شهید فخ

شهید فخ
نام کامل	حسین بن علی بن حسن بن حسن بن حسن بن علی(علیه‌السلام)
اطلاعات شخصی
سال درگذشت	۱۶۹ ق، ۱۶۴ ش‌، ۷۸۶ م
دین	اسلام، شیعه
فعالیت‌ها	قیام علیه عباسیان

حسین بن علی مشهور به شهید فخ نواده حضرت مجتبی‏، یکی از رجال برجسته، با فضیلت و شهامت، و عالیقدر هاشمی بود. او مردی وارسته و بخشنده و بزرگوار بود و از نظر صفات عالی انسانی، یک چهره معروف و ممتاز به شمار می‏ رفت. او از پدر ومادر با فضیلت و پاکدامنی که در پرتو صفات عالی انسانی خود به «زوج صالح» مشهور بودند، به دنیا آمده و در خانواده فضیلت و تقوی و شهامت پرورش یافته بود. پدر و دایی و جد و عموی مادری و عده‏ای دیگر از خویشان و نزدیکان او، به وسیله «منصور دوانیقی» به شهادت رسیده بودند و این خانواده بزرگ که چندین نفر از مردان خود را در راه مبارزه با دشمنان اسلام قربانی داده بود، پیوسته در غم و اندوه عمیقی فرو رفته بود.

حسین که در چنین خانواده‌ای پرورش یافته بود، هرگز خاطره شهادت پدر و بستگان خود را به دست دژخیمان «منصور» فراموش نمی‌کرد و یادآوری شهادت آنان روح پر شور و دلیر او را که لبریز از احساسات ضد عباسی بود، سخت آزرده می‌ساخت، ولی به علت نامساعد بودن اوضاع و شرائط، ناگزیر از سکوت درد آلودی بود. او که قبلاً احساساتش جریحه‏ دار شده بود، بیدادگری‌های هادی عباسی و مخصوصاً حاکم مدینه، کاسه صبرش را لبریز نموده او را به سوی قیام بر ضدّ حکومت‌هادی پیش برد. در مدینه قیام کرده و بر ان مسلط شد و سپس به مکه رفت تا از جمعیت ایام حج علیه بنی عباس استفاده کند که در سرزمین فخ با سپاه هادی مواجه شده و در جنگی نابرابر او و یارانش به شهادت رسیدند.

شهید فخ که بود

حسین بن علی بن حسن مثلث از نوادگان امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) در سال ۱۴۳هجری در مدینه به دنیا آمد وی یکی از رجال وارسته و عالیقدر خاندان پیامبر است که فضیلت و شهامتش بر همگان آشکار بود تاریخ او را مردی وارسته و بخشنده و بزرگوار می‌داند که از نظر صفات عالی انسانی، یک چهره معروف و ممتاز به شمار می‌رفت.

پدر و مادر ایشان به زوج صالح مشهور بودند و و فضیلت و پاکدامنی شان زبانزد خاص و عام بود بسیاری از خویشاوندان شهید فخ از جمله پدر و دایی و عموی مادری ایشان به دست منصور داوانیقی به شهادت رسیده بودند.

زمینه‌های قیام شهید فخ

شهادت بستگان و خویشاوندان نزدیک این مرد بزرگوار و ظلم و ستم و بیدادگری‌های خاندان عباسی همواره روح پرشور و دلیر او را که لبریز از احساسات ضد عباسی بود، سخت آزرده می‌ساخت، ولی به علت نامساعد بودن اوضاع و شرائط، ناگزیر از سکوت درد آلودی بود. اما بیدادگری‌های هادی عباسی و حاکم مدینه که از نوادگان عمربن خطاب بود کاسه صبر وی را لبریز نمود. چرا که هادی عباسی فشار و سختگیری بر علویان را به حد اعلای خود رسانده بود و مقرری و بخشش‌هایی را که پدرش مهدی عباسی به آنان داده بود، همه را قطع کرد و به اطراف و اکناف نوشت که آنان را تعقیب کرده، نزد وی بفرستند.

همچنین فرماندار جدید مدینه دستور داده بود که علویان هر روز به دارالاماره بروند و به شکل تحقیرآمیزی حضور و غیاب شوند همه این بیدادگری هایی که علیه شیعان و علویان انجام می‌شد سبب شد که حسین و یارانش تصمیم به آغاز قیام در ایام حج را بگیرند ولی پس از تهدیدهای حاکم مدینه قیام ۱۳ ذی القعده آغاز شد.

شهید فخ صبح هنگام نماز همراه ۲۶ تن از علویان و چند نفر از حجاج و موالیان با شعار احد احد وارد مسجد مدینه شدند و موذن را وادار کردند که اذان را به سبک شیعیان و با ذکر حی علی خیرالعمل بگوید فرماندار مدینه با شنیدن صدای اذان وحشت کرده و از مدینه گریخت. نماز صبح به امامت حسین بن علی در مسجد مدینه برگزار شد و مردم پس از نماز با وی بیعت نمودند اما پس از گذشت چند ساعت خالد بربری فرمانده نظامیان شهر به مسجد حمله کرد که این حمله هم با شکست نظامیان و خالد بربری مواجه شد و به نقل مورخان در سال ۱۶۹ در جنگی که در مدینه صورت گرفت حسین و یارانش به پیروزی رسیدند و توانستند شهر مدینه را در دست بگیرد.

گفته می‌شود که قیام فخ ده ماه پس از به حکومت رسیدن هادی عباسی بوده است، وقتی خبر قیام شهید فخ به هادی عباسی رسید وی به برخی از بزرگان عباسی که به حج رفته بودند دستور داد که به رویارویی با حسین بن علی بروند وفرماندهی جنگ را به عهده محمد بن سلیمان گذاشت.

شهید فخ که بعد از تصرف مدینه با همراهانش قصد عزیمت به خانه خدا را کردند، روز هشتم ماه ذی الحجه در میان راه به محلی به نام فخ که در شمال مکه و چهار کلیومتری مسجدالحرام واقع است رسیدند از سوی دیگر عباسیان با سپاهی ۴ هزار نفری در فخ رو در روی سپاه حسین قرار گرفتند. گفته می‌شود که حسین بن علی و یارانش بعد از قرائت نماز و در حال احرام به شهادت رسیدند. عباسیان هم طبق خوی وحشی‌گری شان سرهای شهدا را از بدن جدا کردند و مردم مکه بدن شهدا را بعد از سه روز توانستند دفن کنند. در بزرگی قیام فخ همین بس است که حضرت امام جواد(علیه‌السلام) فرمودند: پس از واقعه کربلا برای ما قتلگاهی بزرگتر از فخ نبود.

و امام موسی کاظم(علیه‌السلام) نیز بر شهدای فخ می‌گریست و بر قاتلان آنان از خداوند متعال مرگ و عذاب شدید درخواست می‌کرد و همواره بازماندگان شهدای فخ را مورد دلجویی قرار می‌دادند.

این حادثه یکی از تلخ‌ترین حادثه‌های تاریخ تشیع و قیام‌های علویان به شمار می‌رود پس از قیام صاحب فخ نیز حاکم مدینه خانه‌ها و نخلستان‌های حسین و یارانش را به آتش کشید و بعضی از آنها را مصادره کرد.

خبر دادن پیامبر از ماجرای شهید فخ

در زمان خلافت عباسیان عده ی زیادی از سادات حسنی به شهادت رسیدند. جناب حسین بن علی بن حسن مثلث از جمله علویان حسنی هستند که برای بقای اسلام جنگیدند و با یاران خود به شهادت رسیدند. نکته جالب در شهادت وی اینکه از سال‌ها قبل، ماجرای شهادت او توسط جبرئیل به حضرت محمد(ص) خبر داده شده بود.

در روایتی از امام محمدباقر(علیه‌السلام) نقل شده است که فرمود حضرت محمد(ص) هنگامی که از محل فخ عبور می‌کرد ایستاد و نماز خواند، پس از خواندن رکعت دوم بسیار گریست و اصحاب نیز بسیار گریه کردند، وقتی دلیلش را پرسیدند حضرت فرمود: جبرئیل به من خبر آورد که ای محمد، مردی از فرزندان تو در اینجا کشته می‌شود که اجر هر شهید همراه او برابر با دو شهید است.

همچنین در روایتی دیگر امام کاظم(علیه‌السلام) می‌فرماید: به خدا سوگند او رفت و به شهادت رسید در حالی که مسلمانی صالح و روزه‌دار و امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر بود همانا او در خاندانش یافت نمی‌شود.

مقبره شهدای فخ

محل دفن شهدای فخ در دامنه کوه فخ است ولی از مقبره آنان چیزی جز خرابه‌ ای باقی نمانده است و بدست وهابیان تخریب گردیده. قسمتی از آن هم که از گزند حوادث سالم مانده و باقیست در سال ۱۳۸۱ توسط دیواری که دورش کشیده شد، برای همیشه از نظرها پنهان گردید.

منابع

برگفته از سایت شهید فخ کیست؟ - خبرگزاری اطلس