احزاب شیعی کویت
| احزاب شیعی کویت | |
|---|---|
 | |
| نام حزب | احزاب شیعی کویت |
احزاب شیعی کویت، شیعیان در کویت شهروندان کویتی هستند که دکترین شیعه اسلام را پذیرفته اند. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد شیعیان کویت در سطوح بالای حکومت حضور چندان مؤثری ندارند و در هر دوره تنها یک وزیر شیعه در کابینه حضور دارد که معمولاً، از شیعیان لیبرال و طرفدار دولت می‌باشد. در سطوح میانی نیز در برخی وزارتخانه‌ها مانند: وزارت آموزش و پرورش، آموزش عالی و دانشگاه کویت حضور شیعیان نسبتاً خوب است و اساتید برجسته و صاحب نظر از شیعیان در دانشگاه فعال می‌باشند. در وزارتخانه‌های حساس مانند وزارت خارجه و وزارت کشور، پست‌های حساس به شیعیان داده نمی‌شود و استخدام آنها محدود است و درجه نظامی بالاتر از سرهنگ به آنها کمتر داده می‌شود و تنها در مواردی نادر از شیعیانی که مورد اطمینان صد درصد حکومت بوده‌اند استفاده شده است، از جمله علی المؤمن، رئیس ستاد ارتش سابق. امیر کویت بعد از بازپس‌گیری کویت، به دلیل مقاومت شیعیان در مقابل ارتش صدام حسین در سال ۱۹۹۰م. یک شیعه را رئیس ستاد ارتش کویت منصوب کرد.
احزاب و گروه‌های شیعی کویت
روند تاریخی کویت به گونه‌ای بوده که در تاریخ 30 دسامبر سال 1961 اولین مجلس مؤسسان کویت بعد از استقلال کویت از انگلستان در ژوئن 1961 تشکیل شد و قانون انتخابات حق رای و نامزدی در انتخابات را برای همه کویتیان بدون توجه به وابستگی فرقه‌ای در نظر گرفت؛ و شیعیان در مجلس مؤسسان دو نماینده از بیست نماینده مجلس را به خود اختصاص دادند. وظیفه اصلی این مجلس تدوین قانون اساسی برای کشور بود که به قانون اساسی سال 1962 معروف است. توده شیعیان در مجلس، توده سیاسی به خصوصی را تشکیل ندادند، هم‌چنین جزء مخالفین سیاسی داخل مجلس نبودند، بلکه بخش مهمی از مجموعه سیاسی دوستدار حکومت بودند. این مجموعه دوستان حکومت و اکثریت اعضاء مجلس شامل نمایندگان بادیه و نمایندگان شیعه بودند که دولت در تصویب قوانین و طرح‌هایی که با مخالفت شدید توده ملی‌گرایان عرب مواجه می‌شد به آنها اتکای زیادی داشت؛ در سطح جامعه کویت گرایش های سیاسی مختلفی وجود دارد که هر یک به مناسبت های مختلف اقدام به برگزاری نشست‌های آزاد جهت بحث و بررسی مسائل روز در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می‌کنند. در سال‌های اخیر، همگرایی های گروه‌های شیعی داخل کویت بیشتر از واگرایی های آنان بوده است و از ویژگی‌های مهم شیعیان کویتی تأثیرپذیری قوی آنان از فضاهای شیعی کشورهای همسایه کویت است. جریان‌های شیعی کویت را می‌توان امتداد جریان‌های شیعی ایران، عراق و عربستان و گاه لبنان دانست از جمله مهم‌ترین جریانات و احزاب کویت که در ذیل بدانها پرداخته می‌شود.
ائتلاف ملی اسلامی
در سایه فضای سیاسی پس از اشغال نظامی عراق علیه کویت «ائتلاف ملی اسلامی» به وجود آمد که مانند یک چارچوب سیاسی نیروهای سیاسی، اجتماعی، و دینی شیعه را با وجود اختلاف گرایش‌های سیاسی آنها در صفوف خود جای داد. «ائتلاف ملی اسلامی» انجمن فرهنگی اسلامی، شخصیت‌های مستقل شیعه و نمایندگان مساجد شیعه کویت را درون خود پذیرفت از مهم‌ترین شروط پیوستن به این ائتلاف، التزام داشتن تنها به خود ائتلاف و اندیشه‌های خاص آن و نه گروهی که از نظر سیاسی به آن وابسته است، عضوی که به ائتلاف ملی اسلامی ملحق می‌شود لزومأ باید وابستگی خود به حزب الله کویت یا انجمن فرهنگی اجتماعی را ابراز کند بلکه تنها عقاید خاص ائتلاف را ابراز کند و این برای اطمینان از عدم پراکندگی تلاش ها و الحاق آن به چارچوب ملی بدون هرگونه پسوند خارجی است.
اتحاد ملی اسلامی
در سال 1998 و به جای ائتلاف ملی اسلامی به وجود آمد که پس از سال 1990 تشکیل شده بود اما بعداً دچار مشکلاتی شد که منجر به تقسیم آن به چندین گروه و سازمان شد. این سازمان معتقد به نظریه ولایت فقیه می‌باشد و از برخی جنبه‌ها به عنوان شاخه سیاسی حزب الله کویت شناخته می‌شود. اتحاد ملی اسلامی در انتخابات سال 2003 شرکت نمود و به سختی شکست خورد و هیچ کدام از کاندیداهای آن نتوانستند موفق شوند. اتحاد اسلامی با گروه‌های شیعه‌ای که به میانه روی مشهور بودند وارد چالش شد. عبدالمحسن جمال یکی از مهم‌ترین رهبران اتحاد به شمار می‌آید و تاکید می‌کند با وجود عدم موفقیت کاندیداهای اتحاد، هنوز اتحاد نقش مهمی در عرصه سیاست ایفا می‌کند. شیخ حسن المعتوق یکی دیگر از رهبران اتحاد ملی بود ه است.
تجمع طرفداران عدالت
تجمع طرفداران عدالت در سال 1998 و به عنوان شاخه‌ای از ائتلاف ملی اسلامی شکل گرفت، و از مهم‌ترین اهداف آن مقاومت در برابر ظلم و گسترش عدالت می‌باشد، اما این سازمان مدت زیادی پابرجا نماند.
جنبش طرفداران آزادی
جنبش طرفداران آزادی در سال 1999 تاسیس شد و یکی از گروه‌های شیعی به شمار می‌آید که در عرصه سیاست فعالیت کردند. عبدالعزیز طاهر (وکیل) دبیر کل جنبش، دکتر محمد الفیلی، مهندس عبدالحسین السلطان، دکتر حسن الموسوی و مهندس صالح السلیمی از مهم‌ترین پایه گذاران این جنبش بودند. این جنبش خود را با شعار «جنبش با اندیشه و هدف و رهبری ملی کویتی که از حق دفاع می‌کند و در برابر ظلم می‌ایستد» معرفی نمود. این جنبش حول تعدادی از ایده‌ها و اهداف تمرکزیافته بود که مهم‌ترین آن عبارت بود از:
- فراهم کردن منافع عمومی برای مردم کویت،
- مقابله با ظلم؛
- ایجاد عدالت اجتماعی؛
- برطرف کردن ظلم از طریق ایجاد دموکراسی؛
- تمسک به ارزش‌ها در قوانین اسلامی؛
- پایبندی به قانون اساسی؛
- وبیان درد و رنج مظلومان کشور؛
اما فعالیت این سازمان مدت طولانی ادامه پیدا نکرد و از صحنه سیاسی کنار رفت.
هیئت خادمان مهدی
هیئت خادمان مهدی در سال 2000 م. تاسیس شد و اهداف و اصولش مبتنی بود بر؛
- تقوای الهی در بالاترین حد آن؛
- ولایت مطلق اهل‌بیت(علیه‌السلام) ؛
- ترک دنیا و لذت های آن به شکل کامل ؛
- اعتقاد به پروژه تمدن شیرازی؛
- تمسک به روحیه شجاعت و دلاوری ؛
- تلاش برای بدست آوردن موقعیت جهانی پیشرو و ممتاز در زمینه‌های مختلف از سوی شیعیان؛
- هدایت فرقه‌های مختلف بشری به نور ایمان اهل‌بیت(علیه‌السلام).
اما هیئت به دلیل ماهیت فرقه‌ای آن به مشکلات بسیاری دچار شد، و حمله بنیان گذار آن یاسر حبیب به برخی از صحابه و برخی از همسران پیامبر(صلی‌الله علیه وآله وسلم) موجب صدور حکم زندان به مدت 10 سال برای او شد، اما او به انگلستان فرار کرد که دولت انگلیس به او پناهندگی سیاسی داد و این هیئت همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. لازم به ذکر است یاسر الحبیب در انگلستان حسینیه‌ای تاسیس کرده و به مناسبت ایام سوگواری محرم و شهادت حضرت زهرا(سلام‌الله علیها) قمه زنی و زنجیر زنی می‌کنند.
جماعت دار الزهراء
این گروه از تاجران بزرگ شیعه که میانه رو هستند تشکیل شد و از درون سازمان ائتلاف ملی اسلامی شکل گرفت. سید حجی کاظم و عبدالوهاب الوزان و دکتر یوسف زلزله از مهم‌ترین پایه گذاران این گروه هستند. این گروه در انتخابات مجلس سال 2003 شرکت کرد و دکتر یوسف زلزله توانست بر سید عدنان عبدالصمد کاندیدای «اتحاد ملی اسلامی» پیروز شود. این گروه در انتخابات مجلس یازدهم شرکت کرد اما نتوانست در این انتخابات پیروز شود.
جمعیت دانشمندان مسلمان شیعه
جمعیت دانشمندان مسلمان شیعه کویت در 7 ژوئیه 2001 تاسیس شد و از شاخص‌ترین بنیان گذاران آن محمد باقر مهری و شیخ احمد یعقوب؛ سخنگوی رسمی تجمع بودند. تجمع به مذهب امام جعفر صادق(علیه‌السلام) گرایش دارد و پرچم دفاع از آن را بالا می‌برد. مهم‌ترین اهداف جمعیت شامل این موارد می‌شود:
- ایجاد اعتماد و انسجام در رابطه جامعه کویتی با نظام اسلامی؛
- آموزش جامعه و مشارکت در تأسیس و حمایت از پروژه‌های شیعیان به شکل خاص و پروژه‌های اسلامی به طور عام در داخل کویت؛
- توسعه فعالیت سیاسی به منظور دست یابی به ثبات سیاسی در کویت ؛
- پررنگ کردن نقش جامعه شیعه جعفری به منظور مشارکت در توسعه تمدن اسلامی؛
- تلاش برای رفع عدم تعادل در جامعه که به دلیل فقدان هویت شیعه کویتی ؛
- بی بند و باری اخلاقی و فساد اجتماعی ؛
- افراط گرایی مذهبی ایجاد شده بود.
این جمعیت از ایفای نقش شیعیان در سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی و در رأس آن وزارت حمایت کردند.
گروه‌های خیریه اسلامی
گروه‌های خیریه اسلامی این گروه‌ها که هر کدام به یکی از جریانات سیاسی-مذهبی جامعه وابسته‌اند، بیشتر در امر جمع آوری کمک‌های مردمی و ارسال آنها به کشور‌ها و مؤسسات نیازمند اشتغال دارند. در ارائه کمک‌ها اغلب خط سیاسی گروه خود را تبلیغ می‌کنند. مهم‌ترین گروه‌های فعال در این زمینه عبارتند از:
- سندیکای معلمین وابسته به جمعیت اصلاح اجتماعی؛
- گروه خیریه شیخ عبدالله نوری (مستقل)؛
- اتحاد ملی دانشجویان؛
- کمیته صندوق کمک به بیماران وابسته به سندیکای پزشکان؛
- گروه خوشه‌های صلح (زنان) کمیته زنان جمعیت اصلاح اجتماعی؛
- کمیته چراغ‌های هدایت؛
- کمیته‌های کار اجتماعی؛
- کمیته‌های دعوت و ارشاد وابسته به شیعیان.
تجمع عدالت و صلح
این تجمع در دسامبر 2004 پایه گذاری شد. عبدالحسین سلطان که دبیر کل تجمع است، بارزترین چهره این تجمع می‌باشد. از علل پیدایش این تجمع بازنگری در معادله سیاسی شیعیان بود. یکی از امتیازات این تجمع وجود زنان در آن می‌باشد که در پایه گذاری آن سهیم بودند. فهیمه العید و سهیله الجادی از آن شمارند. این تجمع از مرجعیت سید شیرازی پیروی می‌کند.
جستارهای وابسته
منابع
- پایگاه علمی فرهنگی اعتقادی الشیعه، اسلام، کشور های اسلامیfa.al-shia.org، اخذ شده در تاریخ 1403/5/31.
- التيارات الشيعية الكويتية..التشكلات والمساراتalrased.net،تاریخ درج مطلب الأثنين 27 أبريل 2009، اخذ شده در تاریخ 1403/5/31.
- وضعیت شیعیان کویت در ساختار سیاسی این کشور shiastudies.com، اخذ شده در تاریخ 1403/6/3.