کشورهای غربی به‌ویژه ایالات متحده آمریکا را مسئول این کشتار و کشتارهای دیگر می‌داند، چون شریک رژیم صهیونیستی در تمامی عملیات کشتار سازمان‌یافته علیه مردم فلسطین است. [۴]
حمله بلندی‌های جولان با پهپاد انتحاری
به گزارش رسانه‌های اسرائیلی، یک فروند پهپاد انتحاری به منطقه‌ای باز در جنوب بلندی‌های جولان اصابت کرده است. بلندهای جولان علاوه بر اهمیت نظامی و استراتژیک، یک‌سوم آب موردنیاز اسرائیل را تأمین می‌کند و تنها پیست اسکی اسرائیل را در خود جای‌داده است.[۵]
اهم دلایل عدم ورود مستقیم و علنی سوریه به درگیری با رژیم صهیونیستی بعد از طوفان الاقصی
- سوریه مهم‌ترین کریدور انتقال نیرو و تسلیحات به حزب‌الله و حماس است. این کریدور باید امن بماند و وارد معرکه نشود. در این مرحله درگیرشدن گروه‌های غیررسمی و نیابتی مزیت‌های بیشتر و ریسک کمتری در قیاس با مداخله بازیگر دولتی دارد و سوریه یک دولت است و ورود به جنگ عواقب کلانی دارد.
- مداخله علنی و مستقیم، منجر به تحریک بیشتر آمریکا برای ورود مستقیم‌تر به مناقشه می‌شود و حمایت‌های بین‌المللی از اسرائیل را گسترش می‌دهد.
- مداخله علنی و مستقیم، منجر به حملات بیشتر اسرائیل به سوریه می‌شود که این کشور را در وضعیت شکننده‌ای به لحاظ اجتماعی و سیاسی قرار می‌دهد.
- بشار در هماهنگی کامل عملیاتی و لجستیکی با ام‌القرای محور مقاومت، حزب‌الله و تا حدی حماس قرار دارد. به گفته جواد حیران نیا، مدیرگروه مطالعات خلیج‌فارس در مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه «سوریه نقش لجستیکی در این جنگ بازی می‌کند و مسیر اصلی ارسال سلاح و تجهیزات برای حماس و حزب‌الله است.»[۶]
</ref> البته سوریه ضمن احتیاط و کنش حداقلی، متعهد به حمایت کامل از محور مقاومت و ورود تا حدی پنهان به جنگ علیه اسرائیل است.[۷]
پانویس
- ↑ https://www. rna.ir/news/85328494/
- ↑ https://hammihanonline.ir/
- ↑ //www.isna.ir/news/1402021912047
- ↑ . https://www.tabnak.ir/fa/news/1199194
- ↑ https://parsi.euronews.com/2023/12/27/israel-hamas-war-in-gaza-live-updates
- ↑ https://hammihanonline.ir/
- ↑ https://www.tabnak.ir/fa/news/1203190 مصطفی نجفی کارشناس منازعات خاورمیانه
منابع
- https://www. rna.ir/news/85328494/
- //www.isna.ir/news/1402021912047
- . https://www.tabnak.ir/fa/news/1199194
- https://parsi.euronews.com/2023/12/27/israel-hamas-war-in-gaza-live-updates
- https://www.tabnak.ir/fa/news/1203190 مصطفی نجفی کارشناس منازعات خاورمیانه
- https://hammihanonline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-C-6/10907-
