تونس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۷۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کشور | |||
| عنوان = تونس | |||
| تصویر = Flag of Tunisia.svg | |||
| تصویر نقشه = Tunisia location (orthographic projection).svg | |||
| نام رایج = تونس | |||
| نام کامل = جمهوری تونس | |||
| پایتخت = تونس | |||
| تعداد جمعیت = 11,780,370 | |||
| دین = {{فهرست جعبه عمودی | مسلمان (99 %) | سایر ادیان (1 %)}} | |||
| زبان = عربی | |||
}} | |||
'''تونس''' یکی از مهمترین کشورهای آفریقاست که تحولات اخیر درحوزه بیداری اسلامی از آن کشور آغاز شد. سیاست خارجی تونس بر اساس حفظ استقلال، تمامیت ارضی، حُسن همجواری، توسعه روابط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با دیگر کشورها بنا نهاده شده است. به علت گرایش سران تونس به غرب، این کشور در جرگه کشورهای وابسته به غرب قرار می‌گیرد. اولویت سیاست خارجی تونس در وهله نخست کشورهای آفریقایی بویژه غرب آفریقا می‌باشد. | |||
هدف از ایجاد این صفحه، اولا: آشنایی نسبتا جامع بااین کشور و ثانیا: ایجاد منبع و مرجعیت در زمینه مذکور جهت شناخت کیفیت تعامل با مهمترین جریانات دینی - مذهبی آنجا می‌باشد. از دیگر اهداف این پروژه ایجاد شناختی عمیق‌تر نسبت به عمده جریانات موجود در این کشور به صورت تخصصی برای مراکزی است که جهت فعالیت‌هایشان به چنین دانش میان مذهبی‌ای نیاز دارند. در مقاله پیش رو اطلاعاتی در زمینه‌های زیر از کشور تونس ارائه گردیده است: تاریخچه، جمعیت، فرهنگ وزبان، اقتصاد، دین و... | |||
== تاریخچه == | |||
'''تاریخ اولیه''' | |||
''' | |||
کشور تونس از نظر جغرافیایی در شمال [[اتحادیه آفریقا|آفریقا]] قرار دارد و به طور دقیق تر در بخش جنوب غربی دریای مدیترانه واقع شده است. پایتخت این کشور نیز شهر تونس نام دارد. در واقع پیشینهٔ زیستن انسان در تونس به عصر سنگ در حدود دویست هزار سال پیش بازمی‌گردد. | |||
در حدود هشت هزار سال پیش، مردمانی از سوی شرق به سرزمین تونس کوچ کردند که شناخته شده‌ترین آنان کاپسی‌ها بودند. شیمی-کربن استخوان‌ها و ابزارهایی که در کندوکاوهای باستان‌شناسی شهر قفصه (کاپسای باستانی) یافته شده‌اند، نشان می‌دهند که این مردم تا هزارِهٔ پنجم پیش از میلاد مسیح در جنوب تونس زیسته‌اند. | |||
تا هزاره سوم پیش از میلاد، اقوامی از تیره‌های گوناگون، از جنوب [[اروپا]] به این سرزمین کوچیدند. گمان می‌رود بربر ([[الجزایر | |||
|آمازیغ]])ها از نوادگان ایشان باشند. | |||
تا هزاره سوم پیش از میلاد، اقوامی از تیره‌های گوناگون، از جنوب اروپا به این سرزمین کوچیدند. گمان می‌رود بربر (آمازیغ)ها از نوادگان ایشان باشند. | |||
فنیقی‌ها که مردمانی دریانورد و بازرگان بودند، در سال ۱۱۰۱ پیش از میلاد، از شهر تایر (صور) (لبنان امروزی) به کرانه‌های تونس کوچ کردند. دولت شهر کارتاژ توسط مهاجران فنیقی در ۸۱۴ پیش از میلاد بنیان نهاده شد. | فنیقی‌ها که مردمانی دریانورد و بازرگان بودند، در سال ۱۱۰۱ پیش از میلاد، از شهر تایر (صور) (لبنان امروزی) به کرانه‌های تونس کوچ کردند. دولت شهر کارتاژ توسط مهاجران فنیقی در ۸۱۴ پیش از میلاد بنیان نهاده شد. | ||
در میانهٔ سده‌های هفتم و ششم پیش از میلاد سرزمین فنیقیه به دست آشوریان گشوده شد و به دنبال آن، کارتاژ استقلال سیاسی پیدا کرد. با پایان یافتن سدهٔ ششم پیش از میلاد، کارتاژ به امپراتوری نیرومندی تبدیل شد که کرانه‌های شمال آفریقا از تریپولی (طرابلس) در غرب لیبی تا اقیانوس اطلس، جزایر سیسیل، کورسیکا، ساردنی، مالت و جزایر بالئارس را زیر فرمان داشت. بربرهای شمال آفریقا هیچگاه به فرمان کارتاژ در نیامدند و گاهی با ایشان وارد جنگ می‌شدند. بربرها در سال ۲۰۲ پیش از میلاد مسیح پادشاهی نومیدیا را بنیان نهادند و تنها در جنگ‌های کارتاژ و روم بود که به سود کارتاژ جنگیدند. | در میانهٔ سده‌های هفتم و ششم پیش از میلاد سرزمین فنیقیه به دست آشوریان گشوده شد و به دنبال آن، کارتاژ استقلال سیاسی پیدا کرد. با پایان یافتن سدهٔ ششم پیش از میلاد، کارتاژ به امپراتوری نیرومندی تبدیل شد که کرانه‌های شمال آفریقا از تریپولی (طرابلس) در غرب لیبی تا اقیانوس اطلس، جزایر سیسیل، کورسیکا، ساردنی، مالت و جزایر بالئارس را زیر فرمان داشت. بربرهای شمال آفریقا هیچگاه به فرمان کارتاژ در نیامدند و گاهی با ایشان وارد جنگ می‌شدند. بربرها در سال ۲۰۲ پیش از میلاد مسیح پادشاهی نومیدیا را بنیان نهادند و تنها در جنگ‌های کارتاژ و روم بود که به سود کارتاژ جنگیدند. | ||
کارتاژ در سه دوره جنگ که به جنگ‌های کارتاژ یا پونیک نامی شدند، (۲۴۱–۲۶۴، ۲۰۱–۲۱۸، و ۱۴۶–۱۴۹ پیش از میلاد مسیح) به تدریج از روم شکست خورد. رومیان پس از پیروزی کارتاژ را ویران کرده و این سرزمین کهن را به همراه کشور نومیدیا به قلمرو امپراتوری خود افزودند. کارتاژ و نومیدیا به بخش آفریقایی روم تبدیل شدند و یکی از کانون‌های آغازین مسیحیت بودند. | کارتاژ در سه دوره جنگ که به جنگ‌های کارتاژ یا پونیک نامی شدند، (۲۴۱–۲۶۴، ۲۰۱–۲۱۸، و ۱۴۶–۱۴۹ پیش از میلاد مسیح) به تدریج از روم شکست خورد. رومیان پس از پیروزی کارتاژ را ویران کرده و این سرزمین کهن را به همراه کشور نومیدیا به قلمرو امپراتوری خود افزودند. کارتاژ و نومیدیا به بخش آفریقایی روم تبدیل شدند و یکی از کانون‌های آغازین مسیحیت بودند. | ||
رومیان با بازسازی شمال آفریقا، پایه‌های قدرت سیاسی و اقتصادی خود را استوار ساختند. ساکنان شهرهای بخش آفریقایی روم، به جز شمار اندکی از مهاجران رومی، همگی از اهالی بومی شمال آفریقا بودند که فرهنگ رومیان را پذیرفته بودند. | رومیان با بازسازی شمال آفریقا، پایه‌های قدرت سیاسی و اقتصادی خود را استوار ساختند. ساکنان شهرهای بخش آفریقایی روم، به جز شمار اندکی از مهاجران رومی، همگی از اهالی بومی شمال آفریقا بودند که فرهنگ رومیان را پذیرفته بودند. | ||
دوره اسلامی | وندال‌های ژرمن که در براندازی امپراتوری روم نقش داشتند، در سال ۴۳۹ میلادی کارتاژ را گشودند. فرمانروایی وندال‌ها تا سال ۵۳۳ میلادی ادامه داشت، زمانی که ارتش بیزانس این سرزمین را فتح نمود. تونس در این دوره بخشی از استان بیزانسی نومیدیا به‌شمار می‌آمد.<ref>[https://tarikhema.org/info/9695/معرفی-کشور-تونس/ https://tarikhema.org]</ref> | ||
'''دوره اسلامی''' | |||
در سدهٔ هفتم میلادی اعراب مسلمان حملات خود را به تونس آغاز کردند. آنان سرانجام به فرماندهی عقبة بن نافع بخش‌هایی از سرزمین تونس را تصرف و شهر قیروان را ساختند. حسان بن نعمان تونس را به طور کامل فتح کرد. در سدهٔ نهم میلادی اغلبیون - که از قبیلهٔ بنی تمیم بودند- به فرماندهی ابراهیم بن اغلب از سوی خلفای عباسی به حکومت تونس رسیدند. | در سدهٔ هفتم میلادی اعراب مسلمان حملات خود را به تونس آغاز کردند. آنان سرانجام به فرماندهی عقبة بن نافع بخش‌هایی از سرزمین تونس را تصرف و شهر قیروان را ساختند. حسان بن نعمان تونس را به طور کامل فتح کرد. در سدهٔ نهم میلادی اغلبیون - که از قبیلهٔ بنی تمیم بودند- به فرماندهی ابراهیم بن اغلب از سوی خلفای عباسی به حکومت تونس رسیدند. | ||
در سال ۹۰۹ میلادی خلفای اسماعیلی مذهب فاطمی اغلبیون را شکست داده و شهر مهدیه را بنا کردند. در سال ۹۶۱ میلادی المعز خلیفهٔ فاطمی مصر را تصرف کرد و مقر حکومت فاطمی را از مهدیه به آن سامان انتقال داد. پس از این رویداد دودمان بربری زیریون که از قبیلهٔ صنهاجه بودند به سرکردگی بلقین بن زیری در تونس قدرت را به دست گرفتند. زیریون از خلفای فاطمی مصر پیروی می‌کردند، اما پس از سرپیچی از ایشان در سال ۱۰۵۰ توسط جنگجویان قبیلهٔ | |||
در سدهٔ دوازدهم میلادی جزیرهٔ جربه و بخشی از سواحل تونس (از جمله شهر مهدیه) به همراه | در سال ۹۰۹ میلادی خلفای اسماعیلی مذهب فاطمی اغلبیون را شکست داده و شهر مهدیه را بنا کردند. در سال ۹۶۱ میلادی المعز خلیفهٔ فاطمی [[مصر]] را تصرف کرد و مقر حکومت فاطمی را از مهدیه به آن سامان انتقال داد. پس از این رویداد دودمان بربری زیریون که از قبیلهٔ صنهاجه بودند به سرکردگی بلقین بن زیری در تونس قدرت را به دست گرفتند. | ||
در سال ۱۵۲۹ ترکان عثمانی به سرکردگی بارباروس خیرالدین پاشا شهر تونس را گشودند، اما حفصیون در ۱۵۳۵ با پشتیبانی اسپانیا دوباره حکومت را بدست گرفتند. پس از ۳۹ سال کشمکش میان ترکان عثمانی و اسپانیایی‌ها، سرانجام در سال ۱۵۷۳ ترکان عثمانی تونس را فتح کردند. | |||
زیریون از خلفای فاطمی [[مصر]] پیروی می‌کردند، اما پس از سرپیچی از ایشان در سال ۱۰۵۰ توسط جنگجویان قبیلهٔ «بنی هلال»، قلع و قمع شدند. از آن پس زیریون بخش بزرگی از قلمرو خود را از دست دادند و تنها به شهر ساحلی مهدیه و حومهٔ آن محدود شدند. | |||
در سدهٔ دوازدهم میلادی جزیرهٔ جربه و بخشی از سواحل تونس (از جمله شهر مهدیه) به همراه جزایر مالت به دست نورمن‌ها افتاد و حکومت زیریون به پایان رسید. در سال ۱۱۵۹ میلادی دودمان مراکشی موحدون بر تونس مسلط شدند، اما در سال ۱۲۳۰ میلادی از حفصیون شکست خوردند. | |||
فرمانروایی حفصیون بر تونس تا سده شانزدهم میلادی ادامه یافت. امیران هر دو دودمان از تبار بربر آمازیغ بودند.<ref>[https://fa.alkawthartv.com/news/103989 برگرفته از سایت الکوثر]</ref> | |||
در سال ۱۵۲۹ ترکان [[عثمانی]] به سرکردگی بارباروس خیرالدین پاشا شهر تونس را گشودند، اما حفصیون در ۱۵۳۵ با پشتیبانی [[اسپانیا]] دوباره حکومت را بدست گرفتند. پس از ۳۹ سال کشمکش میان ترکان عثمانی و اسپانیایی‌ها، سرانجام در سال ۱۵۷۳ ترکان عثمانی تونس را فتح کردند. | |||
در سال ۱۷۰۵ میلادی حسین بن علی الترکی سردار عثمانی که از تبار یونانی بود به فرمانروایی تونس برگزیده شد. از آن پس فرزندان او دودمان خودگردان حسینیان را تشکیل داده و زیر نظر عثمانی بر تونس فرمان راندند.<ref>http://wiki.ahlolbait.com/تونس</ref> | در سال ۱۷۰۵ میلادی حسین بن علی الترکی سردار عثمانی که از تبار یونانی بود به فرمانروایی تونس برگزیده شد. از آن پس فرزندان او دودمان خودگردان حسینیان را تشکیل داده و زیر نظر عثمانی بر تونس فرمان راندند.<ref>http://wiki.ahlolbait.com/تونس</ref> | ||
تاریخ معاصر تونس | '''تاریخ معاصر تونس''' | ||
در سده نوزدهم [[فرانسه و اسلام|فرانسه]] و بریتانیا، شروع به دخالت در امور این کشور کردند. فرانسه برابر پیمان باردو که در سال ۱۸۸۱ میلادی بسته شد، تونس را مستعمره خود نمود. | |||
پس از پایان جنگ جهانی دوم مبارزات مردم تونس برای رسیدن به استقلال دولت فرانسه را مجبور کرد استقلال این سرزمین را به رسمیت بشناسد. <ref>http://wiki.ahlolbait.com/تونس</ref> | |||
پنج روز پس از استقلال، انتخابات مجلس ملی مؤسسان برگزار و حزب "دستور جدید" با 9/98% آرا به پیروزی رسید. بر این اساس، "حبیب بورقبیه" رهبر حزب دستور که نقش موثری در ساماندهی به فعالیت‌های استقلال‌طلبانه مردم تونس داشت، به عنوان نخست‌وزیر نظام سلطنتی، انتخاب شد. به این ترتیب، اولین حکومت بعد از استقلال در تونس شکل گرفت. با اعلام نظام جمهوری، مجلس ملی، حبیب بورقیبه را به عنوان رئیس‌جمهوری اعلام کرد. به موازات افزایش قدرت بورقیبه، محبوبیت او نزد مردم افزایش یافت؛ به طوری که به عنوان رهبر و پدر استقلال و قائد اعظم و مجاهد اکبر شهرت یافت. | |||
در اول ژوئن 1959میلادی، قانون اساسی جدیدی برای تونس تدوین گردید که به موجب آن نظام سیاسی بر پایه تفکیک قوا و مساوات در برابر قانون و تضمین آزادی عقیده و آزادی اجتماعات شکل گرفت، اما این مسئله تنها در حد سخن باقی ماند و هیچگاه عملی نشد. | |||
حزب "جنبش گرایش اسلامی"، که بعدها به "النهضة" تغییر نام داد، در 6 آوریل 1981 میلادی توسط [[راشد الغنوشی|شیخ راشد الغنوشی]] اعلام موجودیت کرد و خواستار کسب مجوز فعالیت سیاسی از دولت شد. لازم به ذکر است که این درخواست از سوی وزارت کشور مورد قبول واقع نگردید و اکثر اعضا و رهبران آن دستگیر شدند. با ادامة مشکلات اقتصادی در کشور قیام معروف به "انقلاب نان" در ژوئیة 1984میلادی حادث شد که نتیجه آن افزایش112 درصدیِ بهای مواد غذایی و به خصوص قطع یارانه نان بود. | |||
حبیب بورقیبه اولین رئیس‌جمهور و حاکم مطلقه این کشور بود که در زمان او، تونس از نظر اقتصادی و سیاسی متحد نزدیک فرانسه بود و روابط نزدیکی نیز با کشورهای غربی، از جمله آمریکا برقرار نمود. حبیب بورقیبه اصلاحات اساسی اجتماعی و اقتصادی را در این کشور آغاز نمود. او نظام آموزش نوین را در این کشور بنیان نهاد، آموزش عالی را بسط داد. در زمان او روابط تونس با کشورهای غربی و دنیای عرب هرچه بیشتر مستحکم تر شد. اما فقدان آزادی‌های سیاسی و عدم توازن میان توسعه اقتصادی و توسعه سیاسی باعث شد حکومت وی پس از 31 سال استبداد سیاسی و کنترل فعالیت‌های مذهبی، در سال 1987 به دست زین‌العابدین بن علی سرنگون شود. | |||
در 7 نوامبر 1987 میلادی ژنرال "زین‌العابدین بن علی" به استناد یک گواهی پزشکی، بورقیبه را به علت اختلال روانی و بیماری، فاقد توانایی لازم برای ادامة حکومت دانست. به این ترتیب بورقیبه از مسند قدرت برکنار گردید و در آوریل 2000 میلادی درگذشت. طبق قانون اساسی تونس، بن علی که در اکتبر 1987 میلادی نخست‌وزیر تونس شده بود، به عنوان رئیس‌جمهور، سوگند یاد کرد. حملة دولت بن علی به هواداران النهضة در 1990 و 1991میلادی، حدود سی هزار زندانی و صدها تبعیدی و کشته برجای گذاشت. | |||
بن علی نیز کماکان همان سیاست‌های حبیب بورقیبه را دنبال کرد و همچنان به اعمال حکومت استبدادی ادامه داد. | |||
سرانجام حکومت وی نیز پس از 23 سال دیکتاتوری، خودکامگی و اختناق در شرایطی مشابه، در 14 ژانویه 2011 (24 دی 1389) بواسطه قیام مردمی سرنگون شد و خود او به عربستان سعودی گریخت. با خروج بن علی، جایگاه رئیس‌جمهور تضعیف و نخست‌وزیر به عنوان رئیس حکومت، نقش اصلی را در اداره امور کشور به عهده گرفت. پس از پیروزی انقلاب تونس، محمد الغنوشی آخرین نخست‌وزیر دولت بن علی، تلاش نمود با کنترل اوضاع، خود را در رأس دولت حفظ نماید؛ ولی پافشاری مردم و تحصن آنها در مقابل ساختمان نخست‌وزیری، منجر به خروج تمامی چهره‌های دولت بن علی از قدرت گردید. آقایان باجی قائد السبسی، حمادی الجبالی و علی العریض نخست‌وزیران دولت انقلابی بودند که هر کدام بدلایلی ناچار به ترک عنوان خود شدند. <ref>https://fa.alkawthartv.com/news/103989</ref> | |||
=== انقلاب یاسمین === | |||
انقلاب تونس که به [[انقلاب یاسمین]] معروف شد، همچون سایر انقلاب‌های مردمی نشان‌دهنده به حداقل رسیدن مشروعیت نظام حاکم بود؛ نظامی که آزادی‌های سیاسی و مدنی را با شعار دولت رفاه مصادره کرد و در نهایت هیچ یک از این دو را محقق نساخت. | |||
قیام از حادثه‌ای به ظاهر کوچک آغاز شد. در 17 دسامبر 2010، جوانی به نام "محمد البو عزیزی" در شهر دور افتاده‌ای، در اعتراض به مصادره گاری و سبزیجاتی که تنها منبع درآمدش بود، در ملاعام دست به خودسوزی زد. خودسوزی وی جرقه‌ای بود تا آتشی به بنیان دیکتاتوری بن‌علی افتد. از همان روز تظاهرات در این شهر حاشیه‌ای آغاز شد و به تدریج به سایر شهرها و در نهایت به پایتخت رسید. | |||
رژیم بن‌علی ابتدا مانند گذشته از نیروهای امنیتی برای سرکوب تظاهرات رو به گسترش استفاده کرد و بیش از 70 تن در این رویارویی‌ها کشته شدند. با این حال، اعتراضات مردمی نه تنها متوقف نشد بلکه گستره و بر شدت آن افزوده شد. | |||
پس از آنکه ناتوانی نیروهای امنیتی در پیشگیری از گسترش شورش‌ها هویدا شد و رژیم بن‌علی به خوبی متوجه شد که دیگر سرکوب همچون گذشته نمی‌تواند ملت خشمگین را به خانه‌هایشان باز گرداند، بن‌علی از ارتش خواست برای حمایت از مؤسسات، مبانی دولتی و نیز مقابله با شورش‌ها به خیابان بیاید. | |||
ارتش به خیابانها آمد اما نه تنها دست به سرکوب و مقابله با مردم نزد بلکه در موارد بسیاری نقش حائل بین نیروهای امنیتی و تظاهرکنندگان را بازی کرد. | |||
"زین‌العابدین بن‌علی" که آخرین برگ برنده خود را رو کرده بود، در 13 ژانویه 2011، در یک سخنرانی خطاب به مردم تونس سعی کرد با دادن وعده‌هایی خشم ملت را فرو بنشاند. وی در این سخنرانی قول ایجاد 300 هزار شغل جدید، آزادی بازداشت شدگان هفته‌های اخیر، عدم نامزدی برای دوره‌های بعدی ریاست‌جمهوری و بازخواست مسئولان مفاسد اقتصادی را داد و دستور توقف شلیک به تظاهرکنندگان را صادر کرد. | |||
اما این سیاست جدید که آشکارا از ضعف و ناتوانی نظام بن‌علی ناشی میشد، نه تنها مردم تونس را آرام نکرد بلکه نشانه‌ای مبنی بر ناتوانی رژیم و پیروزی قریب‌الوقوع اعتراضات را می‌داد. در نتیجه، در 14 ژانویه 2011، اعتراضات با شدت بیشتری ادامه یافت و بن‌علی مجبور شد پس از 23 سال حکمرانی، از تونس بگریزد. | |||
پس از | |||
حوادث این کشور آن چنان سریع و شگفت‌انگیز اتفاق افتاد که سرویس‌های امنیتی غرب را نیز شگفت زده کرد. چرا که دو روز مانده به فرار بن‌علی، دولت فرانسه به تونس پیشنهاد همکاری امنیتی بیشتر را داد تا امکان مهار خیزش مردمی حاصل شود. | |||
انقلاب تونس، رهبری نداشت. هیچ حزب یا گروهی آن را هدایت نمی‌کرد چرا که با قلع و قمع شدید دولت بن‌علی، احزاب داخل این کشور ضعیف‌تر از آن بودند که قادر به کشیدن مردم به خیابانها، رهبری انقلاب و سرمنشا موج اعتراضات باشند؛ حتی در انتخابات‌های سال‌های قبل نیز از معرفی فردی قوی که یارای رقابت با بن‌علی را داشته باشد، بازماندند. در چنین شرایطی، مردم جریان اعتراضات را مدیریت و سازماندهی کردند. | |||
==تقسیمات کشوری== | در زمانی که صدا و سیمای تونس، سال‌ها اجازه پخش اذان و نماز نداشت و دولت بن‌علی برخلاف دیکتاتور‌های منطقه، حتی حفظ ظاهر هم نمی‌کرد اما برجسته‌ترین شعار انقلابیون تونس "الله اکبر" بود. | ||
انقلاب تونس در شرایطی رخ داد که وضعیت بغرنج اقتصادی و فقدان آزادی‌های سیاسی و مدنی وقوع آن را قابل پیش‌بینی می‌کرد چرا که قیمت مواد غذایی روز به روز بیشتر، فساد اقتصادی فراگیر و درصد بیکاری به شکل سرسام آوری بالا رفته بود.<ref>https://fa.alkawthartv.com/news/116780</ref> | |||
== جغرافیا == | |||
تونس شمالی‌ترین کشور قاره آفریقا است که در حاشیه دریای مدیترانه واقع شده و با کشورهای الجزایر و لیبی مرز مشترک دارد. مساحت این کشور ۱۶۳،۶۱۰ کیلومتر مربع بوده و دارای ۹۶۵ کیلومتر مرز مشترک با الجزایر و ۴۵۹ کیلومتر مرز مشترک با لیبی است. همچنین طول سواحل آن در دریای مدیترانه، ۱۱۴۸ کیلومتر است. بلندترین نقطه سرزمین تونس، کوه الشعانبی با ارتفاع ۱۵۴۴ متر می‌باشد. این کشور در 30 درجه طول و 37 درجه عرض شمالی واقع شده است. | |||
== سیاست == | |||
حکومت تونس جمهوری اعلام شده است. در این کشور نخست‌وزیر نیز وجود دارد که به همراه رئیس‌جمهور، قوه مجریه را اداره می‌کند. در این کشور، مهمترین وظیفه رئیس‌جمهور، انتخاب نخست‌وزیر می‌باشد. قوه مقننه در کشور تونس در مجلس ملی خلاصه می‌شود. قوه قضایی کشور تونس با نظارت دیوان عالی کشور فعالیت می‌کند. در این کشور 24 فرمانداری وجود دارد. کشور تونس دارای 24 استان است و سیستم سیاسی در این کشور نیز بر اساس رویکردهای جدید تغییراتی را شامل شده است. آزادی بیان بخشی از سیاست کشور تونس محسوب می‌شود و مردم در تصمیم‌گیری‌های دولت دخالت دارند. اینطور که مشخص است رتبه سیاسی کشور تونس بالا اعلام شده است. در این کشور رئیس‌جمهور مستقل از مجلس است و مجلس به هیئت وزرای پیشنهادی رای اعتماد می‌دهد. | |||
== تقسیمات کشوری == | |||
کشور تونس دارای 24 استان است که عبارتند از: | کشور تونس دارای 24 استان است که عبارتند از: | ||
استان | استان اریانه، استان باجه، استان بن عروس، استان بنزرت، استان تطاوین، استان توزر، تونس، استان جندوبه، استان زغوان، | ||
استان سلیانه، استان سوسه، استان سیدی بوزید، استان صفاقس، استان قابس، استان قبلی، استان قصرین، استان قفصه، قیروان، | |||
استان الکاف، استان مدنین، استان منستیر، استان منوبه، استان مهدیه، استان نابل | |||
پایتخت و شهرهای مهم: | |||
شهر تونِس پایتخت کشور تونس می‌باشد که در انتهای خلیج تونس قرار گرفته است و مکان‌های دیدنی زیادی دارد که اغلب مورد توجه توریست‌ها قرار می‌گیرد. | |||
قیران یکی از شهرهای تاریخی تونس است که دارای تاریخی بیار مهیجی است. این شهر برای اولین بار توسط اعراب مسلمان کشف شده است. این شهر دروازه ورود مسلمانان به آفریقا محسوب می‌شود. | |||
الحمامات یکی از زیباترین شهرهای تونس است. این شهر به طور کلی دارای مکانی شگفت‌انگیز است که در میان کوه‌ها قرار دارد. این شهر یکی از بهترین مکان‌های گردشگری تونس محسوب می‌شود و دارای سواحل ماسه‌ای زیادی است. | |||
صفاقس یکی از زیباترین شهرهای تونس است که بر روی بازمانده‌های دو شهر باستانی رومی احداث شده است. این شهر مخصوص پرورش زیتون است. به طور کلی صفاقس پایگاه دزدان دریایی بوده است. | |||
شهر دوگا به طور کلی از زیباترین شهرهای تونس محسوب می‌شود و یکی از سالم‌ترین شهرهای این کشور است. این شهر دارای آثار باستانی به جا مانده از دوره‌های گذشته است و معماری بی‌نظیری در این شهر به کار رفته است. | |||
سوسه یک شهر بندری در تونس است که مشهور به مروارید سواحل تونس است؛ این شهر زیبا سومین شهر در تونس است و دارای سواحل اعجاب‌انگیز است و آب و هوای مناسبی است. | |||
حومه السوق شهر اصلی در سواحل جنوب شرقی جزیره جربه محسوب می‌شود. این شهر از شهرهای فرهنگی در تونس به شمار می‌آید که مردم آن اغلب به زبان فرانسه صحبت می‌کنند، این شهر بسیار زیبا طراحی شده است. | |||
سیدی بو سعید یکی از شهرهای دیدنی در تونس است که دارای دهکده‌های آبی رنگ و همینطور فضای گردشگری بسیار زیادی است. | |||
مطماطه یک شهر عجیب در تونس است که توسط تونل‌ها به هم وصل می‌شود. این شهر بر اساس فرسایش به یک منطقه مشخص در آمده است. | |||
زمبره، قرقنه و جربه جزیره‌های مهم در تونس هستند.<ref>https://go2tr.com/tunisia#0</ref> | |||
== اقتصاد == | |||
اقتصاد کشور تونس تا حد زیادی بر کشاورزی و گردشگری استوار است اما در سال‌های جدید معادن و همینطور صادرات نیز بخش مهمی از اقتصاد در کشور تونس محسوب می‌شوند. به طور کلی وضعیت اقتصادی در تونس بسیار متنوع است. در این کشور صنایع اصلی شامل نفت و فرآوری‌های مشتقات است و همینطور سنگ آهن و منسوجات نیز از دیگر بخش‌های مهم اقتصادی کشور تونس محسوب می‌شود. کشور تونس در زمینه ساخت قطعات ماشین آلات صنعتی بسیار عالی عمل کرده است. در این کشور انواع نوشیدنی‌های ارگانیک تولید می‌شود که ورود به بخش اقتصادی در دنیا نیز داشته است. | |||
کشور تونس بسیار قدرتمند ظاهر شده است و بخش خدمات در این کشور از رونق زیادی برخوردار است. اینطور که شواهد نشان می‌دهد منابع مالی و اقتصادی تونس به طور دقیق پیشرفت داشته است. عمده‌ترین محصولات کشاورزی در تونس شامل زیتون و روغن زیتون است و البته غلات و گوجه فرنگی نیز در این کشور بسیار کشت می‌شود. فراورده‌های لبنی بخش مهمی از اقتصاد کشور تونس محسوب می‌شود. نرخ تورم در این کشور حدود 6.50 درصد اعلام شده است. | |||
فرهنگ و آموزش از دیگر بخش‌های اقتصادی قدرتمند در کشور تونس محسوب می‌شود؛ حقیقت این است که دولت کشور تونس سعی کرده است گردش م | |||
الی خوبی در زمینه آموزش و پرورش ایجاد نماید و در این زمینه بسیار موفق ظاهر شده است. در این کشور دانشگاه‌های خصوصی زیادی دیده می‌شود که برای دانشجویان خارجی در نظر گرفته شده‌اند.<ref>https://go2tr.com/tunisia#10</ref> | |||
گردشگری: | |||
ویرانه‌های باستانی رومی، جزیره جربه، شهر باستانی قیروان، استحکامات شهر منستیر، موزه باردو و پارک بلوه در در تونس، محل شهر باستانی کارتاژ و پارک‌های ملی از جمله اماکن دیدنی تونس است.<ref>https://fa.alkawthartv.com/news/103989</ref> | |||
== مردم‌شناسی و آئین و رسوم == | |||
مردم کشور تونس، زیاد به صحبت کردن علاقه دارند و درد و دل کردن بخشی از فرهنگ مردم این کشور محسوب می‌شود. احوالپرسی عموماً با سرتکان دادن صورت می‌گیرد. کمتر کسی در این کشور در ابتدای احوالپرسی زمان زیادی را صرف می‌کند و صمیمی می‌شود. حجاب کشور تونس آزاد است و استفاده از لباس‌های رسمی در این کشور بسیار کم دیده می‌شود. خانواده در تونس، جایگاه ویژه‌ای میان مردم دارد. برای رفتن به خانه تونسیها بهتر است هدیه‌ای مثل شیرینی، شکلات، کیک، میوه یا گل برای آنها ببرید و اگر هدیهی شما را همان موقع باز نکردند، تعجب نکنید؛ زیرا معمولاً باز کردن کادو بلافاصله بعد از گرفتن آن در این کشور رواج ندارد. | |||
علاوه بر آن یادتان باشد که بعضی از مهمانی‌های آنها مختلط نیست؛ بنابراین اگر کسی شما را به خانه‌اش دعوت کرد، حتماً مطمئن شوید که همسرتان هم دعوت است یا خیر. همچنین ترجیحاً لباس‌های خوبی بپوشید تا احترام شما به میزبانتان را نشان بدهد و از خانه آنها تعریف کنیدو توجه داشته باشید که اگر خودشان کفش پایشان نبود، کفش‌هایتان را قبل از ورود به خانه دربیاورید. برای صرف شام، جای مهمان در صندلی کنار میزبان قرار دارد و قبل و بعد از شام احتمالاً سینک ظرف‌شویی کوچکی می‌آورند تا دستانتان را بشویید و با حوله خشک کنید. تونسیها خودشان را میزبانان خوبی می‌دانند و معمولاً یک ظرف غذای مشترک بر روی میز قرار می‌دهند تا خودتان غذایتان را بکشید.<ref>https://go2tr.com/tunisia#10</ref> | |||
امروزه خانم‌ها در بیشتر شهرهای اصلی تونس، از اروپایی‌ها تأثیر گرفته‌اند و لباس‌های مدرن می‌پوشند. اما در قسمت‌های روستایی آن، هنوز هم لباس‌های رنگارنگ و سبک بربر به تن و تعداد زیادی جواهر را از خود آویزان می‌کنند. در مجموع لباس سنتی آقایان در تونس، «جبة» (Jebba) و لباس سنتی خانم‌ها، «خفتان» (Kaftan) نامیده می‌شود که در عربی به آن «قفطان» هم می‌گویند. خفتان لباس بلندی است که با طلا و سنگ‌های قیمتی تزئین شده و جنس آن بنا به شرایط، می‌تواند ابریشمی، نخی یا پشمی‌باشد و تنوع بیشتری نسبت به لباس مردها دارد. خانم‌های اشراف‌زاده تا قرن 19 از این لباس در مجلس عروسی‌شان استفاده می‌کردند و امروزه در شهرهایی همچون حمامه و سوسه، بعضی از دختران آن را به عنوان لباس عروسی‌شان انتخاب می‌کنند. لباس‌های سنتی این کشور را می‌توانید به عنوان سوغات خریداری کنید و با خود به خانه بیاورید. | |||
<ref>[https://www.eavar.com/fa/blog/2018/3/5/130646/tunisia-culture/ https://www.eavar.com/fa]</ref> | |||
== فرهنگ و آموزش == | |||
با توجه به موقعیت استراتژیک تونس در شمال آفریقا و در کنار دریای مدیترانه، این کشور در طول سه هزار ساله گذشته در معرض رفت و آمد تمدن‌ها و فرهنگ‌های مختلف قرار گرفته که مهمترین آن عبارتند از قرطاجی‌ها (با پایه‌گذاری یک زن به نام علیسه)، رومی‌ها، مسلمان‌ها (عرب‌ها، خراسانی‌ها وترک‌ها) و اروپایی‌ها (پرتغال، اسپانیا و فرانسه). تونس در سال۱۸۸۱ میلادی تحت حمایت فرانسه قرار گرفت. به گفته خود تونسیها، این تحت‌الحمایه بودن بالاترین ضرر را به تونس زده است. | |||
دانش‌آموزان تونسی از آموزش رایگان برخوردارند و تحصیل در دوره دبستان اجباری است. زبان عربی به عنوان زبان نخست و زبان‌های فرانسوی و انگلیسی به عنوان زبان‌های دوم و سوم از اول ابتدایی در مدارس آموزش داده می‌شود. | |||
نخستین مرکز آموزش عالی کشور تونس، دانشگاه تونس می‌باشد که در سال ۱۹۶۰ میلادی بنیان نهاده شد. از دیگر دانشگاه‌های مهم تونس می‌توان به دانشگاه 9 آوریل، دانشگاه الوسط در شهر منستیر و دانشگاه جنوب در شهر صفاقس اشاره کرد. <ref>https://fa.alkawthartv.com/news/103989</ref> | |||
== هنر == | |||
فرهنگ، هنر و صنایع دستی تونس منعکس کننده تاثیرات فرهنگی چند کشور تحت امپراتوری‌های مختلف می‌باشد. | |||
هنرهای زیبا، به ویژه معماری، موسیقی و نقاشی تا حد زیادی توسط دو تمدن اسلامی و اروپایی تحت تاثیر قرار گرفته است. | |||
== معماری == | |||
معماری تونس شامل انواع تأثیرات باقی مانده از اولین آثار روم و کارتاژی است که در سراسر مناطق شمالی و در امتداد ساحل پراکنده شده. بسیاری بعد در دوران استعمار، سبک مدنی جدیدی از جمله سبک "فرانسه ویل موج نویی" را در خیابانها گستراند، و پارک‌های عمومی و خانه‌ها را با تنش استادانه ایی مواجه نمود. | |||
معماری بربر باستان در جنوب کشور که در آن خانه انسان‌های در گودال و زندگی غارنشینی نشان می‌دهد. | |||
سبک‌های معماری تونس که شامل طیف کامل از طرح‌های ابتدایی ساختمانهای رومی وکارتاژی هستند عبارتند از: | |||
{{فهرست ستونی|2}} | |||
معماری جنوبی | |||
معماری کارتاژی | |||
معماری روم | |||
دوران استعمار | |||
مناره | |||
مساجد | |||
ZAOUIAS | |||
BAB MEDERSAS | |||
{{پایان}} | |||
KASBAH | |||
== موسیقی == | |||
"مالوف" یکی از موسیقی سنتی تونس ایست که بسیار به میراث عربی خود مدیون است که با استفاده از سازهای کوبه‌ای و بادی نواخته می‌شود. دیگر سبک‌های موسیقی تونس کلاسیک هستند. مثل: | |||
NOUBA(با نفوذ اسپانیایی) | |||
chghoul و bachraf (با نفوذ از موسیقی ترکی) | |||
== صنایع دستی == | |||
صنایع دستی تونس به عنوان یک هنر غنی و متنوع در کشور خود شناخته شده است. | |||
صنایع دستی عبارتند از: تزیینات شتر و پتو دستباف از پشم گوسفند، فرش، سرامیک و سفال، کاسه چوبی و مصنوعات چرمی ریز حکاکی شده می‌باشد.<ref>[http://www.safarafarin.com/هنر-در-تونس http://www.safarafarin.com]</ref> | |||
== ادبیات == | |||
ادبیات تونس با وجود نفوذ فرانسوی و انگلیسی همچنان بیشتر تحت سیطره زبان عربی است. ازجمله بزرگان ادبیات تونس می‌توان به ابراهیم آل خسری، حسن ابن رشیق، محمد ابن شرف ال‌قیروانی و ابن کلدون اشاره کرد. <ref>[https://www.ghoghnos.ir/blog/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3-%D8%A8%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AF/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C برگرفته از سایت ققنوس]</ref> | |||
== رسانه‌ها == | |||
خبرگزاری تونس در که سال ۱۹۶۱ در شهر تونس افتتاح شده‌است، دارای نمایندگی‌هایی در داخل و خارج کشور می‌باشد. رادیو دولتی تونس در شهرهای تونس، صفاقس، منستیر و قفصه دارای ایستگاه است و برنامه‌هایی به زبان‌های عربی، فرانسه و ایتالیایی پخش می‌کند. تلویزیون تونس نیز در سال ۱۹۹۶ بنیان نهاده شده و دارای دو شبکه به زبان عربی است. برخی از روزنامه‌های مهم تونس عبارتند از: الصحافه، الصباح، الحریه، الشروق، انباء تونس به زبان‌های انگلیسی و فرانسه و الانوار به زبان فرانسه. | |||
تا پیش از انقلاب مردمی تونس که روز ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱ به سرنگونی دیکتاتوری زین‌العابدین بن علی انجامید، بساط ممیزی و سانسور در این کشور رواج داشت. هر کتابی باید پیش از چاپ از «وزارت کشور» مجوز انتشار دریافت می‌کرد. چاپ و نشر هر متن بدون مجوز مجازات زندان به دنبال داشت. | |||
پس از پیروزی انقلاب یکی از اولین فرمان‌های دولت موقت در مورد آزادی چاپ و نشر صادر شد. دولت موقت تونس اعلام کرد که چاپ و نشر مجله و کتاب به مجوز دولتی نیاز ندارد. بیانیه تصریح کرده بود: «نویسندگان مختار هستند که برای حفظ حقوق خود، اثر خود را در اداره مخصوص به این امر در وزارت فرهنگ به ثبت برسانند.» | |||
=تعطیلات رسمی کشور تونس در سال 2020 <ref>http://tici.info/default.aspx?dir=BizInfo_wvn&file=Tunisia.htm</ref>= | |||
January-1 = New Year's Day | |||
January-18 = Revolution Day | |||
March-20 = Independence Day | |||
March-21 = Youth Day | |||
April-9 = Martyr's Day | |||
May-1 = Labor Day | |||
July-25 = Republic Day | |||
August-13 = Women's Day | |||
September-3 = Independence Movement Day | |||
October-15 = Evacuation Day | |||
November-7 = Commemoration Day | |||
== وضعیت دین == | |||
=== مذاهب اسلامی === | |||
سیاست حاکمان تونس در طول تاریخ این بود که جز مذهب مالکی، مذهب دیگری رواج پیدا نکند؛ بنابراین مذهب بیشتر مردم تونس «مالکی» است. مذاهب «شیعی»، «حنفی» و «اباضی» ـ نحله‌ای از خوارج ـ نیز در این کشور زندگی می‌کنند.<ref>[https://farsi.al-shia.org/تشیع-در-تونس/ https://farsi.al-shia.org]</ref> | |||
==== اهل سنت در تونس ==== | |||
دین رسمی تونس، اسلام و مذهب تونسیها عمدتاً (سنی) مالکی است. در این کشور98% مسلمان، کمتر از یک در صد مسیحی و کمتر از یک درصد یهودی و بقیه معتقدین به ادیان دیگر می‌باشند. | |||
نخستین خلیفه فاطمی «عبیدالله المهدی» نام داشت که خود را از نسل "محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)" و از ذریه حضرت فاطمه(س) معرفی کرد. وی در سال 103 با تصرف "اسکندریه" نیت خود را برای فتح مصر آشکار ساخت و سلسله فاطمیان را در سال 803 در تونس تشکیل داد که دامنه آن پس از مدتی به مصر کشانده شد. | |||
در دوران جدید، فرانسه این کشور را به استعمار کشید تا سال 1956 که این کشور به استقلال دست یافت. | |||
بعد از استقلال، سیاست "حذف کامل دین [[اسلام]] از نظام دولتی و زندگی مردم تونس" دنبال شد. این سیاست ـ به موازات اقدامات "آتاتورک" و "پهلوی اول" به ترتیب در ترکیه و ایران ـ به دست «حبیب بورقیبه» در تونس اجرایی گردید. اما از سال 1987 که " زین‌العابدین بن علی" قدرت را در دست گرفت، دریافت که سیاست زور برای حذف دین، قابل پیگیری نیست؛ لذا می‌کوشد تا جایی که عوارض نداشته باشد، فعالیت دینی ـ اسلامی را آزاد بگذارد که نمونه آن توجه جدید به "دانشگاه زیتونه" است که نماد اسلامی کشور تونس به شمار می‌آید. همچنین راه‌اندازی رادیو [[قرآن]]، توجه به مراکز قرآنی در حد حفظ و قرائت، و نیز تقید شخصی خود او به ظواهر شرع در همین راستا اجرا شد. | |||
سیاست حاکمان تونس در طول تاریخ این بود که جز مذهب مالکی، مذهب دیگری رواج پیدا نکند؛ لذا مذهب بیشتر مردم تونس "مالکی" است. پیروان مذاهب "تشیع"، "حنفی" و "اباضی" نیز در این کشور زندگی می‌کنند. | |||
نتیجه اقدامات لائیک حکومت‌ها در تاریخ این کشور، این بوده است که برخی از مسلمانان ـ علیرغم آنکه بسیار علاقمند به دین و قرآن هستند ـ نگاهشان نسبت به دین، نگاهی سکولار باشد و مثلا "حجاب" را جزء مسلمات دین ندانند و بی‌حجاب بودن برایشان امری طبیعی جلوه کند. اما اکنون جریاناتی ایجاد شده است که به دنبال زنده کردن تراث تاریخی است و می‌خواهد از لحاظ علمی بداند که مثلا فاطمیون که بودند و چه کردند و چه دستاوردهایی داشتند. | |||
اکثریت مسلمانان تونس به لحاظ "عقیده" شدیدا علاقمند به اهل‌بیت (ع) بوده و از لحاظ "عمل" نیز پیرو مذهب مالک بن انس می‌باشند.<ref>https://fa.alkawthartv.com/news/103989</ref> | |||
==== شیعه در تونس ==== | |||
در تونس به مانند تمامی کشورهای آفریقا، نیز سه نوع شیعه اهل بیت(علیهم‌السلام) وجود دارد: | |||
۱. شیعیان کهن؛ | |||
۲. نو شیعه‌ها (مستبصران)؛ | |||
۳. محبان و موالی اهل بیت(علیهم‌السلام) از میان اهل سنت. | |||
از آنجا که اکثریت مسلمانان تونس به لحاظ «عقیده»، به شدت علاقمند به اهل بیت(علیهم‌السلام) هستند ولی از لحاظ «عمل» پیرو مذهب مالکی می‌باشند، می‌توان بسیاری از مردم تونس را شیعیانی دانست که از تشیع خود بی اطلاع هستند! | |||
اما ـ گذشته از این ریشه‌ها و علایق ـ گروه دوم شیعیان تونس (یعنی مستبصران و نوشیعه‌ها) خود به دو گروه تقسیم می‌شوند: «شیعیان مذهبی» و «شیعیان سیاسی». منظور از شیعیان سیاسی کسانی هستند که جریانات سیاسی آنها را به مذهب شیعه متمایل کرده است. شیعیان مذهبی نیز کسانی هستند که با مطالعه و تحقیق به مذهب شیعه گرویده‌اند. تعداد زیادی از شیعیان تونسی در اروپا و آسیا زندگی می‌کنند. | |||
آمار انجمن دین و زندگی اجتماعی آمریکا «مؤسسه PEW» در سال ۲۰۰۹م که مطابق این آمار از جمعیت ۱۰.۱۰۲.۰۰۰ نفری تونس در آن سال، حدود ۱۰۲.۰۰۰ شیعه هستند. | |||
<ref>[https://farsi.al-shia.org/تشیع-در-تونس/ https://farsi.al-shia.org]</ref> | |||
== جریان‌های شاخص == | |||
=== جریان‌های شاخص دینی === | |||
==== جنبش اسلامی تونس ==== | |||
ماهیت [[جنبش اسلامی تونس]] که در دهه ۷۰ به رهبری راشد الغنوشی در دانشگاه سیدی یوسف تونس تأسیس شد، دارای تنوع و پیچیدگی خاصی بود و عناصری همچون تدین سنتی تونسی با مذهب سنتی مالکی، عقاید اشعری و تربیت صوفیانه در آن دخالت داشتند. به اعتقاد برخی، این جریان بر پایه میراث عقلانی اسلامی موجود در تاریخ عربی- اسلامی به نقد اصولی و ریشه‌ای اخوان‌المسلمین به عنوان نمایندگان واپسگرا در این عصر می‌پردازد و بر اعاده حیثیت غرب عقلانی و مکتب اصلاح‌طلبانه تونس و دستاوردهای جدید آن در چارچوب جنبش مدرنیزاسیون و سکولاریزاسیون بورقیبه در مسایلی چون آزادی زنان، سکولاریزه شدن آموزش و... استناد می‌کند. | |||
الغنوشی خود در اینباره اظهار می‌کند: ما سابقاً تحت تاثیر متفکرانی از مصر و سوریه، چون: حسن البنا و مصطفی السباعی قرار گرفتیم که با اخوان‌المسلمین در ارتباط بودند و السباعی رهبر شاخه سوریه آن بود. اما همچنان که MTI توسعه پیدا می‌کرد، ما بیش از پیش از متفکران منطقه مغرب چون: مالک بن نبی و محمد الطاهر بن عاشور که بر اهمیت مقاصدالشریعه، یعنی اهداف یا غایات فقه اسلامی تأکید می‌کند، الهام گرفتیم. به گفته راشد الغنوشی، این حرکت یک جنبش فرهنگی است که مسلمانان را به بازیابی مفاهیم و بازسازی حیات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بر اساس اصول اسلامی فرا می‌خواند. | |||
جنبش از این جهت یکی از حرکت‌های معاصر اسلامی به شمار می‌رود که مسلمانان را به ایجاد جامعه اسلامی برپایه اصول اسلام دعوت می‌کند. مواضع فکری و سیاسی راشد الغنوشی، دیدگاه خاصی نسبت به مسایل بنیادین سیاسی در سده بیستم دارد که تا حد زیادی با مواضع فکری دیگر رهبران جنبش‌های مهم فکری معاصر تفاوت اساسی دارد. وی می‌کوشد تا میان دموکراسی و اسلام نوعی سازگاری برقرار کند و آن را به عنوان الگویی ارزشمند برای جهانِ اسلامِ در حال تغییر ارایه دهد. | |||
راشد الغنوشی کتابی با عنوان آزادی‌های عمومی در حکومت اسلامی به نگارش درآورده و در آن دیدگاه خود را در این زمینه تبیین کرده است. وی در این کتاب تلاش دارد تا اثبات کند که دموکراسی تنها یک امکان در میان امکان‌های مختلف و یک گزینه در میان گزینه‌های متعدد است که ضرورتاً با اسلام در تناقض نیست.<ref>[https://www.irna.ir/news/83668752/درباره-راشد-الغنوشی https://www.irna.ir/news]</ref> | |||
==== حزب النهضة ==== | |||
[[حزب النهضه]] تونس از مهمترین شاخههای اخوان‌المسلمین در شمال آفریقا بود که با چرخش مواضعش در جریان انقلاب یاسمین و تحولی که طی کنگره دهم در ماهیت خود ایجاد کرد فاصله‌گذاری معنا‌‌داری با نه تنها اخوان‌المسلمین که با تمامی جریان‌های اسلامگرای جهان اسلام انجام داد تا جایی که این جریان پسوند اسلام سیاسی را از نام خود حذف کرد و صراحتا اعلام نمود که از یک حزب تبلیغی به یک حزب سیاسی تبدیل شده است این مسئله منشأ تحولات بسیاری در شمال آفریقا و تضعیف نفوذ اخوان‌المسلمین در این منطقه و تزلزل آن در مناطق دیگر شد. | |||
این مسئله را بعضی سکولار‌شدن این جنبش قلمداد نموده و بعضی هم آن را تغییری تاکتیکی دانسته‌اند، به هر حال این اتفاق را بسیاری از تحلیلگران ناشی از بحران کارآمدی جنبش‌های اسلامی در مواجهه با مشکلات اداره جوامع خود دانسته‌اند. | |||
<ref>[http://www.css.ir/fa/content/114855/%D9%86%D9%82%D8%AF_%D9%88_%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D8%B4%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%86%D9%88%D8%B4%DB%8C_%D9%88_%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%B4_%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%B6%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3 http://www.css.ir]</ref> | |||
==== احزاب سلفی تونس ==== | |||
[[جریان‌شناسی سلفی‌گری در تونس|سلفیت در کشور تونس]] دارای جریانات سه گانه علمی، اصلاح‌طلب یا جنبشی و جهادی است و به سهم خود در عرصه سیاسی و اجتماعی تاثیر‌گذارند. در اثر انقلاب تونس، گرایشی میان سلفی‌های تونس به منظور کسب مشروعیت قانونی از طریق تأسیس احزاب سیاسی مشاهده شد. در نتیجه این گرایش، تعدادی از احزاب سلفی در صحنه ظهور کردند که ضمن عمل در چارچوب‌های رسمی و قانونی، جویای پیشبرد برنامه‌های خویش از راه‌های مسالمت جویانه هستند.<ref>http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=953</ref> | |||
'''[[حزب اصالت]]''' | |||
حزب اصالت نخستین حزب سلفی، بود که در مارس 2012 توانست مجوز فعالیت بگیرد و به صورت قانونی به فعالیت بپردازد. رهبری این حزب را «مولدی علی»، استاد حقوق بین الملل و از جمله شخصیت‌های تحت تعقیب دوره بن علی به عهده دارد. این حزب از احزاب سلفی نزدیک به «[[حزب النور]]» مصر است و گرایشی آشکار به اولویت بخشیدن به دعوت و تبلیغ دینی در عرصه اجتماعی دارد.<ref>http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=953</ref> | |||
'''[[حزب الرحمه]]''' | |||
حزب دوم، «حزب الرحمه» است که در جولای 2012 توانست مجوز فعالیت خود را دریافت کند و رسماً به فعالیت بپردازد. رهبر این حزب، «سعید الجزائری» است که از جمله افراد منشعب شده از النهضه است. این حزب نیز همچون «حزب اصالت»، بر اعمال شریعت در چارچوبی قانونی تأکید می‌کند و به ویژه بر مسائل اجتماعی طبقات ضعیف، از جمله اشتغال، بهداشت، خانه سازی و نیز آموزش متمرکز است.<ref>http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=953</ref> | |||
'''[[جبهه اصلاح]]''' | |||
سومین حزب، «جبهه اصلاح» است. این حزب در می 2012 قانونی شد و نفوذ و اعتباری بیشتر از دو حزب نخست به دست آورد. گفته می‌شود این حزب از میان احزاب سلفی، نزدیک‌ترین رویکردها را به النهضه دارد. بنا بر بعضی گزارش‌ها، این حزب را می‌توان میراث دار جبهه اسلامی اصلاح تونس دانست؛ جبهه‌ای که در اواخر دهه 1980 به مبارزه مسلحانه علیه رژیم حاکم دعوت کرد و «محمد خوجه» را در رأس خود دارد. اعضای اصلی این جبهه پس از انقلاب تونس در اجتماعی که با اخوان تونس برگزار کردند، خط مشی مسلحانه را کنار گذاشتند و در سایه تحول وضعیت تونس و سقوط نظام استبدادی و رواج آزادی‌های سیاسی، وارد فرآیندهای قانونی موجود شدند و در نتیجه، با تأسیس حزب، رسماً به صحنه سیاسی وارد شدند. این حزب افراد فراوانی را از درون النهضه که از عملکرد رهبری شان ناراضی بوده‌اند و نیز بسیاری از سلفی‌های جهادی را به خود جذب کرد. جبهه اصلاح و کادر رهبری و اغلب پیروان آن اهداف و روش‌های حرکت «[[اتجاه اسلامی]]» را دنبال می‌کنند. در مجموع، این حزب، بنا بر گفتمان مطرح شده از سوی رهبر آن، به دنبال تحقق دموکراسی اسلامی است که همان نهادینه کردن شریعت است.<ref>http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=953</ref> | |||
'''حزب التحریر''' | |||
معروفترین و قدرتمندترین حزب سلفی در دوره جدید، حزب «[[التحریر|التحریر]]» است. البته به لحاظ برنامه و اهداف، این حزب تفاوت‌های بارزی با دیگر احزاب سلفی دارد. این حزب جزئی از حزب التحریر در سایر کشورهای اسلامی به شمار می‌رود که در اصل از سوی مجموعه‌ای انشعاب یافته از اخوان‌المسلمین در دهه 1950 تأسیس شد و هدف خود را اعاده خلافت و نیز حرکت به سوی حاکم کردن شریعت در امت اسلامی تحت حکومت خلافت قرار داد. این حزب اساساً در واکنش به تغییر اهداف اخوان‌المسلمین و گرایش تدریجی آن به حرکت در چارچوب‌های موجود شکل گرفت و هدف احیای خلافت را که به تدریج در گفتمانِ اخوانی رنگ می‌باخت، محقق کرد. | |||
از میان چهار حزب سلفی یادشده، «حزب اصلاح» به رغم طرح انتقادات، از سایر احزاب به النهضه و جریان اسلام‌گرایی میانه نزدیک‌تر است. دو حزب «الرحمة» و «الاصالة» توجه چندانی به مسائل سیاسی ندارند و اغلب جویای تحولات اجتماعی اند. | |||
<ref>http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=953</ref> | |||
=== جریان‌های شاخص غیر دینی === | |||
'''[[حزب الوحدة الشعبیة]]''' | |||
حزب وحدت مردمی، حزبی تونسی با گرایش‌های ناسیونالیستی و سوسیالیستی، در سال 1981 تاسیس شد. | |||
حزب وحدت مردمی یک حزب سوسیالیست دموکراتیک تونس با گرایش واحد عربی است. این حزب به ارزش‌های آزادی، برابری و همبستگی اعتقاد دارد و برای تجسم آنها در چارچوب یک پروژه جامعه یکپارچه و متعادل که آزادی‌های مدنی و سیاسی و عدالت اجتماعی را تضمین می‌کند، تلاش می‌کند. | |||
از جمله اهداف خود، که در نوامبر 1992 میلادی اعلام کرد: "تلاش برای دستیابی به خودکفایی مردم ما و کاهش تدریجی وابستگی اقتصادی غیر موجه". حزب از طریق سخنرانی اعلام شده، گرایش سوسیالیستی، گرایش عرب گرایانه و پایبندی خود به نقش هدایت‌گر دولت در زندگی اقتصادی را حفظ کرد. | |||
<ref>[http://www.baath-party.org/index.php?option=com_content&view=article&id=7310:q-q-1973-1977-q-q-q-q-1981-19-1983-2011-1992-q-q&catid=283&Itemid=249&lang=ar http://www.baath-party.org]</ref> | |||
'''حزب ترقی خواه دموکراتیک''' | |||
در سال 1983 توسط احمد نجیب الشابی پایه‌گذاری شده و جزء معدود حزب‌هایی بود که در زمان بن علی قانونی بودند. این حزب سکولار که گرایش‌های اقتصادی لیبرال دارد، النهضه را به عنوان رقیب خود می‌داند. | |||
'''التکتل''' | |||
این حزب در سال 1994 بنیان‌گذاری شد و توانست در سال 2002 قانونی شود. این حزب با تاکید بر شفافیت یکی از اهداف اصلی خود را مبارزه با فساد می‌دانست. مصطفی بن جعفر رهبر التکتل جدیدا به عنوان وزیر بهداشت منسوب شده است. هدف از تاسیس این حزب مقابله با نفوذ روبه رشد اسلامگرایان در تونس عنوان شد. | |||
'''حزب کنگره برای جمهوری''' | |||
این حزب در سال 2001 پایه‌گذاری و سال بعد از آن ممنوع الفعالیت شد. المنصف المرزوقی، فعال حقوق بشر این حزب را از فرانسه رهبری می‌نمود که بعد از خیزش مردمی تونس به این کشور بازگشت. اهداف این حزب حول آزادی‌های مدنی، حذف پلیس سیاسی و سانسور و اعمال قوانینی برای آزادی‌های مربوط به اعلامیه جهانی حقوق بشر قرار دارد. ناظران سیاسی معتقدند این حزب به حزب النهضه بسیار نزدیک است. | |||
'''اتحاد آزاد وطنی''' | |||
این حزب پس از خیزش عمومی مردم توسط اسلیم ریاحی که سال‌ها ساکن لبنان بود، تاسیس شد. اتحاد آزاد وطنی طرفدار اقتصاد آزاد و ارزش‌های مدرنیستی است. | |||
'''حزب کمونیستی کارگران تونس''' | |||
در سال 1986 پایه‌گذاری شد و به سرعت نیز غیرقانونی اعلام شد و تا سال پیش نیز اجازه فعالیت نداشت. این حزب بیشترین طرفداران خود را در میان دانشجویان دارد. رهبر این حزب حمه حمامی است. | |||
'''ائتلاف دموکراتیک مدرنیستی''' | |||
ائتلافی که از گروه‌های مختلفی شکل گرفته است. | |||
'''آفاق تونس''' | |||
توسط کمونیست‌های نئولیبرال تاسیس شده و امنا منیف هدایت آن را بر عهده دارد.<ref>[http://peace-ipsc.org/fa/جریان-های-سیاسی-فعال-در-تونس/ http://peace-ipsc.org]</ref> | |||
'''حزب ندای تونس''' | |||
یک حزب سیاسی است که محمد باجی قائد سبسی رییس‌جمهور فقید و اسبق کشور تونس، به منظور ایجاد تشکیلات سیاسی خود و تبلیغات انتخاباتی خود در انتخابات ریاست‌جمهوری تونس در سال ۲۰۱۴ که نخستین همه‌پرسی پس از انقلاب تونس (۲۰۱۰–۲۰۱۱) بود تاسیس نمود. او در این انتخابات به عنوان رئیس‌جمهور این کشور انتخاب گردید. جنبش النهضة"، رقیب نداء تونس در پارلمان بوده است. <ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/287621/زندگی‌نامه-محمد-باجی-قائد-السبسی-۱۹۲۶ https://www.hamshahrionline.ir]</ref> | |||
'''حزب قلب تونس''' | |||
یک حزب سیاسی است که نبیل القروی برای پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری کشور تونس در سال 2014 تاسیس گردیده است. او با جدایی از حزب نداء تونس و تشکیل حزب قلب تونس در واقع خواست که تجربه حزب نداء و السبسی را در تونس بیازماید.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4745251/مواضع-نامزدهای-دور-دوم-انتخابات-ریاست-جمهوری-تونس https://www.mehrnews.com]</ref> | |||
'''حزب الدستوری الحر جدید'''<ref>[https://www.irna.ir/news/83657878/%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3-%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D8%B2 https://www.irna.ir]</ref> | |||
حزب «الدستوری الحر جدید» (مشروطه آزاد جدید) در مبارزات استقلال‌طلبانه تونس از فرانسه به شهرت رسید. «صالح بن یوسف» یکی از مهمترین چهره‌های این حزب بود که با برخی تصمیم‌های «حبیب بورقیبه» هم‌حزبی خود و نخستین رییس‌جمهوری تونس پس از استقلال، مخالفت کرد که به تنش‌های خونین و درگیری‌های شدید بین هواداران دو طرف انجامید و دولت تازه استقلال‌یافته را به لبه پرتگاه کشاند. | |||
پس از سقوط دولت بن‌علی و انقلاب یاسمین تونس در سال ۲۰۱۱ میلادی (دی‌ماه ۱۳۸۹ خورشیدی)، فعالیت این حزب در محاق رفت تا اینکه دوباره به دست «حامد القروی» وزیر دولت بورقیبه و نخست‌وزیر بن‌علی در سال ۲۰۱۳ میلادی جان گرفت تا از مرگ حزب در فضای سیاسی تونس و پراکندگی نیروهای طرفدار خود جلوگیری کند. | |||
'''[[فمینیسم در تونس|فمینیسم]]''' | |||
جنبش فمینیست پس از استقلال کشور، جنبشی سکولار به‌شمار می‌رود که انحصار آن با اولین هسته جریان فمینیستی اسلامی تمام شد. این تحول مورد پذیرش رئیس‌جمهور بورگیبا و متحدان مدرنیست فرانکوفونی‌اش و اکثریت زنانی که در آن دوره حاکم بر صحنه‌های عمومی بودند واقع شد. این افراد جزء نخبگان به ویژه در مناطق شهری به حساب می‌رفتند، در حالی که آداب و رسوم، سنت‌گرایی، مردسالاری، فقر و جهل هنوز در جامعه تونس به ویژه در مناطق روستایی و بیابانی موج می‌زد. در نتیجه، اصلاحات لیبرالی به درگیری‌هایی انجامید که موجب شد اتحاد زنان خدشه‌دار شود، زیرا تصویر بورگیبا با برداشتن روسری یک زن به عنوان تصویری از رهایی وی، باعث تحریک خصومت تعداد زیادی از زنانی شد که بطور کلّی، حجاب را از بخش‌های اصلی هویت خود می‌دانستند.<ref>[https://www.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=261&pageid=32738&p=5&showitem=15672 https://www.icro.ir]</ref> | |||
ظهور واقعیِ مفهوم حقوق و آزادی‌های فمینیستی در تونس با برخی متفکران آغاز شد که از آنها به عنوان «پیشگامان جنبش اصلاحات» یاد می‌شود، که مهمترین آنها «طاهر الحداد» نویسنده کتاب «إمرأتنا فی الشریعة والمجتمع» (جایگاه زنان ما در نگاه دین و جامعه) است. این دسته اندیشمندان راه را برای زنان تونس باز کردند تا بطور جدی به فکر نقش، جایگاه و حقوق خود درون خانواده و جامعه‌شان بیفتند. این فرصتی بود برای پرده‌برداری از آزار و شکنجه‌ای که علیه زنان و دختران تونسی مطابق ذهنیت و اقتدار مردسالارانه اعمال میشد. ستم‌هایی در سایه جامعه‌ای سنّت‌گرا که وارث آداب و رسومی توهین‌آمیز نسبت به زن، و مبتنی بر اختلاف طبقاتی بین ثروتمندان و مستمندان و درجه‌بندی افراد بر اساس تبار و یا سکونت در شهر و روستا بنا نهاده شده بود. بنابراین زن تونسی با تمام تناقضات درون خانواده و جامعه دست و پنجه نرم می‌کرد و با آن کنار می‌آمد، و در عین حال، مراقب نیروی شخصیت و استحکام ریشه‌های خود بود، و از هر راهی و با هر وسیله مبارزاتی در آزادسازی میهن از استعمار مشارکت داشت. تاریخ، بهترین شاهد بر مبارزات زنان تونس در برابر استعمار بوده است. | |||
تا حدود سال 1936 مباحث مربوط به فمینیسم فقط در حد یک بحث روشنفکرانه بود، و فراتر از تألیف کتاب و نوشتن مقاله‌های روزنامه‌ای نبود؛ زیرا این ایده‌ها که توسط پیشگامان جنبش اصلاح‌طلبی تونس پرداخته شد با مخالفت‌های شدیدی روبرو بود و هیچ حمایتی جز از گروهی اندک از روشنفکران و اندیشمندان دریافت نکرد. | |||
<ref>[https://www.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=261&pageid=32738&p=5&showitem=15672 https://www.icro.ir]</ref> | |||
برخی از تشکیلات فمینیستی عبارتند از: | |||
انجمن اسلامی زنان تونس؛ | |||
الفرع النسائی لجمعیة الشبان المسلمین/ نادی الفتاة الإسلامیة؛ | |||
الاتحاد النسائی التونسی؛ | |||
الاتحاد الوطنی للمرأة التونسیة. | |||
== چهره‌های شاخص == | |||
=== چهره‌های شاخص دینی === | |||
'''[[محمد صلاح‌الدین المستاوی]]''' | |||
شیخ محمد صلاح‌الدین المستاوی دبیر کل [[شورای عالی اسلامی تونس]]، عضو هیأت علمای [[جامعه زیتونه تونس|جامعه زیتونه]] و مدیر مجله ماهانه «جوهر‌الاسلام»و از اعضای [[مجمع عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] است. وی دارای کتاب‌های زیادی به زبان‌های عربی و فرانسه در زمینه تجدید گفتمان اسلامی و حفظ اصول و ارزش‌های اسلامی و مباحث معاصر [[اسلام]] است. | |||
'''[[راشد الغنوشی]]''' | |||
غنوشی بیش از ۲۰ سال در دوران حکومت بن‌علی در لندن در تبعید به سر برد و پس از پیروزی بهار عربی در ۲۰۱۱ میلادی به تونس بازگشت و توانست [[حزب النهضة]] را با همکاری قشر مذهبی در مدت کوتاهی دوباره احیا کند. حزب النهضة در نخستین انتخابات دمکراتیک تونس برای مجلس موسسان در ۲۰۱۱، ۳۷ درصد رأی آورد و در حکومت اتئلافی پس از انقلاب سهم عمده‌ای را بر عهده گرفت اما نگرانی ناشی از اسلام‌گرایی روزافزون این حزب در جامعه‌ای که چندین دهه حکومت‌های سکولار را شاهد بود به ویژه پس از قتل منتقدین چپ‌گرای دولت شکری بلعید و محمد براهمی، باعث خیزش‌های تازه‌ای شد که در سال‌های۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ به بحران جدیدی در تونس منجر شد. نهضت برخلاف رسم معمول در کشورهای منطقه، داوطلبانه از قدرت کنار رفت و اجازه داد تا انتخابات جدیدی برگزار شود که در آن ۲۷ درصد رأی آورد و جزیی از حکومت ائتلافی کنونی به رهبری حزب ندای تونس است. | |||
یکی از نخستین اقدامات غنوشی پس از برگشت به تونس اعلان مخالفت با مفهوم خلافت بود و در این زمینه با اندیشه‌های [[حزب التحریر]] که خواهان تشکیل خلافت اسلامی بود به مخالفت برخاست. به باور او، اسلام با دموکراسی، حقوق بشر و آزادی فردی در تضاد نیست و یک مسلمان برخلاف باور رایج در جهان می‌تواند، دمکرات نیز باشد. | |||
<ref> [https://www.irna.ir/news/83668752/درباره-راشد-الغنوشی https://www.irna.ir]</ref> | |||
'''عمادالدین الحمرونی''' | |||
[[عمادالدین الحمرونی]] یکی از فعالان شیعه، در دوران دیکتاتوری بن علی «[[مجمع فرهنگی اهل بیت(علیهم‌السلام) تونس]]» را در اروپا تأسیس کرد.<ref>https://farsi.al-shia.org/تشیع-در-تونس/</ref> | |||
'''شیخ دکتر عثمان بطیخ''' | |||
شیخ دکتر عثمان بطیخ از علمای بزرگ معاصر کشور تونس است. او مفتی اعظم کشور تونس بود که به دلیل مخالفت با «دعوت به جهاد در سوریه» و نیز «اظهارات وی مبنی بر اینکه حجاب یک لباس طایفه‌ای است»، منصف المرزوقی ریاست‌جمهوری موقت تونس در بیانیه‌ای او را از سمت مفتی تونس برکنار و دکتر «حمده سعید» را به عنوان مفتی جدید این کشور انتخاب کرد. | |||
شیخ بطیخ پیش از این به شدت از اعزام صدها جوان تونسی به سوریه برای جنگ در این کشور انتقاد کرده و اعلام کرده بود که سوریه سرزمینی برای جنگ نیست زیرا ساکنان آن مسلمان هستند و مسلمان علیه مسلمان جنگ نمی‌کند.<ref>[https://www.tabnak.ir/fa/news/330137/مرزوقی-مفتی-تونس-را-برکنار-کرد https://www.tabnak.ir/fa]</ref> | |||
'''[[دکتر مازن الشریف التونسی|دکتر مازن الشریف]]''' | |||
او اندیشمند و نویسنده توانمند تونسی متولد ژانویه 1979، یکی از مبارزین تروریسم و وهابیت و مدافع وحدت امت اسلامی است. توانمندی ایشان در علوم مختلف او را به یکی از چهره‌های سرشناس کشور تونس بلکه شخصیتی بین‌المللی بدل ساخته است. <ref>https://www.mazencherif.com/author/mazencherif/</ref> | |||
'''[[شیخ فرید الباجی المالکی التونسی|ابومحمد یوسف، فرید الباجی المالکی التونسی]]''' | |||
ابومحمد یوسف، فرید الباجی فرزند علی سال 1388هـ برابر با 1968مـ در تونس به دنیا آمد. او از زمان کودکی در درس علمای تونس در «[[جامعه زیتونه تونس|الزیتونیه]]» شرکت میجست و بعد از گذراندن مقدمات در سال 1985مـ برای حفظ قرآن به پاکستان سفر کرد. شیخ فرید در راه تحصیل علوم شرعی به کشورهای زیادی از سرزمین شام، هند، مصر، لبنان و.. سفر کرده و از محضر عالمان بسیاری بهره برده و درباره علوم حدیث اعم از درایه و رجال تلاش وافری داشته است. همچنین او موسس جمعیت دارالحدیث [[جامعه زیتونه تونس|جامعه زیتونه]] تونس است.<ref>http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=2467</ref> | |||
'''[[مبارکة عواینیة براهمی|مبارکة البراهمی]]''' | |||
مبارکة عواینیة براهمی، همسر شهید محمد براهمی، در 8 ژوئیه 1967 در بخش سیدی علی بن عون در ایالت سیدی بوزید متولد شد. پدرش حاج صماتی بن محمد، یکی از رهبران مقاومت مسلحانه در برابر استعمار فرانسه در منطقه است. او از فعالین تاثیر‌گذار سیاسی کشور تونس می‌باشد. او حامی اندیشه وحدت جهان اسلام و ضد استکبار جهانی و ضد ارهاب است. | |||
<ref>http://zoomtunisia.net/article/10/7527.html</ref> | |||
'''منصر الهذیلی''' | |||
استاد زبان و تمدن فرانسه دانشگاه قیروان و رییس انجمن پیشرفت فکری و تمدنی جلال‌الدین رومی <ref>http://www.mirasmaktoob.ir/fa/news/8993</ref> ضد ارهاب و وهابیت. حامی اندیشه سیاسی ایران در مواجهات ضد استکباری جهان اسلام. | |||
=== چهره‌های شاخص غیر دینی === | |||
'''[[حبیب بورقیبه]]''' | |||
حبیب بورقیبه، نخستین رئیس‌جمهوری تونس پس از استقلال است. او در (۳ اوت ۱۹۰۳ – درگذشته ۶ آوریل ۲۰۰۰) در مُنَسْتیر، در خانواده‌ای پرجمعیت به‌دنیا آمد. پدرش نظامی بود. حبیب در 1325/1907 به شهر تونس، نزد برادرش محمد، رفت و در آنجا تحصیلات خود را به پایان رساند و پس از دریافت راتبه (بورس) تحصیلی از مدرسه صادقیه، در 1303ش/1924 عازم پاریس شد و در رشته حقوق و علوم سیاسی به تحصیل پرداخت. وی در آنجا با بیوه‌ای فرانسوی ازدواج کرد. حبیب پس از پایان تحصیلات، در 1306ش/ 1927 به تونس بازگشت و به حزب الحرالدستوری (حزب آزادی‌خواه قانون اساسی)، که عبدالعزیز ثعالبی آن را تأسیس نموده بود، پیوست. وی همچنین با دو روزنامه فرانسه‌زبان (پرچم تونس، متعلق به شاذلی خیراللّه، روزنامه‌نگار تونسی) و (صدای تونس)، همکاری کرد. | |||
همچنین در دفتر برخی وکلا به کارآموزی پرداخت تااینکه پس از مدتی صاحب دفتر وکالت شد. وقتی روزنامه (صدای تونس) محافظه‌کاری اختیار کرد، بورقیبه از آن کناره گرفت و در 10 آبان 1311/ اول نوامبر 1932 با همکاری چند تن از دوستان خود، و برادرش محمد، روزنامه‌ای به نام (عمل تونس) به زبان فرانسه منتشر کرد. بورقیبه و همفکرانش همواره به مبارزه و مشارکت توده مردم و طبقه کارگر در این مبارزه اعتقاد داشتند. این طرز تفکر سبب شد با شورای مرکزی حزب، که میانه‌رو بودند، دچار اختلاف شوند؛ ازاین‌رو، پس از آنکه حبیب بورقیبه در مخالفت با سیاست فرانسه در مورد تغییر ملیت تونسیها، به همراه شماری دیگر از مخالفان، با محمد المنصف بای (پادشاه تونس از سلسله حسینیان) دیدار کرد. | |||
شورای مرکزی حزب به‌شدت از این اقدام خودسرانه وی انتقاد نمود. درنتیجه، بورقیبه که خواستار آزادی عمل بیشتری بود، در 16 شهریور 1312/ 7 سپتامبر 1933 از شورای مرکزی حزب استعفا کرد و جمعی نیز همراه با او از حزب کناره‌گیری کردند. با این همه، بورقیبه و یارانش، به‌رغم جدایی از حزب، در 11 اسفند 1312/ 2 مارس 1934 همایش سراسری حزب را در شهر قصرالهلال برگزار کردند. با اینکه از شورای مرکزی حزب هیچ کس در این همایش حضور نیافت، اما بیشتر شاخههای حزب در خارج از پایتخت به حمایت از آن پرداختند. | |||
حبیب بورقیبه و همفکرانش با بهره‌برداری از استقبال عمومی، ضمن اعلام انحلال شورای مرکزی، تأسیس حزب دستور جدید را اعلام نمودند و در پی آن، محمود ماطری به ریاست حزب و حبیب بورقیبه به دبیرکلی برگزیده شدند. بورقیبه، سپس در اقدامی جسورانه، مردم را به تحریم کالاهای فرانسوی و نپرداختن مالیات و برگزاری اعتصاب برای مجبور ساختن فرانسویها به مذاکره دعوت کرد. این اقدامات خشم فرانسویها را برانگیخت و در 12 شهریور 1313/ 3 سپتامبر 1934، هفت تن از اعضای حزب، از جمله بورقیبه و ماطری، دستگیر شدند و روزنامه (عمل تونس) نیز توقیف شد. سرانجام، حکومت فرانسه بورقیبه را به مناطق دورافتاده جنوب تونس تبعید نمود، که اعتراضات شدید مردم تونس را برانگیخت. اعتراضات مردم دو سال ادامه داشت و حکومت جدید فرانسه به نخست‌وزیری لئون‌بلوم با اتخاذ سیاست‌های جدید، رهبران حزب دستور جدید، از جمله بورقیبه، را آزاد کرد. | |||
به قدرت رسیدن بلوم باعث شد حبیب بورقیبه و حزب متبوعش سیاست گفتگو با حکومت جدید فرانسه را در پیش بگیرند. بر همین اساس، وی در 1315 و 1316ش/ 1936 و 1937 چندین‌بار برای مذاکره با حکومت فرانسه به پاریس رفت. یکی‌از مهمترین خواست‌های بورقیبه، اعطای حق تشکیل حکومت و مجلس مستقل به مردم تونس بود، اما حکومت جدید فرانسه، مانند حکومت‌های قبلی، آن را نپذیرفت. در 29آبان 1316/ 20 نوامبر 1937، به‌رغم مخالفت محمود ماطری، به پیشنهاد حبیب بورقیبه اعتصاب سراسری برگزار گردید. | |||
بر اثر این اقدام، در 13 دی 1316/3 ژانویه 1938 ماطری از ریاست حزب استعفا کرد و شورای مرکزی حزب در 22 اسفند/ 13 مارس همان سال، بورقیبه را به ریاست حزب برگزید. با گسترش دامنه اعتراضات و تظاهرات مردم تونس، حکومت فرانسه علی‌البهلوان، از رهبران ملی‌گرای تونس، را دستگیر نمود. در 20 فروردین 1317/ 9 آوریل 1938، که روز محاکمه وی بود، میان نیروهای فرانسوی و مردم درگیری شدیدی رخ داد که بر اثر آن صدها تن از مردم کشته و مجروح شدند. گسترش این ناآرامیها سبب شد تا حکومت فرانسه برخی رهبران و شخصیت‌های مبارز تونسی، از جمله حبیب بورقیبه، را بازداشت نماید. وی از زمان دستگیری تا 18 فروردین 1322/ 8 آوریل 1943، به مدت پنج سال، در زندانهای گوناگون به سر برد، از جمله در زندان نظامی تونس و زندانهای مارسی و لیون در فرانسه. | |||
با وقوع جنگ جهانی دوم و اشغال فرانسه توسط آلمانیها، بورقیبه آزاد شد و در 19 فروردین 1322/ 9 آوریل 1943 به تونس بازگشت. پس از پایان جنگ جهانی دوم، بورقیبه در 6 فروردین 1324/ 26 مارس 1945 برای مذاکره با سران [[اتحادیه عرب]]، که فقط چهار روز از تأسیس آن می‌گذشت، به قاهره رفت. هدف وی از این اقدام، طرح مسئله تونس و تلاش برای کسب استقلال کشور بود. علاوه بر آن، وی بارها با سران کشورهای عربی، ایالات متحده آمریکا و نمایندگان کشورهای مختلف در سازمان ملل متحد دیدار و گفتگو کرد، اما از حمایت آنها برای کسب استقلال کشورش ناامید شد. | |||
در 27 دی 1330/ 18 ژانویه 1952، فرانسویها از برگزاری همایش سراسری حزب دَستور جدید جلوگیری کردند و حبیب بورقیبه را دستگیر و به طبَرقه و سپس جنوب تونس و در 31اردیبهشت 1331/ 21 مه 1952 به جزیره جالطه (بین مالت و تونس) تبعید کردند. وی دو سال در این جزیره بود. پس از آن، تظاهرات ضداستعماری مردم تونس به اوج خود رسید. بورقیبه نیز از تبعیدگاه خود، با ارسال نامه‌هایی به رهبران ملی‌گرا و خطاب به مردم، آنها را به مبارزه و مقاومت فراخواند. با گسترده شدن تظاهرات مردمی، پیر مندس فرانس، نخست‌وزیر جدید فرانسه، در 9 مرداد 1333/ 31 ژوئیه 1954 به تونس سفر کرد و در دیدار با محمدالامین بای، پادشاه تونس، استقلال داخلی تونس را پذیرفت. درنتیجه، حکومت جدید تونس به ریاست طاهر بن عمار تشکیل شد، که چهار تن از اعضای حزب دستور جدید در آن شرکت داشتند و پس از مذاکرات طولانی، موافقت‌نامه استقلال داخلی تونس در 12 خرداد 1334/ 3 ژوئن 1955 به امضا رسید. | |||
حبیب بورقیبه نیز در 10 خرداد 1334/ اول ژوئن 1955 از تبعیدگاه به تونس بازگشت و با استقبال گسترده مردم مواجه شد. وی با برگزاری همایش سراسری حزب از 23 تا 26 آبان 1334/ 15ـ18 نوامبر 1955، از استقلال داخلی تونس حمایت کرد و آن را گامی اساسی برای رسیدن به استقلال کامل تونس خواند. سرانجام در دی 1334/ ژانویه 1956، پس از به قدرت رسیدن سوسیالیست‌ها در فرانسه، مذاکراتی بین نمایندگان دو کشور انجام شد که به استقلال کامل تونس در 29 اسفند 1334/ 20 مارس 1956 انجامید. در 5 فروردین 1335/ 25 مارس 1956 مجلس مؤسسان تشکیل شد و نخستین حکومت ملی پس از استقلال، به ریاست حبیب بورقیبه، در 26 فروردین 1335/ 15 آوریل 1956 تشکیل یافت. <ref>https://rch.ac.ir/article/Details?id=9447</ref> | |||
'''[[زین‌العابدین بن علی]]''' | |||
زین‌العابدین بن علی هشتاد و سه سال پیش در تونس متولد شد. در دوران دبیرستان به جنبش‌های مخالف استعمار فرانسه پیوست و برای مدت کوتاهی هم به زندان افتاد اما تحصیلات عالی خود را در مدارس نظامی فرانسه و آکادمی‌های اطلاعاتی و ضد اطلاعاتی این کشور گذراند. | |||
وی پس ازسالها خدمت در سمت‌های امنیتی و دیپلماتیک، پس از حضور کوتاه در پست نخست وزیری در جریان یک کودتای بدون خون‌ریزی در سال ۱۹۸۷ میلادی قدرت را از دستان «حبیب بورقیبه» گرفت. | |||
اما سرنوشت او به جمعه ۲۶ آذر ماه ۱۳۸۹ گره خورده بود، روزی سرنوشت‌ساز در تاریخ معاصر جهان عرب؛ روزی که «محمد بوعزیزی» جوان دستفروش تونسی در اعتراض به توقیف چرخ دستی و کالاهایش، خود را در مقابل ساختمان شهرداری به آتش کشید تا این گونه آتشفشان خشم ۲۳ ساله ملت تونس علیه «زین‌العابدین بن علی» دیکتاتور این کشور فوران کند. | |||
اعتراضات تنها به جغرافیای تونس محدود نشد بلکه موجی از خشم و تظاهرات بسیاری از کشورهای شمال آفریقا و منطقه غرب آسیا را درنوردید؛ حوادثی که از همان زمان در ادبیات سیاسی از آن با عنوان "بهار عربی" یاد میشد. در همین حال قرعه اولین سقوط سلسله وار دیکتاتورها به نام «زین‌العابدین بن علی» افتاد. | |||
عمده حیات سیاسی بن علی را تقابل با مخالفان حکومت تشکیل می‌داد. اقداماتی همچون ممنوعیت فعالیت حزب اسلامگرای "النهضه"، بستن روزنامه‌ها و دفاتر شبکه‌های خبری خارجی از جمله الجزیره، فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، آمار بالای زندانیان سیاسی و اصلاح بندهای ۳۹ و ۴۰ قانون اساسی برای رفع محدودیت سنی حضور در پست ریاست‌جمهوری از جمله اقدامات بن علی برای تثبیت دیکتاتوری در تونس بود. | |||
طبق برآوردها دارایی‌های خانواده بن علی تا ۵ میلیارد دلار برآورد شده‌است. در همین حال بانک جهانی نیز پیشتر در گزارشی از اختلاس میلیاردی زین‌العابدین بن‌علی و نزدیکانش خبر داده بود. بر پایه این گزارش، بن‌علی و نزدیکانش در طول بیش از ۲۰ سال تا ۵۰ میلیارد دلار پول اختلاس کرده‌اند. در این گزارش اسامی ۲۲۰ شرکت فهرست شده که زیر کنترل زین‌العابدین بن‌علی و خانواده‌اش بوده‌است که از جمله آنها می‌توان شرکت‌های خودروسازی، مخابرات، ساخت و ساز و مواد غذایی را نام برد. | |||
مردم تونس در طول یک ماه پس از خودسوزی "بوعزیزی" با شعار "الشعب یرید اسقاط النظام" (ملت خواهات سقوط نظام است) به تظاهرات سراسری خود علیه سیستم حاکم ادامه دادند تا اینکه پس از کشته شدن ده‌ها تن از معترضان سرانجام در تاریخ ۱۴ ژانویه (۲۴ دی ۸۹) بن علی با انحلال دولت و پارلمان از قدرت کناره‌گیری کرد و به همراه خانواده خود ابتدا به فرانسه رفت اما به دلیل پذیرفته نشدن از سوی دولت این کشور به عربستان سعودی گریخت. | |||
در تاریخ ۲۱ فوریه ۲۰۱۱، دولت موقت تونس در درخواستی رسمی از دولت عربستان سعودی خواست تا زین‌العابدین بن علی را به خاطر «سرکوب مردم معترض» به آن کشور، جهت محاکمه تحویل دهد. | |||
بن علی در تونس با احکام سنگین قضایی روبه رو بود. چهار حکم حبس ابد، ۲۰۰ سال زندان و ۱۰۰ میلیون دلار جریمه نقدی بخشی از احکام صادره علیه رئیس‌جمهوری پیشین این کشور به اتهام، قتل عمد، توطئه علیه امنیت کشور، سوء‌استفاده از قدرت، قاچاق مواد مخدر و اختلاس است. | |||
در تاریخ ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱، دولت تونس، حکم بازداشت بین‌المللی زین‌العابدین بن علی و برخی از اعضای خانواده‌اش از جمله همسرش را در ارتباط با معاملات ملکی غیرقانونی و انتقال دارایی مردم تونس به خارج از کشور، صادر کرد. | |||
دادگاه نظامی تونس در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲ بن علی را به طور غیابی به جرم دستور کشتار ۴۳ تظاهرکننده در جریان قیام مردم تونس به حبس ابد محکوم کرد. | |||
زین‌العابدین سرانجام پس از طی یک دوره بیماری، در تاریخ ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۹، در سن ۸۳ سالگی، در یکی از بیمارستان‌های عربستان درگذشت تا این‌گونه سرنوشت اولین دیکتاتور مخلوع جهان عرب پس از جنبش‌های سراسری سال ۲۰۱۱ به تاریخ بپیوندد.<ref>[https://www.irna.ir/news/83482779/از-مبارزه-با-استعمار-تا-مرگ-در-عربستان-دیکتاتور-تونس-که-بود https://www.irna.ir]</ref> | |||
'''[[قیس سعید]]''' | |||
قیس سعید رییس‌جمهور کشور تونس 61 ساله، یکی از معماران متن قانون اساسی این کشور است که در سال 2014 تدوین شد و به عنوان "دموکراتیک‌ترین قانون اساسی جهان عرب" شناخته شده است. | |||
وی از انجام کمپین‌های کلاسیک مانند میتینگ٬ پوستر، تبلیغات و موارد مشابه خودداری کرد. | |||
سعید در سال 1958 در شهر بنی هیار در استان نبیل در منطقه ساحلی تونس به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته‌های حقوق، حقوق بین الملل و قانون اساسی به پایان رساند. | |||
سعید در زمینه قانون اساسی و حقوق بین الملل در دانشگاه‌ها تدریس کرد وتحقیقات دانشگاهی را در این زمینه انجام داد. سعید به عنوان مشاور حقوقی در اتحادیه عرب در سال‌های 1989 تا 1989 خدمت کرده است. | |||
سعید همچنین عضو کمیته خبرگان بود که قانون اساسی تونس را که در سال 2014 تصویب شد، بررسی کرد که شامل بیشترین حقوق شخصی و آزادی در جهان عرب است. وی همچنین عضو کمیته کارشناسان قانون اساسی تونس بود که در سال 2014 تاسیس شد. | |||
سعید از اتحاد با هر حزب سیاسی در طول مبارزات انتخاباتی خودداری کرد و همچنین کمک هزینه انتخابات ریاست‌جمهوری را از سوی دولت برای نامزدها ارائه شده بود، را نیز رد کرد. | |||
<ref>[https://www.aa.com.tr/fa/%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87/%D9%82%DB%8C%D8%B3-%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A6%D9%8A%D8%B3-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3-%D8%B4%D8%AF/1612729 https://www.aa.com.tr/fa/]</ref> | |||
قیس سعید از جمله مخالفان عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی است و درباره جرم بودن عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی می‌گوید واژه عادی‌سازی روابط قبلا وجود نداشت و فقط سال ۱۹۷۷ ظاهر شد، زیرا در حقیقت، عادی‌سازی، یک خیانت بزرگ است. | |||
وی از جمله منتقدان اتحادیه عرب محسوب می‌شود و در‌این‌باره معتقد است: | |||
اتحادیه عرب باید اتحادیه ملت‌های عرب میشد نه اتحادیه کشورهای عربی. و ابتکار عمل‌ها و طرح‌های فراوان این اتحادیه از جمله معاهده دفاع مشترک عربی که مربوط به سال ۱۹۵۲ است، هیچ نتیجه‌ای نداشته است. | |||
وی تاکید می‌کند که مسئله فلسطین در وجدان ملت تونس جا دارد و تونس همواره در کنار مسائل عربی و در راس آن مسئله فلسطین و حقوق ملت فلسطین قرار دارد. | |||
او تصریح می‌کند که عادی‌سازی روابط با رژیم اسرائیل خیانت بزرگی به کشور است. | |||
قیس سعید همچنین حامی حقوق ملت فلسطین است و در رد طرح معامله قرن آمریکا خاطر نشان می‌کند که فلسطین فروشی نیست. | |||
او درباره سوریه چنین گفته است: درباره دولت سوریه باید بگویم که در معرض دخالت خارجی برای سرنگونی دولت قرار گرفت، هدف کسانی که به سوریه تجاوز کردند، تجزیه و تقسیم این کشور و قرار دادن در وضعیتی بود که اکنون در آن به سر می‌برد، هیچ کس نباید در گزینه‌های ملت سوریه دخال کند و هیچ کس حق ندارد در این کشور برای سرنگونی نظامش دخالت کند. | |||
او همچنین درباره بحران لیبی می‌گوید این بحرانی است که مردم لیبی بهایش را می‌پردازند، شهروندان لیبی حق دارند که با آزادی کامل برای سرنوشت خود تصمیم بگیرند و حق دارند که درخواست کنند که تمام دخالت‌ها در امور کشورشان پایان یابد، بحران لیبی، بحران ملت لیبی نیست، بلکه نتیجه دخالت قدرت‌های منطقه‌ای است.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4745251/مواضع-نامزدهای-دور-دوم-انتخابات-ریاست-جمهوری-تونس https://www.mehrnews.com]</ref> | |||
'''[[نبیل القروی]]''' | |||
نبیل القروی بازرگان و از رجال سیاسی تونس است و از وی به عنوان غول رسانه‌ای در تونس یاد می‌شود که شبکه تلویزیونی و رسانه‌هایی را در اختیار دارد. وی حزب قلب تونس را تاسیس کرد تا وارد انتخابات شود اما قبل از شروع تبلیغات انتخاباتی بازداشت و زندانی شد و «سلمی سماوی» همسرش ستاد انتخاباتی وی را هدایت کرد. همسر وی در شرکت مایکروسافت شاغل است. | |||
نبیل القروی ۵۶ ساله و موسس شبکه تلویزیونی «نسمه» در دوم اگوست برای انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شد. | |||
به اعتقاد ناظران امور تونس، وی با حزب قلب تونس وارد کارزار انتخابات شد ۲۰۱۹ شد. وی در ۲۳ آگوست گذشته بازداشت شد. دادستان تونس در تاریخ ۸ جولای اموال وی را به اتهام پولشویی توقیف کرد. «نبیل القروی» به اتهام فرار مالیاتی و پولشویی بازداشت شد. | |||
وی در سال‌های گذشته خود را در قالب یک خیر و نیکوکار مطرح کرده است و با توزیع کمک به فقیران و افراد نیازمند در واقع تلاش کرده است که است که رای آنها را جلب کند. و شبکه نسمه وابسته به آن هم تبلیغات فراوانی در این زمینه کرده است تا جایگاه وی را بالا ببرد و وی را حامی فقیران نشان دهد. از نگاه تحلیلگران، وی در واقع با مانور دادن روی بیکاری و تورم به دنبال جذب رای دهندگان برآمد. | |||
به اعتقاد کارشناسان و ناظران امور تونس، در واقع وی با نام‌گذاری حزبش به عنوان قلب تونس و نیز ورود به خانه فقیران و زاغه نشینان اهداف خاصی را دنبال کرد. وی که در زندان به سر می‌برد دست به اعتصاب غذا زد و خواستار رای دادن شد. | |||
در واقع تحلیلگران درباره القروی بر این نظر هستند که پول و رسانه ابزار وی برای رای آوردن بوده است. وی با جدایی از حزب نداء تونس و تشکیل حزب قلب تونس در واقع خواست که تجربه حزب نداء و السبسی را در تونس بیازماید. | |||
<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4745251/مواضع-نامزدهای-دور-دوم-انتخابات-ریاست-جمهوری-تونس https://www.mehrnews.com]</ref> | |||
'''[[عبیر موسی]]'''<ref>[https://www.irna.ir/news/83657878/%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3-%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D8%B2 https://www.irna.ir]</ref> | |||
«عبیر موسی» رییس حزب «الدستوری الحر جدید» از سال ۲۰۱۶ تاکنون ریاست حزب بر عهده خانم «عبیر موسی» است که یکی از دو بانوی تایید صلاحیت شده برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۹ تونس (۱۳۹۸ خورشیدی) بود، اما رای نیاورد که یکی از دلایل آن، دشمنی آشکار با اسلامگرایان بود. | |||
با این همه، وی مهرماه ۱۳۹۸ همراه با ۱۶ نفر از هم‌حزبی‌های خود به مجلس تونس وارد شد و تاکنون در مخالفت با بسیاری از طرح‌های مورد حمایت دولت یا دیگر احزاب اسلامگرا بویژه «حزب النهضه» نقش‌آفرینی کرده است. | |||
==جستارهای وابسته== | |||
*[[آفریقا]] | |||
*[[بیداری اسلامی]] | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
{{کشورهای جهان}} | |||
[[رده:کشورها]] | |||
[[رده:کشورهای اسلامی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۲۴
| تونس | |
|---|---|
 | |
.svg) | |
| نام رایج | تونس |
| نام کامل | جمهوری تونس |
| پایتخت | تونس |
| تعداد جمعیت | 11,780,370 |
| دین |
|
| زبان | عربی |
تونس یکی از مهمترین کشورهای آفریقاست که تحولات اخیر درحوزه بیداری اسلامی از آن کشور آغاز شد. سیاست خارجی تونس بر اساس حفظ استقلال، تمامیت ارضی، حُسن همجواری، توسعه روابط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با دیگر کشورها بنا نهاده شده است. به علت گرایش سران تونس به غرب، این کشور در جرگه کشورهای وابسته به غرب قرار می‌گیرد. اولویت سیاست خارجی تونس در وهله نخست کشورهای آفریقایی بویژه غرب آفریقا می‌باشد. هدف از ایجاد این صفحه، اولا: آشنایی نسبتا جامع بااین کشور و ثانیا: ایجاد منبع و مرجعیت در زمینه مذکور جهت شناخت کیفیت تعامل با مهمترین جریانات دینی - مذهبی آنجا می‌باشد. از دیگر اهداف این پروژه ایجاد شناختی عمیق‌تر نسبت به عمده جریانات موجود در این کشور به صورت تخصصی برای مراکزی است که جهت فعالیت‌هایشان به چنین دانش میان مذهبی‌ای نیاز دارند. در مقاله پیش رو اطلاعاتی در زمینه‌های زیر از کشور تونس ارائه گردیده است: تاریخچه، جمعیت، فرهنگ وزبان، اقتصاد، دین و...
تاریخچه
تاریخ اولیه
کشور تونس از نظر جغرافیایی در شمال آفریقا قرار دارد و به طور دقیق تر در بخش جنوب غربی دریای مدیترانه واقع شده است. پایتخت این کشور نیز شهر تونس نام دارد. در واقع پیشینهٔ زیستن انسان در تونس به عصر سنگ در حدود دویست هزار سال پیش بازمی‌گردد. در حدود هشت هزار سال پیش، مردمانی از سوی شرق به سرزمین تونس کوچ کردند که شناخته شده‌ترین آنان کاپسی‌ها بودند. شیمی-کربن استخوان‌ها و ابزارهایی که در کندوکاوهای باستان‌شناسی شهر قفصه (کاپسای باستانی) یافته شده‌اند، نشان می‌دهند که این مردم تا هزارِهٔ پنجم پیش از میلاد مسیح در جنوب تونس زیسته‌اند.
تا هزاره سوم پیش از میلاد، اقوامی از تیره‌های گوناگون، از جنوب اروپا به این سرزمین کوچیدند. گمان می‌رود بربر ([[الجزایر |آمازیغ]])ها از نوادگان ایشان باشند. فنیقی‌ها که مردمانی دریانورد و بازرگان بودند، در سال ۱۱۰۱ پیش از میلاد، از شهر تایر (صور) (لبنان امروزی) به کرانه‌های تونس کوچ کردند. دولت شهر کارتاژ توسط مهاجران فنیقی در ۸۱۴ پیش از میلاد بنیان نهاده شد.
در میانهٔ سده‌های هفتم و ششم پیش از میلاد سرزمین فنیقیه به دست آشوریان گشوده شد و به دنبال آن، کارتاژ استقلال سیاسی پیدا کرد. با پایان یافتن سدهٔ ششم پیش از میلاد، کارتاژ به امپراتوری نیرومندی تبدیل شد که کرانه‌های شمال آفریقا از تریپولی (طرابلس) در غرب لیبی تا اقیانوس اطلس، جزایر سیسیل، کورسیکا، ساردنی، مالت و جزایر بالئارس را زیر فرمان داشت. بربرهای شمال آفریقا هیچگاه به فرمان کارتاژ در نیامدند و گاهی با ایشان وارد جنگ می‌شدند. بربرها در سال ۲۰۲ پیش از میلاد مسیح پادشاهی نومیدیا را بنیان نهادند و تنها در جنگ‌های کارتاژ و روم بود که به سود کارتاژ جنگیدند.
کارتاژ در سه دوره جنگ که به جنگ‌های کارتاژ یا پونیک نامی شدند، (۲۴۱–۲۶۴، ۲۰۱–۲۱۸، و ۱۴۶–۱۴۹ پیش از میلاد مسیح) به تدریج از روم شکست خورد. رومیان پس از پیروزی کارتاژ را ویران کرده و این سرزمین کهن را به همراه کشور نومیدیا به قلمرو امپراتوری خود افزودند. کارتاژ و نومیدیا به بخش آفریقایی روم تبدیل شدند و یکی از کانون‌های آغازین مسیحیت بودند.
رومیان با بازسازی شمال آفریقا، پایه‌های قدرت سیاسی و اقتصادی خود را استوار ساختند. ساکنان شهرهای بخش آفریقایی روم، به جز شمار اندکی از مهاجران رومی، همگی از اهالی بومی شمال آفریقا بودند که فرهنگ رومیان را پذیرفته بودند.
وندال‌های ژرمن که در براندازی امپراتوری روم نقش داشتند، در سال ۴۳۹ میلادی کارتاژ را گشودند. فرمانروایی وندال‌ها تا سال ۵۳۳ میلادی ادامه داشت، زمانی که ارتش بیزانس این سرزمین را فتح نمود. تونس در این دوره بخشی از استان بیزانسی نومیدیا به‌شمار می‌آمد.[۱]
دوره اسلامی
در سدهٔ هفتم میلادی اعراب مسلمان حملات خود را به تونس آغاز کردند. آنان سرانجام به فرماندهی عقبة بن نافع بخش‌هایی از سرزمین تونس را تصرف و شهر قیروان را ساختند. حسان بن نعمان تونس را به طور کامل فتح کرد. در سدهٔ نهم میلادی اغلبیون - که از قبیلهٔ بنی تمیم بودند- به فرماندهی ابراهیم بن اغلب از سوی خلفای عباسی به حکومت تونس رسیدند.
در سال ۹۰۹ میلادی خلفای اسماعیلی مذهب فاطمی اغلبیون را شکست داده و شهر مهدیه را بنا کردند. در سال ۹۶۱ میلادی المعز خلیفهٔ فاطمی مصر را تصرف کرد و مقر حکومت فاطمی را از مهدیه به آن سامان انتقال داد. پس از این رویداد دودمان بربری زیریون که از قبیلهٔ صنهاجه بودند به سرکردگی بلقین بن زیری در تونس قدرت را به دست گرفتند.
زیریون از خلفای فاطمی مصر پیروی می‌کردند، اما پس از سرپیچی از ایشان در سال ۱۰۵۰ توسط جنگجویان قبیلهٔ «بنی هلال»، قلع و قمع شدند. از آن پس زیریون بخش بزرگی از قلمرو خود را از دست دادند و تنها به شهر ساحلی مهدیه و حومهٔ آن محدود شدند.
در سدهٔ دوازدهم میلادی جزیرهٔ جربه و بخشی از سواحل تونس (از جمله شهر مهدیه) به همراه جزایر مالت به دست نورمن‌ها افتاد و حکومت زیریون به پایان رسید. در سال ۱۱۵۹ میلادی دودمان مراکشی موحدون بر تونس مسلط شدند، اما در سال ۱۲۳۰ میلادی از حفصیون شکست خوردند.
فرمانروایی حفصیون بر تونس تا سده شانزدهم میلادی ادامه یافت. امیران هر دو دودمان از تبار بربر آمازیغ بودند.[۲] در سال ۱۵۲۹ ترکان عثمانی به سرکردگی بارباروس خیرالدین پاشا شهر تونس را گشودند، اما حفصیون در ۱۵۳۵ با پشتیبانی اسپانیا دوباره حکومت را بدست گرفتند. پس از ۳۹ سال کشمکش میان ترکان عثمانی و اسپانیایی‌ها، سرانجام در سال ۱۵۷۳ ترکان عثمانی تونس را فتح کردند.
در سال ۱۷۰۵ میلادی حسین بن علی الترکی سردار عثمانی که از تبار یونانی بود به فرمانروایی تونس برگزیده شد. از آن پس فرزندان او دودمان خودگردان حسینیان را تشکیل داده و زیر نظر عثمانی بر تونس فرمان راندند.[۳]
تاریخ معاصر تونس
در سده نوزدهم فرانسه و بریتانیا، شروع به دخالت در امور این کشور کردند. فرانسه برابر پیمان باردو که در سال ۱۸۸۱ میلادی بسته شد، تونس را مستعمره خود نمود. پس از پایان جنگ جهانی دوم مبارزات مردم تونس برای رسیدن به استقلال دولت فرانسه را مجبور کرد استقلال این سرزمین را به رسمیت بشناسد. [۴]
پنج روز پس از استقلال، انتخابات مجلس ملی مؤسسان برگزار و حزب "دستور جدید" با 9/98% آرا به پیروزی رسید. بر این اساس، "حبیب بورقبیه" رهبر حزب دستور که نقش موثری در ساماندهی به فعالیت‌های استقلال‌طلبانه مردم تونس داشت، به عنوان نخست‌وزیر نظام سلطنتی، انتخاب شد. به این ترتیب، اولین حکومت بعد از استقلال در تونس شکل گرفت. با اعلام نظام جمهوری، مجلس ملی، حبیب بورقیبه را به عنوان رئیس‌جمهوری اعلام کرد. به موازات افزایش قدرت بورقیبه، محبوبیت او نزد مردم افزایش یافت؛ به طوری که به عنوان رهبر و پدر استقلال و قائد اعظم و مجاهد اکبر شهرت یافت.
در اول ژوئن 1959میلادی، قانون اساسی جدیدی برای تونس تدوین گردید که به موجب آن نظام سیاسی بر پایه تفکیک قوا و مساوات در برابر قانون و تضمین آزادی عقیده و آزادی اجتماعات شکل گرفت، اما این مسئله تنها در حد سخن باقی ماند و هیچگاه عملی نشد.
حزب "جنبش گرایش اسلامی"، که بعدها به "النهضة" تغییر نام داد، در 6 آوریل 1981 میلادی توسط شیخ راشد الغنوشی اعلام موجودیت کرد و خواستار کسب مجوز فعالیت سیاسی از دولت شد. لازم به ذکر است که این درخواست از سوی وزارت کشور مورد قبول واقع نگردید و اکثر اعضا و رهبران آن دستگیر شدند. با ادامة مشکلات اقتصادی در کشور قیام معروف به "انقلاب نان" در ژوئیة 1984میلادی حادث شد که نتیجه آن افزایش112 درصدیِ بهای مواد غذایی و به خصوص قطع یارانه نان بود.
حبیب بورقیبه اولین رئیس‌جمهور و حاکم مطلقه این کشور بود که در زمان او، تونس از نظر اقتصادی و سیاسی متحد نزدیک فرانسه بود و روابط نزدیکی نیز با کشورهای غربی، از جمله آمریکا برقرار نمود. حبیب بورقیبه اصلاحات اساسی اجتماعی و اقتصادی را در این کشور آغاز نمود. او نظام آموزش نوین را در این کشور بنیان نهاد، آموزش عالی را بسط داد. در زمان او روابط تونس با کشورهای غربی و دنیای عرب هرچه بیشتر مستحکم تر شد. اما فقدان آزادی‌های سیاسی و عدم توازن میان توسعه اقتصادی و توسعه سیاسی باعث شد حکومت وی پس از 31 سال استبداد سیاسی و کنترل فعالیت‌های مذهبی، در سال 1987 به دست زین‌العابدین بن علی سرنگون شود.
در 7 نوامبر 1987 میلادی ژنرال "زین‌العابدین بن علی" به استناد یک گواهی پزشکی، بورقیبه را به علت اختلال روانی و بیماری، فاقد توانایی لازم برای ادامة حکومت دانست. به این ترتیب بورقیبه از مسند قدرت برکنار گردید و در آوریل 2000 میلادی درگذشت. طبق قانون اساسی تونس، بن علی که در اکتبر 1987 میلادی نخست‌وزیر تونس شده بود، به عنوان رئیس‌جمهور، سوگند یاد کرد. حملة دولت بن علی به هواداران النهضة در 1990 و 1991میلادی، حدود سی هزار زندانی و صدها تبعیدی و کشته برجای گذاشت.
بن علی نیز کماکان همان سیاست‌های حبیب بورقیبه را دنبال کرد و همچنان به اعمال حکومت استبدادی ادامه داد.
سرانجام حکومت وی نیز پس از 23 سال دیکتاتوری، خودکامگی و اختناق در شرایطی مشابه، در 14 ژانویه 2011 (24 دی 1389) بواسطه قیام مردمی سرنگون شد و خود او به عربستان سعودی گریخت. با خروج بن علی، جایگاه رئیس‌جمهور تضعیف و نخست‌وزیر به عنوان رئیس حکومت، نقش اصلی را در اداره امور کشور به عهده گرفت. پس از پیروزی انقلاب تونس، محمد الغنوشی آخرین نخست‌وزیر دولت بن علی، تلاش نمود با کنترل اوضاع، خود را در رأس دولت حفظ نماید؛ ولی پافشاری مردم و تحصن آنها در مقابل ساختمان نخست‌وزیری، منجر به خروج تمامی چهره‌های دولت بن علی از قدرت گردید. آقایان باجی قائد السبسی، حمادی الجبالی و علی العریض نخست‌وزیران دولت انقلابی بودند که هر کدام بدلایلی ناچار به ترک عنوان خود شدند. [۵]
انقلاب یاسمین
انقلاب تونس که به انقلاب یاسمین معروف شد، همچون سایر انقلاب‌های مردمی نشان‌دهنده به حداقل رسیدن مشروعیت نظام حاکم بود؛ نظامی که آزادی‌های سیاسی و مدنی را با شعار دولت رفاه مصادره کرد و در نهایت هیچ یک از این دو را محقق نساخت.
قیام از حادثه‌ای به ظاهر کوچک آغاز شد. در 17 دسامبر 2010، جوانی به نام "محمد البو عزیزی" در شهر دور افتاده‌ای، در اعتراض به مصادره گاری و سبزیجاتی که تنها منبع درآمدش بود، در ملاعام دست به خودسوزی زد. خودسوزی وی جرقه‌ای بود تا آتشی به بنیان دیکتاتوری بن‌علی افتد. از همان روز تظاهرات در این شهر حاشیه‌ای آغاز شد و به تدریج به سایر شهرها و در نهایت به پایتخت رسید.
رژیم بن‌علی ابتدا مانند گذشته از نیروهای امنیتی برای سرکوب تظاهرات رو به گسترش استفاده کرد و بیش از 70 تن در این رویارویی‌ها کشته شدند. با این حال، اعتراضات مردمی نه تنها متوقف نشد بلکه گستره و بر شدت آن افزوده شد.
پس از آنکه ناتوانی نیروهای امنیتی در پیشگیری از گسترش شورش‌ها هویدا شد و رژیم بن‌علی به خوبی متوجه شد که دیگر سرکوب همچون گذشته نمی‌تواند ملت خشمگین را به خانه‌هایشان باز گرداند، بن‌علی از ارتش خواست برای حمایت از مؤسسات، مبانی دولتی و نیز مقابله با شورش‌ها به خیابان بیاید.
ارتش به خیابانها آمد اما نه تنها دست به سرکوب و مقابله با مردم نزد بلکه در موارد بسیاری نقش حائل بین نیروهای امنیتی و تظاهرکنندگان را بازی کرد.
"زین‌العابدین بن‌علی" که آخرین برگ برنده خود را رو کرده بود، در 13 ژانویه 2011، در یک سخنرانی خطاب به مردم تونس سعی کرد با دادن وعده‌هایی خشم ملت را فرو بنشاند. وی در این سخنرانی قول ایجاد 300 هزار شغل جدید، آزادی بازداشت شدگان هفته‌های اخیر، عدم نامزدی برای دوره‌های بعدی ریاست‌جمهوری و بازخواست مسئولان مفاسد اقتصادی را داد و دستور توقف شلیک به تظاهرکنندگان را صادر کرد.
اما این سیاست جدید که آشکارا از ضعف و ناتوانی نظام بن‌علی ناشی میشد، نه تنها مردم تونس را آرام نکرد بلکه نشانه‌ای مبنی بر ناتوانی رژیم و پیروزی قریب‌الوقوع اعتراضات را می‌داد. در نتیجه، در 14 ژانویه 2011، اعتراضات با شدت بیشتری ادامه یافت و بن‌علی مجبور شد پس از 23 سال حکمرانی، از تونس بگریزد.
حوادث این کشور آن چنان سریع و شگفت‌انگیز اتفاق افتاد که سرویس‌های امنیتی غرب را نیز شگفت زده کرد. چرا که دو روز مانده به فرار بن‌علی، دولت فرانسه به تونس پیشنهاد همکاری امنیتی بیشتر را داد تا امکان مهار خیزش مردمی حاصل شود.
انقلاب تونس، رهبری نداشت. هیچ حزب یا گروهی آن را هدایت نمی‌کرد چرا که با قلع و قمع شدید دولت بن‌علی، احزاب داخل این کشور ضعیف‌تر از آن بودند که قادر به کشیدن مردم به خیابانها، رهبری انقلاب و سرمنشا موج اعتراضات باشند؛ حتی در انتخابات‌های سال‌های قبل نیز از معرفی فردی قوی که یارای رقابت با بن‌علی را داشته باشد، بازماندند. در چنین شرایطی، مردم جریان اعتراضات را مدیریت و سازماندهی کردند.
در زمانی که صدا و سیمای تونس، سال‌ها اجازه پخش اذان و نماز نداشت و دولت بن‌علی برخلاف دیکتاتور‌های منطقه، حتی حفظ ظاهر هم نمی‌کرد اما برجسته‌ترین شعار انقلابیون تونس "الله اکبر" بود.
انقلاب تونس در شرایطی رخ داد که وضعیت بغرنج اقتصادی و فقدان آزادی‌های سیاسی و مدنی وقوع آن را قابل پیش‌بینی می‌کرد چرا که قیمت مواد غذایی روز به روز بیشتر، فساد اقتصادی فراگیر و درصد بیکاری به شکل سرسام آوری بالا رفته بود.[۶]
جغرافیا
تونس شمالی‌ترین کشور قاره آفریقا است که در حاشیه دریای مدیترانه واقع شده و با کشورهای الجزایر و لیبی مرز مشترک دارد. مساحت این کشور ۱۶۳،۶۱۰ کیلومتر مربع بوده و دارای ۹۶۵ کیلومتر مرز مشترک با الجزایر و ۴۵۹ کیلومتر مرز مشترک با لیبی است. همچنین طول سواحل آن در دریای مدیترانه، ۱۱۴۸ کیلومتر است. بلندترین نقطه سرزمین تونس، کوه الشعانبی با ارتفاع ۱۵۴۴ متر می‌باشد. این کشور در 30 درجه طول و 37 درجه عرض شمالی واقع شده است.
سیاست
حکومت تونس جمهوری اعلام شده است. در این کشور نخست‌وزیر نیز وجود دارد که به همراه رئیس‌جمهور، قوه مجریه را اداره می‌کند. در این کشور، مهمترین وظیفه رئیس‌جمهور، انتخاب نخست‌وزیر می‌باشد. قوه مقننه در کشور تونس در مجلس ملی خلاصه می‌شود. قوه قضایی کشور تونس با نظارت دیوان عالی کشور فعالیت می‌کند. در این کشور 24 فرمانداری وجود دارد. کشور تونس دارای 24 استان است و سیستم سیاسی در این کشور نیز بر اساس رویکردهای جدید تغییراتی را شامل شده است. آزادی بیان بخشی از سیاست کشور تونس محسوب می‌شود و مردم در تصمیم‌گیری‌های دولت دخالت دارند. اینطور که مشخص است رتبه سیاسی کشور تونس بالا اعلام شده است. در این کشور رئیس‌جمهور مستقل از مجلس است و مجلس به هیئت وزرای پیشنهادی رای اعتماد می‌دهد.
تقسیمات کشوری
کشور تونس دارای 24 استان است که عبارتند از:
استان اریانه، استان باجه، استان بن عروس، استان بنزرت، استان تطاوین، استان توزر، تونس، استان جندوبه، استان زغوان، استان سلیانه، استان سوسه، استان سیدی بوزید، استان صفاقس، استان قابس، استان قبلی، استان قصرین، استان قفصه، قیروان، استان الکاف، استان مدنین، استان منستیر، استان منوبه، استان مهدیه، استان نابل
پایتخت و شهرهای مهم:
شهر تونِس پایتخت کشور تونس می‌باشد که در انتهای خلیج تونس قرار گرفته است و مکان‌های دیدنی زیادی دارد که اغلب مورد توجه توریست‌ها قرار می‌گیرد.
قیران یکی از شهرهای تاریخی تونس است که دارای تاریخی بیار مهیجی است. این شهر برای اولین بار توسط اعراب مسلمان کشف شده است. این شهر دروازه ورود مسلمانان به آفریقا محسوب می‌شود.
الحمامات یکی از زیباترین شهرهای تونس است. این شهر به طور کلی دارای مکانی شگفت‌انگیز است که در میان کوه‌ها قرار دارد. این شهر یکی از بهترین مکان‌های گردشگری تونس محسوب می‌شود و دارای سواحل ماسه‌ای زیادی است.
صفاقس یکی از زیباترین شهرهای تونس است که بر روی بازمانده‌های دو شهر باستانی رومی احداث شده است. این شهر مخصوص پرورش زیتون است. به طور کلی صفاقس پایگاه دزدان دریایی بوده است.
شهر دوگا به طور کلی از زیباترین شهرهای تونس محسوب می‌شود و یکی از سالم‌ترین شهرهای این کشور است. این شهر دارای آثار باستانی به جا مانده از دوره‌های گذشته است و معماری بی‌نظیری در این شهر به کار رفته است.
سوسه یک شهر بندری در تونس است که مشهور به مروارید سواحل تونس است؛ این شهر زیبا سومین شهر در تونس است و دارای سواحل اعجاب‌انگیز است و آب و هوای مناسبی است.
حومه السوق شهر اصلی در سواحل جنوب شرقی جزیره جربه محسوب می‌شود. این شهر از شهرهای فرهنگی در تونس به شمار می‌آید که مردم آن اغلب به زبان فرانسه صحبت می‌کنند، این شهر بسیار زیبا طراحی شده است.
سیدی بو سعید یکی از شهرهای دیدنی در تونس است که دارای دهکده‌های آبی رنگ و همینطور فضای گردشگری بسیار زیادی است.
مطماطه یک شهر عجیب در تونس است که توسط تونل‌ها به هم وصل می‌شود. این شهر بر اساس فرسایش به یک منطقه مشخص در آمده است.
زمبره، قرقنه و جربه جزیره‌های مهم در تونس هستند.[۷]
اقتصاد
اقتصاد کشور تونس تا حد زیادی بر کشاورزی و گردشگری استوار است اما در سال‌های جدید معادن و همینطور صادرات نیز بخش مهمی از اقتصاد در کشور تونس محسوب می‌شوند. به طور کلی وضعیت اقتصادی در تونس بسیار متنوع است. در این کشور صنایع اصلی شامل نفت و فرآوری‌های مشتقات است و همینطور سنگ آهن و منسوجات نیز از دیگر بخش‌های مهم اقتصادی کشور تونس محسوب می‌شود. کشور تونس در زمینه ساخت قطعات ماشین آلات صنعتی بسیار عالی عمل کرده است. در این کشور انواع نوشیدنی‌های ارگانیک تولید می‌شود که ورود به بخش اقتصادی در دنیا نیز داشته است.
کشور تونس بسیار قدرتمند ظاهر شده است و بخش خدمات در این کشور از رونق زیادی برخوردار است. اینطور که شواهد نشان می‌دهد منابع مالی و اقتصادی تونس به طور دقیق پیشرفت داشته است. عمده‌ترین محصولات کشاورزی در تونس شامل زیتون و روغن زیتون است و البته غلات و گوجه فرنگی نیز در این کشور بسیار کشت می‌شود. فراورده‌های لبنی بخش مهمی از اقتصاد کشور تونس محسوب می‌شود. نرخ تورم در این کشور حدود 6.50 درصد اعلام شده است. فرهنگ و آموزش از دیگر بخش‌های اقتصادی قدرتمند در کشور تونس محسوب می‌شود؛ حقیقت این است که دولت کشور تونس سعی کرده است گردش م
الی خوبی در زمینه آموزش و پرورش ایجاد نماید و در این زمینه بسیار موفق ظاهر شده است. در این کشور دانشگاه‌های خصوصی زیادی دیده می‌شود که برای دانشجویان خارجی در نظر گرفته شده‌اند.[۸]
گردشگری:
ویرانه‌های باستانی رومی، جزیره جربه، شهر باستانی قیروان، استحکامات شهر منستیر، موزه باردو و پارک بلوه در در تونس، محل شهر باستانی کارتاژ و پارک‌های ملی از جمله اماکن دیدنی تونس است.[۹]
مردم‌شناسی و آئین و رسوم
مردم کشور تونس، زیاد به صحبت کردن علاقه دارند و درد و دل کردن بخشی از فرهنگ مردم این کشور محسوب می‌شود. احوالپرسی عموماً با سرتکان دادن صورت می‌گیرد. کمتر کسی در این کشور در ابتدای احوالپرسی زمان زیادی را صرف می‌کند و صمیمی می‌شود. حجاب کشور تونس آزاد است و استفاده از لباس‌های رسمی در این کشور بسیار کم دیده می‌شود. خانواده در تونس، جایگاه ویژه‌ای میان مردم دارد. برای رفتن به خانه تونسیها بهتر است هدیه‌ای مثل شیرینی، شکلات، کیک، میوه یا گل برای آنها ببرید و اگر هدیهی شما را همان موقع باز نکردند، تعجب نکنید؛ زیرا معمولاً باز کردن کادو بلافاصله بعد از گرفتن آن در این کشور رواج ندارد.
علاوه بر آن یادتان باشد که بعضی از مهمانی‌های آنها مختلط نیست؛ بنابراین اگر کسی شما را به خانه‌اش دعوت کرد، حتماً مطمئن شوید که همسرتان هم دعوت است یا خیر. همچنین ترجیحاً لباس‌های خوبی بپوشید تا احترام شما به میزبانتان را نشان بدهد و از خانه آنها تعریف کنیدو توجه داشته باشید که اگر خودشان کفش پایشان نبود، کفش‌هایتان را قبل از ورود به خانه دربیاورید. برای صرف شام، جای مهمان در صندلی کنار میزبان قرار دارد و قبل و بعد از شام احتمالاً سینک ظرف‌شویی کوچکی می‌آورند تا دستانتان را بشویید و با حوله خشک کنید. تونسیها خودشان را میزبانان خوبی می‌دانند و معمولاً یک ظرف غذای مشترک بر روی میز قرار می‌دهند تا خودتان غذایتان را بکشید.[۱۰]
امروزه خانم‌ها در بیشتر شهرهای اصلی تونس، از اروپایی‌ها تأثیر گرفته‌اند و لباس‌های مدرن می‌پوشند. اما در قسمت‌های روستایی آن، هنوز هم لباس‌های رنگارنگ و سبک بربر به تن و تعداد زیادی جواهر را از خود آویزان می‌کنند. در مجموع لباس سنتی آقایان در تونس، «جبة» (Jebba) و لباس سنتی خانم‌ها، «خفتان» (Kaftan) نامیده می‌شود که در عربی به آن «قفطان» هم می‌گویند. خفتان لباس بلندی است که با طلا و سنگ‌های قیمتی تزئین شده و جنس آن بنا به شرایط، می‌تواند ابریشمی، نخی یا پشمی‌باشد و تنوع بیشتری نسبت به لباس مردها دارد. خانم‌های اشراف‌زاده تا قرن 19 از این لباس در مجلس عروسی‌شان استفاده می‌کردند و امروزه در شهرهایی همچون حمامه و سوسه، بعضی از دختران آن را به عنوان لباس عروسی‌شان انتخاب می‌کنند. لباس‌های سنتی این کشور را می‌توانید به عنوان سوغات خریداری کنید و با خود به خانه بیاورید. [۱۱]
فرهنگ و آموزش
با توجه به موقعیت استراتژیک تونس در شمال آفریقا و در کنار دریای مدیترانه، این کشور در طول سه هزار ساله گذشته در معرض رفت و آمد تمدن‌ها و فرهنگ‌های مختلف قرار گرفته که مهمترین آن عبارتند از قرطاجی‌ها (با پایه‌گذاری یک زن به نام علیسه)، رومی‌ها، مسلمان‌ها (عرب‌ها، خراسانی‌ها وترک‌ها) و اروپایی‌ها (پرتغال، اسپانیا و فرانسه). تونس در سال۱۸۸۱ میلادی تحت حمایت فرانسه قرار گرفت. به گفته خود تونسیها، این تحت‌الحمایه بودن بالاترین ضرر را به تونس زده است. دانش‌آموزان تونسی از آموزش رایگان برخوردارند و تحصیل در دوره دبستان اجباری است. زبان عربی به عنوان زبان نخست و زبان‌های فرانسوی و انگلیسی به عنوان زبان‌های دوم و سوم از اول ابتدایی در مدارس آموزش داده می‌شود. نخستین مرکز آموزش عالی کشور تونس، دانشگاه تونس می‌باشد که در سال ۱۹۶۰ میلادی بنیان نهاده شد. از دیگر دانشگاه‌های مهم تونس می‌توان به دانشگاه 9 آوریل، دانشگاه الوسط در شهر منستیر و دانشگاه جنوب در شهر صفاقس اشاره کرد. [۱۲]
هنر
فرهنگ، هنر و صنایع دستی تونس منعکس کننده تاثیرات فرهنگی چند کشور تحت امپراتوری‌های مختلف می‌باشد. هنرهای زیبا، به ویژه معماری، موسیقی و نقاشی تا حد زیادی توسط دو تمدن اسلامی و اروپایی تحت تاثیر قرار گرفته است.
معماری
معماری تونس شامل انواع تأثیرات باقی مانده از اولین آثار روم و کارتاژی است که در سراسر مناطق شمالی و در امتداد ساحل پراکنده شده. بسیاری بعد در دوران استعمار، سبک مدنی جدیدی از جمله سبک "فرانسه ویل موج نویی" را در خیابانها گستراند، و پارک‌های عمومی و خانه‌ها را با تنش استادانه ایی مواجه نمود. معماری بربر باستان در جنوب کشور که در آن خانه انسان‌های در گودال و زندگی غارنشینی نشان می‌دهد. سبک‌های معماری تونس که شامل طیف کامل از طرح‌های ابتدایی ساختمانهای رومی وکارتاژی هستند عبارتند از:
معماری جنوبی
معماری کارتاژی
معماری روم
دوران استعمار
مناره
مساجد
ZAOUIAS
BAB MEDERSAS
KASBAH
موسیقی
"مالوف" یکی از موسیقی سنتی تونس ایست که بسیار به میراث عربی خود مدیون است که با استفاده از سازهای کوبه‌ای و بادی نواخته می‌شود. دیگر سبک‌های موسیقی تونس کلاسیک هستند. مثل:
NOUBA(با نفوذ اسپانیایی) chghoul و bachraf (با نفوذ از موسیقی ترکی)
صنایع دستی
صنایع دستی تونس به عنوان یک هنر غنی و متنوع در کشور خود شناخته شده است. صنایع دستی عبارتند از: تزیینات شتر و پتو دستباف از پشم گوسفند، فرش، سرامیک و سفال، کاسه چوبی و مصنوعات چرمی ریز حکاکی شده می‌باشد.[۱۳]
ادبیات
ادبیات تونس با وجود نفوذ فرانسوی و انگلیسی همچنان بیشتر تحت سیطره زبان عربی است. ازجمله بزرگان ادبیات تونس می‌توان به ابراهیم آل خسری، حسن ابن رشیق، محمد ابن شرف ال‌قیروانی و ابن کلدون اشاره کرد. [۱۴]
رسانه‌ها
خبرگزاری تونس در که سال ۱۹۶۱ در شهر تونس افتتاح شده‌است، دارای نمایندگی‌هایی در داخل و خارج کشور می‌باشد. رادیو دولتی تونس در شهرهای تونس، صفاقس، منستیر و قفصه دارای ایستگاه است و برنامه‌هایی به زبان‌های عربی، فرانسه و ایتالیایی پخش می‌کند. تلویزیون تونس نیز در سال ۱۹۹۶ بنیان نهاده شده و دارای دو شبکه به زبان عربی است. برخی از روزنامه‌های مهم تونس عبارتند از: الصحافه، الصباح، الحریه، الشروق، انباء تونس به زبان‌های انگلیسی و فرانسه و الانوار به زبان فرانسه.
تا پیش از انقلاب مردمی تونس که روز ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱ به سرنگونی دیکتاتوری زین‌العابدین بن علی انجامید، بساط ممیزی و سانسور در این کشور رواج داشت. هر کتابی باید پیش از چاپ از «وزارت کشور» مجوز انتشار دریافت می‌کرد. چاپ و نشر هر متن بدون مجوز مجازات زندان به دنبال داشت.
پس از پیروزی انقلاب یکی از اولین فرمان‌های دولت موقت در مورد آزادی چاپ و نشر صادر شد. دولت موقت تونس اعلام کرد که چاپ و نشر مجله و کتاب به مجوز دولتی نیاز ندارد. بیانیه تصریح کرده بود: «نویسندگان مختار هستند که برای حفظ حقوق خود، اثر خود را در اداره مخصوص به این امر در وزارت فرهنگ به ثبت برسانند.»
تعطیلات رسمی کشور تونس در سال 2020 [۱۵]
January-1 = New Year's Day
January-18 = Revolution Day
March-20 = Independence Day
March-21 = Youth Day
April-9 = Martyr's Day
May-1 = Labor Day
July-25 = Republic Day
August-13 = Women's Day
September-3 = Independence Movement Day
October-15 = Evacuation Day
November-7 = Commemoration Day
وضعیت دین
مذاهب اسلامی
سیاست حاکمان تونس در طول تاریخ این بود که جز مذهب مالکی، مذهب دیگری رواج پیدا نکند؛ بنابراین مذهب بیشتر مردم تونس «مالکی» است. مذاهب «شیعی»، «حنفی» و «اباضی» ـ نحله‌ای از خوارج ـ نیز در این کشور زندگی می‌کنند.[۱۶]
اهل سنت در تونس
دین رسمی تونس، اسلام و مذهب تونسیها عمدتاً (سنی) مالکی است. در این کشور98% مسلمان، کمتر از یک در صد مسیحی و کمتر از یک درصد یهودی و بقیه معتقدین به ادیان دیگر می‌باشند. نخستین خلیفه فاطمی «عبیدالله المهدی» نام داشت که خود را از نسل "محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)" و از ذریه حضرت فاطمه(س) معرفی کرد. وی در سال 103 با تصرف "اسکندریه" نیت خود را برای فتح مصر آشکار ساخت و سلسله فاطمیان را در سال 803 در تونس تشکیل داد که دامنه آن پس از مدتی به مصر کشانده شد. در دوران جدید، فرانسه این کشور را به استعمار کشید تا سال 1956 که این کشور به استقلال دست یافت.
بعد از استقلال، سیاست "حذف کامل دین اسلام از نظام دولتی و زندگی مردم تونس" دنبال شد. این سیاست ـ به موازات اقدامات "آتاتورک" و "پهلوی اول" به ترتیب در ترکیه و ایران ـ به دست «حبیب بورقیبه» در تونس اجرایی گردید. اما از سال 1987 که " زین‌العابدین بن علی" قدرت را در دست گرفت، دریافت که سیاست زور برای حذف دین، قابل پیگیری نیست؛ لذا می‌کوشد تا جایی که عوارض نداشته باشد، فعالیت دینی ـ اسلامی را آزاد بگذارد که نمونه آن توجه جدید به "دانشگاه زیتونه" است که نماد اسلامی کشور تونس به شمار می‌آید. همچنین راه‌اندازی رادیو قرآن، توجه به مراکز قرآنی در حد حفظ و قرائت، و نیز تقید شخصی خود او به ظواهر شرع در همین راستا اجرا شد.
سیاست حاکمان تونس در طول تاریخ این بود که جز مذهب مالکی، مذهب دیگری رواج پیدا نکند؛ لذا مذهب بیشتر مردم تونس "مالکی" است. پیروان مذاهب "تشیع"، "حنفی" و "اباضی" نیز در این کشور زندگی می‌کنند.
نتیجه اقدامات لائیک حکومت‌ها در تاریخ این کشور، این بوده است که برخی از مسلمانان ـ علیرغم آنکه بسیار علاقمند به دین و قرآن هستند ـ نگاهشان نسبت به دین، نگاهی سکولار باشد و مثلا "حجاب" را جزء مسلمات دین ندانند و بی‌حجاب بودن برایشان امری طبیعی جلوه کند. اما اکنون جریاناتی ایجاد شده است که به دنبال زنده کردن تراث تاریخی است و می‌خواهد از لحاظ علمی بداند که مثلا فاطمیون که بودند و چه کردند و چه دستاوردهایی داشتند. اکثریت مسلمانان تونس به لحاظ "عقیده" شدیدا علاقمند به اهل‌بیت (ع) بوده و از لحاظ "عمل" نیز پیرو مذهب مالک بن انس می‌باشند.[۱۷]
شیعه در تونس
در تونس به مانند تمامی کشورهای آفریقا، نیز سه نوع شیعه اهل بیت(علیهم‌السلام) وجود دارد:
۱. شیعیان کهن؛
۲. نو شیعه‌ها (مستبصران)؛
۳. محبان و موالی اهل بیت(علیهم‌السلام) از میان اهل سنت.
از آنجا که اکثریت مسلمانان تونس به لحاظ «عقیده»، به شدت علاقمند به اهل بیت(علیهم‌السلام) هستند ولی از لحاظ «عمل» پیرو مذهب مالکی می‌باشند، می‌توان بسیاری از مردم تونس را شیعیانی دانست که از تشیع خود بی اطلاع هستند!
اما ـ گذشته از این ریشه‌ها و علایق ـ گروه دوم شیعیان تونس (یعنی مستبصران و نوشیعه‌ها) خود به دو گروه تقسیم می‌شوند: «شیعیان مذهبی» و «شیعیان سیاسی». منظور از شیعیان سیاسی کسانی هستند که جریانات سیاسی آنها را به مذهب شیعه متمایل کرده است. شیعیان مذهبی نیز کسانی هستند که با مطالعه و تحقیق به مذهب شیعه گرویده‌اند. تعداد زیادی از شیعیان تونسی در اروپا و آسیا زندگی می‌کنند. آمار انجمن دین و زندگی اجتماعی آمریکا «مؤسسه PEW» در سال ۲۰۰۹م که مطابق این آمار از جمعیت ۱۰.۱۰۲.۰۰۰ نفری تونس در آن سال، حدود ۱۰۲.۰۰۰ شیعه هستند. [۱۸]
جریان‌های شاخص
جریان‌های شاخص دینی
جنبش اسلامی تونس
ماهیت جنبش اسلامی تونس که در دهه ۷۰ به رهبری راشد الغنوشی در دانشگاه سیدی یوسف تونس تأسیس شد، دارای تنوع و پیچیدگی خاصی بود و عناصری همچون تدین سنتی تونسی با مذهب سنتی مالکی، عقاید اشعری و تربیت صوفیانه در آن دخالت داشتند. به اعتقاد برخی، این جریان بر پایه میراث عقلانی اسلامی موجود در تاریخ عربی- اسلامی به نقد اصولی و ریشه‌ای اخوان‌المسلمین به عنوان نمایندگان واپسگرا در این عصر می‌پردازد و بر اعاده حیثیت غرب عقلانی و مکتب اصلاح‌طلبانه تونس و دستاوردهای جدید آن در چارچوب جنبش مدرنیزاسیون و سکولاریزاسیون بورقیبه در مسایلی چون آزادی زنان، سکولاریزه شدن آموزش و... استناد می‌کند.
الغنوشی خود در اینباره اظهار می‌کند: ما سابقاً تحت تاثیر متفکرانی از مصر و سوریه، چون: حسن البنا و مصطفی السباعی قرار گرفتیم که با اخوان‌المسلمین در ارتباط بودند و السباعی رهبر شاخه سوریه آن بود. اما همچنان که MTI توسعه پیدا می‌کرد، ما بیش از پیش از متفکران منطقه مغرب چون: مالک بن نبی و محمد الطاهر بن عاشور که بر اهمیت مقاصدالشریعه، یعنی اهداف یا غایات فقه اسلامی تأکید می‌کند، الهام گرفتیم. به گفته راشد الغنوشی، این حرکت یک جنبش فرهنگی است که مسلمانان را به بازیابی مفاهیم و بازسازی حیات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بر اساس اصول اسلامی فرا می‌خواند.
جنبش از این جهت یکی از حرکت‌های معاصر اسلامی به شمار می‌رود که مسلمانان را به ایجاد جامعه اسلامی برپایه اصول اسلام دعوت می‌کند. مواضع فکری و سیاسی راشد الغنوشی، دیدگاه خاصی نسبت به مسایل بنیادین سیاسی در سده بیستم دارد که تا حد زیادی با مواضع فکری دیگر رهبران جنبش‌های مهم فکری معاصر تفاوت اساسی دارد. وی می‌کوشد تا میان دموکراسی و اسلام نوعی سازگاری برقرار کند و آن را به عنوان الگویی ارزشمند برای جهانِ اسلامِ در حال تغییر ارایه دهد.
راشد الغنوشی کتابی با عنوان آزادی‌های عمومی در حکومت اسلامی به نگارش درآورده و در آن دیدگاه خود را در این زمینه تبیین کرده است. وی در این کتاب تلاش دارد تا اثبات کند که دموکراسی تنها یک امکان در میان امکان‌های مختلف و یک گزینه در میان گزینه‌های متعدد است که ضرورتاً با اسلام در تناقض نیست.[۱۹]
حزب النهضة
حزب النهضه تونس از مهمترین شاخههای اخوان‌المسلمین در شمال آفریقا بود که با چرخش مواضعش در جریان انقلاب یاسمین و تحولی که طی کنگره دهم در ماهیت خود ایجاد کرد فاصله‌گذاری معنا‌‌داری با نه تنها اخوان‌المسلمین که با تمامی جریان‌های اسلامگرای جهان اسلام انجام داد تا جایی که این جریان پسوند اسلام سیاسی را از نام خود حذف کرد و صراحتا اعلام نمود که از یک حزب تبلیغی به یک حزب سیاسی تبدیل شده است این مسئله منشأ تحولات بسیاری در شمال آفریقا و تضعیف نفوذ اخوان‌المسلمین در این منطقه و تزلزل آن در مناطق دیگر شد. این مسئله را بعضی سکولار‌شدن این جنبش قلمداد نموده و بعضی هم آن را تغییری تاکتیکی دانسته‌اند، به هر حال این اتفاق را بسیاری از تحلیلگران ناشی از بحران کارآمدی جنبش‌های اسلامی در مواجهه با مشکلات اداره جوامع خود دانسته‌اند. [۲۰]
احزاب سلفی تونس
سلفیت در کشور تونس دارای جریانات سه گانه علمی، اصلاح‌طلب یا جنبشی و جهادی است و به سهم خود در عرصه سیاسی و اجتماعی تاثیر‌گذارند. در اثر انقلاب تونس، گرایشی میان سلفی‌های تونس به منظور کسب مشروعیت قانونی از طریق تأسیس احزاب سیاسی مشاهده شد. در نتیجه این گرایش، تعدادی از احزاب سلفی در صحنه ظهور کردند که ضمن عمل در چارچوب‌های رسمی و قانونی، جویای پیشبرد برنامه‌های خویش از راه‌های مسالمت جویانه هستند.[۲۱]
حزب اصالت حزب اصالت نخستین حزب سلفی، بود که در مارس 2012 توانست مجوز فعالیت بگیرد و به صورت قانونی به فعالیت بپردازد. رهبری این حزب را «مولدی علی»، استاد حقوق بین الملل و از جمله شخصیت‌های تحت تعقیب دوره بن علی به عهده دارد. این حزب از احزاب سلفی نزدیک به «حزب النور» مصر است و گرایشی آشکار به اولویت بخشیدن به دعوت و تبلیغ دینی در عرصه اجتماعی دارد.[۲۲]
حزب الرحمه حزب دوم، «حزب الرحمه» است که در جولای 2012 توانست مجوز فعالیت خود را دریافت کند و رسماً به فعالیت بپردازد. رهبر این حزب، «سعید الجزائری» است که از جمله افراد منشعب شده از النهضه است. این حزب نیز همچون «حزب اصالت»، بر اعمال شریعت در چارچوبی قانونی تأکید می‌کند و به ویژه بر مسائل اجتماعی طبقات ضعیف، از جمله اشتغال، بهداشت، خانه سازی و نیز آموزش متمرکز است.[۲۳]
جبهه اصلاح سومین حزب، «جبهه اصلاح» است. این حزب در می 2012 قانونی شد و نفوذ و اعتباری بیشتر از دو حزب نخست به دست آورد. گفته می‌شود این حزب از میان احزاب سلفی، نزدیک‌ترین رویکردها را به النهضه دارد. بنا بر بعضی گزارش‌ها، این حزب را می‌توان میراث دار جبهه اسلامی اصلاح تونس دانست؛ جبهه‌ای که در اواخر دهه 1980 به مبارزه مسلحانه علیه رژیم حاکم دعوت کرد و «محمد خوجه» را در رأس خود دارد. اعضای اصلی این جبهه پس از انقلاب تونس در اجتماعی که با اخوان تونس برگزار کردند، خط مشی مسلحانه را کنار گذاشتند و در سایه تحول وضعیت تونس و سقوط نظام استبدادی و رواج آزادی‌های سیاسی، وارد فرآیندهای قانونی موجود شدند و در نتیجه، با تأسیس حزب، رسماً به صحنه سیاسی وارد شدند. این حزب افراد فراوانی را از درون النهضه که از عملکرد رهبری شان ناراضی بوده‌اند و نیز بسیاری از سلفی‌های جهادی را به خود جذب کرد. جبهه اصلاح و کادر رهبری و اغلب پیروان آن اهداف و روش‌های حرکت «اتجاه اسلامی» را دنبال می‌کنند. در مجموع، این حزب، بنا بر گفتمان مطرح شده از سوی رهبر آن، به دنبال تحقق دموکراسی اسلامی است که همان نهادینه کردن شریعت است.[۲۴]
حزب التحریر معروفترین و قدرتمندترین حزب سلفی در دوره جدید، حزب «التحریر» است. البته به لحاظ برنامه و اهداف، این حزب تفاوت‌های بارزی با دیگر احزاب سلفی دارد. این حزب جزئی از حزب التحریر در سایر کشورهای اسلامی به شمار می‌رود که در اصل از سوی مجموعه‌ای انشعاب یافته از اخوان‌المسلمین در دهه 1950 تأسیس شد و هدف خود را اعاده خلافت و نیز حرکت به سوی حاکم کردن شریعت در امت اسلامی تحت حکومت خلافت قرار داد. این حزب اساساً در واکنش به تغییر اهداف اخوان‌المسلمین و گرایش تدریجی آن به حرکت در چارچوب‌های موجود شکل گرفت و هدف احیای خلافت را که به تدریج در گفتمانِ اخوانی رنگ می‌باخت، محقق کرد. از میان چهار حزب سلفی یادشده، «حزب اصلاح» به رغم طرح انتقادات، از سایر احزاب به النهضه و جریان اسلام‌گرایی میانه نزدیک‌تر است. دو حزب «الرحمة» و «الاصالة» توجه چندانی به مسائل سیاسی ندارند و اغلب جویای تحولات اجتماعی اند. [۲۵]
جریان‌های شاخص غیر دینی
حزب وحدت مردمی، حزبی تونسی با گرایش‌های ناسیونالیستی و سوسیالیستی، در سال 1981 تاسیس شد. حزب وحدت مردمی یک حزب سوسیالیست دموکراتیک تونس با گرایش واحد عربی است. این حزب به ارزش‌های آزادی، برابری و همبستگی اعتقاد دارد و برای تجسم آنها در چارچوب یک پروژه جامعه یکپارچه و متعادل که آزادی‌های مدنی و سیاسی و عدالت اجتماعی را تضمین می‌کند، تلاش می‌کند. از جمله اهداف خود، که در نوامبر 1992 میلادی اعلام کرد: "تلاش برای دستیابی به خودکفایی مردم ما و کاهش تدریجی وابستگی اقتصادی غیر موجه". حزب از طریق سخنرانی اعلام شده، گرایش سوسیالیستی، گرایش عرب گرایانه و پایبندی خود به نقش هدایت‌گر دولت در زندگی اقتصادی را حفظ کرد. [۲۶]
حزب ترقی خواه دموکراتیک
در سال 1983 توسط احمد نجیب الشابی پایه‌گذاری شده و جزء معدود حزب‌هایی بود که در زمان بن علی قانونی بودند. این حزب سکولار که گرایش‌های اقتصادی لیبرال دارد، النهضه را به عنوان رقیب خود می‌داند.
التکتل
این حزب در سال 1994 بنیان‌گذاری شد و توانست در سال 2002 قانونی شود. این حزب با تاکید بر شفافیت یکی از اهداف اصلی خود را مبارزه با فساد می‌دانست. مصطفی بن جعفر رهبر التکتل جدیدا به عنوان وزیر بهداشت منسوب شده است. هدف از تاسیس این حزب مقابله با نفوذ روبه رشد اسلامگرایان در تونس عنوان شد.
حزب کنگره برای جمهوری
این حزب در سال 2001 پایه‌گذاری و سال بعد از آن ممنوع الفعالیت شد. المنصف المرزوقی، فعال حقوق بشر این حزب را از فرانسه رهبری می‌نمود که بعد از خیزش مردمی تونس به این کشور بازگشت. اهداف این حزب حول آزادی‌های مدنی، حذف پلیس سیاسی و سانسور و اعمال قوانینی برای آزادی‌های مربوط به اعلامیه جهانی حقوق بشر قرار دارد. ناظران سیاسی معتقدند این حزب به حزب النهضه بسیار نزدیک است.
اتحاد آزاد وطنی
این حزب پس از خیزش عمومی مردم توسط اسلیم ریاحی که سال‌ها ساکن لبنان بود، تاسیس شد. اتحاد آزاد وطنی طرفدار اقتصاد آزاد و ارزش‌های مدرنیستی است.
حزب کمونیستی کارگران تونس
در سال 1986 پایه‌گذاری شد و به سرعت نیز غیرقانونی اعلام شد و تا سال پیش نیز اجازه فعالیت نداشت. این حزب بیشترین طرفداران خود را در میان دانشجویان دارد. رهبر این حزب حمه حمامی است.
ائتلاف دموکراتیک مدرنیستی
ائتلافی که از گروه‌های مختلفی شکل گرفته است.
آفاق تونس
توسط کمونیست‌های نئولیبرال تاسیس شده و امنا منیف هدایت آن را بر عهده دارد.[۲۷]
حزب ندای تونس
یک حزب سیاسی است که محمد باجی قائد سبسی رییس‌جمهور فقید و اسبق کشور تونس، به منظور ایجاد تشکیلات سیاسی خود و تبلیغات انتخاباتی خود در انتخابات ریاست‌جمهوری تونس در سال ۲۰۱۴ که نخستین همه‌پرسی پس از انقلاب تونس (۲۰۱۰–۲۰۱۱) بود تاسیس نمود. او در این انتخابات به عنوان رئیس‌جمهور این کشور انتخاب گردید. جنبش النهضة"، رقیب نداء تونس در پارلمان بوده است. [۲۸]
حزب قلب تونس
یک حزب سیاسی است که نبیل القروی برای پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری کشور تونس در سال 2014 تاسیس گردیده است. او با جدایی از حزب نداء تونس و تشکیل حزب قلب تونس در واقع خواست که تجربه حزب نداء و السبسی را در تونس بیازماید.[۲۹]
حزب الدستوری الحر جدید[۳۰]
حزب «الدستوری الحر جدید» (مشروطه آزاد جدید) در مبارزات استقلال‌طلبانه تونس از فرانسه به شهرت رسید. «صالح بن یوسف» یکی از مهمترین چهره‌های این حزب بود که با برخی تصمیم‌های «حبیب بورقیبه» هم‌حزبی خود و نخستین رییس‌جمهوری تونس پس از استقلال، مخالفت کرد که به تنش‌های خونین و درگیری‌های شدید بین هواداران دو طرف انجامید و دولت تازه استقلال‌یافته را به لبه پرتگاه کشاند. پس از سقوط دولت بن‌علی و انقلاب یاسمین تونس در سال ۲۰۱۱ میلادی (دی‌ماه ۱۳۸۹ خورشیدی)، فعالیت این حزب در محاق رفت تا اینکه دوباره به دست «حامد القروی» وزیر دولت بورقیبه و نخست‌وزیر بن‌علی در سال ۲۰۱۳ میلادی جان گرفت تا از مرگ حزب در فضای سیاسی تونس و پراکندگی نیروهای طرفدار خود جلوگیری کند.
جنبش فمینیست پس از استقلال کشور، جنبشی سکولار به‌شمار می‌رود که انحصار آن با اولین هسته جریان فمینیستی اسلامی تمام شد. این تحول مورد پذیرش رئیس‌جمهور بورگیبا و متحدان مدرنیست فرانکوفونی‌اش و اکثریت زنانی که در آن دوره حاکم بر صحنه‌های عمومی بودند واقع شد. این افراد جزء نخبگان به ویژه در مناطق شهری به حساب می‌رفتند، در حالی که آداب و رسوم، سنت‌گرایی، مردسالاری، فقر و جهل هنوز در جامعه تونس به ویژه در مناطق روستایی و بیابانی موج می‌زد. در نتیجه، اصلاحات لیبرالی به درگیری‌هایی انجامید که موجب شد اتحاد زنان خدشه‌دار شود، زیرا تصویر بورگیبا با برداشتن روسری یک زن به عنوان تصویری از رهایی وی، باعث تحریک خصومت تعداد زیادی از زنانی شد که بطور کلّی، حجاب را از بخش‌های اصلی هویت خود می‌دانستند.[۳۱]
ظهور واقعیِ مفهوم حقوق و آزادی‌های فمینیستی در تونس با برخی متفکران آغاز شد که از آنها به عنوان «پیشگامان جنبش اصلاحات» یاد می‌شود، که مهمترین آنها «طاهر الحداد» نویسنده کتاب «إمرأتنا فی الشریعة والمجتمع» (جایگاه زنان ما در نگاه دین و جامعه) است. این دسته اندیشمندان راه را برای زنان تونس باز کردند تا بطور جدی به فکر نقش، جایگاه و حقوق خود درون خانواده و جامعه‌شان بیفتند. این فرصتی بود برای پرده‌برداری از آزار و شکنجه‌ای که علیه زنان و دختران تونسی مطابق ذهنیت و اقتدار مردسالارانه اعمال میشد. ستم‌هایی در سایه جامعه‌ای سنّت‌گرا که وارث آداب و رسومی توهین‌آمیز نسبت به زن، و مبتنی بر اختلاف طبقاتی بین ثروتمندان و مستمندان و درجه‌بندی افراد بر اساس تبار و یا سکونت در شهر و روستا بنا نهاده شده بود. بنابراین زن تونسی با تمام تناقضات درون خانواده و جامعه دست و پنجه نرم می‌کرد و با آن کنار می‌آمد، و در عین حال، مراقب نیروی شخصیت و استحکام ریشه‌های خود بود، و از هر راهی و با هر وسیله مبارزاتی در آزادسازی میهن از استعمار مشارکت داشت. تاریخ، بهترین شاهد بر مبارزات زنان تونس در برابر استعمار بوده است.
تا حدود سال 1936 مباحث مربوط به فمینیسم فقط در حد یک بحث روشنفکرانه بود، و فراتر از تألیف کتاب و نوشتن مقاله‌های روزنامه‌ای نبود؛ زیرا این ایده‌ها که توسط پیشگامان جنبش اصلاح‌طلبی تونس پرداخته شد با مخالفت‌های شدیدی روبرو بود و هیچ حمایتی جز از گروهی اندک از روشنفکران و اندیشمندان دریافت نکرد. [۳۲]
برخی از تشکیلات فمینیستی عبارتند از:
انجمن اسلامی زنان تونس؛
الفرع النسائی لجمعیة الشبان المسلمین/ نادی الفتاة الإسلامیة؛
الاتحاد النسائی التونسی؛
الاتحاد الوطنی للمرأة التونسیة.
چهره‌های شاخص
چهره‌های شاخص دینی
شیخ محمد صلاح‌الدین المستاوی دبیر کل شورای عالی اسلامی تونس، عضو هیأت علمای جامعه زیتونه و مدیر مجله ماهانه «جوهر‌الاسلام»و از اعضای مجمع عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است. وی دارای کتاب‌های زیادی به زبان‌های عربی و فرانسه در زمینه تجدید گفتمان اسلامی و حفظ اصول و ارزش‌های اسلامی و مباحث معاصر اسلام است.
غنوشی بیش از ۲۰ سال در دوران حکومت بن‌علی در لندن در تبعید به سر برد و پس از پیروزی بهار عربی در ۲۰۱۱ میلادی به تونس بازگشت و توانست حزب النهضة را با همکاری قشر مذهبی در مدت کوتاهی دوباره احیا کند. حزب النهضة در نخستین انتخابات دمکراتیک تونس برای مجلس موسسان در ۲۰۱۱، ۳۷ درصد رأی آورد و در حکومت اتئلافی پس از انقلاب سهم عمده‌ای را بر عهده گرفت اما نگرانی ناشی از اسلام‌گرایی روزافزون این حزب در جامعه‌ای که چندین دهه حکومت‌های سکولار را شاهد بود به ویژه پس از قتل منتقدین چپ‌گرای دولت شکری بلعید و محمد براهمی، باعث خیزش‌های تازه‌ای شد که در سال‌های۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ به بحران جدیدی در تونس منجر شد. نهضت برخلاف رسم معمول در کشورهای منطقه، داوطلبانه از قدرت کنار رفت و اجازه داد تا انتخابات جدیدی برگزار شود که در آن ۲۷ درصد رأی آورد و جزیی از حکومت ائتلافی کنونی به رهبری حزب ندای تونس است.
یکی از نخستین اقدامات غنوشی پس از برگشت به تونس اعلان مخالفت با مفهوم خلافت بود و در این زمینه با اندیشه‌های حزب التحریر که خواهان تشکیل خلافت اسلامی بود به مخالفت برخاست. به باور او، اسلام با دموکراسی، حقوق بشر و آزادی فردی در تضاد نیست و یک مسلمان برخلاف باور رایج در جهان می‌تواند، دمکرات نیز باشد. [۳۳]
عمادالدین الحمرونی
عمادالدین الحمرونی یکی از فعالان شیعه، در دوران دیکتاتوری بن علی «مجمع فرهنگی اهل بیت(علیهم‌السلام) تونس» را در اروپا تأسیس کرد.[۳۴]
شیخ دکتر عثمان بطیخ
شیخ دکتر عثمان بطیخ از علمای بزرگ معاصر کشور تونس است. او مفتی اعظم کشور تونس بود که به دلیل مخالفت با «دعوت به جهاد در سوریه» و نیز «اظهارات وی مبنی بر اینکه حجاب یک لباس طایفه‌ای است»، منصف المرزوقی ریاست‌جمهوری موقت تونس در بیانیه‌ای او را از سمت مفتی تونس برکنار و دکتر «حمده سعید» را به عنوان مفتی جدید این کشور انتخاب کرد.
شیخ بطیخ پیش از این به شدت از اعزام صدها جوان تونسی به سوریه برای جنگ در این کشور انتقاد کرده و اعلام کرده بود که سوریه سرزمینی برای جنگ نیست زیرا ساکنان آن مسلمان هستند و مسلمان علیه مسلمان جنگ نمی‌کند.[۳۵]
او اندیشمند و نویسنده توانمند تونسی متولد ژانویه 1979، یکی از مبارزین تروریسم و وهابیت و مدافع وحدت امت اسلامی است. توانمندی ایشان در علوم مختلف او را به یکی از چهره‌های سرشناس کشور تونس بلکه شخصیتی بین‌المللی بدل ساخته است. [۳۶]
ابومحمد یوسف، فرید الباجی المالکی التونسی
ابومحمد یوسف، فرید الباجی فرزند علی سال 1388هـ برابر با 1968مـ در تونس به دنیا آمد. او از زمان کودکی در درس علمای تونس در «الزیتونیه» شرکت میجست و بعد از گذراندن مقدمات در سال 1985مـ برای حفظ قرآن به پاکستان سفر کرد. شیخ فرید در راه تحصیل علوم شرعی به کشورهای زیادی از سرزمین شام، هند، مصر، لبنان و.. سفر کرده و از محضر عالمان بسیاری بهره برده و درباره علوم حدیث اعم از درایه و رجال تلاش وافری داشته است. همچنین او موسس جمعیت دارالحدیث جامعه زیتونه تونس است.[۳۷]
مبارکة عواینیة براهمی، همسر شهید محمد براهمی، در 8 ژوئیه 1967 در بخش سیدی علی بن عون در ایالت سیدی بوزید متولد شد. پدرش حاج صماتی بن محمد، یکی از رهبران مقاومت مسلحانه در برابر استعمار فرانسه در منطقه است. او از فعالین تاثیر‌گذار سیاسی کشور تونس می‌باشد. او حامی اندیشه وحدت جهان اسلام و ضد استکبار جهانی و ضد ارهاب است. [۳۸]
منصر الهذیلی
استاد زبان و تمدن فرانسه دانشگاه قیروان و رییس انجمن پیشرفت فکری و تمدنی جلال‌الدین رومی [۳۹] ضد ارهاب و وهابیت. حامی اندیشه سیاسی ایران در مواجهات ضد استکباری جهان اسلام.
چهره‌های شاخص غیر دینی
حبیب بورقیبه، نخستین رئیس‌جمهوری تونس پس از استقلال است. او در (۳ اوت ۱۹۰۳ – درگذشته ۶ آوریل ۲۰۰۰) در مُنَسْتیر، در خانواده‌ای پرجمعیت به‌دنیا آمد. پدرش نظامی بود. حبیب در 1325/1907 به شهر تونس، نزد برادرش محمد، رفت و در آنجا تحصیلات خود را به پایان رساند و پس از دریافت راتبه (بورس) تحصیلی از مدرسه صادقیه، در 1303ش/1924 عازم پاریس شد و در رشته حقوق و علوم سیاسی به تحصیل پرداخت. وی در آنجا با بیوه‌ای فرانسوی ازدواج کرد. حبیب پس از پایان تحصیلات، در 1306ش/ 1927 به تونس بازگشت و به حزب الحرالدستوری (حزب آزادی‌خواه قانون اساسی)، که عبدالعزیز ثعالبی آن را تأسیس نموده بود، پیوست. وی همچنین با دو روزنامه فرانسه‌زبان (پرچم تونس، متعلق به شاذلی خیراللّه، روزنامه‌نگار تونسی) و (صدای تونس)، همکاری کرد.
همچنین در دفتر برخی وکلا به کارآموزی پرداخت تااینکه پس از مدتی صاحب دفتر وکالت شد. وقتی روزنامه (صدای تونس) محافظه‌کاری اختیار کرد، بورقیبه از آن کناره گرفت و در 10 آبان 1311/ اول نوامبر 1932 با همکاری چند تن از دوستان خود، و برادرش محمد، روزنامه‌ای به نام (عمل تونس) به زبان فرانسه منتشر کرد. بورقیبه و همفکرانش همواره به مبارزه و مشارکت توده مردم و طبقه کارگر در این مبارزه اعتقاد داشتند. این طرز تفکر سبب شد با شورای مرکزی حزب، که میانه‌رو بودند، دچار اختلاف شوند؛ ازاین‌رو، پس از آنکه حبیب بورقیبه در مخالفت با سیاست فرانسه در مورد تغییر ملیت تونسیها، به همراه شماری دیگر از مخالفان، با محمد المنصف بای (پادشاه تونس از سلسله حسینیان) دیدار کرد.
شورای مرکزی حزب به‌شدت از این اقدام خودسرانه وی انتقاد نمود. درنتیجه، بورقیبه که خواستار آزادی عمل بیشتری بود، در 16 شهریور 1312/ 7 سپتامبر 1933 از شورای مرکزی حزب استعفا کرد و جمعی نیز همراه با او از حزب کناره‌گیری کردند. با این همه، بورقیبه و یارانش، به‌رغم جدایی از حزب، در 11 اسفند 1312/ 2 مارس 1934 همایش سراسری حزب را در شهر قصرالهلال برگزار کردند. با اینکه از شورای مرکزی حزب هیچ کس در این همایش حضور نیافت، اما بیشتر شاخههای حزب در خارج از پایتخت به حمایت از آن پرداختند.
حبیب بورقیبه و همفکرانش با بهره‌برداری از استقبال عمومی، ضمن اعلام انحلال شورای مرکزی، تأسیس حزب دستور جدید را اعلام نمودند و در پی آن، محمود ماطری به ریاست حزب و حبیب بورقیبه به دبیرکلی برگزیده شدند. بورقیبه، سپس در اقدامی جسورانه، مردم را به تحریم کالاهای فرانسوی و نپرداختن مالیات و برگزاری اعتصاب برای مجبور ساختن فرانسویها به مذاکره دعوت کرد. این اقدامات خشم فرانسویها را برانگیخت و در 12 شهریور 1313/ 3 سپتامبر 1934، هفت تن از اعضای حزب، از جمله بورقیبه و ماطری، دستگیر شدند و روزنامه (عمل تونس) نیز توقیف شد. سرانجام، حکومت فرانسه بورقیبه را به مناطق دورافتاده جنوب تونس تبعید نمود، که اعتراضات شدید مردم تونس را برانگیخت. اعتراضات مردم دو سال ادامه داشت و حکومت جدید فرانسه به نخست‌وزیری لئون‌بلوم با اتخاذ سیاست‌های جدید، رهبران حزب دستور جدید، از جمله بورقیبه، را آزاد کرد.
به قدرت رسیدن بلوم باعث شد حبیب بورقیبه و حزب متبوعش سیاست گفتگو با حکومت جدید فرانسه را در پیش بگیرند. بر همین اساس، وی در 1315 و 1316ش/ 1936 و 1937 چندین‌بار برای مذاکره با حکومت فرانسه به پاریس رفت. یکی‌از مهمترین خواست‌های بورقیبه، اعطای حق تشکیل حکومت و مجلس مستقل به مردم تونس بود، اما حکومت جدید فرانسه، مانند حکومت‌های قبلی، آن را نپذیرفت. در 29آبان 1316/ 20 نوامبر 1937، به‌رغم مخالفت محمود ماطری، به پیشنهاد حبیب بورقیبه اعتصاب سراسری برگزار گردید.
بر اثر این اقدام، در 13 دی 1316/3 ژانویه 1938 ماطری از ریاست حزب استعفا کرد و شورای مرکزی حزب در 22 اسفند/ 13 مارس همان سال، بورقیبه را به ریاست حزب برگزید. با گسترش دامنه اعتراضات و تظاهرات مردم تونس، حکومت فرانسه علی‌البهلوان، از رهبران ملی‌گرای تونس، را دستگیر نمود. در 20 فروردین 1317/ 9 آوریل 1938، که روز محاکمه وی بود، میان نیروهای فرانسوی و مردم درگیری شدیدی رخ داد که بر اثر آن صدها تن از مردم کشته و مجروح شدند. گسترش این ناآرامیها سبب شد تا حکومت فرانسه برخی رهبران و شخصیت‌های مبارز تونسی، از جمله حبیب بورقیبه، را بازداشت نماید. وی از زمان دستگیری تا 18 فروردین 1322/ 8 آوریل 1943، به مدت پنج سال، در زندانهای گوناگون به سر برد، از جمله در زندان نظامی تونس و زندانهای مارسی و لیون در فرانسه.
با وقوع جنگ جهانی دوم و اشغال فرانسه توسط آلمانیها، بورقیبه آزاد شد و در 19 فروردین 1322/ 9 آوریل 1943 به تونس بازگشت. پس از پایان جنگ جهانی دوم، بورقیبه در 6 فروردین 1324/ 26 مارس 1945 برای مذاکره با سران اتحادیه عرب، که فقط چهار روز از تأسیس آن می‌گذشت، به قاهره رفت. هدف وی از این اقدام، طرح مسئله تونس و تلاش برای کسب استقلال کشور بود. علاوه بر آن، وی بارها با سران کشورهای عربی، ایالات متحده آمریکا و نمایندگان کشورهای مختلف در سازمان ملل متحد دیدار و گفتگو کرد، اما از حمایت آنها برای کسب استقلال کشورش ناامید شد.
در 27 دی 1330/ 18 ژانویه 1952، فرانسویها از برگزاری همایش سراسری حزب دَستور جدید جلوگیری کردند و حبیب بورقیبه را دستگیر و به طبَرقه و سپس جنوب تونس و در 31اردیبهشت 1331/ 21 مه 1952 به جزیره جالطه (بین مالت و تونس) تبعید کردند. وی دو سال در این جزیره بود. پس از آن، تظاهرات ضداستعماری مردم تونس به اوج خود رسید. بورقیبه نیز از تبعیدگاه خود، با ارسال نامه‌هایی به رهبران ملی‌گرا و خطاب به مردم، آنها را به مبارزه و مقاومت فراخواند. با گسترده شدن تظاهرات مردمی، پیر مندس فرانس، نخست‌وزیر جدید فرانسه، در 9 مرداد 1333/ 31 ژوئیه 1954 به تونس سفر کرد و در دیدار با محمدالامین بای، پادشاه تونس، استقلال داخلی تونس را پذیرفت. درنتیجه، حکومت جدید تونس به ریاست طاهر بن عمار تشکیل شد، که چهار تن از اعضای حزب دستور جدید در آن شرکت داشتند و پس از مذاکرات طولانی، موافقت‌نامه استقلال داخلی تونس در 12 خرداد 1334/ 3 ژوئن 1955 به امضا رسید.
حبیب بورقیبه نیز در 10 خرداد 1334/ اول ژوئن 1955 از تبعیدگاه به تونس بازگشت و با استقبال گسترده مردم مواجه شد. وی با برگزاری همایش سراسری حزب از 23 تا 26 آبان 1334/ 15ـ18 نوامبر 1955، از استقلال داخلی تونس حمایت کرد و آن را گامی اساسی برای رسیدن به استقلال کامل تونس خواند. سرانجام در دی 1334/ ژانویه 1956، پس از به قدرت رسیدن سوسیالیست‌ها در فرانسه، مذاکراتی بین نمایندگان دو کشور انجام شد که به استقلال کامل تونس در 29 اسفند 1334/ 20 مارس 1956 انجامید. در 5 فروردین 1335/ 25 مارس 1956 مجلس مؤسسان تشکیل شد و نخستین حکومت ملی پس از استقلال، به ریاست حبیب بورقیبه، در 26 فروردین 1335/ 15 آوریل 1956 تشکیل یافت. [۴۰]
زین‌العابدین بن علی هشتاد و سه سال پیش در تونس متولد شد. در دوران دبیرستان به جنبش‌های مخالف استعمار فرانسه پیوست و برای مدت کوتاهی هم به زندان افتاد اما تحصیلات عالی خود را در مدارس نظامی فرانسه و آکادمی‌های اطلاعاتی و ضد اطلاعاتی این کشور گذراند. وی پس ازسالها خدمت در سمت‌های امنیتی و دیپلماتیک، پس از حضور کوتاه در پست نخست وزیری در جریان یک کودتای بدون خون‌ریزی در سال ۱۹۸۷ میلادی قدرت را از دستان «حبیب بورقیبه» گرفت.
اما سرنوشت او به جمعه ۲۶ آذر ماه ۱۳۸۹ گره خورده بود، روزی سرنوشت‌ساز در تاریخ معاصر جهان عرب؛ روزی که «محمد بوعزیزی» جوان دستفروش تونسی در اعتراض به توقیف چرخ دستی و کالاهایش، خود را در مقابل ساختمان شهرداری به آتش کشید تا این گونه آتشفشان خشم ۲۳ ساله ملت تونس علیه «زین‌العابدین بن علی» دیکتاتور این کشور فوران کند. اعتراضات تنها به جغرافیای تونس محدود نشد بلکه موجی از خشم و تظاهرات بسیاری از کشورهای شمال آفریقا و منطقه غرب آسیا را درنوردید؛ حوادثی که از همان زمان در ادبیات سیاسی از آن با عنوان "بهار عربی" یاد میشد. در همین حال قرعه اولین سقوط سلسله وار دیکتاتورها به نام «زین‌العابدین بن علی» افتاد.
عمده حیات سیاسی بن علی را تقابل با مخالفان حکومت تشکیل می‌داد. اقداماتی همچون ممنوعیت فعالیت حزب اسلامگرای "النهضه"، بستن روزنامه‌ها و دفاتر شبکه‌های خبری خارجی از جمله الجزیره، فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، آمار بالای زندانیان سیاسی و اصلاح بندهای ۳۹ و ۴۰ قانون اساسی برای رفع محدودیت سنی حضور در پست ریاست‌جمهوری از جمله اقدامات بن علی برای تثبیت دیکتاتوری در تونس بود.
طبق برآوردها دارایی‌های خانواده بن علی تا ۵ میلیارد دلار برآورد شده‌است. در همین حال بانک جهانی نیز پیشتر در گزارشی از اختلاس میلیاردی زین‌العابدین بن‌علی و نزدیکانش خبر داده بود. بر پایه این گزارش، بن‌علی و نزدیکانش در طول بیش از ۲۰ سال تا ۵۰ میلیارد دلار پول اختلاس کرده‌اند. در این گزارش اسامی ۲۲۰ شرکت فهرست شده که زیر کنترل زین‌العابدین بن‌علی و خانواده‌اش بوده‌است که از جمله آنها می‌توان شرکت‌های خودروسازی، مخابرات، ساخت و ساز و مواد غذایی را نام برد.
مردم تونس در طول یک ماه پس از خودسوزی "بوعزیزی" با شعار "الشعب یرید اسقاط النظام" (ملت خواهات سقوط نظام است) به تظاهرات سراسری خود علیه سیستم حاکم ادامه دادند تا اینکه پس از کشته شدن ده‌ها تن از معترضان سرانجام در تاریخ ۱۴ ژانویه (۲۴ دی ۸۹) بن علی با انحلال دولت و پارلمان از قدرت کناره‌گیری کرد و به همراه خانواده خود ابتدا به فرانسه رفت اما به دلیل پذیرفته نشدن از سوی دولت این کشور به عربستان سعودی گریخت. در تاریخ ۲۱ فوریه ۲۰۱۱، دولت موقت تونس در درخواستی رسمی از دولت عربستان سعودی خواست تا زین‌العابدین بن علی را به خاطر «سرکوب مردم معترض» به آن کشور، جهت محاکمه تحویل دهد.
بن علی در تونس با احکام سنگین قضایی روبه رو بود. چهار حکم حبس ابد، ۲۰۰ سال زندان و ۱۰۰ میلیون دلار جریمه نقدی بخشی از احکام صادره علیه رئیس‌جمهوری پیشین این کشور به اتهام، قتل عمد، توطئه علیه امنیت کشور، سوء‌استفاده از قدرت، قاچاق مواد مخدر و اختلاس است. در تاریخ ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱، دولت تونس، حکم بازداشت بین‌المللی زین‌العابدین بن علی و برخی از اعضای خانواده‌اش از جمله همسرش را در ارتباط با معاملات ملکی غیرقانونی و انتقال دارایی مردم تونس به خارج از کشور، صادر کرد.
دادگاه نظامی تونس در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲ بن علی را به طور غیابی به جرم دستور کشتار ۴۳ تظاهرکننده در جریان قیام مردم تونس به حبس ابد محکوم کرد. زین‌العابدین سرانجام پس از طی یک دوره بیماری، در تاریخ ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۹، در سن ۸۳ سالگی، در یکی از بیمارستان‌های عربستان درگذشت تا این‌گونه سرنوشت اولین دیکتاتور مخلوع جهان عرب پس از جنبش‌های سراسری سال ۲۰۱۱ به تاریخ بپیوندد.[۴۱]
قیس سعید رییس‌جمهور کشور تونس 61 ساله، یکی از معماران متن قانون اساسی این کشور است که در سال 2014 تدوین شد و به عنوان "دموکراتیک‌ترین قانون اساسی جهان عرب" شناخته شده است. وی از انجام کمپین‌های کلاسیک مانند میتینگ٬ پوستر، تبلیغات و موارد مشابه خودداری کرد. سعید در سال 1958 در شهر بنی هیار در استان نبیل در منطقه ساحلی تونس به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته‌های حقوق، حقوق بین الملل و قانون اساسی به پایان رساند. سعید در زمینه قانون اساسی و حقوق بین الملل در دانشگاه‌ها تدریس کرد وتحقیقات دانشگاهی را در این زمینه انجام داد. سعید به عنوان مشاور حقوقی در اتحادیه عرب در سال‌های 1989 تا 1989 خدمت کرده است.
سعید همچنین عضو کمیته خبرگان بود که قانون اساسی تونس را که در سال 2014 تصویب شد، بررسی کرد که شامل بیشترین حقوق شخصی و آزادی در جهان عرب است. وی همچنین عضو کمیته کارشناسان قانون اساسی تونس بود که در سال 2014 تاسیس شد.
سعید از اتحاد با هر حزب سیاسی در طول مبارزات انتخاباتی خودداری کرد و همچنین کمک هزینه انتخابات ریاست‌جمهوری را از سوی دولت برای نامزدها ارائه شده بود، را نیز رد کرد. [۴۲] قیس سعید از جمله مخالفان عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی است و درباره جرم بودن عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی می‌گوید واژه عادی‌سازی روابط قبلا وجود نداشت و فقط سال ۱۹۷۷ ظاهر شد، زیرا در حقیقت، عادی‌سازی، یک خیانت بزرگ است.
وی از جمله منتقدان اتحادیه عرب محسوب می‌شود و در‌این‌باره معتقد است: اتحادیه عرب باید اتحادیه ملت‌های عرب میشد نه اتحادیه کشورهای عربی. و ابتکار عمل‌ها و طرح‌های فراوان این اتحادیه از جمله معاهده دفاع مشترک عربی که مربوط به سال ۱۹۵۲ است، هیچ نتیجه‌ای نداشته است.
وی تاکید می‌کند که مسئله فلسطین در وجدان ملت تونس جا دارد و تونس همواره در کنار مسائل عربی و در راس آن مسئله فلسطین و حقوق ملت فلسطین قرار دارد. او تصریح می‌کند که عادی‌سازی روابط با رژیم اسرائیل خیانت بزرگی به کشور است. قیس سعید همچنین حامی حقوق ملت فلسطین است و در رد طرح معامله قرن آمریکا خاطر نشان می‌کند که فلسطین فروشی نیست.
او درباره سوریه چنین گفته است: درباره دولت سوریه باید بگویم که در معرض دخالت خارجی برای سرنگونی دولت قرار گرفت، هدف کسانی که به سوریه تجاوز کردند، تجزیه و تقسیم این کشور و قرار دادن در وضعیتی بود که اکنون در آن به سر می‌برد، هیچ کس نباید در گزینه‌های ملت سوریه دخال کند و هیچ کس حق ندارد در این کشور برای سرنگونی نظامش دخالت کند. او همچنین درباره بحران لیبی می‌گوید این بحرانی است که مردم لیبی بهایش را می‌پردازند، شهروندان لیبی حق دارند که با آزادی کامل برای سرنوشت خود تصمیم بگیرند و حق دارند که درخواست کنند که تمام دخالت‌ها در امور کشورشان پایان یابد، بحران لیبی، بحران ملت لیبی نیست، بلکه نتیجه دخالت قدرت‌های منطقه‌ای است.[۴۳]
نبیل القروی بازرگان و از رجال سیاسی تونس است و از وی به عنوان غول رسانه‌ای در تونس یاد می‌شود که شبکه تلویزیونی و رسانه‌هایی را در اختیار دارد. وی حزب قلب تونس را تاسیس کرد تا وارد انتخابات شود اما قبل از شروع تبلیغات انتخاباتی بازداشت و زندانی شد و «سلمی سماوی» همسرش ستاد انتخاباتی وی را هدایت کرد. همسر وی در شرکت مایکروسافت شاغل است. نبیل القروی ۵۶ ساله و موسس شبکه تلویزیونی «نسمه» در دوم اگوست برای انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شد.
به اعتقاد ناظران امور تونس، وی با حزب قلب تونس وارد کارزار انتخابات شد ۲۰۱۹ شد. وی در ۲۳ آگوست گذشته بازداشت شد. دادستان تونس در تاریخ ۸ جولای اموال وی را به اتهام پولشویی توقیف کرد. «نبیل القروی» به اتهام فرار مالیاتی و پولشویی بازداشت شد.
وی در سال‌های گذشته خود را در قالب یک خیر و نیکوکار مطرح کرده است و با توزیع کمک به فقیران و افراد نیازمند در واقع تلاش کرده است که است که رای آنها را جلب کند. و شبکه نسمه وابسته به آن هم تبلیغات فراوانی در این زمینه کرده است تا جایگاه وی را بالا ببرد و وی را حامی فقیران نشان دهد. از نگاه تحلیلگران، وی در واقع با مانور دادن روی بیکاری و تورم به دنبال جذب رای دهندگان برآمد.
به اعتقاد کارشناسان و ناظران امور تونس، در واقع وی با نام‌گذاری حزبش به عنوان قلب تونس و نیز ورود به خانه فقیران و زاغه نشینان اهداف خاصی را دنبال کرد. وی که در زندان به سر می‌برد دست به اعتصاب غذا زد و خواستار رای دادن شد.
در واقع تحلیلگران درباره القروی بر این نظر هستند که پول و رسانه ابزار وی برای رای آوردن بوده است. وی با جدایی از حزب نداء تونس و تشکیل حزب قلب تونس در واقع خواست که تجربه حزب نداء و السبسی را در تونس بیازماید. [۴۴]
«عبیر موسی» رییس حزب «الدستوری الحر جدید» از سال ۲۰۱۶ تاکنون ریاست حزب بر عهده خانم «عبیر موسی» است که یکی از دو بانوی تایید صلاحیت شده برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۹ تونس (۱۳۹۸ خورشیدی) بود، اما رای نیاورد که یکی از دلایل آن، دشمنی آشکار با اسلامگرایان بود.
با این همه، وی مهرماه ۱۳۹۸ همراه با ۱۶ نفر از هم‌حزبی‌های خود به مجلس تونس وارد شد و تاکنون در مخالفت با بسیاری از طرح‌های مورد حمایت دولت یا دیگر احزاب اسلامگرا بویژه «حزب النهضه» نقش‌آفرینی کرده است.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ https://tarikhema.org
- ↑ برگرفته از سایت الکوثر
- ↑ http://wiki.ahlolbait.com/تونس
- ↑ http://wiki.ahlolbait.com/تونس
- ↑ https://fa.alkawthartv.com/news/103989
- ↑ https://fa.alkawthartv.com/news/116780
- ↑ https://go2tr.com/tunisia#0
- ↑ https://go2tr.com/tunisia#10
- ↑ https://fa.alkawthartv.com/news/103989
- ↑ https://go2tr.com/tunisia#10
- ↑ https://www.eavar.com/fa
- ↑ https://fa.alkawthartv.com/news/103989
- ↑ http://www.safarafarin.com
- ↑ برگرفته از سایت ققنوس
- ↑ http://tici.info/default.aspx?dir=BizInfo_wvn&file=Tunisia.htm
- ↑ https://farsi.al-shia.org
- ↑ https://fa.alkawthartv.com/news/103989
- ↑ https://farsi.al-shia.org
- ↑ https://www.irna.ir/news
- ↑ http://www.css.ir
- ↑ http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=953
- ↑ http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=953
- ↑ http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=953
- ↑ http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=953
- ↑ http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=953
- ↑ http://www.baath-party.org
- ↑ http://peace-ipsc.org
- ↑ https://www.hamshahrionline.ir
- ↑ https://www.mehrnews.com
- ↑ https://www.irna.ir
- ↑ https://www.icro.ir
- ↑ https://www.icro.ir
- ↑ https://www.irna.ir
- ↑ https://farsi.al-shia.org/تشیع-در-تونس/
- ↑ https://www.tabnak.ir/fa
- ↑ https://www.mazencherif.com/author/mazencherif/
- ↑ http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=2467
- ↑ http://zoomtunisia.net/article/10/7527.html
- ↑ http://www.mirasmaktoob.ir/fa/news/8993
- ↑ https://rch.ac.ir/article/Details?id=9447
- ↑ https://www.irna.ir
- ↑ https://www.aa.com.tr/fa/
- ↑ https://www.mehrnews.com
- ↑ https://www.mehrnews.com
- ↑ https://www.irna.ir