نماز شب: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۰۱

نماز شب، نمازی مستحبی است که یازده رکعت دارد و وقت آن پس از نیمه‌شب شرعی تا طلوع فجر است. چهار نماز دو رکعتی (مانند نماز صبح) به نیت نماز شب و یک نماز دو رکعتی به نیت نماز شفع و یک نماز یک رکعتی به نیت نماز وتر دارد.

نماز شب و فضیلت آن

از منظر آیات

در بین نوافع، نماز شب از فضیلت بیشتری برخوردار است و در قرآن درباره آن تأکید و سفارش بسیار شده است. خدای متعال به پیامبرش می‌فرماید: مقداری از شب را به تهجد بپرداز این برای تو مستحب است شاید خدا تو را به مقام برگزیده‌ای مبعوث گرداند^[۱] و در تعریف بندگان خاص الهی می‌گوید: کسانی که شب را برای پروردگارشان در حال سجده و قیام بیتوته می‌کنند^[۲] و در توصیف مؤمنین می‌فرماید: شب‌ها پهلو از بستر خواب جدا کنند و با بیم و امید خدای را بخوانند و از آنچه به آنها دادیم انفاق کنند، پس کسی نمی‌داند چه نعمت‌هایی که موجب چشم روشنی آنها می‌شود و در پاداش اعمال‌شان ذخیره شده است^[۳].

از منظر روایات

رسول خدا (صلی الله علیه) فرمود: خدای متعال به دنیا وحی کرد که خدمت‌گزارانت را به تعب بینداز و تارکین خودت را خدمت کن هنگامی که بنده خدا در تاریکی شب با پروردگارش خلوت و مناجات می‌کند خدا قلبش را نورانی می‌گرداند، وقتی می‌گوید: یارب یارب از جانب خدا گفته می‌شود: لبیک عبدی، هر چه می‌خواهی طلب کن تا عطا کنم و خدا به فرشتگانش گوید... شما شاهد باشید که بنده‌ام را آمرزیدم^[۴].

و رسول خدا (صلی الله علیه) فرمود: اشراف امت من حاملین قرآن و شب زنده داران هستند^[۵] و هم فرمود: آن قدر جبرئیل درباره نماز شب به من سفارش کرد که گمان کردم نیکان امت من شب را نخواهند خوابید^[۶] و باز فرمود: دو رکعت نماز در وسط شب از دنیا و ما فی‌ها نزد من محبوب‌تر است^[۷].

آثار نماز شب در روایات

جعفر بن محمد (صادق‌) فرمود: نماز شب صورت را زیبا و خلق را نیکو و انسان را خوشبو می‌کند، رزق را زیاد و قرض را ادا می‌کند و اندوه را برطرف می‌سازد و چشم را جلا می‌دهد^[۸]. پیامبر عظیم‌الشأن اسلام فرمود: نماز شب وسیله‌ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائکه، نماز شب سنت و روش پیامبران و نور معرفت و ریشه ایمان می‌باشد. بدن را آرامش می‌دهد و شیطان را خشمگین می‌کند. سلاحی بر علیه دشمنان و وسیله‌ای است برای اجابت دعا و قبول شدن اعمال، روزی انسان را توسعه می‌دهد. شفیع بین ملک‌الموت و نمازگزار می‌شود، چراغ و فرش قبر و جواب (دو فرشته) منکر و نکیر می‌باشد. در قبر تا قیامت مونس و زائر نمازگزار خواهد بود نماز بر سرش سایه می‌افکند، تاجی برسرش و لباسی بر بدنش می‌گردد، نور پیش رویش حائل بین او و آتش دوزخ خواهد بود، برای مؤمن حجتی است نزد خدا و وسیله سنگین شدن میزان اعمال و حکم عبور بر صراط و کلید بهشت می‌باشد زیرا نماز تکبیر است و حمد و ستایش و تسبیح و تمجید و تقدیس و تعظیم و قرائت و دعا و البته بهترین اعمال خواندن نماز در اول وقت آن است^[۹].

کیفیت نماز شب

وقت نماز شب

از نصف شب تا فجر صادق (اذان صبح) وقت نماز شب است و نماز شب در سحر از فضیلت بیشتری برخوردار است و تمام ثلث آخر شب سحر محسوب می‌شود و بهترین وقت سحر هم نزدیک فجر صادق است و بهتر از این آن است که نماز شب به تفریق خوانده شود چنانچه این سنت پیامبر (صلی الله علیه) بوده است (یعنی پشت سر هم نخواند و با فاصله بخواند).

رکعات نماز شب

11 رکعت است که 8 رکعت آن (4 نماز دو رکعتی) به نیت نافله شب خوانده می‌شود که شکل آن مانند نماز صبح است [با این تفاوت که اولاً به نیت نافله شب می‌خواند و مستحب است و ثانیاً می‌تواند بلند یا آهسته بخواند و بعد از آن 2 رکعت به نیت شفع می‌خواند و در آخر هم یک رکعت به نام وتر بجای می‌آورد.

مستحب است که در قنوت نماز وتر 70 مرتبه "استغفرالله ربی و اتوب الیه" و برای 40 مؤمن دعا و استغفار کند مثلاً:

اللهم اغفر الامام الخمینی
اللهم اغفر آیت‌الله البروجردی
اللهم اغفر شهید چمران و... و 300 مرتبه الهی العفو بگوید و هفت مرتبه "اللهم هذا مقام العائذ بک من النار"بخواند. البته اگر بعضی از اینها(70 مرتبه استغفار و یا دعا برای 40 مؤمن و یا 300 مرتبه العفو گفتن) را هم بخواند ایرادی ندارد.

چنانچه مقداری از نماز شب را خوانده باشد و اذان صبح (طلوع فجر) سر رسد می‌تواند بقیه نماز شب را هم به نیت اداء بخواند.
اگر وقت کم باشد می‌تواند تنها شفع و وتر را بخواند و اگر کمتر وقت داشته باشد تنها شفع را بخواند.
خواندن دو رکعت نافله صبح از شفع و وتر افضل است.

پانویس

↑ سوره اسراء، آیه 79.
↑ سوره فرقان، آیه 64.
↑ سوره سجده، آیه 16.
↑ بحار الأنوار ج 87 ص 139.
↑ بحار ج 87 ص 138.
↑ بحار ج 87 ص 130.
↑ بحار ج 87 ص 148.
↑ بحار ج 87 ص 153.
↑ بحار الأنوار ج 87 ص 161، خودسازی تهذیب و تزکیه، ابراهیم امینی ص 279.

منابع

برگرفته از سایت نماز شب را چگونه می‌خوانند؟ - استاد حسین انصاریانhttps://www.erfan.ir

[1] سوره اسراء، آیه 79.

[2] سوره فرقان، آیه 64.

[3] سوره سجده، آیه 16.

[4] بحار الأنوار ج 87 ص 139.

[5] بحار ج 87 ص 138.

[6] بحار ج 87 ص 130.

[7] بحار ج 87 ص 148.

[8] بحار ج 87 ص 153.

[9] بحار الأنوار ج 87 ص 161، خودسازی تهذیب و تزکیه، ابراهیم امینی ص 279.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-÷<div class="references" style="margin: 0px 0px 10px 0px; max-height: 300px; overflow: auto; padding: 3px; font-size:95%; background: #FFA500; line-height:1.4em; padding-bottom: 7px;"><noinclude>
+<div class="wikiInfo">[[پرونده:نماز شب.jpg |جایگزین=نماز شب]]</div>
-[[پرونده:Ambox clock.svg|60px|بندانگشتی|راست]]
+'''نماز شب'''، نمازی [[مستحب|مستحبی]] است که یازده رکعت دارد و وقت آن پس از نیمه‌شب شرعی تا طلوع فجر است. چهار نماز دو رکعتی (مانند [[نماز صبح]]) به نیت نماز شب و یک نماز دو رکعتی به نیت نماز شفع و یک نماز یک رکعتی به نیت نماز وتر دارد.
-<br>
-'''''نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است. '''''<br>
-'''یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید. '''
+== نماز شب و فضیلت آن ==
-<br>
-''آخرین مرتبه این صفحه در
-</div>
-<div class="wikiInfo">[[پرونده:نماز شب.jpg |جایگزین=نماز شب]]
-{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
-!نام
-!نماز شب
-|-
-|}
-</div>
-'''نماز شب'''، نمازی مستحبی است که یازده رکعت دارد و وقت آن پس از نیمه‌شب شرعی تا طلوع فجر است. چهار نماز دو رکعتی (مانند نماز صبح) به نیت نماز شب و یک نماز دو رکعتی به نیت نماز شفع و یک نماز یک رکعتی به نیت نماز وتر دارد.
+=== از منظر آیات ===
+در بین نوافع، نماز شب از فضیلت بیشتری برخوردار است و در [[قرآن]] درباره آن تأکید و سفارش بسیار شده است. خدای متعال به پیامبرش می‌فرماید: مقداری از شب را به تهجد بپرداز این برای تو [[مستحب]] است شاید خدا تو را به مقام برگزیده‌ای مبعوث گرداند<ref>سوره اسراء، آیه 79.</ref> و در تعریف بندگان خاص الهی می‌گوید: کسانی که شب را برای پروردگارشان در حال [[سجده]] و قیام بیتوته می‌کنند<ref>سوره فرقان، آیه 64.</ref> و در توصیف مؤمنین می‌فرماید: شب‌ها پهلو از بستر خواب جدا کنند و با بیم و امید خدای را بخوانند و از آنچه به آنها دادیم [[انفاق]] کنند، پس کسی نمی‌داند چه نعمت‌هایی که موجب چشم روشنی آنها می‌شود و در پاداش اعمال‌شان ذخیره شده است<ref>سوره سجده، آیه 16.</ref>.
-=نماز شب و فضیلت آن=
-==از منظر آیات==
-در بین نوافع، نماز شب از فضیلت بیشتری برخوردار است و در [[قرآن]] درباره آن تأکید و سفارش بسیار شده است. خدای متعال به پیامبرش می فرماید: مقداری از شب را به تهجد بپرداز این برای تو [[مستحب]] است شاید خدا تو را به مقام برگزیده ای مبعوث گرداند<ref>سوره اسراء، آیه 79.</ref> و در تعریف بندگان خاص الهی می گوید: کسانی که شب را برای پروردگارشان در حال سجده و قیام بیتوته می کنند<ref>سوره فرقان، آیه 64.</ref> و در توصیف مؤمنین می فرماید: شبها پهلو از بستر خواب جدا کنند و با بیم و امید خدای را بخوانند و از آنچه به آنها دادیم انفاق کنند، پس کسی نمی داند چه نعمتهایی که موجب چشم روشنی آنها می شود و در پاداش اعمالشان ذخیره شده است<ref>سوره سجده، آیه 16.</ref>.
-==از منظر [[روایات]]==
+=== از منظر روایات ===
+[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی الله علیه)]] فرمود: خدای متعال به دنیا [[وحی]] کرد که خدمت‌گزارانت را به تعب بینداز و تارکین خودت را خدمت کن هنگامی که بنده خدا در تاریکی شب با پروردگارش خلوت و [[دعا|مناجات]] می‌کند خدا قلبش را نورانی می‌گرداند، وقتی می‌گوید: یارب یارب از جانب خدا گفته می‌شود: لبیک عبدی، هر چه می‌خواهی طلب کن تا عطا کنم و خدا به فرشتگانش گوید... شما شاهد باشید که بنده‌ام را آمرزیدم<ref>بحار الأنوار ج 87 ص 139.</ref>.
-[[رسول خدا(ص)]] فرمود: خدای متعال به دنیا [[وحی]] کرد که خدمتگزارانت را به تعب بینداز و تارکین خودت را خدمت کن هنگامی که بنده خدا در تاریکی شب با پروردگارش خلوت و [[مناجات]] می کند خدا قلبش را نورانی می گرداند، وقتی می گوید: یارب یارب از جانب خدا گفته می شود: لبیک عبدی، هر چه می خواهی طلب کن تا عطا کنم و خدا به فرشتگانش گوید... شما شاهد باشید که بنده ام را آمرزیدم<ref>بحار الأنوار ج 87 ص 139.</ref>.
-و رسول خدا(ص) فرمود: اشراف امت من حاملین قرآن و شب زنده داران هستند<ref>بحار ج 87 ص 138.</ref> و هم فرمود: آن قدر [[جبرئیل]] درباره نماز شب به من سفارش کرد که گمان کردم نیکان امت من شب را نخواهند خوابید<ref>بحار ج 87 ص 130.</ref> و باز فرمود: دو رکعت نماز در وسط شب از دنیا و ما فیها نزد من محبوبتر است<ref>بحار ج 87 ص 148.</ref>.
-=آثار نماز شب در روایات=
+و رسول خدا (صلی الله علیه)  فرمود: اشراف امت من حاملین [[قرآن]] و شب زنده داران هستند<ref>بحار ج 87 ص 138.</ref> و هم فرمود: آن قدر [[جبرئیل]] درباره نماز شب به من سفارش کرد که گمان کردم نیکان امت من شب را نخواهند خوابید<ref>بحار ج 87 ص 130.</ref> و باز فرمود: دو رکعت نماز در وسط شب از دنیا و ما فی‌ها نزد من محبوب‌تر است<ref>بحار ج 87 ص 148.</ref>.
-[[امام صادق(ع)]] فرمود: نماز شب صورت را زیبا و خلق را نیکو و انسان را خوشبو می کند، رزق را زیاد و قرض را ادا می کند و اندوه را برطرف می سازد و چشم را جلا می دهد<ref>بحار ج 87 ص 153.</ref>. پیامبر عظیم الشأن اسلام فرمود: نماز شب وسیله ای است برای خوشنودی خدا و دوستی [[ملائکه]]، نماز شب سنت و روش پیامبران و نور معرفت و ریشه [[ایمان]] می باشد. بدن را آرامش می دهد و [[شیطان]] را خشمگین می کند سلاحی بر علیه دشمنان و وسیله ای است برای اجابت [[دعا]] و قبول شدن اعمال، روزی انسان را توسعه می دهد شفیع بین [[ملک الموت]] و نمازگزار می شود، چراغ و فرش [[قبر]] و جواب (دو فرشته) منکر و نکیر می باشد. در قبر تا [[قیامت]] مونس و زائر نمازگزار خواهد بود نماز بر سرش سایه می افکند، تاجی برسرش و لباسی بر بدنش می گردد، نور پیش رویش حائل بین او و آتش [[دوزخ]] خواهد بود، برای مؤمن حجتی است نزد خدا و وسیله سنگین شدن میزان اعمال و حکم عبور بر صراط و کلید [[بهشت]] می باشد زیرا نماز تکبیر است و حمد و ستایش و تسبیح و تمجید و تقدیس و تعظیم و قرائت و دعا و البته بهترین اعمال خواندن نماز در اول وقت آن است<ref>بحار الأنوار ج 87 ص 161، خودسازی تهذیب و تزکیه، ابراهیم امینی ص 279.</ref>.
+== آثار نماز شب در روایات ==
+[[جعفر بن محمد (صادق)|جعفر بن محمد (صادق‌)]] فرمود: نماز شب صورت را زیبا و خلق را نیکو و انسان را خوشبو می‌کند، رزق را زیاد و قرض را ادا می‌کند و اندوه را برطرف می‌سازد و چشم را جلا می‌دهد<ref>بحار ج 87 ص 153.</ref>. پیامبر عظیم‌الشأن اسلام فرمود: نماز شب وسیله‌ای است برای خوشنودی خدا و دوستی [[ملائکه]]، نماز شب سنت و روش پیامبران و نور معرفت و ریشه [[ایمان]] می‌باشد. بدن را آرامش می‌دهد و [[شیطان]] را خشمگین می‌کند. سلاحی بر علیه دشمنان و وسیله‌ای است برای اجابت [[دعا]] و قبول شدن اعمال، روزی انسان را توسعه می‌دهد. شفیع بین [[ملک الموت|ملک‌الموت]] و نمازگزار می‌شود، چراغ و فرش [[قبر]] و جواب (دو فرشته) منکر و نکیر می‌باشد. در قبر تا [[قیامت]] مونس و زائر نمازگزار خواهد بود نماز بر سرش سایه می‌افکند، تاجی برسرش و لباسی بر بدنش می‌گردد، نور پیش رویش حائل بین او و آتش [[دوزخ]] خواهد بود، برای مؤمن حجتی است نزد خدا و وسیله سنگین شدن میزان اعمال و حکم عبور بر صراط و کلید [[بهشت]] می‌باشد زیرا نماز تکبیر است و حمد و ستایش و تسبیح و تمجید و تقدیس و تعظیم و قرائت و دعا و البته بهترین اعمال خواندن نماز در اول وقت آن است<ref>بحار الأنوار ج 87 ص 161، خودسازی تهذیب و تزکیه، ابراهیم امینی ص 279.</ref>.
-=کیفیت نماز شب=
+== کیفیت نماز شب ==
-==وقت نماز شب==
+=== وقت نماز شب ===
+از نصف شب تا [[فجر صادق]] ([[اذان صبح]]) وقت نماز شب است و نماز شب در [[سحر]] از فضیلت بیشتری برخوردار است و تمام ثلث آخر شب سحر محسوب می‌شود و بهترین وقت سحر هم نزدیک فجر صادق است و بهتر از این آن است که نماز شب به تفریق خوانده شود چنانچه این [[سنت]] [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی الله علیه)]] بوده است (یعنی پشت سر هم نخواند و با فاصله بخواند).
-از نصف شب تا [[فجر صادق]] ([[اذان صبح]]) وقت نماز شب است و نماز شب در [[سحر]] از فضیلت بیشتری برخوردار است و تمام ثلث آخر شب سحر محسوب می شود و بهترین وقت سحر هم نزدیک فجر صادق است و بهتر از این آن است که نماز شب به تفریق خوانده شود چنانچه این [[سنت]] [[پیامبر(ص)]] بوده است (یعنی پشت سر هم نخواند و با فاصله بخواند).
+== رکعات نماز شب ==
+رکعت است که 8 رکعت آن (4 نماز دو رکعتی) به نیت نافله شب خوانده می‌شود که شکل آن مانند نماز صبح است [با این تفاوت که اولاً به نیت نافله شب می‌خواند و مستحب است و ثانیاً می‌تواند بلند یا آهسته بخواند و بعد از آن 2 رکعت به نیت شفع می‌خواند و در آخر هم یک رکعت به نام وتر بجای می‌آورد.
-=رکعات نماز شب=
+* مستحب است که در قنوت نماز وتر 70 مرتبه "استغفرالله ربی و اتوب الیه" و برای 40 مؤمن دعا و استغفار کند مثلاً:
-رکعت است که 8 رکعت آن (4 نماز دو رکعتی) به نیت نافله شب خوانده می شود که شکل آن مانند نماز صبح است [با این تفاوت که اولاً به نیت نافله شب می خواند و مستحب است و ثانیاً می تواند بلند یا آهسته بخواند] و بعد از آن 2 رکعت به نیت شفع می خواند و در آخر هم یک رکعت به نام وتر بجای می آورد.
+# اللهم اغفر [[سید روح الله موسوی خمینی|الامام الخمینی]]
+# اللهم اغفر [[سید حسین  بروجردی|آیت‌الله البروجردی]]
+# اللهم اغفر [[مصطفی چمران|شهید چمران]] و... و 300 مرتبه الهی العفو بگوید و هفت مرتبه "اللهم هذا مقام العائذ بک من النار"بخواند. البته اگر بعضی از اینها(70 مرتبه استغفار و یا دعا برای 40 مؤمن و یا 300 مرتبه العفو گفتن) را هم بخواند ایرادی ندارد.
-* مستحب است که در قنوت نماز وتر 70 مرتبه "استغفرالله ربی و اتوب الیه" و برای 40 مؤمن دعا و استغفار کند مثلاً 1.اللهم اغفر الامام الخمینی2.اللهم اغفر آیت الله البروجردی3 اللهم اغفر شهید چمران و... و 300 مرتبه الهی العفو بگوید و هفت مرتبه "اللهم هذا مقام العائذ بک من النار"بخواند. البته اگر بعضی از اینها(70 مرتبه استغفار و یا دعا برای 40 مؤمن و یا 300 مرتبه العفو گفتن) را هم بخواند ایرادی ندارد.
+* چنانچه مقداری از نماز شب را خوانده باشد و اذان صبح (طلوع فجر) سر رسد می‌تواند بقیه نماز شب را هم به نیت اداء بخواند.
-*
+* اگر وقت کم باشد می‌تواند تنها شفع و وتر را بخواند و اگر کمتر وقت داشته باشد تنها شفع را بخواند.
-* چنانچه مقداری از نماز شب را خوانده باشد و اذان صبح (طلوع فجر) سر رسد می تواند بقیه نماز شب را هم به نیت اداء بخواند.
-*
-* اگر وقت کم باشد می تواند تنها شفع و وتر را بخواند و اگر کمتر وقت داشته باشد تنها شفع را بخواند.
-*
 * خواندن دو رکعت نافله صبح از شفع و وتر افضل است.
-*
+== پانویس ==
-=منبع=
+{{پانویس}}
-=پانویس=
+== منابع ==
-{{پانویس|2}}
+[https://www.erfan.ir/farsi/31957.html برگرفته از سایت نماز شب را چگونه می‌خوانند؟ - استاد حسین انصاریانhttps://www.erfan.ir]
-[[رده:فقه]]
+[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]]
-[[رده:احکام نماز]]
+[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]
-[[رده:نماز های مستحبی]]