مسجد الاقصی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:مسجدالاقصی و صخره.jpg|بی‌قاب|چپ]] | |||
'''مسجد‌الاَقصی''' از اماکن مقدس و مورد توجه [[مسلمان|مسلمانان]] در شهر [[بیت المقدس|بیت‌المقدس]] واقع در سرزمین [[فلسطین]] است. ساختمان این مکان در ابتدا به دست [[حضرت داود|داوود نبی (علیه‌السلام)]] و با عنوان [[معبد]] بنا و در ادامه به دست [[حضرت سلیمان|حضرت سلیمان (علیه السلام)]] تکمیل شد. [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و‌آله وسلم)]] تا هفده ماه پس از [[هجرت]] به سمت این [[مسجد]] [[نماز]] می‌گذارد و افزون بر آن [[معراج]] پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و‌آله وسلم) قبل از [[هجرت]]، در این [[مسجد]] اتفاق افتاده است. | |||
== نام مسجدالاقصی در قرآن == | |||
نام مسجدالاقصی در آیه اول [[سوره اسراء]] آمده است و به [[معراج]] (سیر شبانه) [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام]] از [[مسجد الحرام]] به این مکان اشاره می‌کند: {{متن قرآن |سبْحَانَ الَّذِی اَسرَی بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِّنَ الْمَسجِدِ الْحَرَامِ اِلی الْمَسجِدِ الاَقْصی الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ لِنرِیَهُ مِنْ ءَایَتِنَا اِنَّهُ هُوَ السمِیعُ الْبَصِیرُ |سوره = اسراء |آیه = 1 }}. | |||
| | پاک و منزه است خدایی که بنده‌اش را در یک شب از [[مسجد الحرام]] به [[مسجد الاقصی]] که گرداگردش را پربرکت ساخته‌ایم برد، تا برخی از آیات خود را به او نشان دهیم؛ چرا که او شنوا و بیناست. | ||
| | |||
| | |||
|} | |||
== موقعیت مکانی مسجدالاقصی == | |||
این مکان با عنوان [[مسجد]] در بخش شرقی شهر [[بیت المقدس|بیت‌المقدس]] ([[بیت المقدس|اورشلیم]]) قرار دارد و در سال 710 میلادی ساخته شده است. [[مسلمان|مسلمانان]] پس از هجرت به [[مدینه]]، تا سال اول [[سال قمری|هجری قمری]] به سمت بیت‌المقدس [[نماز]] می‌خواندند. | |||
= | == تاریخچه مسجدالاقصی == | ||
[[پرونده:مسجد الاقصی.jpg|بی‌قاب|چپ]] | |||
به گفته برخی از پژوهشگران، مقصود از مسجدالاقصی که نامش در [[قرآن]] آمده است، مکان وسیعی بوده که شامل [[مسجد صخره]] (محل [[معراج|عروج]] پیامبر) و اطراف آن نیز می‌شده است<ref>موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۷.</ref>. | |||
از این‌رو، برخی از مفسران [[مذهب شیعه|شیعه]] معتقدند که مقصود از مسجدالاقصی که نامش در آیه اول [[سوره اسراء]] آمده [[بیت‌المقدس]] است<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۱۲.</ref>. | |||
و برخی نیز بیان می‌کنند که [[حضرت داود]] و [[حضرت سلیمان]] آن را بنا کرده‌اند<ref> طباطبایی سید محمد‌حسین، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۶</ref>. | |||
همچنین در برخی روایات نیز از مسجدالاقصی با عنوان [[مسجد الاقصی|مسجد بیت‌المقدس]] نام برده شده است<ref>ر ک، تفسیر منسوب به امام حسن عسکری، ۱۴۰۹ق، ص۶۶۱</ref>. | |||
و اما مطابق با اسناد تاریخی، بنای کنونی مسجدالاقصی در قرن اول و در دوره حاکمیت [[بنی امیه|امویان]] پی ریزی شده است<ref>ر ک، موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref>. | |||
[[ابن کثیر]] معتقد است ساخت این بنا در سال ۶۶ق و در عهد حاکمیت [[عبدالملک بن مروان]] آغاز شد و سال ۷۳ق به پایان رسید<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۸۰.</ref>. | |||
همو می‌گوید هدف عبدالملک از ساخت مسجدالاقصی و بناهای مربوط به آن، تشویق اهل [[شام (شامات)|شام]] بود که به جای رفتن به [[حج]] به این مکان بیایند<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۸۰</ref>. زیرا که [[عبدالله بن زبیر]] از حج، محلی برای تبلیغ کردن و [[بیعت]] گرفتن علیه عبدالملک و به سود خودش ساخته بود<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، لبنان، نشر دار صادر، ج۲، ص۲۶۱</ref>. با این‌حال، در برخی دیگر از منابع تاسیس این بنا را به [[ولید بن عبدالملک]] نسبت داده‌اند<ref>موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰</ref>. | |||
== مسجدالاقصی در عهد اسلامی == | |||
همان‌طور که بیان شد، مسجدالاقصی دارای یک سیر تاریخی بعد از ظهور اسلام و فتح بیت‌المقدس است که بنا بر نقل مشهور، [[عبدالملک بن مروان|عبدالملک مروان]] و فرزندش [[ولید بن عبدالملک]] به دستور [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]]، مامور به ساخت و توسعه این بنا و نیز بنای مشهور به [[قبة الصخره]] شدند<ref>احسن التقاسیم، ج1، ص236.</ref>. و در سال 90 [[سال قمری|هجری قمری]] از طرف برخی از حاکمان [[جمهوری عربی مصر|مصر]] کمک‌های فراوانی جهت تجدید بنای [[مسجد الاقصی|حرم قدس]] انجام شد. | |||
مسجدالاقصی و نیز مسجد قبه الصخره در دوران [[مهدی عباسی|حکومت مهدی]] و [[مأمون عباسی|مامون عباسی]] در سال‌های 169 و 216 قمری دوبار توسط زلزله خسارت دید و دوباره تجدید بنا و تعمیر شد. | |||
[[پرونده:مسجد الاقصی-2.jpg|بی‌قاب|چپ]] | |||
= | == تسخیر مسجد توسط صلیبی‌ها == | ||
پس از [[عباسیان|حاکمان عباسی]] که تا آن زمان عهدهدار حفظ و مرمت مسجدالاقصی بودند، [[فاطمیان|فاطمی‌ها]] این روند را ادامه دادند و بعد از مدتی این مکان به اشغال [[مسیحیت|صلیبیان]] در آمد و با تغییرات ایجاد شده دچار خسارات اساسی شد<ref>با استفاده از الکامل، ج11، ص549.</ref>. که البته به همت لشکر ایوبی به فرماندهی [[صلاح الدین ایوبی|صلاح‌الدین ایوبی]]، این مسجد مقدس دوباره از دست صلیبیان خارج و در اختیار [[مسلمان|مسلمانان]] قرار گرفت<ref>ناصری طاهری، عبدالله، بیت‌المقدس شهر پیامبران، ص۱۱۶-۱۱۷.</ref>. | |||
= | == اسامی مسجدالاقصی در صدر اسلام == | ||
باید بیان کرد که در [[صدر اسلام]] این [[مسجد]] به نام مسجدالاقصی شناخته نمی‌شد، بلکه به نام‌هایی چون: | |||
* [[مسجد الاقصی|مسجد بیت‌المقدس]]؛ | |||
* [[مسجد الاقصی|مسجد ایلیاء]] معروف بود. | |||
در تایید این سخن می‌توان به روایاتی اشاره کرد: [[ابن میمونه]] می‌گوید که از [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی‌الله علیه و‌آله و سلّم)]] درباره بیت‌المقدس نظر خواستم حضرت فرمود: بیت‌المقدس سرزمین [[قیامت|رستاخیز]] است. به آنجا بروید و [[نماز]] بخوانید، زیرا نماز در آن مکان برابر با هزار رکعت نماز است<ref>ابن ماجه، محمد، سنن ابن ماجه، ج۱، ص429 و 451</ref>. این گفت‌وگو در زمان پیامبر و قبل از فتح بیت‌المقدس اتفاق افتاد و حضرت در آن از لفظ بیت‌المقدس به جای مسجدالاقصی استفاده کردند. | |||
[[ابن | |||
= | == جستارهای وابسته == | ||
* [[بیت المقدس|بیت‌المقدس]] | |||
* [[سوره اسراء]] | |||
* [[مسجد]] | |||
= | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | |||
{{فلسطین}} | |||
[[رده: | [[رده:مسجد‌ها]] | ||
[[رده:فلسطین]] | [[رده:فلسطین]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۳۲
مسجد‌الاَقصی از اماکن مقدس و مورد توجه مسلمانان در شهر بیت‌المقدس واقع در سرزمین فلسطین است. ساختمان این مکان در ابتدا به دست داوود نبی (علیه‌السلام) و با عنوان معبد بنا و در ادامه به دست حضرت سلیمان (علیه السلام) تکمیل شد. پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و‌آله وسلم) تا هفده ماه پس از هجرت به سمت این مسجد نماز می‌گذارد و افزون بر آن معراج پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و‌آله وسلم) قبل از هجرت، در این مسجد اتفاق افتاده است.
نام مسجدالاقصی در قرآن
نام مسجدالاقصی در آیه اول سوره اسراء آمده است و به معراج (سیر شبانه) پیامبر اسلام از مسجد الحرام به این مکان اشاره می‌کند: 
سبْحَانَ الَّذِی اَسرَی بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِّنَ الْمَسجِدِ الْحَرَامِ اِلی الْمَسجِدِ الاَقْصی الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ لِنرِیَهُ مِنْ ءَایَتِنَا اِنَّهُ هُوَ السمِیعُ الْبَصِیرُ [اسراء–1] 
.
پاک و منزه است خدایی که بنده‌اش را در یک شب از مسجد الحرام به مسجد الاقصی که گرداگردش را پربرکت ساخته‌ایم برد، تا برخی از آیات خود را به او نشان دهیم؛ چرا که او شنوا و بیناست.
موقعیت مکانی مسجدالاقصی
این مکان با عنوان مسجد در بخش شرقی شهر بیت‌المقدس (اورشلیم) قرار دارد و در سال 710 میلادی ساخته شده است. مسلمانان پس از هجرت به مدینه، تا سال اول هجری قمری به سمت بیت‌المقدس نماز می‌خواندند.
تاریخچه مسجدالاقصی
به گفته برخی از پژوهشگران، مقصود از مسجدالاقصی که نامش در قرآن آمده است، مکان وسیعی بوده که شامل مسجد صخره (محل عروج پیامبر) و اطراف آن نیز می‌شده است[۱]. از این‌رو، برخی از مفسران شیعه معتقدند که مقصود از مسجدالاقصی که نامش در آیه اول سوره اسراء آمده بیت‌المقدس است[۲]. و برخی نیز بیان می‌کنند که حضرت داود و حضرت سلیمان آن را بنا کرده‌اند[۳]. همچنین در برخی روایات نیز از مسجدالاقصی با عنوان مسجد بیت‌المقدس نام برده شده است[۴]. و اما مطابق با اسناد تاریخی، بنای کنونی مسجدالاقصی در قرن اول و در دوره حاکمیت امویان پی ریزی شده است[۵]. ابن کثیر معتقد است ساخت این بنا در سال ۶۶ق و در عهد حاکمیت عبدالملک بن مروان آغاز شد و سال ۷۳ق به پایان رسید[۶]. همو می‌گوید هدف عبدالملک از ساخت مسجدالاقصی و بناهای مربوط به آن، تشویق اهل شام بود که به جای رفتن به حج به این مکان بیایند[۷]. زیرا که عبدالله بن زبیر از حج، محلی برای تبلیغ کردن و بیعت گرفتن علیه عبدالملک و به سود خودش ساخته بود[۸]. با این‌حال، در برخی دیگر از منابع تاسیس این بنا را به ولید بن عبدالملک نسبت داده‌اند[۹].
مسجدالاقصی در عهد اسلامی
همان‌طور که بیان شد، مسجدالاقصی دارای یک سیر تاریخی بعد از ظهور اسلام و فتح بیت‌المقدس است که بنا بر نقل مشهور، عبدالملک مروان و فرزندش ولید بن عبدالملک به دستور خلیفه دوم، مامور به ساخت و توسعه این بنا و نیز بنای مشهور به قبة الصخره شدند[۱۰]. و در سال 90 هجری قمری از طرف برخی از حاکمان مصر کمک‌های فراوانی جهت تجدید بنای حرم قدس انجام شد. مسجدالاقصی و نیز مسجد قبه الصخره در دوران حکومت مهدی و مامون عباسی در سال‌های 169 و 216 قمری دوبار توسط زلزله خسارت دید و دوباره تجدید بنا و تعمیر شد.
تسخیر مسجد توسط صلیبی‌ها
پس از حاکمان عباسی که تا آن زمان عهدهدار حفظ و مرمت مسجدالاقصی بودند، فاطمی‌ها این روند را ادامه دادند و بعد از مدتی این مکان به اشغال صلیبیان در آمد و با تغییرات ایجاد شده دچار خسارات اساسی شد[۱۱]. که البته به همت لشکر ایوبی به فرماندهی صلاح‌الدین ایوبی، این مسجد مقدس دوباره از دست صلیبیان خارج و در اختیار مسلمانان قرار گرفت[۱۲].
اسامی مسجدالاقصی در صدر اسلام
باید بیان کرد که در صدر اسلام این مسجد به نام مسجدالاقصی شناخته نمی‌شد، بلکه به نام‌هایی چون:
- مسجد بیت‌المقدس؛
- مسجد ایلیاء معروف بود.
در تایید این سخن می‌توان به روایاتی اشاره کرد: ابن میمونه می‌گوید که از پیامبر(صلی‌الله علیه و‌آله و سلّم) درباره بیت‌المقدس نظر خواستم حضرت فرمود: بیت‌المقدس سرزمین رستاخیز است. به آنجا بروید و نماز بخوانید، زیرا نماز در آن مکان برابر با هزار رکعت نماز است[۱۳]. این گفت‌وگو در زمان پیامبر و قبل از فتح بیت‌المقدس اتفاق افتاد و حضرت در آن از لفظ بیت‌المقدس به جای مسجدالاقصی استفاده کردند.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۷.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۱۲.
- ↑ طباطبایی سید محمد‌حسین، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۶
- ↑ ر ک، تفسیر منسوب به امام حسن عسکری، ۱۴۰۹ق، ص۶۶۱
- ↑ ر ک، موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.
- ↑ ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۸۰.
- ↑ ابن کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۸۰
- ↑ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، لبنان، نشر دار صادر، ج۲، ص۲۶۱
- ↑ موسی غوشه، تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰
- ↑ احسن التقاسیم، ج1، ص236.
- ↑ با استفاده از الکامل، ج11، ص549.
- ↑ ناصری طاهری، عبدالله، بیت‌المقدس شهر پیامبران، ص۱۱۶-۱۱۷.
- ↑ ابن ماجه، محمد، سنن ابن ماجه، ج۱، ص429 و 451
