افزودن پیوند

    سوره کهف: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌وحدت
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class="wikiInfo">[[پرونده: سوره کهف.jpg|جایگزین=سوره کهف|بندانگشتی|سوره کهف]]
    [[پرونده:سوره کهف.jpg|بی‌قاب|چپ]]
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |نام
    '''سوره کَهْفْ''' هجدهمین سوره و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] که در جزء پانزدهم و شانزدهم قرآن. کهف به معنای غار است و دلیل نام‌گذاری این سوره به کهف وجود داستان [[اصحاب کهف]] در آن آمده است. اعتقاد به حق و انجام عمل صالح از توصیه‌های این سوره به مردم است. داستان اصحاب کهف داستان [[حضرت موسی|موسی]] و بنده‌ای از بندگان [[خدا]] ([[خضر]]) حکایت [[ذوالقرنین]] و داستان باغستان دو نفر از مهم‌ترین حکایاتی است که در این [[سوره]] بیان شده است. گفته شده سوره کهف هنگامی نازل شد که عده‌ای از [[قریش]] قصد آموختن مسائلی از [[آیین یهودیت|یهودیان]] برای آزمودن [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی الله علیه وآله)]] را داشتند. این مسائل پرسش از سه داستان گفته‌شده و زمان برپایی [[قیامت]] بود.
    !نام
    !سوره کهف
    |-
    |شماره سوره
    |۱۸
    |-
    |ترتیب نزول
    |۶۹
    |-
    |جزء
    |۱۵ و ۱۶
    |-
    |مکی/مدنی
    |مکی
    |-
    |تعداد آیات
    |۱۱۰
    |-
    |تعداد کلمات
    |۱۵۸۹
    |-
    |تعداد حروف
    |۶۵۵۰
    |-
    |}
    </div>


    '''سوره کَهْفْ''' هجدهمین سوره و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] که در جزء پانزدهم و شانزدهم قرآن. کهف به معنای غار است و دلیل نام‌گذاری این سوره به کهف وجود داستان [[اصحاب کهف]] در آن آمده است. اعتقاد به حق و انجام عمل صالح از توصیه‌های این سوره به مردم است. داستان اصحاب کهف، داستان [[موسی]] و بنده‌ای از بندگان خدا ([[خضر]])، حکایت [[ذوالقرنین]] و داستان باغستان دو نفر، از مهمترین حکایاتی است که در این [[سوره]] بیان شده است. گفته شده سوره کهف هنگامی نازل شد که عده‌ای از [[قریش]] قصد آموختن مسائلی از یهودیان برای آزمودن [[پیامبر(ص)]] را داشتند. این مسائل، پرسش از سه داستان گفته‌شده و زمان برپایی [[قیامت]] بود.
    == کهف ==
    غار وسیع<ref>قاموس قرآن ج6 ص154.</ref>.


    =كهف=
    ==مفهوم کلی سوره==
    *اثبات [[قیامت|رستاخیر]]؛
    *نمونه‌های عینی [[معاد]] مثل زنده شدن [[اصحاب کهف]]؛
    *عبرت آموزی از سرگذشت پیشینیان؛
    *آداب تعلیم و تربیت<ref>تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.</ref>.


    غار وسیع<ref>قاموس قرآن،ج6، ص154.</ref>.
    ==اسامی سوره==
    # کهف؛
    #[[اصحاب کهف]]؛
    #حائلة<ref>همان ص 183.</ref>.


    =مفهوم کلی سوره=
    ==علت نام‌گذاری==
    * «سوره کهف» و «سوره اصحاب کهف»؛ کهْف به معنای غار و شکاف کوه است و نام‌گذاری این سوره به این دو نام بر اساس آیات نهم تا بیست‌وششم این سوره است که داستان [[اصحاب کهف]] یعنی آن غارنشینان یکتاپرست را مطرح کرده است<ref>همان.</ref>.
    * «سوره حائلة»؛ به خاطر اینکه این سوره میان آتش و قاری حائل می‌شود<ref>الموسوعة القرآنیةج 2 ص 62.</ref>.
    *


    * اثبات [[رستاخیر]]؛
    ==تعداد آیات کلمات حروف==
    * نمونه هاى عینى [[معاد]]، مثل زنده شدن اصحاب كهف؛
    *سوره کهف صدوده آیه دارد<ref>الكشف و البیان ج 6 ص 144.</ref>.
    * عبرت آموزى از سرگذشت پیشینیان؛
    *سوره کهف هزاروپانصدوهفتادوهفت کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
    * آداب تعلیم و تربیت<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 183.</ref>.
    *سوره کهف شش‌هزاروسیصدوشصت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
    *
    =اسامی سوره=
     
    # کهف، 
    # اصحاب کهف، 
    # حائلة<ref>همان، ص 183.</ref>.
     
    =علت نام‌گذاری=
     
    «سوره کهف» و «سوره اصحاب کهف»؛ كهْف به معناى غار و شكاف كوه است و نام‌گذارى این سوره به این دو نام بر اساس آیات نهم تا بیست‌وششم این سوره است كه داستان [[اصحاب كهف]]، یعنى آن غارنشینان یكتاپرست را مطرح كرده است<ref>همان.</ref>.
     
    «سوره حائلة»؛ به خاطر اینکه این سوره میان آتش و قاری حائل می شود<ref>الموسوعة القرآنیة، ج 2، ص 62.</ref>.
     
    =تعداد آیات، کلمات، حروف=
     
    * سوره کهف صدوده آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 6، ص 144.</ref>.
    * سوره کهف هزاروپانصدوهفتادوهفت كلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
    * سوره کهف شش‌هزاروسیصدوشصت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
     
    =اهداف و آموزه‌ها=


    ==اهداف و آموزه‌ها==
    اهداف کلی سوره کهف عبارتند از:
    اهداف کلی سوره کهف عبارتند از:
    *توجه به مبدأ؛
    *توجه به [[معاد]] و اثبات آن؛
    *عبرت آموزی از سرگذشت‌های عجیب پیشینیان<ref>تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.</ref>.


    * توجه به مبدأ؛
    ==محتوا و موضوعات==
    * توجه به معاد و اثبات آن؛
    سوره کهف با حمد و ستایش [[خداوند]] آغاز می‌شود و با [[توحید]] و [[ایمان]] و عمل صالح پایان می‌یابد.
    * عبرت آموزى از سرگذشت هاى عجیب پیشینیان<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 183.</ref>.
     
    =محتوا و موضوعات=
     
    سوره کهف با حمد و ستایش [[خداوند]] آغاز مى شود، و با [[توحید]] و [[ایمان]] و عمل صالح پایان مى یابد.
     
    محتواى این سوره همچون سایر سوره هاى مكى بیشتر بیان مبدء و معاد و بشارت و انذار است، و نیز به مساله مهمى كه [[مسلمانان]] در آن روزها سخت به آن نیاز داشتند اشاره مى كند، و آن اینكه یك اقلیت هر چند كوچك باشد، در برابر یك اكثریت هر چند ظاهرا قوى و نیرومند باشند نباید تسلیم گردد، و در فساد محیط حل شود، بلكه همچون گروه كوچك اصحاب كهف باید حساب خودشان را از محیط فاسد جدا كنند، و بر ضد آن قیام نمایند.آن روز كه توانایى دارند به مبارزه ادامه دهند و در صورت عدم توانایى، هجرت نمایند.
     
    همچنین از جمله داستانهاى این سوره، داستان دو نفر است كه یكى بسیار ثروتمند و مرفه اما بى‌ایمان و دیگرى فقیر و تهیدست اما مؤمن بود، ولى او هرگز عزت و شرف خود را در برابر آن فرد بى ایمان از دست نداد، و تا آنجا كه مى توانست او را نصیحت و ارشاد كرد و سرانجام اعلام بیزارى نمود و پیروزى هم با او بود. تا مؤمنان در شرائطى همچون آغاز دعوت [[پیغمبر(ص)]] بدانند اگر ثروتمندان بى‌ایمان جنب و جوشى دارند موقت و خاموش‌شدنى است همانند فقر و تنگدستى افراد با ایمان.
     
    بخش دیگرى از این سوره به داستان [[موسى]] و [[خضر]] (هر چند نام خضر در این سوره نیامده است) اشاره مى كند كه چگونه [[موسى(ع)]] در برابر كارهایى كه ظاهر آن زننده، اما باطنش پر مصلحت بود نتوانست صبر و حوصله به خرج دهد، ولى پس از توضیحات خضر به عمق مسائل كاملا آگاه شد و از بیتابى خود پشیمان گشت. این نیز درسى است براى همه، تا به ظواهر حوادث و رویدادها ننگرند، و بدانند در زیر این ظواهر باطنى بسیار عمیق و پر معنى وجود دارد.


    بخش دیگرى از این سوره [[ماجراى ذوالقرنین]] را شرح می‌دهد كه چگونه شرق و غرب عالم را پیمود، و با اقوام گوناگونى كه سنن و آداب بسیار متفاوتى داشتند روبرو شد، و سرانجام با كمك گروهى از مردم به مقابله با توطئه [[یاجوج و ماجوج]] برخاست و سدى آهنین بر سر راه آنها كشید، و نفوذشان را قطع كرد تا مسلمانان با بینش وسیعتر خود را براى نفوذ در شرق و غرب جهان آماده سازند و براى مبارزه با یاجوج‌ها و ماجوج‌ها دست اتحاد به هم دهند.
    محتوای این سوره هم‌چون سایر سوره‌های مکی بیشتر بیان مبدء و معاد و بشارت و انذار است و نیز به مساله مهمی که [[مسلمان|مسلمانان]] در آن روزها سخت به آن نیاز داشتند اشاره می‌کند و آن این‌که یک اقلیت هر چند کوچک باشد در برابر یک اکثریت هر چند ظاهرا قوی و نیرومند باشند نباید تسلیم گردد و در فساد محیط حل شود بلکه هم‌چون گروه کوچک اصحاب کهف باید حساب خودشان را از محیط فاسد جدا کنند و بر ضد آن قیام نمایند. آن روز که توانایی دارند به مبارزه ادامه دهند و در صورت عدم توانایی هجرت نمایند.


    جالب اینكه در این سوره به سه داستان اشاره شده (داستان اصحاب كهف، داستان موسى و خضر و داستان ذو القرنین) كه بر خلاف غالب داستان‌هاى [[قرآن]] در هیچ جاى دیگر از قرآن سخنى از اینها به میان نیامده است (تنها در [[سوره انبیاء]] آیه 96 به مسئله یاجوج و ماجوج بدون ذكر نام ذوالقرنین اشاره شده است) و این یكى از ویژگی‌هاى این سوره است. و به هر حال محتوایش از هر نظر پر بار، و تربیت‌كننده مى باشد<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 183.</ref>.
    همچنین از جمله داستان‌های این سوره داستان دو نفر است که یکی بسیار ثروتمند و مرفه اما بی‌ایمان و دیگری فقیر و تهی‌دست اما مؤمن بود ولی او هرگز عزت و شرف خود را در برابر آن فرد بی ایمان از دست نداد و تا آنجا که می‌توانست او را نصیحت و ارشاد کرد و سرانجام اعلام بیزاری نمود و پیروزی هم با او بود. تا مؤمنان در شرائطی همچون آغاز دعوت [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] بدانند اگر ثروتمندان بی‌ایمان جنب و جوشی دارند موقت و خاموش‌شدنی است همانند فقر و تنگدستی افراد با ایمان.


    =فضائل، خواص و ثواب قرائت=
    بخش دیگری از این سوره به داستان [[حضرت موسی|موسی]] و [[خضر]] (هر چند نام خضر در این سوره نیامده است) اشاره می‌کند که چگونه [[حضرت موسی|موسی]] در برابر کارهایی که ظاهر آن زننده اما باطنش پر مصلحت بود نتوانست صبر و حوصله به خرج دهد ولی پس از توضیحات خضر به عمق مسائل کاملا آگاه شد و از بی‌تابی خود پشیمان گشت. این نیز درسی است برای همه تا به ظواهر حوادث و رویدادها ننگرند و بدانند در زیر این ظواهر باطنی بسیار عمیق و پر معنی وجود دارد.


    [[ابى‌بن‌كعب]]، از پیامبر گرامى اسلام روایت كرده است كه هر كس سوره کهف را بخواند، تا هشت روز از هر فتنه اى آسوده است. اگر در این هشت روز، [[دجال]] ظهور كند، خداوند او را از فتنه وى حفظ كند و هر كس آیه آخر آن «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ ...» را هنگام رفتن به بستر خواب بخواند، از بستر او نورى به سوى [[كعبه]] مى درخشد كه در كنار آن فرشتگانى از درگاه خدا برایش طلب رحمت مى كنند، تا از خواب برخیزد. اگر در [[مكه]] باشد و این آیه را بخواند، نورى از بستر او به [[بیت‌المعمور]] مى تابد، كه در كنار آن فرشتگان برایش طلب رحمت مى كنند، تا از خواب برخیزد.
    بخش دیگری از این سوره [[ذوالقرنین|ماجرای ذوالقرنین]] را شرح می‌دهد که چگونه شرق و غرب عالم را پیمود و با اقوام گوناگونی که سنن و آداب بسیار متفاوتی داشتند روبرو شد و سرانجام با کمک گروهی از مردم به مقابله با توطئه [[یاجوج و ماجوج]] برخاست و سدی آهنین بر سر راه آنها کشید و نفوذشان را قطع کرد تا مسلمانان با بینش وسیع تر خود را برای نفوذ در شرق و غرب جهان آماده سازند و برای مبارزه با یاجوج‌ها و ماجوج‌ها دست اتحاد به هم دهند.


    [[سمرةبن‌جندب]] از آن بزرگوار روایت كرده است كه: هر كس ده آیه از سوره كهف از حفظ بخواند، فتنه دجال به او زیانى نمى رساند و هر كس همۀ سوره را بخواند، داخل [[بهشت]] مى شود. و فرمود: آیا سوره اى به شما نشان دهم كه وقتى نازل شد، هفتاد هزار [[فرشته]]، آن را همراهى كردند و عظمت آنها آسمان‌ها و زمین را فرا گرفته بود؟ گفتند: آرى. فرمود: سوره اصحاب كهف است. هر كس در [[روز جمعه]]، این سوره را بخواند، خداوند تا سه روز بعد از روز جمعه دیگر او را مى آمرزد و به او نورى مى بخشد كه به آسمان مى رسد و در فتنه دجال، از خطر محفوظ است.
    جالب اینکه در این سوره به سه داستان اشاره شده (داستان اصحاب کهف داستان موسی و خضر و داستان ذو القرنین) که بر خلاف غالب داستان‌های [[قرآن]] در هیچ جای دیگر از قرآن سخنی از اینها به میان نیامده است (تنها در [[سوره انبیاء]] آیه 96 به مسئله یاجوج و ماجوج بدون ذکر نام ذوالقرنین اشاره شده است) و این یکی از ویژگی‌های این سوره است. و به هر حال محتوایش از هر نظر پر بار و تربیت‌کننده می‌باشد<ref>تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.</ref>.


    [[واقدى]] به اسناد خود از [[ابوالدرداء]]، از پیامبر گرامى اسلام روایت كرده است كه: هر كس ده آیۀ اول سوره كهف را حفظ كند، اگر دجال را درك كند، ضررى نمى بیند. هر كس اواخر سوره كهف را از حفظ كند، در روز قیامت، نورى با اوست. همچنین از آن بزرگوار روایت شده است كه: هر كس سوره كهف را در روز جمعه بخواند، تا شش روز از هر فتنه اى آسوده است و اگر دجال بیرون آید، از شر او محفوظ است.
    ==فضائل خواص و ثواب قرائت==
    [[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از پیامبر گرامی اسلام روایت کرده است که هر کس سوره کهف را بخواند تا هشت روز از هر فتنه‌ای آسوده است. اگر در این هشت روز [[دجال]] ظهور کند خداوند او را از فتنه وی حفظ کند و هر کس آیه آخر آن «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ ...» را هنگام رفتن به بستر خواب بخواند از بستر او نوری به سوی [[كعبه|کعبه]] می‌درخشد که در کنار آن فرشتگانی از درگاه خدا برایش طلب رحمت می‌کنند تا از خواب برخیزد. اگر در [[مكه|مکه]] باشد و این آیه را بخواند نوری از بستر او به [[بیت‌المعمور]] می‌تابد که در کنار آن فرشتگان برایش طلب رحمت می‌کنند تا از خواب برخیزد.


    [[عیاشى]] به اسناد خود از [[امام صادق(ع)]] روایت كرده است كه: هر كس سوره كهف را در هر شب جمعه اى بخواند، [[شهید]] از دنیا مى رود و خداوند او را با شهیدان مبعوث مى كند و در [[روز قیامت]]، در موقف شهیدان مى ایستد<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 15، ص 4-3.</ref>.
    [[سمرةبن‌جندب]] از آن بزرگوار روایت کرده است که: هر کس ده آیه از سوره کهف از حفظ بخواند فتنه [[دجال]] به او زیانی نمی‌رساند و هر کس همۀ سوره را بخواند داخل [[بهشت]] می‌شود. و فرمود: آیا سوره‌ای به شما نشان دهم که وقتی نازل شد هفتاد هزار [[فرشته]] آن را همراهی کردند و عظمت آنها آسمان‌ها و زمین را فرا گرفته بود؟ گفتند: آری. فرمود: سوره اصحاب کهف است. هر کس در [[روز جمعه]] این سوره را بخواند خداوند تا سه روز بعد از روز جمعه دیگر او را می‌آمرزد و به او نوری می‌بخشد که به آسمان می‌رسد و در [[فتنه دجال]] از خطر محفوظ است.


    =محل و زمان  نزول=
    [[واقدی]] به اسناد خود از [[ابوالدرداء]] از پیامبر گرامی اسلام روایت کرده است که: هر کس ده آیۀ اول سوره کهف را حفظ کند اگر دجال را درک کند ضرری نمی‌بیند. هر کس اواخر سوره کهف را از حفظ کند در روز قیامت نوری با اوست. همچنین از آن بزرگوار روایت شده است که: هر کس سوره کهف را در روز جمعه بخواند تا شش روز از هر فتنه‌ای آسوده است و اگر دجال بیرون آید از شر او محفوظ است.


    سوره کهف مكى است.
    [[عیاشی]] به اسناد خود از امام صادق علیه‌السلام روایت کرده است که: هر کس سوره کهف را در هر شب جمعه‌ای بخواند [[شهید]] از دنیا می‌رود و خداوند او را با شهیدان مبعوث می‌کند و در [[روز قیامت]] در موقف شهیدان می‌ایستد<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان ج 15 ص 4-3.</ref>.


    [[ابن عباس]] گوید: تنها آیه: وَ اصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ در داستان عیینة بن حصن فزارى در [[مدینه]] نازل شده است<ref>همان.</ref>.
    ==محل و زمان نزول==
    سوره کهف مکی است.


    سوره کهف بعد از [[سوره غاشیه]] و در حدود سالهاى هشت تا دوازده بعثت نازل شده است<ref>تفسیر أحسن‌الحدیث، ج 6، ص 166.</ref>.
    [[ابن عباس]] گوید: تنها آیه: {{متن قرآن |وَ اصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ |سوره = کهف |آیه = 28  }} در داستان [[عیینة بن حصن فزاری]] در [[مدینه]] نازل شده است<ref>همان.</ref>.


    =ویژگی=
    سوره کهف بعد از [[سوره غاشیه]] و در حدود سال‌های هشت تا دوازده بعثت نازل شده است<ref>تفسیر أحسن‌الحدیث ج 6 علیه ص 166.</ref>.


    سوره کهف یکی از پنج سوره ای است که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است این سوره ها عبارتند از [[سوره فاتحه]]، [[سوره انعام]]، [[سوره کهف]]، [[سوره سبأ]]، [[سوره فاطر]] که همه آنها جزو سور مکی هستند.
    ==ویژگی==
    سوره کهف یکی از پنج سوره‌ای است که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است این سوره‌ها عبارتند از [[سوره حمد|سوره فاتحه]] [[سوره انعام]][[سوره کهف]] [[سوره سبأ]][[سوره فاطر]] که همه آنها جزو سور مکی هستند.


    همچنین این سوره جزو [[سور مئین]] (صد آیه ای ها) است [[ابن قتیبه]] می گوید سور مئین سوره هایی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمده اند علت نامگذاری این سوره ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه های این سوره ها به عدد صد می باشد<ref>زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141.</ref>. گفته شده این سوره ها عبارتند از [[سوره بنی إسرائیل]]، كهف، [[سوره مریم]]، [[سوره طه]]، [[سوره أنبیاء]] ، [[سوره حج]] و [[سوره مؤمنون]]»<ref>دراسة حول القرآن الکریم، ص ۳۷</ref>. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره های «[[سوره توبه]]، [[سوره نحل]]، [[سوره هود]]، [[سوره یوسف]]، سوره کهف، سوره بنی اسرائیل، سوره انبیاء، س[[وره طه]]، [[سوره مؤمنون]]، [[سوره شعراء]] و [[سوره صافات]]» ذکر کرده اند<ref>]التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.
    همچنین این سوره جزو [[سور مئین]] (صد آیه‌ای‌ها) است [[ابن قتیبه]] می‌گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمده‌اند علت نام‌گذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه‌های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسیر فی علم التفسیر ج 4 ص 141.</ref>. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از [[سوره بنی إسرائیل]] کهف [[سوره مریم]] [[سوره طه]] [[سوره انبياء|سوره أنبیاء]] [[سوره حج]] و [[سوره مؤمنون]]»<ref>دراسة حول القرآن الکریم ص ۳۷</ref>. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «[[سوره توبه]] [[سوره نحل]] [[سوره هود]] [[سوره یوسف]] کهف سوره بنی اسرائیل سوره انبیاء سوره طه [[سوره مؤمنون]][[سوره شعراء]] و [[سوره صافات]]» ذکر کرده‌اند<ref>]التمهید فی علوم القرآن ج1 ص313.</ref>.


    روایتى است كه از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره هاى مئین را به جاى [[انجیل]] و سوره هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
    روایتی است که از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فی تفسیر القرآن ج 1 ص 34.</ref>.


    [[بخارى]] از [[ابن مسعود]] روایت كرده كه دربارۀ سوره‌هاى: بنى اسرائیل، كهف، مریم، طه، و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌هاى كهن اول است، و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذكر كرد<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 215.</ref>.
    [[محمد بن اسماعیل بخاری|بخاری]] از [[عبدالله بن مسعود|ابن مسعود]] روایت کرده که دربارۀ سوره‌های: بنی اسرائیل کهف مریم طه و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌های کهن اول است و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذکر کرد<ref>ترجمه الإتقان فی علوم ج 1 ص 215.</ref>.


    این سوره با حمد و ستایش خدا آغاز مى گردد و با ذكر توحید و ایمان و عمل صالح پایان مى یابد. و در این سوره از برخى داستان هاى عجیب تاریخ بشر پرده برداشته شده است، و آیۀ آخر این سوره ویژگى خاصى دارد كه هر كس آن را قبل از خواب با رعایت شرایطى بخواند، هر ساعتى كه اراده كند، از خواب بیدار خواهد شد<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 184.</ref>.
    این سوره با حمد و ستایش خدا آغاز می‌گردد و با ذکر توحید و ایمان و عمل صالح پایان می‌یابد. و در این سوره از برخی داستان‌های عجیب تاریخ بشر پرده برداشته شده است و آیۀ آخر این سوره ویژگی خاصی دارد که هر کس آن را قبل از خواب با رعایت شرایطی بخواند هر ساعتی که اراده کند از خواب بیدار خواهد شد<ref>تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 184.</ref>.


    نیمه اوّل قرآن با "فا" كلمۀ «وَ لْیَتَلَطَّفْ» از سوره كهف پایان مى‌یابد و از آن پس، نیمه دوم قرآن آغاز مى‌گردد.
    نیمه اوّل قرآن با "فا" کلمۀ «وَ لْیَتَلَطَّفْ» از سوره کهف پایان می‌یابد و از آن پس نیمه دوم قرآن آغاز می‌گردد.


    =منبع=
    == جستارهای وابسته ==
    * [[اصحاب کهف]]
    * [[ذوالقرنین]]
    * [[قریش]]
    * [[بهشت]]


    [https://quran.inoor.ir/fa/surah/18/ برگرفته از سایت معرفی سوره کهف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
    ==پانویس==
    {{پانویس}}


    =پانویس=
    ==منابع==
    {{پانویس|2}}
    * [https://quran.inoor.ir/fa/surah/18/ برگرفته از سایت معرفی سوره کهف - پایگاه جامع قرآنquran.inoor.ir]


    [[رده:قرآ‌‌ن‌شناسی]]
    [[رده:قرآن]]
    [[رده:سوره‌های دارای آیه مشهور]]
    [[رده:سوره‌های قرآن]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۶ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۰۶

    سوره کهف.jpg

    سوره کَهْفْ هجدهمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء پانزدهم و شانزدهم قرآن. کهف به معنای غار است و دلیل نام‌گذاری این سوره به کهف وجود داستان اصحاب کهف در آن آمده است. اعتقاد به حق و انجام عمل صالح از توصیه‌های این سوره به مردم است. داستان اصحاب کهف داستان موسی و بنده‌ای از بندگان خدا (خضر) حکایت ذوالقرنین و داستان باغستان دو نفر از مهم‌ترین حکایاتی است که در این سوره بیان شده است. گفته شده سوره کهف هنگامی نازل شد که عده‌ای از قریش قصد آموختن مسائلی از یهودیان برای آزمودن پیامبر (صلی الله علیه وآله) را داشتند. این مسائل پرسش از سه داستان گفته‌شده و زمان برپایی قیامت بود.

    کهف

    غار وسیع[۱].

    مفهوم کلی سوره

    اسامی سوره

    1. کهف؛
    2. اصحاب کهف؛
    3. حائلة[۳].

    علت نام‌گذاری

    • «سوره کهف» و «سوره اصحاب کهف»؛ کهْف به معنای غار و شکاف کوه است و نام‌گذاری این سوره به این دو نام بر اساس آیات نهم تا بیست‌وششم این سوره است که داستان اصحاب کهف یعنی آن غارنشینان یکتاپرست را مطرح کرده است[۴].
    • «سوره حائلة»؛ به خاطر اینکه این سوره میان آتش و قاری حائل می‌شود[۵].

    تعداد آیات کلمات حروف

    • سوره کهف صدوده آیه دارد[۶].
    • سوره کهف هزاروپانصدوهفتادوهفت کلمه دارد[۷].(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
    • سوره کهف شش‌هزاروسیصدوشصت حرف دارد[۸]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)

    اهداف و آموزه‌ها

    اهداف کلی سوره کهف عبارتند از:

    • توجه به مبدأ؛
    • توجه به معاد و اثبات آن؛
    • عبرت آموزی از سرگذشت‌های عجیب پیشینیان[۹].

    محتوا و موضوعات

    سوره کهف با حمد و ستایش خداوند آغاز می‌شود و با توحید و ایمان و عمل صالح پایان می‌یابد.

    محتوای این سوره هم‌چون سایر سوره‌های مکی بیشتر بیان مبدء و معاد و بشارت و انذار است و نیز به مساله مهمی که مسلمانان در آن روزها سخت به آن نیاز داشتند اشاره می‌کند و آن این‌که یک اقلیت هر چند کوچک باشد در برابر یک اکثریت هر چند ظاهرا قوی و نیرومند باشند نباید تسلیم گردد و در فساد محیط حل شود بلکه هم‌چون گروه کوچک اصحاب کهف باید حساب خودشان را از محیط فاسد جدا کنند و بر ضد آن قیام نمایند. آن روز که توانایی دارند به مبارزه ادامه دهند و در صورت عدم توانایی هجرت نمایند.

    همچنین از جمله داستان‌های این سوره داستان دو نفر است که یکی بسیار ثروتمند و مرفه اما بی‌ایمان و دیگری فقیر و تهی‌دست اما مؤمن بود ولی او هرگز عزت و شرف خود را در برابر آن فرد بی ایمان از دست نداد و تا آنجا که می‌توانست او را نصیحت و ارشاد کرد و سرانجام اعلام بیزاری نمود و پیروزی هم با او بود. تا مؤمنان در شرائطی همچون آغاز دعوت پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بدانند اگر ثروتمندان بی‌ایمان جنب و جوشی دارند موقت و خاموش‌شدنی است همانند فقر و تنگدستی افراد با ایمان.

    بخش دیگری از این سوره به داستان موسی و خضر (هر چند نام خضر در این سوره نیامده است) اشاره می‌کند که چگونه موسی در برابر کارهایی که ظاهر آن زننده اما باطنش پر مصلحت بود نتوانست صبر و حوصله به خرج دهد ولی پس از توضیحات خضر به عمق مسائل کاملا آگاه شد و از بی‌تابی خود پشیمان گشت. این نیز درسی است برای همه تا به ظواهر حوادث و رویدادها ننگرند و بدانند در زیر این ظواهر باطنی بسیار عمیق و پر معنی وجود دارد.

    بخش دیگری از این سوره ماجرای ذوالقرنین را شرح می‌دهد که چگونه شرق و غرب عالم را پیمود و با اقوام گوناگونی که سنن و آداب بسیار متفاوتی داشتند روبرو شد و سرانجام با کمک گروهی از مردم به مقابله با توطئه یاجوج و ماجوج برخاست و سدی آهنین بر سر راه آنها کشید و نفوذشان را قطع کرد تا مسلمانان با بینش وسیع تر خود را برای نفوذ در شرق و غرب جهان آماده سازند و برای مبارزه با یاجوج‌ها و ماجوج‌ها دست اتحاد به هم دهند.

    جالب اینکه در این سوره به سه داستان اشاره شده (داستان اصحاب کهف داستان موسی و خضر و داستان ذو القرنین) که بر خلاف غالب داستان‌های قرآن در هیچ جای دیگر از قرآن سخنی از اینها به میان نیامده است (تنها در سوره انبیاء آیه 96 به مسئله یاجوج و ماجوج بدون ذکر نام ذوالقرنین اشاره شده است) و این یکی از ویژگی‌های این سوره است. و به هر حال محتوایش از هر نظر پر بار و تربیت‌کننده می‌باشد[۱۰].

    فضائل خواص و ثواب قرائت

    ابی‌بن‌کعب از پیامبر گرامی اسلام روایت کرده است که هر کس سوره کهف را بخواند تا هشت روز از هر فتنه‌ای آسوده است. اگر در این هشت روز دجال ظهور کند خداوند او را از فتنه وی حفظ کند و هر کس آیه آخر آن «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ ...» را هنگام رفتن به بستر خواب بخواند از بستر او نوری به سوی کعبه می‌درخشد که در کنار آن فرشتگانی از درگاه خدا برایش طلب رحمت می‌کنند تا از خواب برخیزد. اگر در مکه باشد و این آیه را بخواند نوری از بستر او به بیت‌المعمور می‌تابد که در کنار آن فرشتگان برایش طلب رحمت می‌کنند تا از خواب برخیزد.

    سمرةبن‌جندب از آن بزرگوار روایت کرده است که: هر کس ده آیه از سوره کهف از حفظ بخواند فتنه دجال به او زیانی نمی‌رساند و هر کس همۀ سوره را بخواند داخل بهشت می‌شود. و فرمود: آیا سوره‌ای به شما نشان دهم که وقتی نازل شد هفتاد هزار فرشته آن را همراهی کردند و عظمت آنها آسمان‌ها و زمین را فرا گرفته بود؟ گفتند: آری. فرمود: سوره اصحاب کهف است. هر کس در روز جمعه این سوره را بخواند خداوند تا سه روز بعد از روز جمعه دیگر او را می‌آمرزد و به او نوری می‌بخشد که به آسمان می‌رسد و در فتنه دجال از خطر محفوظ است.

    واقدی به اسناد خود از ابوالدرداء از پیامبر گرامی اسلام روایت کرده است که: هر کس ده آیۀ اول سوره کهف را حفظ کند اگر دجال را درک کند ضرری نمی‌بیند. هر کس اواخر سوره کهف را از حفظ کند در روز قیامت نوری با اوست. همچنین از آن بزرگوار روایت شده است که: هر کس سوره کهف را در روز جمعه بخواند تا شش روز از هر فتنه‌ای آسوده است و اگر دجال بیرون آید از شر او محفوظ است.

    عیاشی به اسناد خود از امام صادق علیه‌السلام روایت کرده است که: هر کس سوره کهف را در هر شب جمعه‌ای بخواند شهید از دنیا می‌رود و خداوند او را با شهیدان مبعوث می‌کند و در روز قیامت در موقف شهیدان می‌ایستد[۱۱].

    محل و زمان نزول

    سوره کهف مکی است.

    ابن عباس گوید: تنها آیه: Ra bracket.png وَ اصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ [کهف–28] La bracket.png‎ در داستان عیینة بن حصن فزاری در مدینه نازل شده است[۱۲].

    سوره کهف بعد از سوره غاشیه و در حدود سال‌های هشت تا دوازده بعثت نازل شده است[۱۳].

    ویژگی

    سوره کهف یکی از پنج سوره‌ای است که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است این سوره‌ها عبارتند از سوره فاتحه سوره انعامسوره کهف سوره سبأسوره فاطر که همه آنها جزو سور مکی هستند.

    همچنین این سوره جزو سور مئین (صد آیه‌ای‌ها) است ابن قتیبه می‌گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از سور طوال آمده‌اند علت نام‌گذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه‌های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد[۱۴]. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از سوره بنی إسرائیل کهف سوره مریم سوره طه سوره أنبیاء سوره حج و سوره مؤمنون»[۱۵]. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «سوره توبه سوره نحل سوره هود سوره یوسف کهف سوره بنی اسرائیل سوره انبیاء سوره طه سوره مؤمنونسوره شعراء و سوره صافات» ذکر کرده‌اند[۱۶].

    روایتی است که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید[۱۷].

    بخاری از ابن مسعود روایت کرده که دربارۀ سوره‌های: بنی اسرائیل کهف مریم طه و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌های کهن اول است و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذکر کرد[۱۸].

    این سوره با حمد و ستایش خدا آغاز می‌گردد و با ذکر توحید و ایمان و عمل صالح پایان می‌یابد. و در این سوره از برخی داستان‌های عجیب تاریخ بشر پرده برداشته شده است و آیۀ آخر این سوره ویژگی خاصی دارد که هر کس آن را قبل از خواب با رعایت شرایطی بخواند هر ساعتی که اراده کند از خواب بیدار خواهد شد[۱۹].

    نیمه اوّل قرآن با "فا" کلمۀ «وَ لْیَتَلَطَّفْ» از سوره کهف پایان می‌یابد و از آن پس نیمه دوم قرآن آغاز می‌گردد.

    جستارهای وابسته

    پانویس

    1. ↑ قاموس قرآن ج6 ص154.
    2. ↑ تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.
    3. ↑ همان ص 183.
    4. ↑ همان.
    5. ↑ الموسوعة القرآنیةج 2 ص 62.
    6. ↑ الكشف و البیان ج 6 ص 144.
    7. ↑ همان.
    8. ↑ همان.
    9. ↑ تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.
    10. ↑ تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.
    11. ↑ ترجمه تفسیر مجمع‌البیان ج 15 ص 4-3.
    12. ↑ همان.
    13. ↑ تفسیر أحسن‌الحدیث ج 6 علیه ص 166.
    14. ↑ زاد المسیر فی علم التفسیر ج 4 ص 141.
    15. ↑ دراسة حول القرآن الکریم ص ۳۷
    16. ↑ ]التمهید فی علوم القرآن ج1 ص313.
    17. ↑ جامع البیان فی تفسیر القرآن ج 1 ص 34.
    18. ↑ ترجمه الإتقان فی علوم ج 1 ص 215.
    19. ↑ تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 184.

    منابع

    برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/w/index.php?title=سوره_کهف&oldid=194595»