محمد تقی عثمانی

محمد تقی عثمانی
نام کامل	محمد تقی عثمانی
نام‌های دیگر	استاد، مفتی
اطلاعات شخصی
سال تولد	1362 ق، ۱۳۲۱ ش‌، ۱۹۴۳ م
محل تولد	هندوستان سهارنپور دهکده(دیوبند)
دین	اسلام، اهل‌سنت
استادان	محمود الحسن دیوبندی علامه اکبر علی مفتی ولی حسن شیخ الحدیث مفتی رشید احمد لدیانوی و...
آثار	مفیدنامه جدید صفه المصادر مفیدالصاغر و الاکابر رساله نادر شرح صفوه المصادر و...

محمد تقی عثمانی، در دهکده (دیوبند) از توابع سهارنپور هندوستان دیده به جهان گشود. ایشان در خانواده‌ای مذهبی و دانش دوست رشد یافت. همه اعضای خانواده وی اهل دانش بوده و همواره خود را وقف علم و خدمت به آن کرده اند. پدرش مفتی محمد شفیع (مفتی اعظم سابق پاکستان) از نوابغ زمانش بود که خدمات ارزنده‌ای را به جهان اسلام تقدیم کرد. شیخ محمد تقی عثمانی عالم برجسته حدیث، فقه و اقتصاد اسلامی و از رهبران فرقه دیوبندی است و بین سال‌های 1982 تا اوایل 2002 به عنوان قاضی استیناف در محاکم شهری دادگاه عالی پاکستان خدمت کرد.

زندگی‌نامه

استاد عثمانی در خانواده‌ای پرورش یافت که همه اعضای آن اهل دانش‌اند و همواره خود را وقف علم و خدمت به آن کرده‌اند. پدر بزرگ استاد، شیخ محمد یاسین از نخستین دانش آموختگان دارالعلوم دیوبند است. پدر استاد عثمانی، مولانا مفتی شفیع عثمانی از نوابغ زمانش بود که خدمات ارزنده‌ای به جهان اسلام تقدیم کرد. در وصف او همین بس که بنیان گذار دارالعلوم کراچی، یکی از بزرگترین مراکز علمی جنوب آسیاست. تفسیر معارف القرآن را نگاشت و فرزندان برومندی چون شیخ السلام مولانا مفتی محمد تقی عثمانی و مفتی محمد رفیع مفتی اعظم پاکستان را تربیت کرد.

مادر شیخ الاسلام محمد تقی عثمانی نیز نقش سازنده‌ای در تربیتش داشته است چنانکه استاد می نویسد:(مادرم، خدایش بیامرزد، اگرچه دارای مدارک علمی بالایی نبود، اما در زمینه آگاهی از مسائل روز، گوی سبقت را از بسیاری از همنوعانش برده بود. درباره مسائل مربوط به جهان اسلام از بینش عمیقی در کردار نیک و اخلاق ستوده می‌ماند. نمادی از صبر، قناعت و تلاش بود. برای اینکه در تلاش‌های دینی پدرم سهیم باشد، همه تلاشش را به‌کار می‌بست تا فکر و اندیشه پدر را از امور منزل فارغ گرداند. مادرم نخستین استاد ادبیات اردوی من است، کتاب (زیور بهشت) و (سیرت خام الانبیای() را با ایشان خواندم. پس از او هیچ کتابی را در اردو درسا با استادی نخواندم.)

برادران شیخ الاسلام نیز هر یک از مدارج بالای علمی برخوردارند. خداوند به مفتی محمد شفیع پنج پسر هدیه کرد که بزرگترین‌شان، محمد زکی کیفی نام دارد، وی از شاعران نام آشنای زبان اردو است.

پس از ایشان محمد رضی عثمانی است که انتشارات (داراالشاعت) کراچی را بنیان نهاد. سومین فرزندش، محمد ولی رازی است که مدتی در دانشگاه کراچی در بخش علوم اسلامی تدریس می کرد. ایشان چنان شاه‌کاری در ادبیات اردو خلق کرد که هیچ‌کس تا به حال نتوانسته نظیرش را بیاورد. او نویسنده کتاب (هادی علم) در سیرت رسول خدا (صلی الله علیه و سلم) است.در این کتاب چنانکه از نامش پیداست اصلا از واژگان نقطه دار، استفاده نشده است.

مفتی اعظم پاکستان، مولانا محمد رفیع، هم سنگر و هم رکاب شیخ الاسلام در شعبه های گوناگون دینی و سیاسی، مدیر فعلی دارالعلوم کراچی، چهارمین برادر شیخ الاسلام است. آثار ارزنده و مفیدی در فنون مختلف و به زبان های اردو و عربی نگاشته است.

تحصیلات

استاد عثمانی پنج سال داشت که خانواده‌اش از هندوستان ره‌سپار کراچی پاکستان شد. در پنجم ماه شوال ۱۳۷۲ق هنگامی که کودکی هشت ساله بود، درس مدرسه را آغاز کرد. استاد عثمانی پس از هشت سال تکاپو دروس حوزوی را به پایان رساند و در ماه رجب ۱۳۷۹ ق عمامه فضیلت را به سربست. پس از اتمام دروس نظامی، به مشورت حضرت پدر، آموختن علوم اقتصادی و حقوقی نوین را با پشت کار فراوان آغاز کرد و چنان پیش رفت که توانست مدارج بالای علمی را با امتیاز بالا کسب کند. در سال ۱۹۶۷ م با رتبه دوم موفق به اخذ مدرک لیسانس در رشته حقوق دانشگاه کراچی شد و در سال ۱۹۷۰ م با رتبه اول، مدرک فوق لیسانس زبان و ادبیات عرب را از دانشگاه پنچاپ کسب کرد.

• دکترا از دانشگاه دارالعلوم کراچی - 1971؛
• کارشناسی ارشد، دانشگاه دارالعلوم کراچی، 1970؛
• کارشناسی ارشد، دانشگاه پنجاب، 1969؛
• لیسانس - دانشگاه کراچی - 1967؛
• لیسانس - دانشگاه کراچی - 1964.

اساتید

ایشان از شاگردان شیخ الهند مولانا محمود الحسن دیوبندی است. مولانا محمد یاسین علی‌رغم تبحر در همه علوم حوزوی، تخصص ویژه‌ای در زبان و ادبیات فارسی داشت، چنانکه به‌عنوان رئیس المدرسین ادبیات فارسی دارالعلوم دیوبند شناخته می شد. و نزد استادانی چون علامه اکبر علی، مفتی ولی حسن، شیخ الحدیث مفتی رشید احمد لدیانوی، شیخ الحدیث مولانا سلیم الله خان و جامع المعقول و المنقول مولانا شمس الحق و … زانوی تلمذ کرد. هر یک از بزرگ مردان نقش پویایی در ساختار شخصیتی شیخ الاسلام داشته‌اند.

آثار

ایشان حدود چهل سال منصب تدریس زبان و ادبیات فارسی در ضمن برخی از کتاب‌ها را عهده دار بود، چنانکه آثار قلمی مفیدی در رشته ادبیات در دو زبان عربی و فارسی، ازخود به یادگار گذاشت. از آن جمله می‌توان به کتاب‌هایی مثل(مفیدنامه جدید)، (صفه المصادر)، (مفیدالصاغر و الاکابر) و (رساله نادر شرح صفوه المصادر) اشاره کرد.

تالیفات

• فقه – تکملة فتح الملهم بشرح صحیح مسلم ست مجلدات
• سیرة نبویة – المدونة الجامعة للأحادیث المرویة عن النی الکریم مرقمة بالأرقام العالمیة إشراف ومراجعة
• فقه – بحوث فی قضایا فقهیة معاصرة مجلدان
• فقه – أصول الإفتاء وآدابه
• شریعة – أحکام الذبائح
• أدیان – مقارنة ما هی النصرانیة
• تعلیم – نظرة عابرة حول التعلیم الدینی فی باکستان
• فقه – فقه البیوع على المذاهب الأربعة مع تطبیقاته المعاصرة مقارنا بالقوانین الوضعیة مجلدان
• فقه – توثیق الدیون على المذاهب الأربعة مع تطبیقاته المعاصرة مقارنا بالقوانین الوضعیة
• مقالات – العثمانی مجلدان

جوایز

• جایزه ملک عبدالله دوم اردن 2011؛
• جایزه شیخ محمد بن رشید آل مکتوم، دبی، امارات 2004؛
• جایزه نوآوری از مجله کسب و کار و دارایی اسلامی 2012؛
• جایزه بانک توسعه اسلامی، بانک توسعه اسلامی عربستان سعودی 2014؛
• نشان درجه عالی دولت پاکستان 2019؛
• جایزه ملک عبدالله ابن الحسین جایزه بین‌المللی اردن 2019.

تدریس

استاد عثمانی در سال ۱۹۶۰ م برابر با ۱۳۸۰ق، به تدریس در رشته‌های حدیث، فقه و … پرداخت و افزون بر تدریس کتاب های حوزوی اقدام به برگزاری کلاس ها و دوره های آموزشی متنوعی برای دانشوران در رشته های اقتضاد و قانون کرد که با استقبال خوبی از سوی علما و طلاب منطقه و مناطق دیگر رو به رو شد و شاگردان زیادی به برکت این کلاس‌ها، موفق شدند مدارک عالی را در اقتصاد و حقوق از دانشگاه کراچی کسب کنند. علاوه بر تدریس، مدت قابل توجهی از عمرش را در دارالافتای دارالعلوم کراچی به مسئله خطیر فتوا نویسی صرف کرد. مجموعه فتواهای استاد عثمانی از هزار نیز می گذرد.

مناصب

• قاضی دادگاه عالی پاکستان.
• معاون دانشگاه دارالعلوم کراچی.
• نایب رئیس دانشکده فقه اسلامی جده.
• عضو آکادمی فقه اسلامی اتحادیه جهانی مسلمانان در مکه.
• عضو کمیته فتوا و تحقیقات اروپا در دوبلین.
• رئیس مرکز اقتصاد اسلامی پاکستان تا کنون؛
• رئیس اداره نظارت بر شریعت بانک تعادل پاکستان تا کنون؛
• عضو هیئت نظارت بر شریعت گروه بانک توسعه اسلامی تا کنون؛
• عضو گروه مالی هیئت ارشاد شریعت آمریکا تا کنون؛
• عضو کمیته هماهنگی دانشگاه کراچی پاکستان، ۱۹۸۵-۱۹۸۸؛
• عضو کمیته ناظران دانشگاه بین‌المللی اسلامی، اسلام آباد 1985 - 1989؛
• عضو کمیته معتمدین دانشگاه اسلامی جهان، اسلام آباد 2004-2007؛
• عضو شورای فکر اسلامی، پاکستان ۱۹۷۷-۱۹۸۱؛
• عضو اسلامی شدن اقتصاد در پاکستان؛
• عضو شورای مؤسسه تحقیقات اسلامی دولت جمهوری پاکستان؛
• رئیس اداره نظارت بر شریعت شرکت التکافل سوئیس؛
• رئیس اداره نظارت بر شریعت بانک اسلامی ابوظبی امارات متحده عربی؛
• عضو هیئت نظارت بر شریعت شرکت بانکداری عربی بحرین ۱۹۸۵-۱۹۸۹؛
• رئیس هیئت نظارت بر شریعت شرکت مالی ملت لندن ۱۹۸۷-۱۹۸۹.

دیدار دبیرکل مجمع تقریب با عثمانی

یکی از مهم‌ترین دیدارها، گفتگو و تبادل نظر با رهبر ارشد فرقه دیوبندی مفتی تقی عثمانی بود که در افکار عمومی پاکستان اثرات مثبتی را بجای گذاشت. دکتر شهریاری در این دیدار توضیحاتی در خصوص فضای آزادی مذهبی برای کلیه فرق اسلامی در ایران ارایه کرد و آمارهایی نیز در رابطه با تعداد مساجد و طلاب اهل‌سنت کشورمان بیان کردند.

شهریاری در ادامه ضمن تشریح ساختار مدل مفهومی امت واحده اسلامی و اتحادیه اسلامی، گفت که ما به عنوان کشورهای اسلامی هم همانند اروپایی‌ها می‌توانیم محدودیت‌های مرزی را از میان برداریم تا ارتباطات مشترک علمی بیشتری داشته باشیم و قدم‌های مثبتی را برای جوامع اسلامی برداریم.

مفتی تقی عثمانی رئیس دارالعلوم کراچی هم در این در دیدار صمیمانه تقریب را به معنای صلح و دوستی مسلمانان با یکدیگر دانست و گفت که یکی از زمینه‌های تقریب ممانعت از سب و لعن به مقدسات دیگران است و مسئله تقریب را باید در مجامع علمی و مدارس علمیه مطرح کرد.

حمایت عثمانی از عملیات طوفانی الاقصی

• حماس نه نیروی هوایی دارد و نه به اندازه صهیونیستها سلاح و مهمات دارد بلکه اسرائیل از حمایت و پشتیبانی همه جانبه آمریکا و بریتانیا برخوردار است.!
• پس از شکلگیری کشور پاکستان در سال 1947 عنوان کشور مسلمان مستقل، یک سال بعد در سال 1948 حکومت اسرائیل اعلام شد تا ازرشد و قدرت یابی اسلام جلوگیری کنند.
• آن ها تلاش کردند تا از سوی کشورهای اسلامی به‌عنوان کشور یهودی مستقل به رسمیت شناخته شوند و کشورهای مصر و اردن، اسرائیل را به رسمیت شناختند.
• سپس به‌سوی مرکز جهان اسلام یعنی عربستان رفتند تا به رسمیت شناخته شدن خود را از سعودی‌ها تایید بگیرند زیرا اگر عربستان اسرائیل را به رسمیت بشناسد، تایید گرفتن از دیگر کشورها یا سخت نخواهد بود و یا اگر دیگر کشورهای اسلامی استقلال اسرائیل را نپذیرند، عربستان می‌تواند نقش محوری در جهان اسلام در این مسئله ایفا کند.
• حماس احساس کرد اگر دنیای اسلام اسرائیل را به رسمیت بشناسد یک سرطان پرقدرت بوجود خواهد آمد به‌همین خاطر آن‌ها احساس کردند اگر ضربه مهلکی زده نشود اسرائیل به ابر قدرت تبدیل خواهد شد.
• حماس حمله کرد تا حداقل همراهی کشورهای مسلمان را از اسرائیل سلب کند و در کشورهای اسلامی یک شعور همگانی ایجاد کند و الحمدلله این روشنگری در حال شکل گرفتن است و آن معاهدات که بین کشورهای اسرائیل و برخی ممالک اسلامی انجام گرفته بود، از بین رفت و ...

منابع

• برگرفته از سایت www.avayesunnat.com
• برگرفته از سایت web.archive.org
• برگرفته از سایت www.taghribnews.com