پرش به محتوا

مقایسه اسلام‌گرایی در تونس و الجزایر؛ جنبشی نخبگانی در کنار حرکتی مسلحانه (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۶: خط ۳۶:


=پاگیری جریانات اسلامگرا در دو کشور=
=پاگیری جریانات اسلامگرا در دو کشور=
در تاریخ معاصر [[جهان اسلام]]، دقیقا در دوره استعمار است که جریان [[اسلامگرا]] به طور خاص و متمایز شکل می‌گیرد و قوام می‌یابد. تا پیش از این دوران با یک جامعه سنتی مواجهیم که همگی [[مسلمان|مسلمانند]]. اما زمانی که این جوامع با مظاهر مدرنیته مواجه شده و مدرنیته را درون خانه خود و نه پشت در (که به خاطر حضور مستقیم و فیزیکی [[استعمار]] و نزدیکی به غرب بوده) احساس می‌‌کنند، بحران هویت گسترده‌ای این دو جامعه را فرا می‌گیرد. در این شرایط بحران هویت، جریانهای اسلامگرا برای حفاظت از هویت اسلامی البته با شیوه‌های متفاوت احساس مسئولیت و وظیفه کرده و وارد میدان می‌شوند. تفاوت بنیادین در میان جریانهای اسلامگرای این دو کشور به همان ماهیتهایی بازمی‌گردد که پیشتر اشاره کردیم. تونس یک جامعه مدنی‌تر و جامعه‌ی شهری آن بیشتر و پیشرفته‌تر است در نتیجه جریان اسلامگرا هم در این سرزمین یک جریان نخبه‌گرا است و با رصد پایگاه‌های آن به دانشگاه‌ها، مدارس و مراکز علمی می‌رسیم.
در تاریخ معاصر [[جهان اسلام]]، دقیقا در دوره استعمار است که جریان [[اسلامگرا]] به طور خاص و متمایز شکل می‌گیرد و قوام می‌یابد. تا پیش از این دوران با یک جامعه سنتی مواجهیم که همگی [[مسلمان|مسلمانند]]. اما زمانی که این جوامع با مظاهر [[مدرنیته]] مواجه شده و مدرنیته را درون خانه خود و نه پشت در (که به خاطر حضور مستقیم و فیزیکی [[استعمار]] و نزدیکی به غرب بوده) احساس می‌‌کنند، بحران هویت گسترده‌ای این دو جامعه را فرا می‌گیرد. در این شرایط بحران هویت، جریانهای اسلامگرا برای حفاظت از هویت اسلامی البته با شیوه‌های متفاوت احساس مسئولیت و وظیفه کرده و وارد میدان می‌شوند. تفاوت بنیادین در میان جریانهای اسلامگرای این دو کشور به همان ماهیت هایی بازمی‌گردد که پیشتر اشاره کردیم. تونس یک جامعه مدنی‌تر و جامعه‌ی شهری آن بیشتر و پیشرفته‌تر است در نتیجه جریان اسلامگرا هم در این سرزمین یک جریان نخبه‌گرا است و با رصد پایگاه‌های آن به دانشگاه‌ها، مدارس و مراکز علمی می‌رسیم.


=مواجهه با مدرنیته عمده ترین عامل تشکیل جریان اسلام گرا در منطقه=
=مواجهه با مدرنیته عمده ترین عامل تشکیل جریان اسلام گرا در منطقه=
اگر عمده جریانهای اسلامگرا از سلفی ترین جریانهای تا نوگراترین و غربگراترین آنها را ریشه یابی کنید، نقطه آغاز و نضج جریانها ریشه در مواجهه با مدرنیته دارد. ریشه در مواجهه دنیای اسلام منحط شده با دنیای مدرن با همه مظاهر پیشرفت آن دارد. ‌در اینجا یک پرسش بنیادین و معروف «چرا انحطاط؟» در ذهن نخبه‌ی دیندار شکل می‌گیرد.  در پاسخ به این پرسش تکاپوگری روشنفکران و نخبگان را شاهدیم. البته هرکس با توجه به خاستگاه و زیست بوم معرفتی خود در این تکاپو پیش می‌رود و پاسخ می دهد. عبده، سید جمال، سرسید احمدخان، کواکبی و… هم خاستگاهشان همین مواجهه است اما پاسخشان متفاوت می‌شود. به هر حال این چالش است که به تولید جریانها منتهی می‌شود، در واقع  نخبگان دینی به دنبال راه حل هستند برای گذر از این بحران و بازگرداندن شکوه تمدن اسلامی که در این مسیر با کش و قوس‌های فراوان مواجهند.
اگر عمده جریان های اسلامگرا از سلفی ترین جریان ها تا نوگراترین و غربگراترین آنها را ریشه یابی کنید، نقطه آغاز و نضج جریان ها، ریشه در مواجهه با مدرنیته دارد. ریشه در مواجهه [[جهان اسلام|دنیای اسلام]] منحط شده با دنیای مدرن با همه مظاهر پیشرفت آن دارد. ‌در اینجا یک پرسش بنیادین و معروف «چرا انحطاط؟» در ذهن نخبه‌ی دیندار شکل می‌گیرد.  در پاسخ به این پرسش تکاپوگری روشنفکران و نخبگان را شاهدیم. البته هرکس با توجه به خاستگاه و زیست بوم معرفتی خود در این تکاپو پیش می‌رود و پاسخ می دهد. [[عبده]]، [[سید جمال]]، [[سرسید احمدخان]]، [[کواکبی]] و… هم خاستگاهشان همین مواجهه است اما پاسخشان متفاوت می‌شود. به هر حال این چالش است که به تولید جریان ها منتهی می‌شود، در واقع  نخبگان دینی به دنبال راه حل هستند برای گذر از این بحران و بازگرداندن شکوه تمدن اسلامی که در این مسیر با کش و قوس‌های فراوان مواجهند.


=عوامل تفاوت رویکرد جریانهای اسلامگرا در تونس و الجزایر=
=عوامل تفاوت رویکرد جریانهای اسلامگرا در تونس و الجزایر=