۸۵٬۸۳۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'علیه السلام' به 'علیه‌السلام'
جز (جایگزینی متن - 'انسانها' به 'انسانها') |
جز (جایگزینی متن - 'علیه السلام' به 'علیه‌السلام') |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
نذر از نظر [[حضرت مریم]] و [[یهودیان]]، امری مطلوب و معروف بوده و او و سایر یهودیان هم عصر وی به نذر اعتقاد داشته و براساس آن عمل می‌کردند. البته نذری که در آن عصر متداول بود، اشکال گوناگونی داشت که از آن جمله می‌توان به نذر سکوت اشاره کرد<ref>مریم، آیه26</ref>. | نذر از نظر [[حضرت مریم]] و [[یهودیان]]، امری مطلوب و معروف بوده و او و سایر یهودیان هم عصر وی به نذر اعتقاد داشته و براساس آن عمل می‌کردند. البته نذری که در آن عصر متداول بود، اشکال گوناگونی داشت که از آن جمله می‌توان به نذر سکوت اشاره کرد<ref>مریم، آیه26</ref>. | ||
در میان مردم [[جاهلیت]] و پیش از اسلام در جزیره عربی نیز نذر متداول و رایج بود و شاید از همین جا بتوان دریافت که نذر از آیین‌های [[دین حنیف]] ابراهیمی( | در میان مردم [[جاهلیت]] و پیش از اسلام در جزیره عربی نیز نذر متداول و رایج بود و شاید از همین جا بتوان دریافت که نذر از آیین‌های [[دین حنیف]] ابراهیمی(علیه‌السلام) بوده است که در جزیره عربی باقیمانده بود<ref> (بقره، آیه270)</ref>. | ||
توسل جستن برای رفع بلا، دفع مصیبت و جلب منفعت در میان همه اقوام، وجود داشته است و هر کسی می‌کوشید تا فضل و رحمت و محبت الهی را به شکلی به سوی خود و جامعه ای جلب نماید. شاید بتوان گفت که برخی از احکام که [[حضرت یعقوب|حضرت یعقوب( | توسل جستن برای رفع بلا، دفع مصیبت و جلب منفعت در میان همه اقوام، وجود داشته است و هر کسی می‌کوشید تا فضل و رحمت و محبت الهی را به شکلی به سوی خود و جامعه ای جلب نماید. شاید بتوان گفت که برخی از احکام که [[حضرت یعقوب|حضرت یعقوب(علیه‌السلام)]] برای رسیدن به مقاصد برخود واجب یا [[حرام]] کرده بود، از باب نذر بوده باشد. از این رو خداوند در تعرض به [[مسیحیان]] از احکام و قوانین الزامی سخن می‌گوید که مسیحیان به عنوان [[رهبانیت]] برای خود وضع کرده بودند تا با [[توسل]] به این احکام و قوانین در جلب فضل و عنایت الهی بکوشند. | ||
آنان در یک فرآیند، رهبانیتی را پدید آوردند که بیرون از آموزه‌های معتدل وحیانی بود و ریاضت‌ها و سخت‌گیری‌هایی را برخود تحمیل کردند تا بتوانند روحانیت خویش را دو چندان سازند و از دنیا و تعلقات آن بیرون روند. این رهبانیت هر چند که براساس آموزه‌های وحیانی نیست؛ چرا که با فطرت و طبیعت ذاتی انسان در تضاد است، ولی از آن جایی که امری ارادی بود که شخص به اختیار خود انتخاب می‌کرد و انجام می‌داد، مورد تایید قرار می‌گیرد، ولی هرگز به عنوان یک قانون شرعی، تایید و امضا نمی‌شود تا فراگیر و اجباری گردد<ref>حدید، آیه27</ref>. | آنان در یک فرآیند، رهبانیتی را پدید آوردند که بیرون از آموزه‌های معتدل وحیانی بود و ریاضت‌ها و سخت‌گیری‌هایی را برخود تحمیل کردند تا بتوانند روحانیت خویش را دو چندان سازند و از دنیا و تعلقات آن بیرون روند. این رهبانیت هر چند که براساس آموزه‌های وحیانی نیست؛ چرا که با فطرت و طبیعت ذاتی انسان در تضاد است، ولی از آن جایی که امری ارادی بود که شخص به اختیار خود انتخاب می‌کرد و انجام می‌داد، مورد تایید قرار می‌گیرد، ولی هرگز به عنوان یک قانون شرعی، تایید و امضا نمی‌شود تا فراگیر و اجباری گردد<ref>حدید، آیه27</ref>. | ||
البته این کار در شریعت [[یهودی]] پیشینه‌ای تاریخی دارد، چرا که [[قرآن]] از حضرت یعقوب( | البته این کار در شریعت [[یهودی]] پیشینه‌ای تاریخی دارد، چرا که [[قرآن]] از حضرت یعقوب(علیه‌السلام) گزارش می‌کند که آن حضرت(علیه‌السلام) برای خود قوانین سخت گیرانه‌ای وضع کرده بود که بعدها [[بنی اسرائیل]] آن را به عنوان قوانین الهی مورد تاکید قرار دادند؛ این در حالی بود که خداوند آن قوانین را به عنوان قوانین الهی و وحیانی امضا و تایید نکرده بود. همین اتهام زنی بنی اسرائیل و یهود به خداوند درباره این قوانین و احکام سخت گیرانه بود که خداوند را وادار می‌سازد تا از یهود بخواهد مدرکی از [[تورات]] عرضه دارند که خداوند چنین قوانینی را وضع کرده است. خداوند در آیه93 [[سوره آل عمران]] می‌فرماید: «همه خوراکیها بر فرزندان اسرائیل حلال بود، جز آنچه پیش از نزول تورات، اسرائیل (یعقوب) بر خویشتن حرام ساخته بود. بگو: «اگر جز این است و راست می‌گویید، تورات را بیاورید و آن را بخوانید.» | ||
در حقیقت قوانین و مقررات شخصی را که حضرت یعقوب( | در حقیقت قوانین و مقررات شخصی را که حضرت یعقوب(علیه‌السلام) برای خود وضع کرده بود، بعدها یهودیان به عنوان قوانین الهی مطرح می‌کردند و مخالفان با آن را مجازات و تنبیه می‌نمودند. همین شیوه غلط و نادرست یهودیان موجب شد تا خداوند با بیان این که قوانین سخت گیرانه حضرت یعقوب(علیه‌السلام) ارتباطی به وحی و تورات ندارد، از یهودیان بخواهد تا مدارکی از تورات درباره این قوانین و وضع الهی آن ارایه دهند؛ ولی از آن جایی که در تورات این قوانین وجود نداشت، دست به تحریف می‌زنند و خود و دیگران را گمراه می‌کنند تا شیوه باطل خود را به عنوان دین الهی معرفی کنند. این همان بدعت باطلی است که ایشان در پیش گرفتند و امری غیردینی را به دین و خدا نسبت دادند. | ||
بنابراین، این شیوه‌ها را می‌توان بخشی از همان الزامی دانست که در نذر از سوی شخص بر خود تحمیل می‌شود، ولی هرگز این بدان معنا نیست که بر دیگران هم این الزام شود. به هرحال، می‌توان استنباط کرد که انسانها به اشکال مختلفی برای رسیدن به اهداف گوناگون و براساس انگیزه‌های متفاوت، به نذر و مانند آن توسل می‌جسته‌اند. | بنابراین، این شیوه‌ها را می‌توان بخشی از همان الزامی دانست که در نذر از سوی شخص بر خود تحمیل می‌شود، ولی هرگز این بدان معنا نیست که بر دیگران هم این الزام شود. به هرحال، می‌توان استنباط کرد که انسانها به اشکال مختلفی برای رسیدن به اهداف گوناگون و براساس انگیزه‌های متفاوت، به نذر و مانند آن توسل می‌جسته‌اند. | ||
از گزارش‌های قرآنی درباره چرایی نذر کردن به دست می‌آید که مردم برای دست یابی به اهداف گوناگونی نذر می‌کردند و انگیزه‌های چندی، آنان را به این عمل می‌کشاند. از جمله از آیه 26 [[سوره مریم]] می‌توان دریافت که برای رهایی و فرار از تنگناهای اجتماعی از نذر بهره گرفته می‌شده است. همچنین از آیه 7 [[سوره انسان]] این معنا به دست می‌آید که اشخاص برای شفای بیماران و درمان آنان به نذر متوسل می‌شدند. | از گزارش‌های قرآنی درباره چرایی نذر کردن به دست می‌آید که مردم برای دست یابی به اهداف گوناگونی نذر می‌کردند و انگیزه‌های چندی، آنان را به این عمل می‌کشاند. از جمله از آیه 26 [[سوره مریم]] می‌توان دریافت که برای رهایی و فرار از تنگناهای اجتماعی از نذر بهره گرفته می‌شده است. همچنین از آیه 7 [[سوره انسان]] این معنا به دست می‌آید که اشخاص برای شفای بیماران و درمان آنان به نذر متوسل می‌شدند. | ||
در [[روایات]] درباره شان نزول سوره انسان آمده است که امیرمومنان [[علی بن ابی طالب|علی( | در [[روایات]] درباره شان نزول سوره انسان آمده است که امیرمومنان [[علی بن ابی طالب|علی(علیه‌السلام)]] و [[حضرت فاطمه زهرا|فاطمه(سلام الله علیه)]] و [[فضه]] برای شفای بیماری [[حسن]] و [[امام حسین|حسین(علیه‌السلام)]] به پیشنهاد [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] نذر [[روزه]] کردند<ref>تفسیر کبیر، فخر رازی، ج 10، ص 746، مجمع البیان، ج 9 و 10، ص 611؛ انوار التنزیل، بیضاوی، ج 4، ص 674؛ الکشاف، زمخشری، ج 4، ص 670</ref>. | ||
[[امام جعفر صادق|امام صادق( | [[امام جعفر صادق|امام صادق(علیه‌السلام)]] در روایتی که در شان نزول همین آیه «یوفون بالنذر» از آن حضرت صادر شده، فرموده است: هنگامی که [[حسن بن علی|امام حسن(علیه‌السلام)]] و امام حسین(علیه‌السلام) مریض بودند، روزی پیامبر خدا(صلی الله علیه) به ملاقات آنها آمد و به علی(علیه‌السلام) فرمود: خوب است جهت سلامتی فرزندانت نذر نمایی. علی(علیه‌السلام) فرمود: من نذر می‌کنم، چنانچه این دو بهبود یابند، سه روز را به جهت تشکر از خداوند روزه بدارم. سپس فاطمه(سلام الله علیه) و همچنین فضه که کنیز آنها بود، همین نذر را تکرار نمودند و خدای متعال لباس عافیت را به اندام آن دو امام پوشاند و ایشان نیز روزه گرفتند<ref>میزان الحکمه، ج 10، ص 48</ref>. با توجه به این روایت می‌توان دریافت که روزه گرفتن پس از بهبودی بوده است و امام حسن(علیه‌السلام) و امام حسین(علیه‌السلام) نیز روزه گرفتند که داستان اطعام ایشان به فقیر و مسکین و اسیر در سوره انسان بیان شده است. | ||
== تعریف نذر == | == تعریف نذر == | ||
نذر آن است که انسان متعهد شود برای خدا کاری از کارهای خیر را انجام دهد، یا کاری را که ترکش نیکو است، ترک نماید<ref> مکارم شیرازی، ناصر، رسالة توضیح المسائل، ص 445، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب( | نذر آن است که انسان متعهد شود برای خدا کاری از کارهای خیر را انجام دهد، یا کاری را که ترکش نیکو است، ترک نماید<ref> مکارم شیرازی، ناصر، رسالة توضیح المسائل، ص 445، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب(علیه‌السلام)، قم، چاپ دوم، 1424ق.</ref>. | ||
== اقسام نذر == | == اقسام نذر == | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
# اختیار | # اختیار | ||
# قصد | # قصد | ||
# انتفاء حجر در متعلق نذر<ref>امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج 2، ص 117، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم، چاپ اول، بی‌تا؛ گلپایگانى، صافی، لطف الله، هدایة العباد، ج 2، ص 247، دار القرآن الکریم، قم، چاپ اول، 1416 ق؛ خراسانى، وحید، حسین، منهاج الصالحین، ج 3، ص 361، مدرسه امام باقر( | # انتفاء حجر در متعلق نذر<ref>امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج 2، ص 117، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم، چاپ اول، بی‌تا؛ گلپایگانى، صافی، لطف الله، هدایة العباد، ج 2، ص 247، دار القرآن الکریم، قم، چاپ اول، 1416 ق؛ خراسانى، وحید، حسین، منهاج الصالحین، ج 3، ص 361، مدرسه امام باقر(علیه‌السلام)، قم، چاپ پنجم، 1428 ق.</ref>. | ||
برخی از [[فقها]]، [[اسلام]] و حریت<ref> برده و کنیز نباشد.</ref> را نیز از شرایط نذر کننده قرار داده‌اند<ref>عاملى، شهید ثانى، زین الدین بن على، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، شارح: کلانتر، سید محمد، ج 3، ص 35، کتابفروشى داورى، قم، چاپ اول، 1410 ق. </ref>. | برخی از [[فقها]]، [[اسلام]] و حریت<ref> برده و کنیز نباشد.</ref> را نیز از شرایط نذر کننده قرار داده‌اند<ref>عاملى، شهید ثانى، زین الدین بن على، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، شارح: کلانتر، سید محمد، ج 3، ص 35، کتابفروشى داورى، قم، چاپ اول، 1410 ق. </ref>. | ||