قبرس

قبرس
نام رایج	قبرس
نام کامل	قبرس، قِبرِس (به یونانی: Κύπρο)، نام رسمی جمهوری قبرس (به یونانی: Κυπριακή Δημοκρατία)
پایتخت	نیکوزیا
تعداد جمعیت	۱٬۱۴۱٬۱۶۶ (۱۵۸ ام)
دین	۹۸% مسلمانان سنی مسیحی
زبان	یونانی ترکی

قبرس کشوری جزیره‌ای است در شرق دریای مدیترانه که پایتخت آن نیکوزیا است. قسمتی از شمال این جزیره قبرس شمالی (بخش ترک‌نشین) دارای ساکنان مسلمان و ترک‌زبان قبرسی است و بخش جنوبی (اروپایی) این جزیره عموماً قبرسی (یونانی‌نشین) هستند. در قبرس هردو زبان یونانی و زبان تُرکی زبان‌های رسمی هستند. یونانی‌ها مسیحی ارتودوکس و ترک‌های قبرس مسلمان هستند.

جزیرهٔ قبرس بعد از جزیرهٔ ساردنی و سیسیل سومین جزیرهٔ بزرگ در دریای مدیترانه‌ است و جمهوری قبرس از اعضای اتحادیه اروپا می‌باشد. جمعیت کل جزیره یک میلیون و صد هزار نفر است و جمعیت جمهوری قبرس بدون احتساب قبرس شمالی ۶۲۰ هزار نفر است. ۵۷ درصد مردم این جزیره یونانی و ۴۳ درصد نیز از ترکان قبرس هستند. نام قبرس به دلیل صادرات مس فراوان در گذشته‌های دور برگرفته از کلمه کوپروس (مس) می‌باشد.

تاریخچه قبرس

قبرس جزیره‌ای است که در طول تاریخ در تصرف ایرانیان، رومی‌ها، یونانی‌ها، امپراتوری عثمانی و سرانجام انگلیسی‌ها بوده‌است؛ اما پس از جنگ جهانی دوم انگلیس به علت ضعف اقتصادی و کاهش نفوذ جهانی از این جزیره خارج شد. سپس رهبران سه کشور انگلیس، یونان و ترکیه به همراه رهبران دو بخش قبرس در ۱۱ فوریه ۱۹۵۹ پیمانی را امضا کردند که به موجب آن مسائل جزیره به نسبت ۷ به ۳ میان یونانی‌تبارها و ترک‌تبارها تقسیم شد؛ قبرس در سال ۱۹۶۰ استقلال خود را از بریتانیا کسب کرد و حکومت مستقل قبرس بر پایه مشارکت جوامع ترک و یونانی در اداره امور این جزیره اعلام موجودیت کرد و بریتانیا، یونان و ترکیه حق حاکمیت دولت قبرس را تضمین کردند.

در سال ۱۹۷۴ دولت سراسقف ماکاریوس سوم، رئیس‌جمهور وقت قبرس، در کودتایی به تحریک حکومت نظامیان یونان سرنگون شد و ترکیه با استناد به موقعیت خود به عنوان یکی از تضمین‌کنندگان حق حاکمیت قبرس، یگان‌های ارتش خود را در شمال این سرزمین مستقر کرد که عملاً باعث تقسیم این جزیره شد بحران قبرس پس از حمله ترکیه به قبرس و اعلام استقلال جمهوری ترک قبرس شمالی که فقط از سوی ترکیه مورد تأیید قرار گرفت آغاز شد.

سیاست در قبرس

جزیره قبرس در پی اختلاف بین آتن و آنکارا در سال ۱۹۷۴ و پس از درگیری‌های نظامی بین دو کشور به دو بخش تُرک‌نشین (شمالی) و یونانی‌نشین (جنوبی) تجزیه شد. بخش جنوبی و یونانی‌نشین قبرس به عنوان یک کشور مستقل توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته می‌شود و عضو اتحادیه اروپا است، ولی بخش شمالی (تُرک‌نشین) جزیره قبرس فقط توسط ترکیه به عنوان یک کشور به رسمیت شناخته شده‌است. از سال ۱۹۷۴ تاکنون تمام تلاش‌های سازمان ملل متحد و دیگر مجامع بین‌المللی برای حل مسئله قبرس و وحدت مجدد دو بخش این جزیره که یکی از مشکلات اصلی و اختلافات بین آتن و آنکارا محسوب می‌شود، به بن‌بست خورده‌است.

طی سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ میلادی سازمان ملل متحد دور جدیدی از تلاش دیپلماتیک را برای به نتیجه رساندن مذاکرات وحدت قبرس پیش برد و پس از گفتگوی مستمر در سوئیس، دور نهایی این مذاکرات از صبح پنجشنبه ۶ ژوئیه ۲۰۱۷ با میانجیگری مستقیم آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد و با حضور رؤسای دولت دو بخش یونانی و ترک‌نشین قبرس آغاز شد و تا ساعت ۳ بامداد جمعه ۷ ژوئیه ادامه یافت.

گوترش طی این دور از میانجی‌گری تلاش کرد تا نیکوس آناستاسیادیس رئیس دولت بخش یونانی و مصطفی آکینچی رئیس دولت بخش ترک‌نشین را برای دست یابی به توافق نهایی مجاب کند. این گفتگوها روز جمعه با شکست مواجه شد و آنتونیو گوترش پس از پایان مذاکرات در یک نشست خبری گفت: «بسیار متأسفم که بگویم با وجود تعهد و تلاش همه هیئت‌های مذاکره کننده و دیگر طرف‌ها … کنفرانس قبرس بدون رسیدن به نتیجه پایان یافت.»

مایک پنس معاون رئیس‌جمهوری ایالات متحده نیز از طریق تلفن با طرفین گفتگو کرد و از آنها خواست همه تلاش خود را برای «استفاده از این فرصت تاریخی» و رسیدن به توافق نهایی بر سر وحدت این جزیره واقع در دریای مدیترانه بکنند.

با وجود شکست آخرین دور مذاکرات در ژوئیه ۲۰۱۷ اسپن بارت آید مشاور ویژه سازمان ملل متحد در امور قبرس در مقام خود باقی خواهد ماند و به تلاش‌های خود برای از سرگیری گفتگوها با هدف وحدت دوباره قبرس همچنان ادامه خواهد داد.

اقتصاد قبرس

اقتصاد جزیره قبرس از آغاز استقلال مبتنی بر نظام بازار آزاد بوده‌است. صادرات عمدهٔ قبرس شامل: محصولات کشاورزی (گندم. جو. سیب زمینی. و مرکبات). میوه‌های مختلف. تنباکو. محصولات صنعتی. انواع پوشاک. کفش و صنایع دستی بوده‌است. واردات عمده نیز شامل: مواد خوراکی. دام زنده. نفت و فراورده‌های شیمیایی می‌باشد.

در شهریورماه ۱۳۹۶ خبر رسید که دولت بخش یونانی‌نشین قبرس در آب‌های اطراف این جزیره در دریای مدیترانه یک مخزن ۲۸ میلیارد متر مکعبی گاز طبیعی کشف کرده‌است. این میزان گاز کشف شده معادل مصرف هفت‌ماهه ترکیه است اما برای جزیره کوچک و کم جمعیت قبرس ذخیره قابل توجهی به‌شمار می‌آید. شرکت‌هایی که به نام قبرس در منطقه فعالیت می‌کنند، برای کشف ذخایر بزرگتر در اطراف این کشور و در آب‌های دریای مدیترانه در تلاش هستند.

قبرس در سال ۲۰۱۳ قوانین خود در رابطه با دریافت تابعیت را تغییر داد. طبق این قوانین جدید، متقاضیان لازم نیست ثابت کنند که به زبان محلی سخن می‌گویند یا برای زمانی طولانی در این جزیره ساکن بوده‌اند. یک سرمایه‌گذاری مسکن دو میلیون یورویی یا دو و نیم میلیون یورویی در حوزه شرکت‌ها یا اوراق قرضه دولتی کفایت می‌کند.

طی چند سال، صدها ثروتمند روس و اوکراینی، از جمله شماری از مظنونان به فساد مالی، از طریق برنامه مناقشه‌برانگیز صدور روادید، از دولت قبرس گذرنامه گرفته و بدین‌ترتیب عملاً امکان ورود همیشگی به کشورهای امضاکنندهٔ توافق‌نامه شنگن را یافته‌اند. دولت نیکوزیا از سال ۲۰۱۳ میلادی بمعامله گذرنامه بیش از ۴ میلیارد یورو درآمد داشته‌است. تنها در سال ۲۰۱۶ بیش از ۴۰۰ گذرنامه به این شکل در قبرس فروخته شده‌اند.

مردم و فرهنگ

مردم قبرس بسیار خونگرم هستند و با خارجی‌ها به بهترین نحو رفتار می‌‌کنند. تنوع غذایی در این جزیره خیلی زیاد است و در اکثر خیابان‌ها رستوران‌های متفاوت مشاهده می‌‌شود. رستوران‌ها در کنار هم قرار دارد و بشقاب غذایی که تحویل مشتری می‌‌دهند، به قدری بزرگ و رنگارنگ است که گویی دو پرس غذا سفارش داده شده است.

معروف‌ترین غذاهای محلی قبرس «شفتالیا» است که از گوشت کبابی گوسفند و گاو تهیه می‌‌شود. جوجه‌کباب نیز به سبک مخصوصی طبخ می‌‌شود و همراه سبزیجات، فلفل و سرکه سرو می‌‌شود. قبرس علاوه بر سواحل زیبایش، مکان‌های زیادی برای گردش، تفریح و بازدید دارد. از جمله دیدنی‌های این کشور می‌‌توان به موزه شهر لارناکا، معبد آجیوس میناس، آرامگاه پادشاهی تامسوس، دریاچه نمک آکروتری، پارک دنیای آبی، موزه باستان‌شناسی در نیکوزیا و کلیسای بیزانس در ترودوس اشاره داشت. همچنین کشور قبرس از لحاظ هنرهای نمایشی، تولیدات ادبی و موسیقی بسیار غنی است.

جالب و خواندنی

• لغت و لفظ قبرس Cyprus از Copper یعنی مس گرفته شده زیرا در این جزیره معادن معدنی مس فراوان است.
• طول ساحل جزیره قبرس ۶۴۸ کیلومتر است.
• لئوناردو داوینچی، نقاش معروف در سال ۱۴۸۱ میلادی به قبرس آمده و برای طرح‌های خود از مناظر آنجا الهام گرفته است.
• قبرس در سال نور خورشید را در بیشتر از سیصد روز را داراست و از بهار تا آخر تابستان به طور متوسط یازده ساعت خورشید می‌‌تابد. جغرافیدانان می‌‌گویند صخره‌های قبرس ۱۵۰ میلیون سال قدمت دارند.

شهرهای مهم قبرس

نیکوزیا

پایتخت سیاسی قبرس شهر نیکوزیا است. مراکز اصلی دولتی در این شهر قرار دارند. همچنین سفارت خانه‌های سایر کشورها (نظیر ایران و آمریکا) در این شهر قرار گرفته‌اند. نیکوزیا به دلیل دور بودن از دریا، کمتر مورد توجه توریست‌ها قرار نمی‌گیرد و اکثر ساکنین آن را خود قبرسی‌ها و یا خارجی‌هایی که برای کسب و کار و یا تحصیل به قبرس آمده‌اند تشکیل می‌دهند.

از جاذبه‌های دیدنی شهر نیکوزیا منطقه قدیمی شهر یا Old Town آن است که با خیابان‌های سنگ فرش شده، مراکز خرید، کافه‌ها و رستوران‌های خود محیط جالبی را فراهم آورده است. همچنین مرکز خرید Cyprus Mall و فروشگاه بزرگ لوازم خانگی IKEA در قسمت مدرن نیکوزیا واقع شده است.

هزینه مسکن در نیکوزیا به دلیل موقعیت خاصی که این شهر دارد بالاتر از سایر شهرهای قبرس می‌باشد. به دلیل کوتاه بودن مسافت‌ها در قبرس، در صورت نیاز می‌توان به آسانی از سایر شهرها به نیکوزیا رفت و آمد کرد.

لارناکا

فرودگاه اصلی قبرس در شهر لارناکا و در کنار دریا واقع شده است. لارناکا مقصد اصلی گردشگران ایرانی بوده است و بسیاری از ایرانی‌ها در لارناکا ملک خریداری نموده‌اند. لارناکا بیشتر یک شهر توریستی به حساب می‌آید. این شهر در فصل زمستان تقریبا خلوت است و هزینه ملک در این شهر کمتر از نیکوزیا و لیماسول می‌باشد.

همچنین دومین بندرگاه یا پورت قبرس در این شهر واقع شده و پروژه‌های زیادی در این شهر در حال انجام است. از جمله پروژه نمایشگاه دائمی کشور چین که برای ارتباط بین بازرگانان چینی و اروپایی در قبرس در حال احداث است.

به فاصله ۳۰ کیلومتری شهر لارناکا منطقه پروتراس و شهر آیاناپا واقع شده است. این منطقه یکی از بهترین ساحل‌های قبرس با شن سفید را دارد و عمدتا پذیرای گردشگران اروپایی است. Nightlife شهر آیاناپا شهرت جهانی دارد و کلاب‌ها و دیسکوهای این شهر در فصل توریستی، تا صبح مشغول به کارند.

لیماسول

بندر یا پورت اصلی قبرس در شهر ساحلی لیماسول قرار دارد. این شهر که بزرگترین شهر قبرس از نظر جغرافیایی و جمعیتی است، مرکز اصلی تجاری و اقتصادی قبرس نیز محسوب می‌شود. بعد از لارناکا، دومین مرکز اجتماع ایرانیان در این شهر قرار دارد.

لیماسول، ساحل‌ها و دهکده‌های زیبایی دارد که پذیرای گردشگران اروپایی است. روس‌ها علاقه خاصی به این شهر دارند و تعداد زیادی از ثروتمندان روسیه که در قبرس زندگی می‌کنند ساکن این شهر می‌باشند.

به دلیل فراهم بودن زیرساخت‌ها و امکانات لازم و وجود نیروی کار متخصص به همراه جمعیت قابل توجه توریست‌هایی که به این شهر می‌آیند، این شهر برای راه انداختن کسب و کار یکی از بهترین گزینه‌ها محسوب می‌گردد.

در نزدیکی لیماسول منطقه کوهستانی ترودوس واقع شده است.

به دلیل موقعیت خاص این شهر هزینه ملک در لیماسول بیشتر از لارناکا و پافوس می‌باشد ولی به نیکوزیا نمی‌رسد.

پافوس

شهر ساحلی پافوس که در غرب قبرس واقع شده همانند لارناکا شهری توریستی است. دومین فرودگاه قبرس در این شهر واقع شده است. اکثر پروازهای ارزان قیمت اروپایی به این فرودگاه می‌روند. این شهر از دیرباز مورد توجه توریست‌های انگلیسی بوده است و بیشتر انگلیسی‌هایی که در قبرس زندگی می‌کنند ساکن این شهر می‌باشند. در نزدیکی این شهر منطقه زیبای آفرودایت واقع شده که به اعتقاد مردم این منطقه زادگاه الهه عشق می‌باشد و جزو زیبایی‌های دیدنی قبرس به شمار می‌رود.

جستارهای وابسته

امپراتوری عثمانی