بیست و ششمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی

آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی

زبان	فارسی
مکان	تهران - سالن اجلاس سران
تاریخ	1391/11/08
موضوع	وحدت جهان اسلام
مناسبت	کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی
حاضرین	میهمانان شرکت‌کننده در کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی‌اسلامی
منبع	[۱]

پیام آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی به بیست و ششمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی عنوان مقاله‌ای است که به پیام آیت‌الله مکارم شیرازی خطاب به میهمانان و شرکت‌کنندگان در کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی می‌پردازد.

مشروح پیام

متن پیام این مرجع تقلید که توسط حجت‌الاسلام والمسلمین نظری در مراسم افتتاحیه کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی قرائت شد، به شرح زیر می‌باشد:

استفاده از فقه مقارن برای تقریب

یکی از طرق وصول به مساله تقریب مذاهب استفاده از فقه مقارن است یعنی مسائل فقهی مذاهب مختلف را به صورت استدلالی و گسترده در برابر هم بچینیم مشترکات آن روشن شود و تفاوت‌های آنها هر کدام با دلیل مخصوص خود ذکر شود تا محققان بتواند قضاوت صحیحی داشته باشند. می‌دانیم اهل سنت هزاران کتاب فقهی، استدلالی و غیر استدلالی دارند و پیروان مکتب اهل‌بیت علیه‌السلام نیز هزاران کتاب در این زمینه نوشته‌اند که بر اساس آیات قرآن و سنت پیامبر و روایات ائمه اهل‌بیت علیه‌السلام تدوین شده است.

هر گاه به سراغ فقه مقارن برویم و مسائل فقهی هر دو مذهب و یا حتی مذاهب دیگر را در کنار هم بچینیم خواهیم دید مشترکات بسیار زیاد و هر کدام برای موارد اختلاف دلیلی اقامه کرده‌اند که مطالعه آن سبب تقریب هر چه بیشتر مذاهب می‌شود.

به همین دلیل فقهای بزرگ شیعه از دیر زمان به نوشتن کتب فقه مقارن پرداخته‌اند از جمله شیخ طوسی در کتاب خلاف، محقق حلی در معتبر، علامه حلی در تذکره و منتهی، صورت عالمانه و جامعی از فقه مقارن اسلامی ارائه داده‌اند.

ولی در این میان جای کتابی به عنوان دایرة‌المعارف فقه مقارن خالی بود تصمیم گرفتیم که به اتفاق جمعی از علمای حوزه علمیه به این کار بپردازیم و مخصوصا مسایل مستحدثه که در عصر و زمان ما پیدا شده از دیدگاه مذاهب مختلف مورد برسی قرار گرفت تاکنون سه جلد از این کتاب به چاپ رسیده و امید داریم در آینده نزدیک به پایان برسد.

صحنۀ جهان امروز، جنگ احزاب تمام عیار

حقیقت این است در هیچ زمانی در تاریخ اسلام مساله وحدت مسلمین تا این اندازه که امروز به آن نیازمندیم ضرورت نداشته، صحنه جهان امروز مبدل به یک جنگ احزاب تمام عیار شده، آمریکا، اتحادیه اروپا، اسرائیل و کشورهای وابسته و مزدور آنها دست به دست هم داده‌اند تا جلوی پیشرفت اسلام را در جهان بگیرند و حکومت اسلام بر مناطق مختلف به خصوص منطقه خاورمیانه را دچار شکست کنند. قرآن مجید با صراحت تنازع و اختلاف را موجب فشل شدن و از بین رفتن روح جامعه اسلامی می‌شمرد و با صراحت در سوره انفال می‌فرماید: ولا تنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم.

وظیفه شما اندیشمندان بزرگ جهان اسلام بسیار سنگین است باید همه ناآگاهان را از خواب غفلت بیدار کنید و درهای نجات و سعادت را به روی آنها بگشایید؛ البته خداوند یار و یاور شماست و اینجاست که برنامه‌هایی همچون برنامه‌های ابتکاری مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی کاملا می‌درخشد.

اینجانب معتقدم چنانچه نیت‌ها خالص باشد و تلاش و کوشش کافی صورت گیرد دست لطف خدا به سوی ما دراز خواهد شد و به مقتضای "والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا" هدایت الهی شامل حال همه ما خواهد شد.

سخنرانی حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در بیست و ششمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی به مناسبت میلاد پر برکت پیامبر اسلام حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و هفته وحدت در جمع کارگزاران دولت جمهوری اسلامی ایران و مهمانان کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی به تناسب شرایط زمان ایراد گردیده است.

تبریک موالید

بسم‌اللّه‌الرّحمن‌الرّحیم‌

تبریک عرض می‌کنم این عید سعید و بزرگ را به همهٔ شما حضار محترم، میهمانان عزیزی که از کشورهای دیگر در اینجا تشریف دارند، و سفرای کشورهای اسلامی، و همچنین به همهٔ ملت بزرگ ایران که محبت و پایبندی خود را به ارادت به مقام نبوت در عمل به اثبات رساندند. همچنین تبریک عرض می‌کنم به همهٔ امت اسلامی که بر محور نام مبارک پیامبر اسلام احساس اتحاد و یگانگی می‌کنند. همچنین تبریک عرض می‌کنیم این عید سعید را به همهٔ آزادگان عالم؛ که حقیقتاً بشارت میلاد پیغمبر و برکات الهی که بر این میلاد بزرگ مترتب شده است، متعلق به همهٔ آزادگان عالم است؛ همهٔ انسان‌هائی که به دنبال آزادگی و عدالت و دست یافتن به ارزش‌های والای الهی‌اند.

ماه ربیع‌الاول، به معنای حقیقی کلمه، ربیع حیات است، ربیع زندگی است

بعضی از اهل معرفت و اهل سلوک معنوی معتقدند که ماه ربیع‌الاول، به معنای حقیقی کلمه، ربیع حیات است، ربیع زندگی است؛ زیرا در این ماه، وجود مقدس پیامبر گرامی و همچنین فرزند بزرگوارش حضرت ابی‌عبداللّه جعفربن‌محمدالصّادق ولادت یافته‌اند و ولادت پیغمبر سرآغاز همهٔ برکاتی است که خدای متعال برای بشریت مقدر فرموده است. ما که اسلام را وسیلهٔ سعادت بشر و راه نجات انسان می‌دانیم، این موهبت الهی مترتب بر وجود مبارک پیغمبر است که در این ماه اتفاق افتاد. حقیقتاً باید این میلاد عظیم را مبدأ همهٔ برکاتی دانست که خدای متعال جامعهٔ بشری را، امت اسلامی را، پیروان حقیقت را به آن سرافراز کرده است.

دنیای اسلام باید رابطهٔ معنوی خود با پیامبر اسلام را روزبه‌روز تقویت کند

صِرف جشن گرفتن کافی نیست؛ در درجهٔ اول باید پیوند قلبی خودمان با پیغمبر را تقویت کنیم. دنیای اسلام باید رابطهٔ معنوی و قلبی و عاطفی خود با نبی مکرم را روزبه‌روز تقویت کند؛ این نقطهٔ مشترک بین همهٔ مسلمانان عالم است. آن کسانی که دلشان برای تشکیل امت اسلامی می‌تپد، باید بر روی این نقطه تکیه کنند: رابطهٔ معنوی و عاطفی با وجود مقدس پیغمبر. یعنی در درجهٔ اول و به طور جدی، تصمیم بر تبعیت از آن بزرگوار در همهٔ امور. در آیات کریمهٔ قرآن، دربارهٔ اخلاق پیامبر، دربارهٔ رفتار سیاسی پیغمبر، دربارهٔ نوع حاکمیت پیغمبر، دربارهٔ احساس پیامبر مکرم نسبت به مردم - چه نسبت به مسلمان‌ها، چه نسبت به غیر مسلمان‌ها - شرح داده شده است. تربیت صحابهٔ بزرگوار پیامبر در زمان پیغمبر و رفتار آنها، نشان‌دهندهٔ آن جهتی است که در تعلیم و تربیت امت اسلامی، مورد نظر اسلام و مورد نظر پیامبر است. باید اینها را در زندگیِ خودمان پیاده کنیم، باید اینها را عملیاتی کنیم؛ صِرف گفتن کفایت نمی‌کند.

بیداری اسلامی یک حقیقتی است که اتفاق افتاده است

امروز زمینه برای این مسئله آماده است. بیداری اسلامی یک حقیقتی است که اتفاق افتاده است. بعد از ده‌ها سال متمادی تسلط دشمنان اسلام و دشمنان مسلمین بر جوامع اسلامی، چه به شکل استعمار مستقیم، چه به شکل استعمار جدید و استعمار غیر مستقیم، چه به صورت سلطهٔ فرهنگی یا سلطهٔ اقتصادی یا سلطهٔ سیاسی؛ بعد از سال‌های متمادی که ملت‌های مسلمان فشرده شدند در زیر این فشارهای عظیم سلطهٔ غربی و دولت‌های اروپائی و آمریکائی بر کشورهاشان، بتدریج هستهٔ بیداری، یقظهٔ اسلامی رشد کرده، ثبت شده است و دارد خود را نشان می‌دهد. مردم دنیای اسلام امروز احساس می‌کنند که وسیلهٔ عزتشان، وسیلهٔ سربلندی‌شان، وسیلهٔ استقلالشان، اسلام است. به برکت اسلام، همهٔ آرزوهای ملیِ یک ملت در دنیای اسلام می‌تواند برآورده شود. ملت‌های اسلامی به برکت اسلام می‌توانند در مقابل تسلط غرب، در مقابل تکبر دولت‌های غربی، در مقابل سلطهٔ ظالمانهٔ دولت‌های غربی، در مقابل استثمار و استکبار دولت‌های غربی بایستند.

غرب مجبور به عقب‌نشینی است

و غرب مجبور به عقب‌نشینی است؛ امروز شما این تجربه را در دنیای اسلام مشاهده می‌کنید. سی و چند سال قبل این مسئله در ایران اتفاق افتاد؛ امروز هم در دنیای اسلام، در شمال آفریقا، این را مشاهده می‌کنید. قدم‌ها به سمت پیروزی است. البته مشکلات هست؛ لیکن اگر ما بیدار باشیم، مشکلات نمی‌تواند جلوی راه ما سد ایجاد کند. قرآن می‌فرماید: «لن یضرّوکم الّا اذی» بله، اذیت می‌کنند، آزار می‌کنند، مشکل درست می‌کنند؛ اما اگر ما عازم باشیم، به خدا توکل داشته باشیم، تصمیم بر حرکت داشته باشیم، نمی‌توانند جلوی راه ما سد ایجاد کنند.

ملت‌های اسلامی بیدار شده‌اند

امروز ملت‌های اسلامی بیدار شده‌اند؛ احساس می‌کنند می‌توانند به برکت اسلام، در مقابل دشمنان دنیای اسلام، در مقابل شبکهٔ فاسد صهیونیستی که بر سیاست‌های دول غربی مسلط است، حرف خود را به کرسی بنشانند. این پیروزی‌ها خیلی ارزش دارد. «وعدکم اللّه مغانم کثیرة تأخذونها فعجّل لکم هذه»- این بخشی از وعدهٔ الهی است که تحقق پیدا کرد - «و کفّ ایدی النّاس عنکم و لتکون ءایة للمؤمنین و یهدیکم صراطا مستقیما» هر پیروزی‌ای که یک ملت در مقابلهٔ با دشمنان و تبلیغات و روش‌ها و شیوه‌های خباثت‌آلود آنها پیدا می‌کند، یک بشارت الهی است، یک آیت الهی است، یک نشانهٔ الهی است - «و لتکون آیة» - که اگر حرکت کردید، به نتیجه خواهید رسید.

امروز مهمترین دستاویز دشمن برای مقابلهٔ با بیداری اسلامی، ایجاد اختلاف است

امروز دنیای اسلام با توطئه‌های دشمنان مواجه است. من به شما برادران و خواهران عزیز - چه ایرانی و چه غیر ایرانی - عرض بکنم: امروز مهمترین دستاویز دشمن برای مقابلهٔ با بیداری اسلامی، ایجاد اختلاف است. مسلمان را در مقابل مسلمان قرار دادن، مسلمان را به دست مسلمان از بین بردن، اینها را به هم مشغول کردن؛ چه چیزی بهتر از این برای دشمنان استقلال اسلامی که مسلمانان را به هم مشغول کنند؟

جمهوری اسلامی با قاطعیت کامل مقابل تفرقه ایستاده است

از روز اوّلی که انقلاب اسلامی در ایران پیروز شد، سیاست ایجاد اختلاف در میان ملت ما و کشور ما دنبال شد؛ اما جمهوری اسلامی با قاطعیتِ کامل در مقابل این مسئله ایستاد. در سطح بین‌الملل اسلامی هم اختلافات مذهبی را مطرح کردند، اما جمهوری اسلامی پرچم اتحاد اسلامی را برافراشت. ما اعلام کردیم، امام بزرگوار ما بارها این را گفتند، و ملت ایران در زمان ایشان و بعد از ایشان تکرار و تأکید کردند که ما معتقد به برادری اسلامی هستیم.

ما هر شکافی بین مسلمانان را رد می‌کنیم؛ این درست نقطهٔ مقابل عوامل دشمنان است که از هر پدیدهٔ کوچکی برای ایجاد اختلاف بین مسلمانان استفاده می‌کنند. اگر شما نگاه کنید، می‌بینید امروز سیاست دشمنان بیداری اسلامی در کشورهای شمال آفریقا هم، ایجاد اختلاف است. سیاست استکبار همین است؛ اینها را به جان هم بیندازند، اینها را در مقابل هم قرار دهند.

امت اسلامی اختلافات فکری و ... را بر حرکت‌های اساسیِ خودشان حاکم نکنند

علاج این بیماری، احساس اتحاد بین مسلمین است؛ ملت‌های مسلمان باید با هم متحد شوند. در داخل هر کشور، گروه‌های مختلف، مذاهب مختلف، جناح‌های مختلف، باید دست به دست هم بدهند؛ اختلافات فکری و عقیدتی و سیاسی و سلیقه‌ای و جناحی را بر حرکت‌های اساسیِ خودشان حاکم نکنند، تا بتوانند در مقابل دشمن بایستند؛ امروز راه، فقط این است. با انواع حیل دارند تلاش می‌کنند ایجاد اختلاف کنند؛ می‌بینید شما. وقتی مسلمان‌ها سرشان به اختلاف با یکدیگر مشغول شد، مسئلهٔ فلسطین در حاشیه قرار می‌گیرد؛ ایستادگی در مقابل زیاده‌خواهی آمریکا و غرب، در حاشیه قرار می‌گیرد؛ آنها امکان پیدا می‌کنند که نقشه‌های خودشان را عمل کنند.

امروز مشاهده می‌شود که غربی‌ها یک حرکت تازه‌ای را در آفریقا شروع کرده‌اند برای تسلط بر ملت‌های آفریقا، برای حضور مجدد در زندگی مردم آفریقا. وقتی آتش اختلافات روشن شد، دشمن مجال پیدا می‌کند که همه کار انجام دهد. در همسایگی ما در پاکستان، شما ببینید به بهانهٔ اختلافات، چه فجایعی را ایجاد می‌کنند. در سوریه، شما ببینید چطور مردمی را به جان مردم دیگری می‌اندازند. در بحرین مشاهده کنید چطور صدای ملتی را به طور کلی خاموش می‌کنند؛ یک ملت را از همهٔ جوانب بایکوت می‌کنند. در مصر و در مناطق دیگر، شما ببینید چطور مردم را در مقابل هم قرار می‌دهند. اینها سیاست‌هائی است که ممکن است انگیزه‌های شخصی و اعتقادی از طرف اشخاص داشته باشد، اما نقشهٔ کلی، نقشهٔ دشمنان است.

هر حرکت اختلافی، بازی کردن در زمینی است که دشمن آن زمین را تعیین کرده است

من کسی را متهم نمی‌کنم به این که عالماً و عامداً دارد نقشهٔ دشمن را انجام می‌دهد، اما به طور قطع و یقین می‌گویم: هر حرکت اختلافی، به هر شکلی، در میان ملت‌های مسلمان، یا در درون یک کشور میان افراد آن کشور، بازی کردن در زمینی است که دشمن آن زمین را تعیین کرده است؛ کمک به دشمن است.

مسئلهٔ وحدت را همه باید جدی بگیرند

مسئلهٔ وحدت را همه باید جدی بگیرند؛ در درجهٔ اول، نخبگان؛ نخبگان سیاسی، نخبگان دینی، نخبگان دانشگاهی، نخبگان حوزه‌های علمیه؛ در همه جا. در کشور ما همه مسئلهٔ وحدت را جدی بگیرند. ایجاد اختلاف مذهبی بین گروه‌های مختلف مسلمان، خطر بزرگی است. اگر دشمنان بتوانند آتش اختلافات فرقه‌ای را در یک جائی برافروزند، فرونشاندن آن جزو دشوارترین کارهاست. باید جلوی این کار را گرفت؛ این هم نمی‌شود، جز با ابتکار عمل و مجاهدت و اخلاص نخبگان در هر کشوری؛ علما، دانشگاهیان، سیاستمداران، کسانی که دارای نفوذ و تأثیرند؛ برای مردم تشریح کنند نقشهٔ دشمن را، و نگاه امیدوارانهٔ دشمن را به ایجاد اختلاف بین مردم، بین کشورهای اسلامی، بین جناح‌های اسلامی، بین سنی و شیعه، بین گرایش‌های مختلف در مذاهب مختلف اسلامی؛ مردم را آگاه کنند.

انگلیسی‌ها در ایجاد اختلاف سابقه طولانی دارند

این خطر بزرگی است که دشمنان تجربه کردند. انگلیس‌ها در این زمینه دارای تجربه‌های طولانی‌اند. ما در تاریخ، در شرح حال اینها می‌خوانیم و می‌بینیم که چه کارهائی را کردند برای ایجاد اختلاف. اینها بلدند، دیگران هم از اینها یاد گرفتند. مشغول تلاش هستند برای ایجاد اختلاف؛ باید پرهیز کرد. نباید با احساسات سطحی و عامیانه، موجب برافروختن این آتش‌ها شد؛ این، سرنوشت ملت‌ها را سیاه می‌کند؛ ملت‌ها را به خاک سیاه می‌نشاند؛ دشمنان اسلام را، دشمنان مسلمین را، دشمنان استقلال را، در کارهای خودشان موفق می‌کند؛ نقشهٔ آنها را تحقق خواهد بخشید؛ باید بیدار بود.

شعار اتحاد اسلامی، یک شعار مقدس است. امروز اگر پیامبر مکرم اسلام (صلّی اللّه علیه و ءاله) در میان ما بود، به اقتضای آیهٔ شریفهٔ «عزیز علیه ما عنتّم حریص علیکم بالمؤمنین رئوف رحیم» ما را به اتحاد دعوت می‌کرد؛ از ایجاد اختلافاتِ اینچنینی جلوگیری می‌کرد. ما اگر چنانچه علاقه‌مند به نبی مکرم اسلام هستیم، باید این خواستهٔ قطعی آن بزرگوار را تحقق ببخشیم.

از خداوند متعال می‌خواهیم به همهٔ ما توفیق دهد تا بتوانیم به آنچه می‌گوئیم، عمل کنیم.

والسّلام علیکم و رحمةاللّه و برکاته‌

منابع

• خبرگزاری تقریب.
• پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی.
• پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ ونشر حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای.