ذبح در اسلام، آثار و احکام مطابق با مذاهب اسلامی (کتاب)

    از ویکی‌وحدت
    ذبح در اسلام، آثار و احکام مطابق با مذاهب اسلامی
    ذبح در اسلام، آثار و احکام مطابق با مذاهب اسلامی (کتاب).png
    نامذبح در اسلام، آثار و احکام مطابق با مذاهب اسلامی
    پدیدآورانبنیامین شیرخانی
    زبانفارسی
    زبان اصلیفارسی
    سال نشر1397 ش
    ناشرپژوهشگاه مطالعات تقریبی وابسته به مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
    تعداد صفحه438
    موضوع
    شابک7 -277 - 167 - 964 - 978

    ذبح در اسلام، آثار و احکام مطابق با مذاهب اسلامی، کتابی است در خصوص گوشت حلال و ذبح و کشتن حیوان که در تغذیه و در سلامت روح و بدن انسان نقش ویژه‌ای دارد به بحث و گفتگو پرداخته است؛ زیرا مجاز بودن این نوع تصرف در نظام آفرینش است‌. و اگر نتوانیم توجیه عقلانی مقبولی برای آن پیدا کنیم، راهی را باید رفت که خام‌خواران و منع‌کنندگان از کشتن حیوان برای بهره‌برداری انسان می‌روند. آیین بودا گوشت تمامی حیوانات را تحریم کرد و این تفریط، در مقابل افراطی بود که میان ملل وحشی جریان داشت؛ زیرا آنان هر گوشتی را مباح می‌دانستند و می‌خوردند؛ حتی گوشت انسان را. اعراب جاهلی، گوشت چهارپایان، موش و مارمولک را می‌خوردند و به تصریح قرآن‌کریم، گوشت حیواناتی را که بر اثر خفگی، ضربه خوردن، دریده شدن به دست حیوانات دیگر و افتادن از بلندی می‌میردند را مباح می‌دانستند[۱]. از آنجاکه «ذبح شرعی دام و طیور» از موضوعات مهم مورد ابتلای هر روز مسلمانان در مواد مصرفی غذایی است، دانستن احکام فقهی مذاهب اسلامی در کنار فقه امامیه، افزون بر مباحث تقریبی، کاملا ضروری و اساسی به‌نظر می‌رسد.

    معرفی اجمالی

    مسأله «گوشت حلال» از مسائلی است‌ که از یک سو به دلیل نقش ویژه‎ای ‎که در سلامت روح و بدن آدمی دارد، و از سوی دیگر، جایگاه ویژه‎ای ‎که در اقتصاد جامعه اسلامی داراست، از مسائل بسیار مهم جوامع اسلامی در عصر حاضر به شمار می‏‌آید‎.‎ یکی از مسائل مربوط به گوشت حلال و ذبح و کشتن حیوان برای بهره‌برداری در تغذیۀ آدمی، مجاز بودن این نوع تصرف در نظام آفرینش است؛ زیرا در صورتی‌ که نتوان توجیه عقلانی مقبولی برای آن یافت، راهی را باید رفت که خام‏‌خواران و منع‏‌کنندگان از کشتن حیوان برای بهره‏‌برداری انسان می‌روند‎.‎ بدین سبب، قرآن‌کریم با تأکید بر‌ اینکه تنها بخشی از حیوانات با ویژگی خاصی برای تغذیه انسان مناسب‌اند، کشتن حیوان حلال‏‏‌گوشت را با احکام و شرایط بسیار خاص با بردن نام خداوند تجویز می‌کند تا معلوم شود در نظام آفرینش الهی، نام و اذن خداوند است که می‌تواند کشتن حیوان مخصوصِ تغذیه آدمی را برای بهره‌‏برداری غذایی انسان توجیه عقلانی و برهانی کند. و از سوی دیگر، این تنها خداست که عالم به غیب و شهادت است و می‌تواند محدوده حلال و حرام، و مجاز و ممنوع از تصرفات در عالم آفرینش، از جمله بهره‌‏برداری غذایی از حیوانات را معین و مشخص نماید‎.

    فصل‌های بخش اول

    کلیات و مفاهیم ذبح و تذکیه

    • تذکیه[۲] در فقه و احکام آن؛
    • اثر تذکیه؛
    • راه‌های اثبات تذکیه در فقه امامیه؛
    • اقسام تذکیه در فقه اهل‌سنت.

    مفاهیم

    • معنای لغوی ذبح در فقه امامیه؛
    • معنای اصطلاحی ذبح در فقه اهل‌سنت؛
    • معنای لغوی تذکیه؛
    • معنای اصلاحی تذکیه در فقه فریقین.

    فصل‌های بخش دوم

    آثار معنوی و روحی و جسمی ذبح اسلامی

    آثار فردی استفاده از گوشت حلال

    • آثار فردی گوشت بر روح و جسم انسان؛
    • آثار فردی گوشت از دیدگاه قرآن؛
    • آثار فردی گوشت از دیدگاه روایات؛
    • آثار فردی گوشت از دیدگاه دانشمندان؛
    • تاثیرات فردی مصرف گوشت تازه.

    آثار اجتماعی، روانی و اخروی استفاده از گوشت حرام

    • آثار اجتماعی گوشت حرام؛
    • آثار روانی گوشت حرام؛
    • آثار اخروی گوشت حرام.

    آثار وضعی نام خدا در ذبیحه اسلامی

    • در آمد.

    مسلمان بودن ذابح و آثار معنوی ذبیحه او

    فصل‌های بخش سوم

    ذبح و تذکیه در فقه اسلامی

    حیوانات حلال گوشت و حرام گوشت

    • خوراکی‌های حلال و حرام؛
    • حیوانات حلال و حرام گوشت فقه امامیه؛
    • حیوانات حلال و حرام گوشت فقه اهل‌سنت؛
    • بررسی قابلیت تذکیه در حیوانات.

    احکام و شرایط ذابح

    • ذبایح اهل کتاب از دیدگاه فقهای امامیه؛
    • بررسی ذبایح اهل کتاب؛
    • آرای فقهای اهل‌سنت درباره ذابح.

    ذبح، چگونگی و شرایط آن

    • لزوم ذکر نام خداوند؛
    • استقبال ذبیحه؛
    • قطع اوداج اربعه، از زیر برآمدگی گلو؛
    • جنس ابزار ذبح؛
    • استقرار حیات خروج خون و حرکت.

    بررسی ابزار جدید ذبح، اشکال‌ها، پاسخ‌ها و راهکارها

    • نوع کارکرد و عملکرد دستگاه؛
    • ذبح مکانیکی و دستگاه‌های پیشرفته؛
    • بررسی ابزارهای جدید دستگاه‌های ذبح؛
    • اشکال‌ها، پاسخ‌ها و راهکارها.

    فصل‌های بخش چهارم

    صید و شکار

    صید و شکار از دیدگاه فقهای امامیه

    • سگ شکاری؛
    • شکار با سلاح؛
    • صید ماهی.

    صید و شکار از دیدگاه فقهای اهل‌سنت

    • ابزار شکار؛
    • سگ شکاری آموزش دیده؛
    • بررسی و تحلیل.

    فصل‌های بخش پنجم

    ملحقات

    • استفتائات مراجع معظم تقلید در حوزه ذبح اسلامی؛
    • ذبح در ادیان؛
    • پیوست تصاویر؛
    • کتابنامه؛
    • آیات و روایات؛
    • نمایه‌ها.

    جستارهای وابسته

    پانویس

    1. آیه 3 سوره مائده.
    2. تَذکیه، اصطلاحی فقهی، به‌معنای پاک و حلال نمودن حیوان، با کشتن آن به شیوه شرعی است.

    منابع

    ذبح در اسلام، آثار و احکام مطابق با مذاهب اسلامی، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 14 بهمن‌ماه ۱۴۰۳ ش.