شعیبیه

شعیبیه‏ پیروان شعیب بن محمد و از فرق «عجارده» از خوارج بودند. که در ادامه از عجارده جدا شده با هم حازمیه هم عقیده شدند.

سرگذشت

نوشته اند آوازه شعیبیه آنگاه بلند شد که پیشواى آنان به نام شعیب با مردى از خوارج که میمون بن عمران نام داشت بر سر طلبی به گفتگو برخاست. چون میمون بن عمران از وى طلب خویش را بازخواست، شعیب گفت اگر خدا بخواهد طلب تو را خواهم داد. میمون بن عمران گفت اکنون خدا خواسته تا مال مرا پس دهی! شعیب گفت اگر خدا خواسته بود، من نمی‌توانستم آن را پس ندهم. میمون گفت خداوند به تو امر کرده که امانت را پس بدهی. پس از این گفتگو بود که گروهی از عجارده به طرف شعیب و گروهی دیگر به طرف میمون بن عمران گرویدند. در آن زمان عبدالکریم بن عجرد در زندان حکومت زندانی بود، برای حل این اختلاف برایش نامه نوشتند و او در پاسخ گفت ما معتقدیم آن چه را که خدا بخواهد می شود و آن چه را که نخواهد نمی‌شود. بنا بر این، هیچ کار زشتی را به خداوند نسبت ندهید. این پاسخ پس از مرگ ابن عجرد به دست شعیب و میمون رسید. میمون گفت پاسخ وى مثل گفته اوست، پس نباید ما هیچ کار زشتى را به خدا نسبت دهیم.امّا شعیب گفت سخن من دقیقا مثل گفتار اوست، زیرا گفته آن چه را خدا خواسته مى ‏شود و آن چه را نخواسته نخواهد شد. هر یک از طرفین این پاسخ را به نفع خود تاویل مى کرد. پس از این گفت و شنود، بیشتر حازمیه‏ و عجارده به شعیب گرویدند، اما حمزیه با قدریه به میمون پیوستند.

عقیده

پابه گذار مکتب شعیبیه در مسئله خلق اعمال با اهل سنت که اعمال عباد مخلوق خداوند است، هم عقیده بود. همچنین عقیده آنان درباره قدر و استطاعت و مشیت خداوند، مانند حازمیه یعنی مثل سایر اهل سنت است که خداوند را فاعل افعال انسان ها می‌دانند و معتقدند که هیچ چیزی بدون آن که مشیت الهی بر وجود آن تعلق گیرد موجود نخواهد شد. همچنین از دیدگاه شعیبیه، استطاعت همراه فعل است و قبل از آن وجود ندارد.