سازمان همکاری اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'بین المللی' به 'بین‌المللی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات نهاد | |||
| عنوان = سازمان همکاری های اسلامی | |||
| تصویر = سازمان همکاریهای اسلامی.jpg | |||
| نام = سازمان کنفرانس اسلامی | |||
| مؤسس = | |||
| تاریخ تاسیس = 25 سپتامبر ۱۹۶۹م | |||
| مدیر فعلی = | |||
| مدیران سابق = | |||
| میزان تأثیرگذاری = | |||
| اهداف = حمایت از همکاری میان کشورهای عضو، بخصوص، دفاع از کشور [[فلسطین]] | |||
| وابستگی به حاکمیت = | |||
| وضعیت اقتصادی = | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''سازمان همکاری اسلامی''' (OIC) دومین سازمان بین دولتی پس از [[سازمان ملل متحد]] با عضویت کشورهایی از چهار قاره است. سازمان، صدای جمعی [[جهان اسلام]] و تضمین برای حفاظت و حمایت از منافع جهان اسلام در روح ترویج صلح بین‌المللی و هماهنگی میان افراد مختلف جهان است. اما در برخی موارد، تحت تاثیر نفوذ برخی دولت‌ها از جمله [[عربستان سعودی]] قرار نمی‌گیرد و در اتخاذ موضع‌گیری دچار انحراف می‌شود. | |||
سازمان کنفرانس اسلامی از زمان نخستین اجلاس سران در سال ۱۹۶۹ (رباط - [[مراکش|مغرب]]) تاکنون 10 اجلاس در سطح سران و ۳4 اجلاس عادی در سطح وزیران خارجه برگزار کرده است. اجلاس وزیران خارجه، هر سال و اجلاس سران، هر سه سال یک بار، برگزار می‌شود. میزبانی هر کشور باید از سوی اجلاس رسمی مورد تأیید قرار گیرد. | |||
سازمان کنفرانس اسلامی از زمان نخستین اجلاس سران در سال ۱۹۶۹ (رباط - مغرب) تاکنون 10 اجلاس در سطح سران و ۳4 اجلاس عادی در سطح وزیران خارجه برگزار کرده است. اجلاس وزیران خارجه، هر سال و اجلاس سران، هر سه سال یک بار، برگزار می‌شود. میزبانی هر کشور باید از سوی اجلاس رسمی مورد تأیید قرار گیرد. | |||
کشور میزبان برای یک دوره زمانی که تا برگزاری اجلاس بعدی به طول خواهد انجامید، ریاست سازمان را برعهده دارد. در اجلاس وزیران خارجه و سران، موارد موجود در دستور کار سازمان که شامل امور سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اداری و مالی است، مورد بررسی قرار نمی‌گیرد و تصمیمات سازمان درباره آنها طی قطعنامه‌هایی منتشر می‌گردد. تعداد کل قطعنامه‌های اجلاس‌های عادی، بیش از ۱۰۰ مورد است. | کشور میزبان برای یک دوره زمانی که تا برگزاری اجلاس بعدی به طول خواهد انجامید، ریاست سازمان را برعهده دارد. در اجلاس وزیران خارجه و سران، موارد موجود در دستور کار سازمان که شامل امور سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اداری و مالی است، مورد بررسی قرار نمی‌گیرد و تصمیمات سازمان درباره آنها طی قطعنامه‌هایی منتشر می‌گردد. تعداد کل قطعنامه‌های اجلاس‌های عادی، بیش از ۱۰۰ مورد است. | ||
همچنین در پایان اجلاس سران یا وزیران خارجه، | همچنین در پایان اجلاس سران یا وزیران خارجه، بیانیه‌ای مشتمل بر نکات اصلی طرح شده در اجلاس و خلاصه تصمیمات انتشار می‌یابد. اجلاس سران، عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری در سازمان است؛ اما اجلاس وزیران خارجه، عملا مرکز عمده تصمیم‌گیری به شمار می‌آید. | ||
=اعضا= | == اعضا == | ||
=== آسیا === | |||
[[آذربایجان]]، [[ازبکستان]]، [[افغانستان]]، [[اندونزی]]، [[بنگلادش]]، [[پاکستان]]، [[تاجیکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[قرقیزستان]]، [[قزاقستان]]، [[مالدیو]]، [[مالزی]]. | [[آذربایجان]]، [[ازبکستان]]، [[افغانستان]]، [[اندونزی]]، [[بنگلادش]]، [[پاکستان]]، [[تاجیکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[قرقیزستان]]، [[قزاقستان]]، [[مالدیو]]، [[مالزی]]. | ||
=== خاورمیانه === | |||
[[اردن]]، [[امارات]]، [[ایران]]، [[بحرین]]، [[سوریه]]، [[عراق]]، [[عربستان سعودی]]، [[عمان]]، [[فلسطین]]، [[قطر]]، [[کویت]]، [[لبنان]]، [[مصر]]، [[یمن]]. | [[اردن]]، [[امارات]]، [[ایران]]، [[بحرین]]، [[سوریه]]، [[عراق]]، [[عربستان سعودی]]، [[عمان]]، [[فلسطین]]، [[قطر]]، [[کویت]]، [[لبنان]]، [[مصر]]، [[یمن]]. | ||
=== آفریقا === | |||
[[الجزایر]]، [[اوگاندا]]، [[برونئی]]، [[بنین]]، [[بورکینافاسو]]، [[توگو]]، [[تونس]]، [[جیبوتی]]، [[چاد]]، [[ساحل عاج]]، [[سنگال]]، [[سودان]]، [[سومالی]]، [[سیرالئون]]، [[کامرون]]، [[کومور]]، [[گابون]]، [[گامبیا]]، [[گینه]]، [[گینه بیسائو]]، [[لیبی]]، [[مالی]]، [[مراکش]]، [[موریتانی]]، [[موزامبیک]]، [[نیجر]]، [[نیجریه]]. | [[الجزایر]]، [[اوگاندا]]، [[برونئی]]، [[بنین]]، [[بورکینافاسو]]، [[توگو]]، [[تونس]]، [[جیبوتی]]، [[چاد]]، [[ساحل عاج]]، [[سنگال]]، [[سودان]]، [[سومالی]]، [[سیرالئون]]، [[کامرون]]، [[کومور]]، [[گابون]]، [[گامبیا]]، [[گینه]]، [[گینه بیسائو]]، [[لیبی]]، [[مالی]]، [[مراکش]]، [[موریتانی]]، [[موزامبیک]]، [[نیجر]]، [[نیجریه]]. | ||
=== اروپا === | |||
[[آلبانی]]، [[ترکیه]]. | [[آلبانی]]، [[ترکیه]]. | ||
=== آمریکای لاتین === | |||
[[سورینام]]، [[گویان]]. | [[سورینام]]، [[گویان]]. | ||
=== اعضای ناظر === | |||
[[روسیه]]، [[بوسنی و هرزگوین]]، [[آفریقای مرکزی]]، [[تایلند]]، [[قبرس]]. | [[روسیه]]، [[بوسنی و هرزگوین]]، [[آفریقای مرکزی]]، [[تایلند]]، [[قبرس]]. | ||
=اهداف سازمان= | == اهداف سازمان == | ||
اهداف سازمان کنفرانس اسلامی هفت مورد است که به ترتیب زیر در منشور آن مشخص شده است: | اهداف سازمان کنفرانس اسلامی هفت مورد است که به ترتیب زیر در منشور آن مشخص شده است: | ||
# ارتقاء همبستگی اسلامی میان کشورهای عضو؛ | |||
# حمایت از همکاری میان کشورهای عضو در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و دیگر موارد اساسی و مشورت میان کشورهای عضو در سازمان‌های بین‌المللی؛ | |||
# تلاش در جهت محو [[تبعیض نژادی]] و خاتمه بخشیدن به [[استعمار]] در تمام اشکال آن؛ | |||
# اتخاذ تدابیر لازم برای پشتیبانی از [[صلح]] و امنیت بین‌المللی مبتنی بر [[عدالت]]؛ | |||
# هماهنگ کردن تلاش‌ها به منظور حفاظت از اماکن مقدس و آزادسازی آنها و پشتیبانی از مبارزه ملت [[فلسطین]] و کمک به این ملت درجهت بازپس گرفتن حقوق [خود] و آزادنمودن سرزمینش؛ | |||
# پشتیبانی از مبارزه تمام [[امت اسلامی|ملل اسلامی]] در راه حفاظت از کرامت، [[استقلال]] و حقوق ملی شان؛ | |||
# ایجاد جوی به منظور ارتقاء همکاری و تفاهم میان [[کشورهای اسلامی]] و دیگر کشورها. | |||
آیین نامه‌ای نیز درمورد شیوه جریان امور و تصمیم‌گیری در جلسات رسمی سازمان تهیه شده است که تصمیم‌گیری در سازمان بر پایه آن صورت نمی‌گیرد. همچنین تصمیم‌گیری در سازمان، براساس رأی‌گیری اکثریت است اما در عمل، تصمیمات سازمان طی جلسات رسمی، با اجماع اتخاذ می‌شود. | |||
آیین | |||
== ریشه‌های فکری سازمان کنفرانس اسلامی == | |||
گستره عضویت سازمان کنفرانس اسلامی عموما شامل کشورهایی است که از یک رشته وجوه مشترک یا نزدیک‌های تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و... برخوردارند. محور رسمی تجمع آنها، نقطه اشتراکی است که در اعتقادات دینی دارند. تاریخ اسلامی نیز منع الهام اندیشمندان [[مسلمان]] و مایه حرکت در میان نیروهای سیاسی جوامع اسلامی است. درواقع، بر مبنای مقایسه ای ساده میان اوضاع وخیم [[مسلمانان]] در عصر حاضر و اقتدار و عظمت آنان در طول نزدیک به ۱۳ قرن، نظری واحد در جوامع اسلامی پدید آمده است که علت ضعف کنونی کشورهای اسلامی را در تفرقه و پراکندگی آنها می‌داند و راه اساسی رهایی از نابسامانی‌های فعلی را در تمسک به "[[وحدت اسلامی|اتحاد اسلامی]]" و رشد فرایند "همبستگی اسلامی" می‌بیند. اعتقاد به "اتحاد" که از زمان ظهور [[اسلام]] در [[جزیرة العرب|جزیرةالعرب]] به عنوان یک اندیشه بر جوامع اسلامی حاکم بود، از ارزش‌های سیاسی ریشه نمی‌گیرد که پایه ای دینی دارد. در واقع، [[قرآن]] کریم، یگانه راهنمای جاودانه [[مسلمان|مسلمانان]]، شامل اشارات و تصریحاتی است که ارزش‌های سیاسی خاص را در این زمینه منعکس می‌سازد. | |||
== تاریخچه تشکیل سازمان کنفرانس اسلامی == | |||
با شروع [[جنگ جهانی دوم]]، دوره پیگیری افکار [[وحدت اسلامی|پان اسلامیست]] که در آنها احیای خلاقیت اسلامی نیز مورد توجه بود، به پایان رسید و [[جهان اسلام]]، وارد دوره جدیدی از حیات سیاسی خود شد. واقعیات این دوره، آثار عمیقی بر افکار سیاسی [[مسلمان|مسلمانان]] برجای گذاشت. | |||
شکست | === اهم این واقعیت‌ها === | ||
* شکست مسلمانان در [[جنگ]] ۱۹۴۸ در [[فلسطین]] و تأسیس [[رژیم صهیونیستی|دولت صهیونیستی]]؛ | |||
* تأسیس کشور اسلامی [[پاکستان]] در بخش‌های [[مسلمان]] نشین [[هند]]؛ | |||
* آغاز عصر [[استعمار]]زدایی و استقلال تدریجی [[کشورهای اسلامی]] در منطقه؛ | |||
* ظهور [[ناسیونالیسم]] به عنوان یک نیروی مهم سیاسی؛ | |||
بر این اساس، نیروهای [[اسلام‌گرایی|اسلام‌گرا]] در [[جهان اسلام]] خواهان تشکیل جبهه ای متحد از [[کشورهای اسلامی]]، در نظام موجود بین‌المللی بودند. حضور این نیرو، با تشکیل سازمان کنفرانس اسلامی، به نتیجه مشخص و ملموسی انجامید اما تلاش‌های معاصر جهت تحقق این هدف، به دهه ۱۹۵۰ بازمی‌گردد. تشکیل «کنفرانس عمومی اسلامی» که با کوشش [[جمهوری عربی مصر|مصر]]، [[عربستان سعودی|عربستان]] و [[پاکستان]] در ۱۹۵۲ صورت پذیرفت، یکی از اولین اقدامات [[کشورهای اسلامی]] در این رابطه بود. | |||
با | شکست ۱۹۶۷ میلادی اعراب از [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] و نیز هم زمان با آن، آتش سوزی در [[مسجد الاقصی|مسجدالاقصی]] (در ۲۱ اوت ۱۹۶۹)، زمینه را برای عملی ساختن طرح برپایی کنفرانس سران اسلامی فراهم ساخت و موجی از خشم و بدبینی نسبت به [[آیین یهودیت|یهودیان]] در [[جهان اسلام]] پدید آورد. | ||
با برپایی این کنفرانس در رباط ([[مراکش|مغرب]]) بود که این حرکت صورت عملی به خود گرفت. در پایان این کنفرانس، اعلامیه ای منتشر شد که در آن آمده بود که "دولت‌ها و ملت‌های آنها مصمم‌اند هرگونه راه حلی درمورد مسئله [[فلسطین]] را که متضمن بازگشت [[مسجد الاقصی|قدس]] به وضع پیش از ژوئن ۱۹۶۷ نباشد، رد کنند" و نیز اجلاس‌های بعدی را تنظیم کردند که در اجلاس سوم وزیران خارجه که (مارس ۱۹۷۲) در جده برگزار شد، منشور سازمان مورد تصویب قرار گرفت و به این ترتیب سازمان کنفرانس اسلامی، رسما موجودیت یافت. | |||
=== دبیرخانه === | |||
یکی از ارکان این سازمان دبیرخانه سازمان است که مسئولیت پیگیری و اجرای تصمیمات متخذه در کنفرانس سران و اجلاس وزرای خارجه را برعهده دارد. دبیر کل این سازمان، به عنوان رئیس دبیرخانه که با اکثریت آراء و به مدت ۴ سال انتخاب می‌شود. | یکی از ارکان این سازمان دبیرخانه سازمان است که مسئولیت پیگیری و اجرای تصمیمات متخذه در کنفرانس سران و اجلاس وزرای خارجه را برعهده دارد. دبیر کل این سازمان، به عنوان رئیس دبیرخانه که با اکثریت آراء و به مدت ۴ سال انتخاب می‌شود. | ||
مقر دبیرخانه بر اساس منشور کنفرانس اسلامی، شهر [[بیت‌المقدس]] است و تا زمان رفع اشغال صهیونیست‌ها، [[جده]] در [[عربستان سعودی]] به طور موفت مقر دبیرخانه است. | مقر دبیرخانه بر اساس منشور کنفرانس اسلامی، شهر [[بیت المقدس|بیت‌المقدس]] است و تا زمان رفع اشغال صهیونیست‌ها، [[جده]] در [[عربستان سعودی]] به طور موفت مقر دبیرخانه است. | ||
=== دادگاه بین‌المللی عدل اسلامی === | |||
در اجلاس پنجم سران کنفرانس اسلامی در [[کویت]] ۱۹۸۷، با تصویب قطعنامه‌ای، دادگاه بین‌المللی عدل اسلامی، نیز یکی از ارکان این سازمان، اعلام شد. که مقر آن در [[کویت]] و متشکل از ۷ قاضی برای مدت ۴ سال می‌باشد که حوزۀ اقتدار آن در مورد مسائلی که دولت‌های عضو متفقاً به دادگاه احاله داده باشند و مسائلی که در معاهدات لازم‌الاجرا مطرح می‌شود و تفسیر معاهدات دو یا چند جانبه و تحقیق در هر موضوعی از موضوعات حقوق بین‌الملل و تحقیق در مورد واقعه‌ای که موجب تزلزل در تعهدات بین‌المللی است. اگرچه عملاً این نهاد رسمیت نیافته است. | در اجلاس پنجم سران کنفرانس اسلامی در [[کویت]] ۱۹۸۷، با تصویب قطعنامه‌ای، دادگاه بین‌المللی عدل اسلامی، نیز یکی از ارکان این سازمان، اعلام شد. که مقر آن در [[کویت]] و متشکل از ۷ قاضی برای مدت ۴ سال می‌باشد که حوزۀ اقتدار آن در مورد مسائلی که دولت‌های عضو متفقاً به دادگاه احاله داده باشند و مسائلی که در معاهدات لازم‌الاجرا مطرح می‌شود و تفسیر معاهدات دو یا چند جانبه و تحقیق در هر موضوعی از موضوعات حقوق بین‌الملل و تحقیق در مورد واقعه‌ای که موجب تزلزل در تعهدات بین‌المللی است. اگرچه عملاً این نهاد رسمیت نیافته است. | ||
==کمیته‌های تخصصی== | === کمیته‌های تخصصی === | ||
برای پیگیری و اجرای مصوبات اجلاسیه‌های سازمان، کمیته‌های تخصصی تشکیل می‌گردند که به دو گروه کمیته‌های دائمی و کمیته‌های موقت تقسیم می‌شوند؛ مثل کمیته‌های همکاری اطلاعاتی و فرهنگی و کمیته همکاریهای تجاری و اقتصادی و کمیته همکاریهای علمی و تکنولوژیک و کمیته‌های موقت نیز که به تناسب ضرورت و نیاز [[جهان اسلام]] تاسیس می‌شوند مثل: کمیته اسلامی صلح و کمیته ویژه [[افغانستان]]. البته این سازمان دارای ارگان‌های فرعی نیز است که دولت‌های عضو سازمان، عضو این ارگان‌ها نیز هستند مثل مجمع فقه اسلامی و بانک توسعه اسلامی و مرکز اسلامی توسعه تجارت<ref>آقایی، داوود، سازمان بین‌المللی، تهران، نسل نیکان، ۱۳۸۲، چاپ اول، ص۳۲۵.</ref> .<ref>ضیائی بیگدلی، محمدرضا، حقوق بین‌الملل عمومی، تهران، گنج دانش، ۱۳۷۹، چاپ چهاردهم، ص۲۳۵. | |||
</ref>. | |||
== تاریخچه اجلاس سران سازمان همکاریهای اسلامی == | |||
سازمان کنفرانس اسلامی از زمان تشکیل خود در سال 1969 تاکنون 11 اجلاس سران و چند نشست فوق‌العاده برگزار کرده‌اما از زمان آغاز موج [[بیداری اسلامی]] نشست‌های آن به حالت تعویق درآمده است. | |||
= | === اجلاس اول: مراکش 1969 === | ||
اولین نشست سران کشورهای اسلامی که در واقع زمینه‌ساز شکل‌گیری سازمان کنفرانس اسلامی به صورت رسمی شد، در سپتامبر سال 1969 در کشور [[مراکش]] برگزار شد، با وجود اینکه پیش از این سال نیز درخواست‌هایی برای تشکیل کنفرانسی از [[کشورهای اسلامی]] مطرح بود، اما اجماعی در مورد آن صورت نمی‌گرفت، چرا که برخی از کشورها از جمله [[جمهوری عربی مصر|مصر]] این طرح را توطئه‌ای آمریکایی برای نفوذ بر [[جهان عرب]] و شکستن [[ناسیونالیسم]] عربی معرفی می‌کردند، اما [[جنگ اعراب]] و [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] و تشدید جنایات [[رژیم صهیونیستی]] علیه فلسطینی‌ها از جمله آتش‌سوزی [[مسجد الاقصی|مسجدالاقصی]] خشم [[مسلمان|مسلمانان]] جهان را برانگیخت و زمینه‌ساز تقویت [[وحدت اسلامی]] در مبارزه با دشمنان شد. به دنبال این جریانات به دعوت شاه [[مراکش|مغرب]] کنفرانس فوق‌العاده‌ای با شرکت 24 کشور برای بررسی خطرهایی که مقدسات اسلامی را تهدید می‌کند در [[مراکش]] تشکیل گردید که مقدمات تشکیل سازمان کنفرانس اسلامی را مهیا کرد. | |||
سازمان کنفرانس اسلامی از | === اجلاس دوم: پاکستان 1974 === | ||
دومین نشست سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی که اولین نشست بعد از تصویب رسمی تشکیل این اجلاس به شمار می‌رود، در روزهای 22 تا 24 فوریه سال 1974 در شهر [[لاهور]] [[پاکستان]] برگزار شد، در این نشست محورهای زیادی مورد بررسی قرار گرفت که موضوع [[فلسطین]] و اشغالگری صهیونیست‌ها از جمله مهم‌ترین محورهای آن به شمار می‌رود، اعضای این نشست با تاکید بر دین مشترک و مبارزه مشترک و همبستگی میان یکدیگر برای توسعه جمعی، آرمان [[فلسطین]] را آرمان تمامی کشورهای اسلامی دانسته و گفتند که اجازه نمی‌دهند برای تحقق منافع منطقه‌ای یا منافع دیگر علیه این آرمان از زور استفاده شود. آنها [[کشورهای اسلامی]] را مسئول اتفاقات [[فلسطین]] دانستند. | |||
این نشست با تاکید بر قداست شهر [[مسجد الاقصی|قدس]] و [[مسجد الاقصی]] تاکید کرد که کشورهای اسلامی هیچ توافق یا پروتکلی را که اجازه ادامه اشغالگری صهیونیست‌ها بر قدس را بدهد، امضا نمی‌کنند و هر گونه مذاکرات برای تحقق سازش در منطقه را مشروط به عقب‌نشینی [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] از قدس می‌دانند. | |||
=== اجلاس سوم: مکه 1981 === | |||
سومین نشست سران کنفرانس اسلامی در روزهای 25 تا 28 ژانویه در شهر [[مکه|مکه مکرمه]] برگزار شد، این نشست بعد از مذاکرات سه روزه خود مصوباتی داشت که در زمینه‌های مختلف قابل بررسی است، برنامه کاری اسلامی برای مقابله با دشمن صهیونیستی، برنامه حمایت از [[قدس] و [[خاورمیانه]]، مصوبه نشست در مورد اوضاع [[افغانستان]]، تاکید بر همبستگی اسلامی، مصوباتی در مورد [[جنگ ایران و عراق]] از دیگر موارد توافق شده در این نشست بود، بیانیه نشست در مورد [[جنگ ایران و عراق|جنگ تحمیلی]] بدون اشاره به مسئولیت [[عراق]] در تجاوز نظامی به [[جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]]، خواستار توقف فوری درگیری‌ها و آتـش بس میان دو طرف شد. | |||
=== اجلاس چهارم: مراکش 1984 === | |||
این نشست در روزهای 16 تا 19 ژانویه سال 1984 در شهر «دار البیضا» در [[مراکش]] برگزار شد، این نشست بار دیگر بر مواضع گذشته خود در موضوع اشغالگری [[رژیم صهیونیستی]] و حمایت از قدس شریف و [[جنگ ایران و عراق]] تاکید کرده و همچنین موضع‌گیری‌هایی نیز در مورد تجاوز هوایی [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] به [[سوریه]] و بلندی‌های جولان و ائتلاف [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] و [[رژیم صهیونیستی]] اتخاذ کرده و آن را عامل تهدید کننده منطقه دانست. | |||
=== اجلاس پنجم: کویت1987 === | |||
این نشست در روزهای 26 تا 29 ژانویه سال 1987 در کویت برگزار شد، بیانیه پایانی این اجلاس با اشاره به اسامی کشورها و سازمان‌های شرکت‌کننده در آن با تاکید بر حمایت مجدد از آرمان [[فلسطین]] سیاست آمریکا در حمایت نامحدود از [[رژیم صهیونیستی]] را محکوم کرده و خواستار ارتباط با گروه‌های اروپایی برای احترام بیشتر به قوانین و منشورهای بین‌المللی در این زمینه شد. این اجلاس همچنین از اعضای شرکت‌کننده خواست تا از هر ارتباط مستقیم و غیر مستقیم با [[رژیم صهیونیستی]] اجتناب کنند. کشورهای اسلامی حاضر در این نشست اشغالگری [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] در جنوب [[لبنان]] را نیز محکوم کرده و خواستار خروج فوری صهیونیست‌ها از جنوب [[لبنان]] شدند. | |||
این نشست | === اجلاس ششم: سنگال 1991 === | ||
ششمین اجلاس سازمان کنفرانس اسلامی در روزهای 9 تا 11 دسامبر سال 1991 در داکار برگزار شد، این نشست نیز علاوه بر تاکید بر مواضع قبلی در زمینه آزادسازی سرزمین‌های اشغالی بویژه بلندی‌های جولان و ضرورت حمایت از آرمان [[فلسطین]] و قدس شریف جنایات صهیونیست‌ها در جنوب [[لبنان]] را محکوم کردند، اشغالگری [[عراق]] در [[کویت]] از دیگر محورهای مذاکرات این نشست بود و اعضا اقدام [[عراق]] در اشغال کویت را محکوم کردند. | |||
=== اجلاس هفتم: مراکش 1994 === | |||
اجلاس هفتم سازمان کنفرانس اسلامی نیز برای سومین بار در [[مراکش]] و شهر دار البیضا برگزار شد، این نشست بین روزهای 13 تا 15 دسامبر سال 1994 برگزار شد و اعضای شرکت‌کننده با تاکید بر حمایت از آرمان [[فلسطین]] و [[مسجد الاقصی|قدس اشغالی]]، عقب‌نشینی‌هایی را در تقابل با دشمن صهیونیستی از خود نشان داده و حمایت خود را از روند سازش بر اساس رویکرد «زمین در برابر صلح» و سایر طرح‌های دیگر اعلام کردند. این نشست البته توطئه صهیونیست‌ها در تقسیم حرم ابراهیمی در شهر الخلیل را محکوم کرده و خواستار پایداری شهروندان سوری و لبنانی در [[جولان]] [[سوریه]] و جنوب [[لبنان]] علیه اشغالگری صهیونیست‌ها شد. حمایت از تمامیت ارضی [[بوسنی]] و محکومیت تجاوز صرب‌ها به این کشور از دیگر بندهای بیانه پایانی این نشست بود. | |||
=== اجلاس هشتم: ایران 1997 === | |||
هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی در روزهای 9 تا 11 دسامبر سال 1997 در [[تهران]] برگزار شد، موضوعاتی نظیر قدس شریف و آرمان [[فلسطین]]، [[بوسنی و هرزه گوین]]، جامو و [[کشمیر]]، [[افغانستان]]، [[سومالی]]، تجاوز آمریکا به [[لیبی]] در سال 1986، همبستگی با [[ایران]] و [[لیبی]] در مورد [[قانون داماتو]]، تاکید بر خلع سلاح‌های کشتار جمعی در منطقه و ضرورت رهایی از زباله‌های هسته ای و مسموم در این اجلاس به بررسی گذاشته شد. | |||
=== اجلاس نهم: قطر 2000 === | |||
اجلاس بعدی سران کشورهای اسلامی در دوحه قطر و در روزهای 12 و13 نوامبر برگزار شد، بیانیه پایانی نشست نیز با اشاره به کشورها و سازمان‌های عضو و ناظر شرکت‌کننده در نشست بر ضرورت قطع روابط کشورهای عضو که با [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] ارتباط دارند، تاکید کرده و جنایات صهیونیست‌ها در [[فلسطین]] اشغالی و [[قدس شریف]] و هتک حرمت [[مسجد الاقصی]] در بستن دربهای آن را محکوم نمودند. بیانیه با حمایت از ملت [[سوریه]] در اراضی اشغالی از [[رژیم صهیونیستی]] خواست تا به تعهدات خود در قبال منشورهای بین‌المللی عمل کند. | |||
اجلاس بعدی سران | |||
بیانیه مذکور با تبریک پیروزی ملت [[لبنان]] در بیرون راندن دشمن صهیونیستی از جنوب سرزمین‌های خود خواستار تعین تکلیف ربوده شده‌های لبنانی از زندان‌های [[رژیم صهیونیستی]] شد. | بیانیه مذکور با تبریک پیروزی ملت [[لبنان]] در بیرون راندن دشمن صهیونیستی از جنوب سرزمین‌های خود خواستار تعین تکلیف ربوده شده‌های لبنانی از زندان‌های [[رژیم صهیونیستی]] شد. | ||
=== نشست فوق‌العاده قطر: مارس 2003 === | |||
در سایه افزایش تهدیدات غرب درباره حمله به [[عراق]]، سازمان کنفرانس اسلامی در روز 5 مارس سال 2003 و نزدیک به یک ماه قبل از حمله [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] به این کشور نشست فوق‌العاده‌ای را ترتیب داد، در این نشست کشورهای عضو هر گونه حمله احتمالی به [[عراق]] را محکوم کردند و بر ضرورت حمایت از امنیت [[عراق]] تاکید کردند، آنها همچنین اعلام کردند که هیچ یک از کشورهای عضو نباید در حمله احتمالی به [[عراق]] شرکت کنند. | |||
در سایه افزایش تهدیدات غرب درباره حمله به [[عراق]]، سازمان کنفرانس اسلامی در روز 5 مارس سال 2003 و نزدیک به یک ماه قبل از حمله [[آمریکا]] به این کشور نشست | |||
بررسی اوضاع خطرناک [[فلسطین]] اشغالی و افزایش جنایات و تجاوزهای صهیونیست‌ها در اشغال شهرها و محدود کردن ارتباطات ملت [[فلسطین]] با دنیای خارج دومین محور مذاکرات در نشست فوق‌العاده دوحه بود. توقف ساخت دیوار نژاد‌پرستانه حایل، توقف شهرک سازی صهیونیستی و پایان دادن به اشغال شهرهای [[فلسطین]] از دیگر مطالبات [[کشورهای اسلامی]] در این نشست بود. | |||
=== اجلاس دهم: مالزی 2003 === | |||
دهمین اجلاس سران [[کشورهای اسلامی]] در 16 و 17 اکتبر در مالزی برگزار شد، این نشست مصوبه‌هایی را در مورد آرمان فلسطین، قدس شریف و همچنین مناقشه جامو و کشمیر و اشغال اراضی [[سوریه]] و [[لبنان]] از سوی دشمن صهیونیستی و همچنین منازعه اعراب و اسرائیل داشت، [[کشورهای اسلامی]] تهدیدات [[رژیم صهیونیستی]] علیه [[یاسر عرفات]] را محکوم کرده و ادامه خشونت‌های صهیونیست‌ها علیه ملت فلسطین و شهرک سازی صهیونیستی را محکوم کردند. این کنفرانس که پیشتر مواضع تندی علیه حمله خارجی به [[عراق]] اتخاذ کرده بود، از تشکیل شورای حکومت انتقالی در [[عراق]] استقبال کرده و از اشغالگران خواست تا به آزادی‌های مدنی و دینی و فرهنگی عراقی‌ها احترام بگذارند. | |||
=== نشست فوق‌العاده مکه: 2005 === | |||
این نشست در روزهای 7 و 8 دسامبر سال 2005 در [[مکه|مکه مکرمه]] برگزار شد و در آن اوضاع فلسطین اشغالی و [[عراق]]، جامو و کشمیر، [[سومالی]]، [[قبرس]] و [[سودان]] به بررسی گذاشته شد، همزمان با افزایش اقدامات تروریستی در [[عراق]]، این نشست اقدامات تروریستی در این کشور را محکوم کرده و همچنین تصاویر موهن و اهانت به [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)]] را نیز محکوم کرده و نسبت به آن ابراز نگرانی کرد. | |||
=== اجلاس یازدهم: سنگال 2008 === | |||
این نشست در روزهای 13 و 14 مارس سال 2008 در داکار برگزار شد، حمایت از آرمان [[فلسطین]] و درگیری‌های عربی- اسرائیلی، محکومیت حمله نظامی [[رژیم صهیونیستی]] به [[نوار غزه]]، نگرانی از اوضاع انسانی در [[غزه]] و دعوت از کمیته چهارجانبه و جامعه جهانی برای حل این مشکلات، تاکید بر ابتکار عربی برای حل بحران [[لبنان]] و محکومیت شدید جنایات صهیونیست‌ها در حمله به [[لبنان]] از دیگر موضوعات مطرح شده در این نشست بوده است. | این نشست در روزهای 13 و 14 مارس سال 2008 در داکار برگزار شد، حمایت از آرمان [[فلسطین]] و درگیری‌های عربی- اسرائیلی، محکومیت حمله نظامی [[رژیم صهیونیستی]] به [[نوار غزه]]، نگرانی از اوضاع انسانی در [[غزه]] و دعوت از کمیته چهارجانبه و جامعه جهانی برای حل این مشکلات، تاکید بر ابتکار عربی برای حل بحران [[لبنان]] و محکومیت شدید جنایات صهیونیست‌ها در حمله به [[لبنان]] از دیگر موضوعات مطرح شده در این نشست بوده است. | ||
این نشست همچنین اقدامات [[آمریکا]] در تحمیل تحریم‌های یک جانبه علیه [[سوریه]] را نیز محکوم کرده و قانون مجازات [[سوریه]] را باطل اعلام کرده و بر همبستگی خود با ملت [[سوریه]] تاکید کرد. اعلام همبستگی با دولت و ملت [[سودان]]، تاکید بر حاکمیت و تمامیت ارضی [[سومالی]] از دیگر محورهای این نشست بود. | این نشست همچنین اقدامات [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] در تحمیل تحریم‌های یک جانبه علیه [[سوریه]] را نیز محکوم کرده و قانون مجازات [[سوریه]] را باطل اعلام کرده و بر همبستگی خود با ملت [[سوریه]] تاکید کرد. اعلام همبستگی با دولت و ملت [[سودان]]، تاکید بر حاکمیت و تمامیت ارضی [[سومالی]] از دیگر محورهای این نشست بود. | ||
دوازدهمین اجلاس سران [[کشورهای اسلامی]] قرار بود در 15 مارس سال 2011 در شرم الشیخ | === تعویق اجلاس دوازدهم در مصر === | ||
دوازدهمین اجلاس سران [[کشورهای اسلامی]] قرار بود در 15 مارس سال 2011 در شرم الشیخ مصر برگزار شود که با توجه به انقلاب مردمی در این کشور و ناآرام بودن [[جمهوری عربی مصر|مصر]] این اجلاس برگزار نشد. | |||
=== نشست فوق‌العاده مکه: 2012 === | |||
اجلاس فوق‌العاده سازمان همکاریهای اسلامی بنا به دعوت [[ملک عبدالله بن عبدالعزیز]] شاه [[عربستان سعودی]] 24 و 25 مرداد 1391 (14 و 15 آگوست) در [[مکه مکرمه]] برگزار شد. | اجلاس فوق‌العاده سازمان همکاریهای اسلامی بنا به دعوت [[ملک عبدالله|ملک عبدالله بن عبدالعزیز]] شاه [[عربستان سعودی]] 24 و 25 مرداد 1391 (14 و 15 آگوست) در [[مکه|مکه مکرمه]] برگزار شد. | ||
در این اجلاس سران بیش از 40 کشور از مجموع 57 کشور عضو سازمان همکاری اسلامی حضور داشتند. | در این اجلاس سران بیش از 40 کشور از مجموع 57 کشور عضو سازمان همکاری اسلامی حضور داشتند. | ||
"[[محمود احمدی‌نژاد]]"، | "[[محمود احمدی‌نژاد]]"، رئیس‌جمهور پیشین [[جمهوری اسلامی ایران]]، نیز در این مکان در کنار پادشاه [[عربستان سعودی|عربستان]] نشسته بود. این موضوع موجب شد تا هر یک مهمانان پس از دیدار با [[ملک عبدالله]]، با رئیس‌جمهور کشورمان نیز گپ و گفتی کوتاه داشته باشد. | ||
== | === اجلاس اضطراری سران کشورهای عربی و اسلامی2023 === | ||
[[پرونده:اجلاس سران 4.jpg|بی‌قاب|چپ|بندانگشتی|]] | |||
'''[[اجلاس اضطراری سران کشورهای عربی و اسلامی 2023]]'''، دربارۀ حملات [[رژیم صهیونیستی]] به [[غزه]] در 20 آبانماه 1402 شمسی برابر با 11 نوامبر 2023 میلادی در ریاض برگزار شد. این اجلاس به منظور آتش‌بس و قطع حملات [[اسرائیل]] در [[فلسطین]] اشغالی تشکیل شد. رژیم صهیونیستی به دنبال شکست نظامی، از [[عملیات طوفان الاقصی]] به جنایات مداوم از جمله بمباران مستمر مناطق مسکونی، کشتار غیر نظامیان، زنان و کودکان مشغول است. این رژیم علاوه بر این به استفاده از سلاح‌های ممنوعه از جمله بمب‌های حاوی فسفر سفید در بمباران [[جنگ غزه 2023|جنگ غزه]] روی آورده است. نشست فوق‌العادۀ سران کشورهای اسلامی و اتحادیه عرب به‌طور مشترک براى دفاع از [[فلسطین]] و محکومیت جنایات رژیم صهیونیستى علیه فلسطینیان به‌ویژه در غزه، در [[عربستان سعودی]] در شهر ریاض برگزار و در پایان، بیانۀ مشترکی صادر شد. | |||
[[ | == جستارهای وابسته == | ||
* [[اجلاس اضطراری سران کشورهای عربی و اسلامی 2023]] | |||
* [[سازمان ملل متحد]] | |||
* [[جهان اسلام]] | |||
* [[فلسطین]] | |||
[[رده: | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | |||
[[رده:سازمان‌ها و نهاد‌ها]] | |||
[[رده:سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۳۶
| سازمان همکاری های اسلامی | |
|---|---|
 | |
| نام | سازمان کنفرانس اسلامی |
| اهداف | حمایت از همکاری میان کشورهای عضو، بخصوص، دفاع از کشور فلسطین |
سازمان همکاری اسلامی (OIC) دومین سازمان بین دولتی پس از سازمان ملل متحد با عضویت کشورهایی از چهار قاره است. سازمان، صدای جمعی جهان اسلام و تضمین برای حفاظت و حمایت از منافع جهان اسلام در روح ترویج صلح بین‌المللی و هماهنگی میان افراد مختلف جهان است. اما در برخی موارد، تحت تاثیر نفوذ برخی دولت‌ها از جمله عربستان سعودی قرار نمی‌گیرد و در اتخاذ موضع‌گیری دچار انحراف می‌شود.
سازمان کنفرانس اسلامی از زمان نخستین اجلاس سران در سال ۱۹۶۹ (رباط - مغرب) تاکنون 10 اجلاس در سطح سران و ۳4 اجلاس عادی در سطح وزیران خارجه برگزار کرده است. اجلاس وزیران خارجه، هر سال و اجلاس سران، هر سه سال یک بار، برگزار می‌شود. میزبانی هر کشور باید از سوی اجلاس رسمی مورد تأیید قرار گیرد.
کشور میزبان برای یک دوره زمانی که تا برگزاری اجلاس بعدی به طول خواهد انجامید، ریاست سازمان را برعهده دارد. در اجلاس وزیران خارجه و سران، موارد موجود در دستور کار سازمان که شامل امور سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اداری و مالی است، مورد بررسی قرار نمی‌گیرد و تصمیمات سازمان درباره آنها طی قطعنامه‌هایی منتشر می‌گردد. تعداد کل قطعنامه‌های اجلاس‌های عادی، بیش از ۱۰۰ مورد است.
همچنین در پایان اجلاس سران یا وزیران خارجه، بیانیه‌ای مشتمل بر نکات اصلی طرح شده در اجلاس و خلاصه تصمیمات انتشار می‌یابد. اجلاس سران، عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری در سازمان است؛ اما اجلاس وزیران خارجه، عملا مرکز عمده تصمیم‌گیری به شمار می‌آید.
اعضا
آسیا
آذربایجان، ازبکستان، افغانستان، اندونزی، بنگلادش، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، قزاقستان، مالدیو، مالزی.
خاورمیانه
اردن، امارات، ایران، بحرین، سوریه، عراق، عربستان سعودی، عمان، فلسطین، قطر، کویت، لبنان، مصر، یمن.
آفریقا
الجزایر، اوگاندا، برونئی، بنین، بورکینافاسو، توگو، تونس، جیبوتی، چاد، ساحل عاج، سنگال، سودان، سومالی، سیرالئون، کامرون، کومور، گابون، گامبیا، گینه، گینه بیسائو، لیبی، مالی، مراکش، موریتانی، موزامبیک، نیجر، نیجریه.
اروپا
آمریکای لاتین
اعضای ناظر
روسیه، بوسنی و هرزگوین، آفریقای مرکزی، تایلند، قبرس.
اهداف سازمان
اهداف سازمان کنفرانس اسلامی هفت مورد است که به ترتیب زیر در منشور آن مشخص شده است:
- ارتقاء همبستگی اسلامی میان کشورهای عضو؛
- حمایت از همکاری میان کشورهای عضو در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و دیگر موارد اساسی و مشورت میان کشورهای عضو در سازمان‌های بین‌المللی؛
- تلاش در جهت محو تبعیض نژادی و خاتمه بخشیدن به استعمار در تمام اشکال آن؛
- اتخاذ تدابیر لازم برای پشتیبانی از صلح و امنیت بین‌المللی مبتنی بر عدالت؛
- هماهنگ کردن تلاش‌ها به منظور حفاظت از اماکن مقدس و آزادسازی آنها و پشتیبانی از مبارزه ملت فلسطین و کمک به این ملت درجهت بازپس گرفتن حقوق [خود] و آزادنمودن سرزمینش؛
- پشتیبانی از مبارزه تمام ملل اسلامی در راه حفاظت از کرامت، استقلال و حقوق ملی شان؛
- ایجاد جوی به منظور ارتقاء همکاری و تفاهم میان کشورهای اسلامی و دیگر کشورها.
آیین نامه‌ای نیز درمورد شیوه جریان امور و تصمیم‌گیری در جلسات رسمی سازمان تهیه شده است که تصمیم‌گیری در سازمان بر پایه آن صورت نمی‌گیرد. همچنین تصمیم‌گیری در سازمان، براساس رأی‌گیری اکثریت است اما در عمل، تصمیمات سازمان طی جلسات رسمی، با اجماع اتخاذ می‌شود.
ریشه‌های فکری سازمان کنفرانس اسلامی
گستره عضویت سازمان کنفرانس اسلامی عموما شامل کشورهایی است که از یک رشته وجوه مشترک یا نزدیک‌های تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و... برخوردارند. محور رسمی تجمع آنها، نقطه اشتراکی است که در اعتقادات دینی دارند. تاریخ اسلامی نیز منع الهام اندیشمندان مسلمان و مایه حرکت در میان نیروهای سیاسی جوامع اسلامی است. درواقع، بر مبنای مقایسه ای ساده میان اوضاع وخیم مسلمانان در عصر حاضر و اقتدار و عظمت آنان در طول نزدیک به ۱۳ قرن، نظری واحد در جوامع اسلامی پدید آمده است که علت ضعف کنونی کشورهای اسلامی را در تفرقه و پراکندگی آنها می‌داند و راه اساسی رهایی از نابسامانی‌های فعلی را در تمسک به "اتحاد اسلامی" و رشد فرایند "همبستگی اسلامی" می‌بیند. اعتقاد به "اتحاد" که از زمان ظهور اسلام در جزیرةالعرب به عنوان یک اندیشه بر جوامع اسلامی حاکم بود، از ارزش‌های سیاسی ریشه نمی‌گیرد که پایه ای دینی دارد. در واقع، قرآن کریم، یگانه راهنمای جاودانه مسلمانان، شامل اشارات و تصریحاتی است که ارزش‌های سیاسی خاص را در این زمینه منعکس می‌سازد.
تاریخچه تشکیل سازمان کنفرانس اسلامی
با شروع جنگ جهانی دوم، دوره پیگیری افکار پان اسلامیست که در آنها احیای خلاقیت اسلامی نیز مورد توجه بود، به پایان رسید و جهان اسلام، وارد دوره جدیدی از حیات سیاسی خود شد. واقعیات این دوره، آثار عمیقی بر افکار سیاسی مسلمانان برجای گذاشت.
اهم این واقعیت‌ها
- شکست مسلمانان در جنگ ۱۹۴۸ در فلسطین و تأسیس دولت صهیونیستی؛
- تأسیس کشور اسلامی پاکستان در بخش‌های مسلمان نشین هند؛
- آغاز عصر استعمارزدایی و استقلال تدریجی کشورهای اسلامی در منطقه؛
- ظهور ناسیونالیسم به عنوان یک نیروی مهم سیاسی؛
بر این اساس، نیروهای اسلام‌گرا در جهان اسلام خواهان تشکیل جبهه ای متحد از کشورهای اسلامی، در نظام موجود بین‌المللی بودند. حضور این نیرو، با تشکیل سازمان کنفرانس اسلامی، به نتیجه مشخص و ملموسی انجامید اما تلاش‌های معاصر جهت تحقق این هدف، به دهه ۱۹۵۰ بازمی‌گردد. تشکیل «کنفرانس عمومی اسلامی» که با کوشش مصر، عربستان و پاکستان در ۱۹۵۲ صورت پذیرفت، یکی از اولین اقدامات کشورهای اسلامی در این رابطه بود.
شکست ۱۹۶۷ میلادی اعراب از اسرائیل و نیز هم زمان با آن، آتش سوزی در مسجدالاقصی (در ۲۱ اوت ۱۹۶۹)، زمینه را برای عملی ساختن طرح برپایی کنفرانس سران اسلامی فراهم ساخت و موجی از خشم و بدبینی نسبت به یهودیان در جهان اسلام پدید آورد.
با برپایی این کنفرانس در رباط (مغرب) بود که این حرکت صورت عملی به خود گرفت. در پایان این کنفرانس، اعلامیه ای منتشر شد که در آن آمده بود که "دولت‌ها و ملت‌های آنها مصمم‌اند هرگونه راه حلی درمورد مسئله فلسطین را که متضمن بازگشت قدس به وضع پیش از ژوئن ۱۹۶۷ نباشد، رد کنند" و نیز اجلاس‌های بعدی را تنظیم کردند که در اجلاس سوم وزیران خارجه که (مارس ۱۹۷۲) در جده برگزار شد، منشور سازمان مورد تصویب قرار گرفت و به این ترتیب سازمان کنفرانس اسلامی، رسما موجودیت یافت.
دبیرخانه
یکی از ارکان این سازمان دبیرخانه سازمان است که مسئولیت پیگیری و اجرای تصمیمات متخذه در کنفرانس سران و اجلاس وزرای خارجه را برعهده دارد. دبیر کل این سازمان، به عنوان رئیس دبیرخانه که با اکثریت آراء و به مدت ۴ سال انتخاب می‌شود.
مقر دبیرخانه بر اساس منشور کنفرانس اسلامی، شهر بیت‌المقدس است و تا زمان رفع اشغال صهیونیست‌ها، جده در عربستان سعودی به طور موفت مقر دبیرخانه است.
دادگاه بین‌المللی عدل اسلامی
در اجلاس پنجم سران کنفرانس اسلامی در کویت ۱۹۸۷، با تصویب قطعنامه‌ای، دادگاه بین‌المللی عدل اسلامی، نیز یکی از ارکان این سازمان، اعلام شد. که مقر آن در کویت و متشکل از ۷ قاضی برای مدت ۴ سال می‌باشد که حوزۀ اقتدار آن در مورد مسائلی که دولت‌های عضو متفقاً به دادگاه احاله داده باشند و مسائلی که در معاهدات لازم‌الاجرا مطرح می‌شود و تفسیر معاهدات دو یا چند جانبه و تحقیق در هر موضوعی از موضوعات حقوق بین‌الملل و تحقیق در مورد واقعه‌ای که موجب تزلزل در تعهدات بین‌المللی است. اگرچه عملاً این نهاد رسمیت نیافته است.
کمیته‌های تخصصی
برای پیگیری و اجرای مصوبات اجلاسیه‌های سازمان، کمیته‌های تخصصی تشکیل می‌گردند که به دو گروه کمیته‌های دائمی و کمیته‌های موقت تقسیم می‌شوند؛ مثل کمیته‌های همکاری اطلاعاتی و فرهنگی و کمیته همکاریهای تجاری و اقتصادی و کمیته همکاریهای علمی و تکنولوژیک و کمیته‌های موقت نیز که به تناسب ضرورت و نیاز جهان اسلام تاسیس می‌شوند مثل: کمیته اسلامی صلح و کمیته ویژه افغانستان. البته این سازمان دارای ارگان‌های فرعی نیز است که دولت‌های عضو سازمان، عضو این ارگان‌ها نیز هستند مثل مجمع فقه اسلامی و بانک توسعه اسلامی و مرکز اسلامی توسعه تجارت[۱] .[۲].
تاریخچه اجلاس سران سازمان همکاریهای اسلامی
سازمان کنفرانس اسلامی از زمان تشکیل خود در سال 1969 تاکنون 11 اجلاس سران و چند نشست فوق‌العاده برگزار کرده‌اما از زمان آغاز موج بیداری اسلامی نشست‌های آن به حالت تعویق درآمده است.
اجلاس اول: مراکش 1969
اولین نشست سران کشورهای اسلامی که در واقع زمینه‌ساز شکل‌گیری سازمان کنفرانس اسلامی به صورت رسمی شد، در سپتامبر سال 1969 در کشور مراکش برگزار شد، با وجود اینکه پیش از این سال نیز درخواست‌هایی برای تشکیل کنفرانسی از کشورهای اسلامی مطرح بود، اما اجماعی در مورد آن صورت نمی‌گرفت، چرا که برخی از کشورها از جمله مصر این طرح را توطئه‌ای آمریکایی برای نفوذ بر جهان عرب و شکستن ناسیونالیسم عربی معرفی می‌کردند، اما جنگ اعراب و اسرائیل و تشدید جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینی‌ها از جمله آتش‌سوزی مسجدالاقصی خشم مسلمانان جهان را برانگیخت و زمینه‌ساز تقویت وحدت اسلامی در مبارزه با دشمنان شد. به دنبال این جریانات به دعوت شاه مغرب کنفرانس فوق‌العاده‌ای با شرکت 24 کشور برای بررسی خطرهایی که مقدسات اسلامی را تهدید می‌کند در مراکش تشکیل گردید که مقدمات تشکیل سازمان کنفرانس اسلامی را مهیا کرد.
اجلاس دوم: پاکستان 1974
دومین نشست سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی که اولین نشست بعد از تصویب رسمی تشکیل این اجلاس به شمار می‌رود، در روزهای 22 تا 24 فوریه سال 1974 در شهر لاهور پاکستان برگزار شد، در این نشست محورهای زیادی مورد بررسی قرار گرفت که موضوع فلسطین و اشغالگری صهیونیست‌ها از جمله مهم‌ترین محورهای آن به شمار می‌رود، اعضای این نشست با تاکید بر دین مشترک و مبارزه مشترک و همبستگی میان یکدیگر برای توسعه جمعی، آرمان فلسطین را آرمان تمامی کشورهای اسلامی دانسته و گفتند که اجازه نمی‌دهند برای تحقق منافع منطقه‌ای یا منافع دیگر علیه این آرمان از زور استفاده شود. آنها کشورهای اسلامی را مسئول اتفاقات فلسطین دانستند.
این نشست با تاکید بر قداست شهر قدس و مسجد الاقصی تاکید کرد که کشورهای اسلامی هیچ توافق یا پروتکلی را که اجازه ادامه اشغالگری صهیونیست‌ها بر قدس را بدهد، امضا نمی‌کنند و هر گونه مذاکرات برای تحقق سازش در منطقه را مشروط به عقب‌نشینی اسرائیل از قدس می‌دانند.
اجلاس سوم: مکه 1981
سومین نشست سران کنفرانس اسلامی در روزهای 25 تا 28 ژانویه در شهر مکه مکرمه برگزار شد، این نشست بعد از مذاکرات سه روزه خود مصوباتی داشت که در زمینه‌های مختلف قابل بررسی است، برنامه کاری اسلامی برای مقابله با دشمن صهیونیستی، برنامه حمایت از [[قدس] و خاورمیانه، مصوبه نشست در مورد اوضاع افغانستان، تاکید بر همبستگی اسلامی، مصوباتی در مورد جنگ ایران و عراق از دیگر موارد توافق شده در این نشست بود، بیانیه نشست در مورد جنگ تحمیلی بدون اشاره به مسئولیت عراق در تجاوز نظامی به جمهوری اسلامی، خواستار توقف فوری درگیری‌ها و آتـش بس میان دو طرف شد.
اجلاس چهارم: مراکش 1984
این نشست در روزهای 16 تا 19 ژانویه سال 1984 در شهر «دار البیضا» در مراکش برگزار شد، این نشست بار دیگر بر مواضع گذشته خود در موضوع اشغالگری رژیم صهیونیستی و حمایت از قدس شریف و جنگ ایران و عراق تاکید کرده و همچنین موضع‌گیری‌هایی نیز در مورد تجاوز هوایی آمریکا به سوریه و بلندی‌های جولان و ائتلاف آمریکا و رژیم صهیونیستی اتخاذ کرده و آن را عامل تهدید کننده منطقه دانست.
اجلاس پنجم: کویت1987
این نشست در روزهای 26 تا 29 ژانویه سال 1987 در کویت برگزار شد، بیانیه پایانی این اجلاس با اشاره به اسامی کشورها و سازمان‌های شرکت‌کننده در آن با تاکید بر حمایت مجدد از آرمان فلسطین سیاست آمریکا در حمایت نامحدود از رژیم صهیونیستی را محکوم کرده و خواستار ارتباط با گروه‌های اروپایی برای احترام بیشتر به قوانین و منشورهای بین‌المللی در این زمینه شد. این اجلاس همچنین از اعضای شرکت‌کننده خواست تا از هر ارتباط مستقیم و غیر مستقیم با رژیم صهیونیستی اجتناب کنند. کشورهای اسلامی حاضر در این نشست اشغالگری اسرائیل در جنوب لبنان را نیز محکوم کرده و خواستار خروج فوری صهیونیست‌ها از جنوب لبنان شدند.
اجلاس ششم: سنگال 1991
ششمین اجلاس سازمان کنفرانس اسلامی در روزهای 9 تا 11 دسامبر سال 1991 در داکار برگزار شد، این نشست نیز علاوه بر تاکید بر مواضع قبلی در زمینه آزادسازی سرزمین‌های اشغالی بویژه بلندی‌های جولان و ضرورت حمایت از آرمان فلسطین و قدس شریف جنایات صهیونیست‌ها در جنوب لبنان را محکوم کردند، اشغالگری عراق در کویت از دیگر محورهای مذاکرات این نشست بود و اعضا اقدام عراق در اشغال کویت را محکوم کردند.
اجلاس هفتم: مراکش 1994
اجلاس هفتم سازمان کنفرانس اسلامی نیز برای سومین بار در مراکش و شهر دار البیضا برگزار شد، این نشست بین روزهای 13 تا 15 دسامبر سال 1994 برگزار شد و اعضای شرکت‌کننده با تاکید بر حمایت از آرمان فلسطین و قدس اشغالی، عقب‌نشینی‌هایی را در تقابل با دشمن صهیونیستی از خود نشان داده و حمایت خود را از روند سازش بر اساس رویکرد «زمین در برابر صلح» و سایر طرح‌های دیگر اعلام کردند. این نشست البته توطئه صهیونیست‌ها در تقسیم حرم ابراهیمی در شهر الخلیل را محکوم کرده و خواستار پایداری شهروندان سوری و لبنانی در جولان سوریه و جنوب لبنان علیه اشغالگری صهیونیست‌ها شد. حمایت از تمامیت ارضی بوسنی و محکومیت تجاوز صرب‌ها به این کشور از دیگر بندهای بیانه پایانی این نشست بود.
اجلاس هشتم: ایران 1997
هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی در روزهای 9 تا 11 دسامبر سال 1997 در تهران برگزار شد، موضوعاتی نظیر قدس شریف و آرمان فلسطین، بوسنی و هرزه گوین، جامو و کشمیر، افغانستان، سومالی، تجاوز آمریکا به لیبی در سال 1986، همبستگی با ایران و لیبی در مورد قانون داماتو، تاکید بر خلع سلاح‌های کشتار جمعی در منطقه و ضرورت رهایی از زباله‌های هسته ای و مسموم در این اجلاس به بررسی گذاشته شد.
اجلاس نهم: قطر 2000
اجلاس بعدی سران کشورهای اسلامی در دوحه قطر و در روزهای 12 و13 نوامبر برگزار شد، بیانیه پایانی نشست نیز با اشاره به کشورها و سازمان‌های عضو و ناظر شرکت‌کننده در نشست بر ضرورت قطع روابط کشورهای عضو که با اسرائیل ارتباط دارند، تاکید کرده و جنایات صهیونیست‌ها در فلسطین اشغالی و قدس شریف و هتک حرمت مسجد الاقصی در بستن دربهای آن را محکوم نمودند. بیانیه با حمایت از ملت سوریه در اراضی اشغالی از رژیم صهیونیستی خواست تا به تعهدات خود در قبال منشورهای بین‌المللی عمل کند.
بیانیه مذکور با تبریک پیروزی ملت لبنان در بیرون راندن دشمن صهیونیستی از جنوب سرزمین‌های خود خواستار تعین تکلیف ربوده شده‌های لبنانی از زندان‌های رژیم صهیونیستی شد.
نشست فوق‌العاده قطر: مارس 2003
در سایه افزایش تهدیدات غرب درباره حمله به عراق، سازمان کنفرانس اسلامی در روز 5 مارس سال 2003 و نزدیک به یک ماه قبل از حمله آمریکا به این کشور نشست فوق‌العاده‌ای را ترتیب داد، در این نشست کشورهای عضو هر گونه حمله احتمالی به عراق را محکوم کردند و بر ضرورت حمایت از امنیت عراق تاکید کردند، آنها همچنین اعلام کردند که هیچ یک از کشورهای عضو نباید در حمله احتمالی به عراق شرکت کنند.
بررسی اوضاع خطرناک فلسطین اشغالی و افزایش جنایات و تجاوزهای صهیونیست‌ها در اشغال شهرها و محدود کردن ارتباطات ملت فلسطین با دنیای خارج دومین محور مذاکرات در نشست فوق‌العاده دوحه بود. توقف ساخت دیوار نژاد‌پرستانه حایل، توقف شهرک سازی صهیونیستی و پایان دادن به اشغال شهرهای فلسطین از دیگر مطالبات کشورهای اسلامی در این نشست بود.
اجلاس دهم: مالزی 2003
دهمین اجلاس سران کشورهای اسلامی در 16 و 17 اکتبر در مالزی برگزار شد، این نشست مصوبه‌هایی را در مورد آرمان فلسطین، قدس شریف و همچنین مناقشه جامو و کشمیر و اشغال اراضی سوریه و لبنان از سوی دشمن صهیونیستی و همچنین منازعه اعراب و اسرائیل داشت، کشورهای اسلامی تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه یاسر عرفات را محکوم کرده و ادامه خشونت‌های صهیونیست‌ها علیه ملت فلسطین و شهرک سازی صهیونیستی را محکوم کردند. این کنفرانس که پیشتر مواضع تندی علیه حمله خارجی به عراق اتخاذ کرده بود، از تشکیل شورای حکومت انتقالی در عراق استقبال کرده و از اشغالگران خواست تا به آزادی‌های مدنی و دینی و فرهنگی عراقی‌ها احترام بگذارند.
نشست فوق‌العاده مکه: 2005
این نشست در روزهای 7 و 8 دسامبر سال 2005 در مکه مکرمه برگزار شد و در آن اوضاع فلسطین اشغالی و عراق، جامو و کشمیر، سومالی، قبرس و سودان به بررسی گذاشته شد، همزمان با افزایش اقدامات تروریستی در عراق، این نشست اقدامات تروریستی در این کشور را محکوم کرده و همچنین تصاویر موهن و اهانت به محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا) را نیز محکوم کرده و نسبت به آن ابراز نگرانی کرد.
اجلاس یازدهم: سنگال 2008
این نشست در روزهای 13 و 14 مارس سال 2008 در داکار برگزار شد، حمایت از آرمان فلسطین و درگیری‌های عربی- اسرائیلی، محکومیت حمله نظامی رژیم صهیونیستی به نوار غزه، نگرانی از اوضاع انسانی در غزه و دعوت از کمیته چهارجانبه و جامعه جهانی برای حل این مشکلات، تاکید بر ابتکار عربی برای حل بحران لبنان و محکومیت شدید جنایات صهیونیست‌ها در حمله به لبنان از دیگر موضوعات مطرح شده در این نشست بوده است.
این نشست همچنین اقدامات آمریکا در تحمیل تحریم‌های یک جانبه علیه سوریه را نیز محکوم کرده و قانون مجازات سوریه را باطل اعلام کرده و بر همبستگی خود با ملت سوریه تاکید کرد. اعلام همبستگی با دولت و ملت سودان، تاکید بر حاکمیت و تمامیت ارضی سومالی از دیگر محورهای این نشست بود.
تعویق اجلاس دوازدهم در مصر
دوازدهمین اجلاس سران کشورهای اسلامی قرار بود در 15 مارس سال 2011 در شرم الشیخ مصر برگزار شود که با توجه به انقلاب مردمی در این کشور و ناآرام بودن مصر این اجلاس برگزار نشد.
نشست فوق‌العاده مکه: 2012
اجلاس فوق‌العاده سازمان همکاریهای اسلامی بنا به دعوت ملک عبدالله بن عبدالعزیز شاه عربستان سعودی 24 و 25 مرداد 1391 (14 و 15 آگوست) در مکه مکرمه برگزار شد.
در این اجلاس سران بیش از 40 کشور از مجموع 57 کشور عضو سازمان همکاری اسلامی حضور داشتند.
"محمود احمدی‌نژاد"، رئیس‌جمهور پیشین جمهوری اسلامی ایران، نیز در این مکان در کنار پادشاه عربستان نشسته بود. این موضوع موجب شد تا هر یک مهمانان پس از دیدار با ملک عبدالله، با رئیس‌جمهور کشورمان نیز گپ و گفتی کوتاه داشته باشد.
اجلاس اضطراری سران کشورهای عربی و اسلامی2023
اجلاس اضطراری سران کشورهای عربی و اسلامی 2023، دربارۀ حملات رژیم صهیونیستی به غزه در 20 آبانماه 1402 شمسی برابر با 11 نوامبر 2023 میلادی در ریاض برگزار شد. این اجلاس به منظور آتش‌بس و قطع حملات اسرائیل در فلسطین اشغالی تشکیل شد. رژیم صهیونیستی به دنبال شکست نظامی، از عملیات طوفان الاقصی به جنایات مداوم از جمله بمباران مستمر مناطق مسکونی، کشتار غیر نظامیان، زنان و کودکان مشغول است. این رژیم علاوه بر این به استفاده از سلاح‌های ممنوعه از جمله بمب‌های حاوی فسفر سفید در بمباران جنگ غزه روی آورده است. نشست فوق‌العادۀ سران کشورهای اسلامی و اتحادیه عرب به‌طور مشترک براى دفاع از فلسطین و محکومیت جنایات رژیم صهیونیستى علیه فلسطینیان به‌ویژه در غزه، در عربستان سعودی در شهر ریاض برگزار و در پایان، بیانۀ مشترکی صادر شد.