کاربر:Saeedi/صفحه تمرین

سید ساجد علی نقوی
نام کاملسید ساجد علی نقوی
نام‌های دیگرقائد ملت جعفریه پاکستان
اطلاعات شخصی
محل تولدپاکستان
دیناسلام، شیعه
استادان
شاگردان
  • سید افتخار نقوی
  • غلام رسول عرفانی
آثار
  • ترجمه کتاب لمحه دستور الجمهوریه الاسلامیه
فعالیت‌هاموسسه هیات علمای امامیه
وبگاهjafariapress.com

سید ساجد علی نقوی رهبر کنونی شیعیان پاکستان و نماینده ولی فقیه و عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت(ع) می باشد. وی یکی از منادیان وحدت اسلامی در جهان اسلام و پاکستان شناخته می شود و نام وی در فهرست ۵۰۰ شخصیت تأثیرگذار مسلمان دنیا قرار دارد. وی دانش آموخته حوزه های علمیه قم و نجف است. و از این دو حوزه کسب فیض نموده است. سید ساجد علی نقوی بعد از شهادت سید عارف حسین الحسینی رهبری شیعیان این کشور را به دست گرفت. وی در زمینه های آموزشی،‌ فرهنگی،‌ اجتماعی و سیاسی فعالیت های زیادی داشته است. سید ساجد علی نقوی توانسته است که نهادهای زیادی برای ایجاد وحدت بین مسلمانان به ویژه بین مسلمانان پاکستان به وجود بیاورد.

زندگی نامه

سید ساجد علی نقوی در یکم ژوئن سال ۱۹۴۰میلادی در ملهو والی از توابع اَتَک ایالت پنجاب پاکستان به دنیا آمد.[۱] نام وی در فهرست ۵۰۰ شخصیت تأثیرگذار مسلمان دنیا قرار دارد.[۲]

تحصیلات

تحصیلات دینی را در مولتان،‌ در مدرسه مخزن العلوم جعفریه شروع کرد.[۳] دروس نظامیه را نیز در همین مکان به پایان رسانید.[۴] از استادان وی،‌ مولانا سید گلاب شاه و مولانا محمد حسین قابل ذکر هستند.[۵] سید ساجد علی نقوی در سال ۱۹۵۸تا ۱۹۷۰میلادی در همین مدرسه به تدریس علوم اهل بیت(ع) مشغول بود.[۶] وی در سال 1970م برای ادامه تحصیلات بیشتر، به نجف اشرف عزیمت کرد و تا 1975م به تحصیل علم پرداخت. استادان او از این قرار بوده اند: ۱-حجۀ الاسلام مدرس افغانی ۲-آیه الله شیخ جواد تبریزی ۳-آیۀ الله سید محمد باقر صدر ۴- آیۀ الله ابو القاسم خویی ۵- امام خمینی(رح).[۷] هنگامی که حزب بعث عراق علمای شیعه را از عراق خارج کرد، وی در سال ۱۹۷۵م به قم آمد و در درس خارج آیۀ الله العظمی سید محمد رضا گلپایگانی شرکت کرد و پس از اتمام تحصیلاتش، در قم و نجف به کار تدریس مشغول شد، مولانا سید افتخار حسین نقوی و مولانا غلام رسول عرفانی از شاگردان او بوده اند.[۸] در سال 1978م به روالپندی بازگشت و در مدرسه آیۀ الله حکیم، مدرس اعلا شد و از زمان وردوش، این مدرسه رونق و جان تازه ای گرفت. او مؤسسۀ» هیأت علمای امامیه« را بینان نهاد و همین هیأت، در سال ۱۹۸۰م در اسلام آباد گردهمایی شیعه را تشکیل داد و بدین وسیله بینش و احساس سیاسی شیعیان را بالا برد.[۹] سید ساجد علی علاوه بر فعالیت در عرصه سیاست و اجتماع، در زمینه پژوهش و تحقیق فعال می باشد بخاطر همین انگیزه و علاقه به تحقیق بود باوجود دلمشولی ها کتاب » لمحۀ فقیه عن دستور الجهموریه الاسلامیه« نوشتۀ امام باقر الصدر الشهید رحمۀ الله علیه را ترجمه کرد که از طرف دفتر تبلیغات اسلام آباد، به چاپ رسید.[۱۰]

دوران رهبری شیعیان پاکستان

شیعیان پاکستان دوره های مختلفی را پشت سر گذاشتند و رهبری سید ساجد علی نقوی از سال 1367 تا 1384 ش‌/ ۱۹۸۸ـ۲۰۰۵ شروع می شود. این‌ دوره‌ با رهبری‌ سید ساجد علی‌ نقوی‌ (معاون‌ اول‌ و مشاور سیاسی‌ شهید سید عارف‌ حسین‌الحسینی‌) در ۱۳ شهریور ۱۳۶۷/ ۴سپتامبر ۱۹۸۸ آغاز شد.[۱۱]

تفاوت‌ اساسی‌ دوره سوم‌ با دوره دوم‌، در رویكرد كلان‌ نهضت‌ جعفریه‌ نسبت‌ به‌ مسائل‌ كشور بود. دوره دوم‌ دوره آرمان‌گرایی‌ بود كه‌ رهبر نهضت‌ به‌ مبارزه انقلابی‌ با نفوذ آمریكا و استبداد داخلی‌ می‌پرداخت‌ و برای‌ برقراری‌ حكومت‌ اسلامی‌ در پاكستان‌ تلاش‌ می‌كرد.[۱۲]

اما در دوره سوم‌ در این‌ رویكرد تجدی نظر شد و نهضت‌ راهبردی‌ واقع‌گرایانه‌ و تا حدودی‌ عمل‌گرایانه‌ را در پیش‌ گرفت‌. ساجدعلی‌ نقوی‌ برای‌ فرونشاندن‌ درگیری های‌ فرقه‌ای‌، اقداماتی‌ انجام داد و كوشید مناسبات‌ سازمان‌یافته‌ای‌ با احزاب‌ اسلامی‌ اهل‌ سنّت‌، مانند جماعت‌ اسلامی‌، جمعیت‌ العلمای‌ پاكستان‌ و جمعیت‌ اهل‌ حدیث‌ برقرار كند. وزیر مذهبی‌ فدرال‌، عبدالستار نیازی‌، برای‌ وحدت‌ گروههای‌ شیعه‌ و اهل‌ سنّتِ دِیوبندی‌، بَریلَوی‌ و اهل‌حدیث‌، كمیته اتحاد بین‌المسلمین‌ را، با عضویت‌ سی‌ تن‌ از علمای‌ مذاهب‌ اسلامی‌، تشكیل‌ داد كه‌ آنان‌ در مهر ۱۳۷۰/ سپتامبر ۱۹۹۴، مجموعه‌ای‌ را با عنوان‌ «ضابطه اخلاق‌» تدوین‌ و تصویب‌ كردند و سران‌ نهضت‌ نیز آن‌ را امضا نمودند.[۱۳] در ضابطه اخلاق‌، فرقه‌گرایی‌ در كشور محكوم‌ و پیروی‌ از شیوه‌هایی‌ برای‌ حل‌ مناقشات‌ به‌ گروهها توصیه‌ شده‌ است‌.[۱۴]

نهضت‌ در اواخر ۱۳۷۳ ش‌/ اوایل‌ ۱۹۹۵ گام‌ دیگری‌ برای‌ وحدت‌ میان‌ مذاهب‌ اسلامی‌ برداشت‌ كه‌ به‌ تشكیل‌ «ملی‌ یكجهتی‌ كونسل‌» (شورای‌ همبستگی‌ ملی‌) در ۴ فروردین‌/ ۲۴مارس‌ همان‌ سال‌، انجامید. در این‌ شورا، گروههای‌ اسلامی‌ نهضت‌ جعفریه‌، جماعت‌ اسلامی‌، جمعیت‌ العلمای‌ اسلام‌ گروه‌ فضل‌الرحمان‌ و سمیع‌الحق‌، جمعیت‌ العلمای‌ پاكستان‌، گروه‌ نیازی‌، تحریك‌ منهاج‌القرآن‌ و جمعیت‌ اهل‌ حدیث‌ شركت‌ داشتند.[۱۵] هدف‌ از تشكیل‌ این‌ اتحاد، پایان‌ دادن‌ به‌ درگیریهای‌ مذهبی‌ و منزوی‌ كردن‌ سپاه‌ صحابه‌ و فشار آوردن‌ به‌ آن‌ گروه‌ برای‌ توقف‌ عملیات‌ خشونت‌بار آن‌ بود؛ اما، این‌ اتحاد نتوانست‌ به‌ درگیریهای‌ فرقه‌ای‌ پایان‌ دهد. در ۶ تیر ۱۳۸۰/ ۲۷ ژوئن‌ ۲۰۰۱، شش‌ حزب‌ اسلامی‌، با عنوان‌ مجلس‌ متحده عمل‌، در اسلام‌آباد متحد شدند. هدف‌ از این‌ اتحاد، برقراری‌ نظام‌ جمهوری‌ واقعی‌ اسلامی‌ اعلام‌ شده‌ بود.[۱۶]

فعالیت های آموزشی و رفاهی

فعالیتهای‌ عمده نهضت‌ جعفری‌ در دوران رهبری سید ساجد علی نقوی در دهه ۱۳۷۰ ش‌/۱۹۹۰ عمدتاً در دو بخش‌ متمركز شده‌ بود:

اول‌، فعالیتهای‌ آموزشی‌ و رفاهی‌، كه‌ در این‌ زمینه‌ سه‌ نهاد فرعی‌ تأسیس‌ شد:

  • اسلامك‌ ایمپلایز (سازمان‌ شاغلان‌ اسلامی‌)، متشكل‌ از متخصصان‌ و كارشناسان‌ تمام‌ رشته‌ها و شعبه‌ها مانند شعبه استادان‌، شعبه نوجوانان‌، شعبه دانشجویان‌ و شعبه پزشكان‌. هدف‌ این‌ سازمان‌ آموزش‌ افراد برای‌ كاریابی‌، ایجاد اشتغال‌ و مبارزه‌ با فقر و بیكاری‌ بود.[۱۷]
  • جعفریه‌ ترست‌ (بنیاد جعفری‌)، كه‌ در ۱۳۶۹ش‌/۱۹۹۰ با اهداف‌ آموزشی‌، تبلیغی‌ و رفاهی‌ تشكیل‌ شد. این‌ مؤسسه‌ در زمینه آموزش‌، از دوازده‌ مدرسه جدید حمایت‌ مالی‌ كرد و در زمینه امور رفاهی‌، ۹۵ طرح‌ كوچك‌ پل‌سازی‌، سدسازی‌، انحراف‌ آب‌، كانال‌كشی‌، حفر چاه‌، لوله‌كشی‌، جاده‌سازی‌ و مانند آن‌ را به‌ انجام‌ رساند.[۱۸]
  • پاكستان‌ ایجوكیشنل‌ كونسل‌ (شورای‌ آموزشی‌ پاكستان‌). این‌ نهاد با هدف‌ توسعه آموزش‌ و رشد مهارتهای‌ جدید در میان‌ شیعیان‌، به‌ ویژه‌ در مناطق‌ محروم‌، در ۱۱ خرداد ۱۳۷۵/ اول‌ ژوئن‌ ۱۹۹۶در اسلام‌آباد تشكیل‌ شد و ۲۶ باب‌ مدرسه‌ و مركز آموزشی‌ را در پنجاب‌، بلتستان‌، سرحد، گِلگِت‌ و كویته‌ تحت‌ پوشش‌ قرار داد.[۱۹]

فعالیت های سیاسی و حقوقی

دوم‌، فعالیتهای‌ سیاسی‌ ـ حقوقی‌ با هدف‌ فرونشاندن‌ درگیریها و التهابات‌ فرقه‌ای‌. در دهه ۱۳۷۰ش‌/ ۱۹۹۹و نیمه اول‌ دهه ۱۳۸۰ش‌/۲۰۰۰، عملیات‌ خشونت‌بار و فرقه‌ای‌ سپاه‌ صحابه‌ و «لشكر جَنگوی‌» افزایش‌ بسیار یافت‌. در دهه ۱۳۶۰ ش‌/۱۹۸۰ بسیاری‌ از افراد وابسته‌ به‌ «نهضت‌ اجرای‌ فقه‌ جعفری‌» مورد حملات‌ فرقه‌گرایانه‌ قرار می‌گرفتند، اما از اوایل‌ دهه ۱۳۷۰ ش‌/۱۹۹۰به‌ بعد، همه شیعیان‌ به‌ گونه‌ای‌ هدف‌ حملات‌ سپاه‌ صحابه‌ و لشكر جنگوی‌ شدند. بیشترین‌ حملات‌، در این‌ مقطع‌، به‌ تجمعات‌ و مراسم‌ عبادی‌، مانند نمازهای‌ جماعت‌ و جمعه‌ و عزاداریها، می‌شد كه‌ تلفات‌ زیادی‌ نیز به‌ همراه‌ داشت‌.[۲۰]

نقش سید ساجد علی نقوی در ایجاد وحدت میان مسلمانان پاکستان

اعظم‌ طارق‌، سركرده سپاه‌ صحابه‌ كه‌ در انتخابات‌ ۱۳۷۰ ش‌/ ۱۹۹۰ به‌ نمایندگی‌ مجلس‌ پاكستان‌ برگزیده‌ شده‌ بود، لایحه «ناموس‌ صحابه‌» را، با جمع‌آوری‌ امضای‌ چهل‌ نماینده‌، در ۱۳۷۲ ش‌/۱۹۹۳ به‌ مجلس‌ داد كه‌ مُفاد آن‌ لزوم‌ حفظ‌ احترام‌ صحابه‌ و مرتد دانستن‌ مخالفان‌ صحابه‌ بود.[۲۱] همچنین‌ «لایحه شریعت‌»، كه‌ از زمان‌ ضیاءالحق‌ به‌ بعد یكی‌ از موضوعات‌ مهم‌ مباحث‌ مجلس‌ قانونگذاری‌ پاكستان‌ بود، از نظر نهضت‌ جعفریه‌ نیاز به‌ اصلاح‌ داشت‌. نهضت‌ جعفریه‌ توانست‌، با رایزنی‌، از تصویب‌ لوایح‌ ضدشیعی‌ در مجلس‌ و دولت‌ جلوگیری‌ كند.[۲۲]

با ادامه تنشهای‌ فرقه‌ای‌ قومی‌ و سیاسی‌ در پاكستان‌، اوضاع‌ اجتماعی‌ و سیاسی‌ در سالهای‌ آخر دهه ۱۳۷۰ ش‌/ ۱۹۹۰به‌ شدت‌ بحرانی‌ شده‌ بود كه‌ به‌ كودتای‌ ژنرال‌ پرویز مُشرّف‌ در ۲ مهر ۱۳۷۸/ ۱۲ اكتبر ۱۹۹۹ و سقوط‌ دولت‌ نواز شریف‌ انجامید. وی‌ مبارزه‌ با فرقه‌گرایی‌ را یكی‌ از برنامه‌های‌ اصلی‌ خود می‌دانست‌. حادثه ۲۰ شهریور ۱۳۸۰/ ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در آمریكا و اقدام‌ آمریكا و جامعه جهانی‌ برای‌ مبارزه‌ با تروریسم‌، رئیس‌جمهور پاكستان‌ را به‌ برخوردهای‌ شدیدتری‌ با احزاب‌ تندرو اسلامی‌ در این‌ كشور واداشت‌؛ از این‌رو، دولت‌ مشرّف‌ سپاه‌ صحابه‌ و جیش‌ محمد را غیرقانونی‌ اعلام‌ كرد و در ۲۲ دی‌ ۱۳۸۰/ ۱۲ ژانویه ۲۰۰۲ نهضت‌ جعفریه‌ را نیز در ردیف‌ آنها قرار داد و فعالیت‌ آن‌ ممنوع‌ شد.[۲۳]

پس‌ از آن‌، نهضت‌ نام‌ خود را به‌ «اسلامی‌ تحریك‌» (جنبش‌ اسلامی‌) تغییر داد و بلافاصله‌ فعالیت‌ خود را تحت‌ نام‌ جدید آغاز كرد؛ اما، دولت‌ در ۲۴ آبان‌ ۱۳۸۲/ ۱۵ نوامبر ۲۰۰۳ «تحریك‌ اسلامی‌» و هر نوع‌ فعالیت‌ رهبران‌ آن‌ را با هر عنوان‌ دیگری‌، غیرقانونی‌ خواند. از آن‌ تاریخ‌ تا شهریور ۱۳۸۴/ سپتامبر ۲۰۰۵ دولت‌ دفاتر نهضت‌ را مُهر و موم‌ كرده‌ و از اجتماعات‌ آن‌ جلوگیری‌ نموده‌ است‌. این‌ تصمیم‌ دولت‌ صدمات‌ شدیدی‌ بر تشكیلات‌ نهضت‌ وارد كرد و بسیاری‌ از فعالان‌ نهضت‌ را عملاً منزوی‌ نمود. ساجد علی‌ نقوی‌ ناگزیر شد فعالیتهای‌ سیاسی‌اش‌ را از طریق‌ «مجلس‌ متحده‌ عمل‌»، كه‌ «نهضت‌» یكی‌ از اعضای‌ آن‌ است‌، تداوم‌ بخشد و ارتباطات‌ مردمی‌ را نیز از طریق‌ برگزاری‌ عزاداریها یا شركت‌ در آنها و برنامه‌های‌ مذهبی‌ ادامه‌ دهد و دیدگاهها و مواضع‌ خود را بازگوی‌ نماید.[۲۴]

هم‌زمان‌ با ممنوع‌ شدن‌ فعالیتهای‌ جنبش‌ اسلامی‌، ساجدعلی‌ نقوی‌ نیز، به‌ اتهام‌ دخالت‌ در قتل‌ اعظم‌ طارق‌، سرپرست‌ سپاه‌ صحابه‌، دستگیر شد. دستگیری‌ وی‌ اعتراضهای‌ جمعی شیعیان‌ را در پی‌ داشت‌ و بزرگان‌ و علمای‌ برجسته شیعه‌، برای‌ حل‌ مسئله‌ و اقدامهای‌ بعدی‌، كمیته‌ای‌ تشكیل‌ دادند. وی‌ سرانجام‌، پس‌ از چهار ماه‌، در ۲۳ اسفند ۱۳۸۲/ ۱۴ مارس‌ ۲۰۰۴آزاد شد.[۲۵]

از ۱۳۸۴ ش‌/ ۲۰۰۵ نهضت‌ از مجاری‌ قانونی‌ می‌كوشد تا مجوز فعالیت‌ خود را دو باره‌ به‌ دست‌ آورد. در اوضاع‌ كنونی‌، مهم‌ترین‌ اهداف‌ و خواستهای‌ آن‌ از دولت‌ عبارت‌اند از: برداشتن‌ ممنوعیت‌ فعالیتهای‌ آن‌؛ تأمین‌ حقوق‌ اجتماعی‌ و مذهبی‌ شیعیان‌؛ مشاركت‌ متناسب‌ با جمعیت‌ شیعیان‌ در ادارات‌ و نهادهای‌ دولتی‌، به‌ ویژه‌ نهادهای‌ دینی‌، مانند شورای‌ عقاید اسلامی‌، «وفاقی‌ شریعت‌ كورت‌»، «دادگاه‌ شرعی‌ كل‌ كشور»، «وزارت‌ امور مذهبی‌»، «اداره تحقیقات‌ اسلامی‌»؛ و آزادی‌ در برگزاری‌ مراسم‌ عزاداری‌.[۲۶].

نهضت‌ جعفریه‌ تقریباً از ۱۳ ش‌/۱۹۸۴ به‌ حضور در فعالیتهای‌ سیاسی‌ و انتخاباتی‌ توجه‌ نشان‌ داده‌ است‌. سیاست‌ نهضت‌ در آغاز، ائتلاف‌ با احزاب‌ دیگر یا حمایت‌ از نامزدهای‌ احزاب‌ دیگر بود. [۲۷]

اما، در انتخابات‌ ۱۳۷۷ ش‌/۱۹۹۸، به‌ عنوان‌ حزب‌ مستقل‌ وارد مبارزه انتخاباتی‌ گردید، گرچه‌ نتوانست‌ نماینده‌ای‌ به‌ مجلس‌ بفرستد.[۲۸] نهضت‌ تنها در دو انتخابات‌ ۱۳۷۳ ش‌/ ۱۹۹۴ و ۱۳۷۶ ش‌/ ۱۹۹۷ موفقیتهای‌ ملموسی‌ به‌ دست‌ آورد. در انتخابات‌ ۱۳۷۳/ اكتبر ۱۹۹۷، در مناطق‌ شمالی‌ توانست‌ هشت‌ كرسی‌ از ۲۴ كرسی‌ «ناردرن‌ ایریاز كونسل‌» (شورای‌ مناطق‌ شمال‌) را از آنِ خود كند.[۲۹] در انتخابات‌ ۱۳۷۶ ش‌/۱۹۹۷، به‌ ائتلاف‌ مسلم‌ لیگ‌ پیوست‌ و با حمایت‌ از نواز شریف‌، توانست‌ سیدجواد هادی‌، از روحانیان‌ پاكستان‌، را به‌ مجلس‌ سنا و افرادی‌ را نیز به‌ مجلس‌ شورا بفرستد.[۳۰]

مناسبات‌ نهضت‌ جعفری‌ با دولت‌، بنا بر اوضاع‌ سیاسی‌، فراز و نشیبهایی‌ داشته‌ است‌. نهضت‌ تاكنون‌ بیشتر در جبهه مخالفان‌ دولت‌ قرار داشته‌، چنانكه‌ عضو ائتلاف‌ «مجلس‌ متحده عمل‌» است‌ كه‌ نیرومندترین‌ دسته‌بندی‌ مخالف‌ دولت‌ را در مجلس‌ تشكیل‌ می‌دهد. نهضت‌ همچنین‌ روابط‌ خوبی‌ با جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌، حوزه علمیه قم و مراجع‌ تقلید در قم‌ و نجف‌ اشرف‌ دارد. رابطه دوستانه‌ با جنبشهای‌ اسلامی‌ در كشورهای‌ دیگر و حمایت‌ از انتفاضه فلسطین‌ و برگزاری‌ راهپیمایی‌ در روز قدس‌ (آخرین‌ جمعه ماه‌ رمضان‌ هر سال‌) از دیگر اقدامات‌ نهضت‌ است‌.[۳۱]

پانویس

  1. نقوی، تذکره علمای،‌۱۳۷۰ش، ص۸۴.
  2. مولانا طارق جمیل، سایت
  3. نقوی، تذکره علمای،‌۱۳۷۰ش، ص۸۴.
  4. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۲۶۱.
  5. نقوی، تذکره علمای،‌۱۳۷۰ش، ص۸۵.
  6. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۲۶۱.
  7. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۲۶۱.
  8. نقوی، تذکره علمای،‌۱۳۷۰ش، ص۸۶.
  9. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۲۶۲.
  10. نقوی، تذکره علمای،‌۱۳۷۰ش، ص۸۶.
  11. عارفی،‌ جنبش‌ اسلامی‌ پاكستان‌، ۱۳۸۲ش، ص‌ ۱۵۰.
  12. عارفی،‌ جنبش‌ اسلامی‌ پاكستان‌، ۱۳۸۲ش، ص‌ ۱۴۳، ۱۶۰.
  13. جوادی‌، تحقیقی‌ دستاویز، ۱۹۹۷م، ص‌ ۲۴.
  14. گهلوی،‌ قومی تحریک اور قیادت کا کردار،‌۲۰۱۹م،‌ ص۱۲۰.
  15. تحریك‌ جعفریه‌ پاكستان‌، ۱۹۹۵، ص‌ ۱۳-۱۵.
  16. متحده‌ مجلس‌ عمل‌ پاكستان‌، ص‌ ۲-۳.
  17. تحریك‌ جعفریه‌ پاكستان‌، ۱۹۹۹م، ص‌۱۱.
  18. جعفریه‌ ترست‌، ص۷.
  19. پاكستان‌ ایجوكیشنل‌ كونسل‌، ص‌ ۲ـ۳؛ تحریك‌ جعفریه‌ پاكستان‌، ۱۹۹۹، ص‌ ۱۰-۱۱.
  20. گهلو،‌قومی تحریک اور قیادت کا کردار، ۲۰۱۹م، ص۱۲۳.
  21. عارفی‌، شیعیان پاکستان،‌ ۱۳۸۵ش، ص‌ ۱۳۸.
  22. نقوی‌، شیعیان‌ و چالش‌های‌ پیش‌رو، ۱۳۸۴ش، ص‌ ۲۲۱.
  23. تحریك‌ جعفریه‌ پاكستان‌، ۲۰۰۲، ص‌ ۱ـ۳.
  24. نقوی‌، شیعیان‌ و چالش‌های‌ پیش‌رو، ۱۳۸۳ش، ص‌ ۲۲۰.
  25. گهلو، قومی تحریک اور قیادت کا کردار، ۲۰۱۹م، ص۱۲۳.
  26. نقوی‌، شیعیان‌ و چالش‌های‌ پیش‌رو، ۱۳۸۳ش، ص‌ ۱۱۶-۱۱۸.
  27. حسینی‌، میثاق‌ خون، لاهور ۱۹۹۷، ص‌ ۷۰.
  28. تحریك‌ جعفریه‌ پاكستان‌، ۱۹۹، ص‌ ۷.
  29. حسین‌آبادی‌، تاریخ بلتستان، ۲۰۰۴م، ص‌ ۳۱۲.
  30. تحریك‌ جعفریه‌ پاكستان‌، ۱۹۹۹، ص‌ ۱۰.
  31. گهلو، قومی تحریک اور قیادت کا کردار، ۲۰۱۹م، ص۲۱۱.

منابع

  • سعیدی،‌ فرمان علی،‌تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی در پاکستان،‌ قم، جامعه المصطفی العالمیه،‌۱۳۹۹ش.
  • نقوی،‌سید عارف حسین،‌تذکره علمای امامیه پاکستان،‌ترجمه محمد هاشم،‌ مشهد،‌ پژوهش های اسلامی،‌آستان قدس رضوی،‌ ۱۳۷۰ش. اسلامی‌ *تحریك‌ پاكستان‌، دستور اسلامی‌ تحریك‌ پاكستان، راولپندی‌ ۲۰۰۲م.
  • پاكستان‌ ایجوكیشنل‌ كونسل‌، پاكستان‌ ایجوكیشنل‌ كونسل‌ ایك‌ نظرمین‌، راولپندی‌، بی‌تا ؛ تحریك‌ جعفریه‌ پاكستان‌، تحریك‌ جعفریه‌ پاكستان‌ پرپابندی‌: حقائق‌ كی‌ آئینه‌ مین، راولپندی‌،‌۲۰۰۲م.
  • جوادی‌، ملك‌ آفتاب‌ حسین‌ ، تحقیقی‌ دستاویز، راولپندی‌.
  • چراغ‌، محمدعلی‌، تاریخ‌ پاكستان، لاهور، ۱۹۹۰م.
  • حسین‌آبادی‌، محمدیوسف‌، تاریخ‌ بلتستان‌، سكردو ۲۰۰۳م.
  • حسینی‌،‌عارف‌ حسین‌ ، میثاق‌ خون، لاهور ۱۹۹۷م.
  • زندگی‌نامه علامه‌ شهید عارف‌ حسین‌الحسینی‌ از ولادت‌ تا شهادت‌ ، تهیه‌كننده‌: مؤسسه شهید الحسینی‌، قم‌: نشر شاهد.
  • عارفی‌، محمداكرم‌ ، جنبش‌ اسلامی‌ پاكستان‌: بررسی‌ عوامل‌ ناكامی‌ در ایجاد نظام‌ اسلامی، قم‌ ۱۳۸۲ ش‌.
  • فهیم‌ عباس‌، كربلا معلاسی‌ كربلا كوئنـه‌ تك‌: تاریخ‌ شهدائی‌ جعفریه‌ بلوچستان، كویته‌ ۲۰۰۴م.
  • متحده‌ مجلس‌ عمل‌ پاكستان‌، دستور و منشور متحده‌ مجلس‌ عمل‌ پاكستان‌، فیصل‌آباد: متحده‌ مجلس‌ عمل‌ پاكستان‌، [ بی‌تا. ]؛
  • النصره ، ش‌ 12 مارس‌ ـ مه‌ ۱۹۸۸م.
  • نقوی‌، ساجدعلی‌، «شیعیان‌ و چالش‌های‌ پیش‌رو: وضعیت‌ سیاسی‌، اقتصادی‌ و فرهنگی‌ شیعیان‌ در پاكستان‌»، فصلنامه تخصصی‌ شیعه‌شناسی‌، سال‌ سوم، ش‌ ۱۰ (تابستان‌ ۱۳۸۴).
  • گهلو،‌ امداد علی، قومی تحریک اور قیادت کا کردار،‌ اسلام آباد، عاشقانِ ملت قائد جعفریه پاکستان،‌ چاپ دوم،‌ ۲۰۱۹م. ************************************************************************************************************************* ************************************************************************************************************************* ************************************************************************************************************************

{{جعبه اطلاعات شخصیت | عنوان = مولانا طارق جمیل | تصویر = | نام = طارق جمیل | نام‌های دیگر = | سال تولد =۲۳ ژوئن ۱۹۵۳ | محل تولد = فیصل آباد پاکستان | سال درگذشت = | تاریخ درگذشت = | محل درگذشت =

| استادان =

  • [[مولانا میان الله بخش]]

| شاگردان = | دین = اسلام | مذهب = حنفی

| آثار =

مولانا طارق جمیل در شهر فیصل آباد ایالت پنجاب در یک خانواده مذهبی به دنیا آمد. طارق جمیل در حال حاضر یکی از عالمان برجسته اهل سنت پاکستان به حساب می آید و رهبری بریلوی ها را بدست گرفته است.طارق جمیل علاوه بر در میان اهل سنت، بین شیعیان هم جایگاه خاصی دارد چون وی ضد تکفیر و منادی وحدت بین مسلمانان هست. در حال حاضر در فضای مجازی از جمله در یوتوپ بیش از بیست میلیون طرفدار و بیننده دارد. علاوه برآن یک حوزه علمیه بزرگ دارد که اکثر طلبه های آن،غیر پاکستانی هستند. جناب طارق جمیل با شخصیت ها و افراد برجسته کشورهای اسلامی در ارتباط هستند. طارق جمیل با شخصیت ها و افراد برجسته کشورهای اسلامی در ارتباط هستند. طارق جمیل کتاب های زیادی نوشته است.علاوه برآن مجموعه سخنرانیهای وی به صورت کتاب به چاپ رسیده است. یکی از کتابهای مهم طارق جمیل کتاب " گلدسته اهل بیت علیهم السلام" است در این کتاب طارق بحث های مهمی را بیان نموده است. در این کتاب "حدیث کساء" را برای اثبات جایگاه اهل بیت(ع) بیان نموده است.طارق جمیل، یکی از ۵۰۰ مسلمان تأثیرگذار جهان انتخاب شده‌است.

زندگی نامه

انیس آباد روستایی در نزدیکی شهر" تالامبا" در میان" چانو" است و والدین مولانا طارق جمیل در اینجا زندگی می کردند. مولانا طارق جمیل در ۲۳ ژوئن ۱۹۵۳ در همین روستا به دنیا آمد.[۱] تاریخ هجری قمری ۱۲ ربیع الاول بوده است پدرش مولانا میان الله بخش (مرحوم) از خورندگان و ارجمند منطقه خود بود. روحیه از ابتدا مذهبی بود مولانا عبیدالله انور فرزند مولانا احمد علی لاهوری (رض) بیعت کرده بود و در کودکی مولانا طارق جمیل نیز به خدمت او در آمد.ویکی از بزرگان جماعت تبلیغ پاکستان میباشد.[۲]

مراحل آموزشی

مولانا طبق معمول در مدرسه درس خواند و پس از طی مراحل تحصیلی به دانشکده رسید و از هوش و نبوغ مولانا می توان استنباط کرد که دوران تحصیلی او در مدرسه و دانشگاه باید عالی بوده باشد و زندگی آغاز شد که به برکت آن است. اکنون از شهرت بین المللی برخوردار است و شهرت دنیوی واقعیت چندانی ندارد، در واقع خیر و تقوی است که مولانا بیش از شهرت دنیوی دارد.[۳] طارق جمیل به خاطر سبک خود شناخته شده است. وی با جماعت تبلیغی به شش قاره جهان سفر کرده است. اظهارات او توسط پیروانش در سایت های مختلف اینترنتی منتشر شده است. اکثر مردم به شدت به سخنان او گوش می دهند و با الهام از اخلاق او، بسیاری از شخصیت های مشهور وارد عرصه اسلام شدند. او از مخالفان سر سخت فرقه گرایی است. مردم باهم اختلاف دارند، این به معنای کشتن یک دیگر نیست، اسلام چنین چیز هایی را جایز نمی داند.[۴]

محبوبیت عمومی

حاصل این کار سخت بود که مولانا هزاران فرسنگ جلوتر از همه رفقا و همکلاسی هایش رفت.[۵] الآن وضعیت این است که در شهری که بیانیه مولانا بیان می شود، یک شب اجتماع ده تا بیست هزار نفری جمع میشود، هر چند تبلیغ نشده باشد.[۶] با این حال، نه تبلیغاتی است و نه علامتی. روزی در مسجد ابدالی مرکز ملتان بیانیه ای از مولانا بود صحن مسجد کاملاً پر شده بود.[۷] مردم برداشت بام وضو خانه نیز بالا می رفتند. مولانا نیز آنچه را که از قلع ساخته شده بود، منع کرد، زیرا تحمل وزن این همه مردم را نداشت و سپس همان اتفاق افتاد که بیم فروریختن سقف آن بود. خوشبختانه تلفات جانی گزارش نشد. مولانا فردی همه جانبه اهل عمل و دعوت کننده و دارای صفات گوناگون است اما مولانا بیشتر به خطیب معروف است که در زیر برخی از دلایل تبدیل شدن او به خطیب او اشاره شده است.[۸]

اهل بیت(ع) از نگاه طارق جمیل

کتاب " گلدسته اهل بیت علیهم السلام" که مجموعه سخنرانیهای طارق جمیل است در این کتاب بحث های مهمی را بیان نموده است.[۹] مولانا طارق جمیل برای بیان فضائل اهل بیت(ع) از آیه تطهیر نیز استفاده نموده است.[۱۰] در این کتاب "حدیث کساء" را برای اثبات جایگاه اهل بیت(ع) بیان نموده است و این کتاب مشتمل ۶۵۰صفحۀ است که ایشان زندگانی چهارده معصوم علیهم السلام را ذکر نموده است. در این کتاب ابتداء معنی و مصداق اهل بیت(ع) را بازگو نموده است و در ادامه بحث، احادیث معروف و مشهور شیعه از جملۀ حدیث ثقلین و... برای اثبات جایگاه و مقام اهل بیت(ع) آورده است.[۱۱]

پانویس

  1. سعد، فتوحات طارق جمیل، ص۱۰.
  2. موسوی، تبیین جایگاه اهل البیت علیهم السلام از دیدگاه طارق جمیل، ۱۴۰۲ش، ص۷.
  3. موسوی،‌ تبیین جایگاه اهل البیت علیهم السلام از دیدگاه طارق جمیل، ۱۴۰۲ش،‌ ص۸.
  4. موسوی،‌ تبیین جایگاه اهل البیت علیهم السلام از دیدگاه طارق جمیل، ۱۴۰۲ش،‌ ص۹.
  5. سعد، فتوحات طارق جمیل، ۱۹۹۰م، ص ۱۴.
  6. سعد، فتوحات طارق جمیل، ۱۹۹۰م، ص ۱۵.
  7. سعد، فتوحات طارق جمیل، ۱۹۹۰م، ص۱۶.
  8. موسوی، تبیین جایگاه اهل البیت علیهم السلام از دیدگاه طارق جمیل، ۱۴۰۲ش، ص۸.
  9. موسوی، تبیین جایگاه اهل البیت علیهم السلام از دیدگاه طارق جمیل، ۱۴۰۲ش،‌ص۴.
  10. طارق جمیل، گدسته اهل بیت(ع)،‌۲۰۰۹م، ص۹۰.
  11. طارق جمیل، گدسته اهل بیت(ع)،‌۲۰۰۹م، ص۱۲۳.

منابع

  • سعد، ثناء الله، فتوحات طارق جمیل، دهلی نو، ناشر فرید بک دیپو، چاب اول، ۱۹۹۰م.
  • طارق جمیل، گدسته اهل بیت(ع)،‌لاهور،‌۲۰۰۹م.
  • موسوی، سید شجاعت حسین،‌ تبیین جایگاه اهل البیت علیهم السلام از دیدگاه طارق جمیل با تاکید بر کتاب گل دسته اهل البیت(ع)، پایان نامه کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه،‌ ۱۴۰۲ش.
                                                                                                                                                                                                                                                  • ************************************************************************************************************************* ************************************************************************************************************************
شهید حسن ترابی
نام کاملحسن ترابی
نام‌های دیگرشهید راه وحدت
اطلاعات شخصی
محل تولدشگر بلتستانپاکستان
روز درگذشتششم ژوئیه
محل درگذشتکراچی
دیناسلام، شیعه
استادان
شاگردان
  • سید ناظر تقوی
آثار
فعالیت‌هاموسسه هیات نهضت جعفریه پاکستان
وبگاه{{نشانی وب|example.com|متن نمایشی اختیاری}}

شهید حسن ترابی یکی از منادیان وحدت اسلامی بود که در شهرستان شگر بلتستان پاکستان به دنیا آمد.وی بعد از فراگرفتن دورس ابتدائی در منطقه شگر، وارد شهر کراچی شد.در این شهر فعالیت های فرهنگی،‌سیاسی واجتماعی را انجام داد. شهید حسن ترابی یکی از اعضای برجسته و مهم نهضت جعفریه پاکستان(تحریک جعفریه پاکستان) بود. وی برای تبلیغ و فعالیت های سیاسی به مناطق دور افتاده ایالت سند سفر می کرد و از این طریق بسیاری از شیعیان این ایالت را به بیش از پیش به مکتب اهل بیت(ع) علاقه مند ساخت. وی یکی از سخنوران و خطیب برجسته این کشور بود.دشمنان تشیع و تکفیری ها وی را در شهر کراچی به شهادت رساندند.

شهید حسن ترابی

شهيد زنده است و هرگز نمي‌ميرد. و علامه حسن ترابی هم زنده هستند» (فرازی از سخنان سيد ساجد علی نقوی در سخنرانی جنازه شهيد علامه ترابی.[۱] شهيد علامه ترابي: «ما شيعه هستيم، ما بر شيعه بودن خودمان نه ديروز شرمنده بوديم و نه امروز شرمنده هستیم، بلكه شيعه بودن برای ما يك افتخار است، و ما به شيعه بودن خود مان می باليم. ما به هر مسلك و مكتب احترام مي‌گذاريم و ما حقوق خودمان را بر اساس برابری و عدالت می‌خواهيم».[۲]

زندگي نامة شهيد علامه حسن ترابي(۱۹۵۳م، ۲۰۰۶م)

علامه حسن ترابي در ششم جولائي سال ۱۹۵۳م، در منطقة شگر بلتستان در يك‌ خانوادۀ مذهبی به دنيا آمد، تحصيلات مقدماتی را در مدرسۀ اماميه «مركز شگر» فرا گرفت، و در سال ۱۹۶۸م، شگر را به مقصد كراچی ترك كرد. در سال ۱۹۷۰م، مدرك كارشناسي ارشد ادبيات عرب اخذ كرد. در سال ۱۹۷۴م، مدرك ممتاز الواعظين دريافت كرد، در سال ۱۹۷۴م، مدرك ديپلم را گرفت، امرار معاش ایشان حقوق معلم بود که در مدرسة حبيب پبلك سكول تدريس مي‌كرد.[۳]

فعاليت‌هاي سیاسی و مذهبی علامه ترابی

دبيركل هيئت ائمه مساجد اماميه پاكستان، و دبيركل ايالتی تحريك جعفريه پاكستان، ايالت سند، از سال ۱۹۸۴، تا سال ۱۹۹۰م، رئيس ايالتي تحريك جعفريه پاكستان سند، در سال ۱۹۹۰م، مؤسس و عضو ايالتي اتحاد ملي پاكستان سند، از سال ۱۹۹۴م، تا ۱۹۹۹م، نائب رئيس ايالتي متحده مجلس عمل سند، ۲۰۰۱م، تا شهادت. رئيس اسلامی تحريك پاكستان سند، ۲۰۰۲، تا ۲۰۰۳م،. مؤسس و عضو شيعه علماء كونسل پاكستان سند، ۲۰۰۳م، تا شهادت. اسارت: حدود شانزده بار زنداني شدند اولين مرتبه در منطقة شگر اسير شدند. اجازه نامه: از طرف مراجع عظام ايشان از آيت‌الله خوئی، آيت‌الله سيد علي سيستاني، آيت‌اله محمد رضا روحانی، آيت‌الله فاضل لنكرانی، آيت‌آلله گلپائيگانی، آيت‌الله محمد مفتي الشيعه، آيت الله مكارم شيرازي، اجازه نامه داشتند.[۴] آنچه ذكر شد مختصري از حالات زندگي شهيد بزرگوار علامه حسن ترابي بود. در حقيقت ايشان يكي از رهبران دلسوز و خسته ناپذير شيعيان پاكستان به شمار مي‌آمد. ايشان همواره سعي و تلاش مي‌كرد كه وحدت و اتحاد بين مسلمانان حفظ بشود. و باتمام تلاش و كوشش توطئة دشمنان اهل‌بيت (ع) را خنثي مي‌ساخت. ايشان منادی وحدت بين شيعه و سنی بود به همين خاطر وقتي ايشان به شهادت مي‌رسد، بزرگان اهل‌سنت از سراسر كشور پاكستان پيام تسليت فرستادند، و از اين حادثة اندوهناك اظهار ناراحتي کردند، شهيد علامه حسن ترابي، يار و مددگار فقراء و مساكين شيعه بوده و از حقوق شيعيان پاكستان دفاع مي‌كرد، او از جان خودش دست كشيده بود به همين علت بود كه براي چندين بار مورد حمله دشمن قرار گرفت، ايشان امام خمينی(ره) را خيلي دوست مي‌داشت و حامي انقلاب اسلامی ايران بود، امروز جای شهيد ترابي در پاكستان و خصوصاً در شهر كراچی خالی است. و شيعيان پاكستان جاي خالي ايشان را احساس مي‌كنند، به همين علت بود كه يكي از نويسندگان در يك مقاله‌اي با عنوان «ايك شخص سارى شهر كو ويران كرگيا» يعني يك شخص تمام شهر كراچی را به ويراني كشاند.[۵] و از طرف ديگر ايشان مدافع مكتب اهل‌بيت(ع) بود، ايشان يك سخنران برجسته در پاكستان به حساب مي‌آمد، و شهادت آرزويش بود.علامه حسن ترابي مي‌دانست كه روزي به درجة شهادت نايل خواهد شد. بالآخره او به آرزويش رسيده به دست دشمن به شهادت رسيد. روحش شاد!.[۶]

پانویس

  1. رمضان علی،مجلة المخزن، ملتان پاكستان، ۲۰۰۶م، ص۲۰.
  2. مرتضي حسن، شهيد راه وحدت علامه حسن ترابی شهيد، ص۳۳.
  3. مرتضي حسن، شهيد راه وحدت علامه حسن ترابي شهيد، ص۴۰.
  4. مرتضي حسن، شهيد راه وحدت علامه حسن ترابي شهيد، ص۴۵.
  5. توقیر علی،مجله المخزن، ملتان پاكستان، ص۵۷.
  6. سعیدی شگری، تاریخ تشیع و عوامل گسترش آن در گلگت و بلتستان،۱۴۰۰ش،ص۱۲۶.

منابع

  • سعیدی شگری، فرمان علی، تاریخ تشیع و عوامل گسترش آن در گلگت و بلتستان، قم، دارالتهذیب ،چاپ اول،۱۴۰۱ ش،ق.
  • مرتضي حسن، شهيد راه وحدت علامه حسن ترابي، ناشر، ادارة تحفظ آثار شهداي اسلام، پاكستان۲۰۰۶م.
  • رمضان علی، مجله مخزن، شماره۳،‌ ملتان پاكستان، ۲۰۰۶م.
                                                                                                                                                                                                                                                  • ************************************************************************************************************************* ************************************************************************************************************************
شهید ضیاء الدین رضوی
نام کاملضیاء الدین رضوی
نام‌های دیگرشهید راه نهضت شیعه
اطلاعات شخصی
محل تولدگلگتپاکستان
روز درگذشت۱۳ژوئن
محل درگذشتگلگت
دیناسلام، شیعه
استادان
آثار
فعالیت‌هاموسسه هیات نهضت جعفریه پاکستان
وبگاه{{نشانی وب|example.com|متن نمایشی اختیاری}}

شهید ضیا الدین رضوی به عنوان رهبر شیعیان ایالت گلگت بلتستان شناخته می شد. وی برای اتحاد بین شیعه و اهل سنت سعی و تلاش کرد. شهید ضیا الدین رضوی انقلاب اسلامی ایران را از نزدیک دیده بود لذا با الهام از اندیشه ها و افکار امام خمینی می خواست در منطقه شیعه نشین گلگت و بلتستان تحولاتی را به وجود بیاورد. وی نهضت ملی متون درسی جداگانه برای شیعیان را به راه انداخت. شهید رضوی رئیس نهضت جعفریه در ایالت گلگت و بلتستان بود.

زندگی نامه شهید ضیا الدین رضوی

سید ضیاءالدین رضوی در سال ۱۹۶۰م در گلگت به دنیا آمد.[۱] او امام جمعه شهر گلگت بود و فرزند حجت الاسلام آغا مير فاضل شاه مرحوم بود. او بعد از دروس مقدماتی به مدرسه مشهور پاكستان حوزه علميه جامعة المنتظر رفت و از لاهور عازم حوزه علميه قم شد. در دوران اقامت وی در قم با درخواست سيد صفدر حسين نجفيی به شهر لندن رفت، در لندن او كارهاي تدريس و تبليغی را نجام داد. بعد از بازگشت از لندن در گلگت مشغول خدمت رساني شد، او يك روحانی انقلابی و از ثمرات انقلاب اسلامی ايران به حساب می‌آمد.[۲] و مرجع دینی شیعیان گلگت بود.[۳] او در متون درسی مدارس و دانشگاهای پاکستان موادی که برخلاف تاریخ و عقائد شیعه بوده را بررسی نمود و از دولت خواست که متون درسی را براساس مشترکات فرقه‌های اسلامی تدوین کنند.[۴]

سيد ضياء‌الدين رضوی و نهضت متون آموزشی دولتی

سيد ضياء‌الدين رضوی در آخر سال۱۹۸۰م، به حوزه علميه قم رفت، ايشان در تعطيلات تابستانی به منطقة‌ گلگت برگشت و برنامه‌هاي تبليغي را به راه انداخت، همراه برنامه‌هاي تبليغي نماز جمعه را هم در مرکز گلگت برگزار کرد، با اهتمام و همکاری نمايندگان «اماميه آرگنايزيشن» در مناطق و روستاهای منطقة گلگت دورة تبليغی برگذار شد.[۵] سيد ضياء‌الدين اثرات نقلاب اسلامی ايران را از نزديک ديده بود و از انقلاب اسلامی ايران اطلاعات کافي داشت، از صميم قلب معتقد به افکار امام خميني(ره) بود. بخاطر همين سيد ضياء‌الدين به مسألة وحدت بين مسلمين اهميت زياد می داد ، چون امام خمينی(ره) فرموده بود که درحال حاضر بايد مسلمانان اختلافات فقهي را ترک کنند و با اتحاد کلمه و در ساية وحدت کلمه در برابر استکبار جهاني مقابله بايد کرد».[۶] ايشان با الهام گيري از بيانات امام خمينی(ره) در منطقة گلگت برای اتحاد بين مسلمين زحمات فراواني کشيدند و علمای اهل‌سنت از مناطق «کوهستان» مانند اميرقاضي عبدالرزاق و خطيب مسجد «ديوبند» از منطقة گلگت به مسجد مرکزي گلگت شيعيان دعوت نمود و دربارة اتحاد و وحدت مسلمانان سخنراني کرد.[۷]

رهبری دينی و مذهبی سيد ضياء‌الدين رضوی

شهيد ضياء‌الدين رضوی درحقيقت يکی از علماء برجسته منطقه گلگت و بلتستان به شمار می‌آمد و رهبر شيعيان منطقه گلگت و اطراف آن را بعهده گرفت. و از حقوق شيعيان دفاع کرد با نرمی با مردم برخورد مي‌کرد، از لحاظ اخلاقی خوش اخلاق و ساده زيست بود.[۸] سید ضياء‌الدين رضوی طرح اقتصادی تعمير ملت را پی ریزی کرد، برای پيش برد اين کار افرادی انتخاب شدند دفتر آن را هم ساخت، هدف اين طرح کمک اقتصادی و مالي به مستحقين و نيازمندان شيعه، و همچنين کمک مالی به دانشجويان شيعی و ساختن خوابگاه برای آنها بود، برنامه تعمير ملت که مؤسس آن سيد آغا عباس‌شاه نجفي و سيد ضياء‌الدين رضوی بود. درحال حاضرکار به سرپستي رهبر و امام جمعه و جماعت مرکزی جامع مسجد شيعيان گلگت سيد راحت حسين الحسيني ادامه دارد. نام و ياد شهيد ضياء‌الدين رضوي بخاطر خلوص نيت و خدمت به اسلام و ترويج مکتب‌ اهل‌بيت (ع) در تاريخ منطقة گلگت و بلتستان ماندگار خواهد شد.[۹] ايشان در مرکز گلگت و بلتستان منطقة گلگت نهضت اصلاح متون درسی (اصلاح نصاب تعليم) به راه انداخت البته مشکل متون درسي براي دانش پژوهان شيعی که در مدارس دولتی پاکستان اعم از مدارس ابتدائي، دبستان، راهنمائي و دبيرستان و دانشکده و دانشگاه وجود دارد و دانش پژوهان شيعی بايد کتاب‌های دينی و عقايد اهل‌سنت را بخوانند، و بر طبق آن امتحان بدهند. برای دانش پژوهان شيعی کتاب درسی مشخصی در نظر گرفته نشده است، اين کار دولت، خشم شيعيان و علمای شيعه را برانگيخته بوده و شيعيان خواستار حل اين مسأله و داشتن متون درسی شيعی جداگانه در تمام سطوح علمی بودند، ولی دولت پاکستان توجهی به اين خواستة شيعيان نداد دانش پژوهان شيعی در سراسر پاکستان مجبور به خواندن کتب درسی دينی و عقائد اهل‌سنت هستند و مؤسسات، سازمان‌ها و تشکل‌های مذهب شیعه و همچنين رهبران شيعی همواره نگرانی خودشان را در اين باره ابراز نمودند. وکميته‌های برای حل و فصل اين مشکل بوجود آمده بود، مانند «تحفظ حقوق شيعه» توسط علامه مفتي جعفر حسين و علامه کفايت حسين در سال ۱۹۴۹م، در لاهور، و «کنفرانس سراسری شيعه» در سال ۱۹۴۸م، توسط نوّاب مظفر علي قزلباش در لاهور و «کميتة خواست‌هاي شيعه» (شيعه مطالبات کميتی) با تلاش و همت سيد محمد دهلوی در سال ۱۹۶۰م، در کراچی يکي از اهداف مهم شکل‌گيري اين کميته‌ها حل و فصل اصلاح متون درسي بود. چنانکه درخواستهای «کميتة خواست‌هاي شيعه» به سه مسأله محدود شد.[۱۰] بر همه واجب دينی و شرعی بود که سيد ضياء‌الدين رضوی را کمک و حمايت نمايند و ايشان را در وسط ميدان تنها نگذارند، چونکه اين حرکت (تحريک) يک وسيله براي متحد ساختن شيعيان پراکنده پاکستان بود. چنانچه ايشان در اين منطقه بي آئين و قانون گلگت و بلتستان مسؤلين اجرای را به چالش کشاند و مذاکراتی هم در اين بابت صورت گرفت ولي اين مذاکرات ثمربخش نبود. يک کميته بنام کمیته عکس العمل دانشجويان شيعه «شيعه طلبه ايکشن کمیتی» تأسيس شد. سيد ضياء‌الدين رضوي روي حرف‌هايش محکم ايستاد به همين دليل تهمت‌هاي ناروا مانند مزدور برطانيه و هندوستاني بودن به ايشان زده شد، ايشان براي به کرسي نشاندن خواسته‌هاي خود آماده تظاهرات عليه دولت در منطقة گلگت شدند، براي انجام تظاهرات سراسري در منطقه تاريخ۳/ ژوئن/۲۰۰۴م، معين شد.[۱۱] چنانچه در سوم ژوئن۲۰۰۴، از ساير مناطق مانند: «بگروت، جلال آباد، اشکهنداس، جوتل، جگلوت، رحيم آباد، نلتر، نومل، دينور،» حداقل پنج هزار نفر براي انجام تظاهرات نزد پل دينور جمع شدند اين تظاهرات عليه اعلام وضعيت فوق العاده در منطقه گلگت و همچنين آزادی شهيد سيد ضياء‌الدين از زندان بود، چنانچه سيد ضياء‌الدين همراه دوستان خود که تعدادشان نود نفر بودند بعد از يک ماه از زندان آزاد شدند. [۱۲]

شهادت سيد ضياء‌الدين رضوی

ايشان در هشتم ژوئن ۲۰۰۵م، ساعت يازده صبح در نزديکی خانه‌اش توسط افراد مسلح زخمی شدند، و راننده ايشان حسين اکبر در محل حادثه به شهادت رسيد، اما شهيد ضياء‌الدين و يک از محافظانش به شدت زخمی شدند. شيعيان، ايشان و محافظ ايشان رابه بيمارستان گلگت رسانند. اين خبر اسفناک مانند شعله آتش سراسر منطقه فراگرفت، بخاطر وضعيت بد زخمي‌ها، سيد ضياء‌الدين رضوي و تنوير حسين را به وسيلة هوليکپتر به بيمارستان ارتش «روالپيندی» منتقل شدند، چنانچه در پندی در تاريخ ۱۳/ژوئن/۲۰۰۵م، پنج شنبه ساعت سه شب سيد ضياء‌الدين به شهادت رسيدند. مردم و شيعيان منطقه گلگت و بلتستان در حسينيه‌ها و مساجد طلاب منطقه گلگت و بلتستان حوزه‌های علميه قم ايران و مشهد مقدس و سراسر پاکستان برای سلامتی و شفاء‌يابی ايشان دعا مي‌کردند. اما ايشان به شهادت‌ای که آروز ديرينه‌شان بود، رسيد به شهادت رسيدند.[۱۳] وقتي خبر شهادت سيد ضياء‌الدين از طريق شبکه‌های مختلف پخش شد، مردم و شيعيان گلگت و بلتستان عزادار شدند و برای ايشان گريه کردند، آشک ريختند. مردم با صداي بلند مي‌گريستند. بعد از شهادت ايشان هفت روز مراسم و مجالس عزا و چهل روز عزا عمومي سراسر منطقه گلگت و بلتستان اعلام شد. و برای تشييع جنازه ايشان شيعيان اثناعشری و اسماعيلی از مناطق گوناگون منطقه گلگت و اطراف آن مانند نگر و هنزه آمدند.[۱۴]

پانویس

  1. انجم، غلام حسین، شیعیت گلگت میں، ص ۱۵۰۔
  2. دنیوری، اسلام در گگت،۱۹۹۴م، ص۸۸.
  3. «شهید نصاب سید ضیاء الدین رضوی کی شهادت کو 18 برس بیت گئے» اسلام تائمز
  4. «شهید نصاب سید ضیاء الدین رضوی کی شهادت کو 18 برس بیت گئے» اسلام تائمز
  5. سعیدی،‌ تاریخ تشیع، ۱۴۰۰ش،‌ ص۲۷۸.
  6. سعیدی،‌ تاریخ تشیع، ۱۴۰۰ش،‌ ص۲۷۸.
  7. سعیدی،‌ تاریخ تشیع، ۱۴۰۰ش،‌ ص۲۷۸.
  8. دنيوری، شهيد ضياء‌الدين رضوی، ۲۰۰۹م،ص۱۱۲.
  9. دنيوری، شهيد ضياء‌الدين رضوی، ۲۰۰۹م،‌ص113.
  10. سعیدی، تاریخ تشیع، ۱۴۰۰ش، ص۲۸۸.
  11. دنيوری، شهيد ضياء‌الدين رضوي،۲۰۰۹م، ص۱۱۶.
  12. سعیدی، تاریخ تشیع، ۱۴۰۰ش، ص۲۸۵.
  13. دنيوری، شهيد ضياء‌الدين رضوی، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹.
  14. دنيوری، شهيد ضياء‌الدين رضوی، ۲۰۰۹م، ص۱۲۰.

منابع

  • دنيوري، غلام حسين، شهيد ضياء‌الدين رضوي، ناشر، خيرالناس ويلفير ترست، دنيور گلگت، ۲۰۰۶م.
  • دنيوري، غلام حسين انجم، اسلام گلگت مين، ناشر، ادارة احياي تراث اسلامي، كراچي، پاكستان، ۱۹۹۴م.
  • دنيوري، غلام حسين، شيعيت گلگت مين، ناشر، خيرالناس ويلفير ترست، دنيور، گلگت، ۱۹۹۲م.
  • سعیدی شگری، فرمان علی، تاریخ تشیع و عوامل گسترش آن در گلگت و بلتستان، قم، دارالتهذیب ،چاپ اول،۱۴۰۱ ش،ق.
                                                                                                                                                                                                                                                  • ************************************************************************************************************************* ************************************************************************************************************************
مجلس وحدت المسلمین
نام جریانمجلس وحدت المسلمین
رهبرانراجه ناصر عباس جعفری،‌ سید علی رضوی
اهدافترویج اسلام، حفظ تمامیت ارضی کشور پاکستان، حفظ ارزشهای دینی، حمایت از محرومان و وحدت اسلامی

مجلس وحدت مسلمین پاکستان (MWM) از احزاب سیاسی شیعیان پاکستان که در سال ۲۰۰۹م (فروردین ۱۳۸۸ش) تأسیس شد و اهداف آن، ترویج اسلام، حفظ تمامیت ارضی کشور پاکستان، حفظ ارزش های اسلامی، حمایت از محرومان و وحدت اسلامی اعلام شده است. دبیرکل این حزب، از سال ۲۰۱۰م، راجا ناصرعباس جعفری است. مجلس وحدت مسلمین پاکستان کارهای عام‌المنفعه همانند تأسیس مساجد، مراکز بهداشتی و سرپرستی ایتام نیز انجام داده است.

تأسیس

حزب وحدت المسلمین(mwm) این حزب به سعی و تلاش جناب شیخ راجه ناصر جعفری به وجود آمد و تأسیس شد. این حزب در دوم آگوست سال ۲۰۰۹ میلادی اعلام موجودیت کرد.[۱] حزب وحدت المسلمین از یکی احزاب بزرگ سیاسی در پاکستان محسوب می شود و برمبنای مکتب تشیع دوازه امامی تأسیس شده و به دنبال یک دولت دموکراتیک اسلامی، با تأکید بر وحدت شیعه و سنی در این کشور است.[۲] راجه ناصر عباس جعفری دبیر کل این، امین شهیدی معاون دبیر کل و سید ناصر عباس دبیر سیاسی آن است. که اکثر مسؤلین و حامیان آن فارغ التحصلان حوزه علمیه قم و اعضای دانشجویان امامیه (iso) هستند.[۳]

ساختار

بالاترین نهاد تصمیم‌گیری در ساختار مجلس وحدت مسلمین پاکستان شورای عالی آن است که تدوین سیاست کلان حزب را بر عهده دارد. علاوه بر آن شورای مرکزی، شورای عمومی، هیئت رئیسه مرکزی، هیئت رئیسه ایالتی و شهرستانی نیز در ساختار این نهاد هستند.[۴] دفتر مرکزی حزب در اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان قرار دارد و در ایالت‌ها نیز دفتر ایالتی دارد. در ایران نیز شعبه مجلس وحدت مسلمین تشکیل شده است.[۵]

خدمات اجتماعی

مجلس وحدت مسلمین، علاوه بر فعالیت سیاسی، فعالیت اجتماعی نیز دارد. مؤسسه خیرالعمل و مدیریت بحران المجلس این نوع کارها را بر عهده دارند.[۶]

حزب وحدت المسلمین در انتخابات مجلس فدرال و مجالس ایالتی نمایندگان را انتخاب کرد و اما به جز یک کرسی در ایالت بلوچستان پیروزی دیگری را بدست نیاورد و اما در انتخابات سال ۲۰۱۵م مجلس محلی ایالت گلگت بلتستان پاکستان به طور فعال شرکت کرد و سه دو کرسی را از آن خود کرد.[۷]

فعالیت های سیاسی

حزب وحدت المسلمین خود مطیع و فرمانبردار رهبر ایران می داند و خواهان مشارکت حد اکثر در عرصه سیاست و تحولات سیاسی و اجتماعی است. این حزب علاوه بر مشارکت سیاسی در بخش فرهنگی، تربیتی و رفاهی هم فعال و کارهای زیادی انجام داده است.[۸] یکی از اهداف مجلس وحدت مسلمین، ایجاد وحدت اسلامی میان فرق اسلامی است تا همه مذاهب اسلامی در پاکستان زندگی با آرامش داشته باشند.[۹] از این رو به پیروان مسلک بَریلوی نزدیک شد و در برگزاری هفته وحدت همیشه سعی نمود.[۱۰] حزب وحدت المسلمین در انتخابات مجلس فدرال و مجالس ایالتی نمایندگان را انتخاب کرد و اما به جز یک کرسی در ایالت بلوچستان پیروزی دیگری را بدست نیاورد و اما در انتخابات سال ۲۰۱۵م مجلس محلی ایالت گلگت بلتستان پاکستان به طور فعال شرکت کرد و سه دو کرسی را از آن خود کرد.[۱۱]

پانویس

  1. سعیدی شگری،‌تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۱۰.
  2. سعیدی شگری،‌تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۱۰.
  3. سعیدی شگری،‌تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۱۰.
  4. دستور مجلس وحدت مسلمین، باب دوم، شق ۱ ص۹ و ۱۰.
  5. دستور مجلس وحدت مسلمین، باب دوم، شق ۱.
  6. خیر العمل فاوندیش،‌ انسانیت کی خدمت کا تین سال، حصہ دوم۔
  7. سعیدی شگری،‌تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۱۰.
  8. سعیدی شگری،‌تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۱۱.
  9. ترحیمی، تروریسم در پاکستان، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ۱۳۸۸ش، ص۱۰۹.
  10. سعیدی شگری،‌تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۱۲.
  11. سعیدی شگری،‌تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۱۰.

سید جواد نقوی

سید جواد نقوی یکی از منادیان وحدت اسلامی، موسس جامعه عروه الوثقی و نظریه پرداز ننظام امامت و ولایت در پاکستان می باشد. وی از شاگردان حضرت آیت الله جوادی آملی و حسن زاده آملی هست. سید جواد نقوی در شهر لاهور بزرگترین جامعه اسلامی به نام عروه الوثقی را تأسیس نموده است که در تحت اشراف ان چندین مدارس و مراکز علمی، فرهنگی و اجتماعی فعال می باشد.

تحصیلات

سید جواد نقوی در شهر »هری پور» یکی از شهرهای ایالت »خیبر پختونخواده» در سال 1952م، به دنیا آمد.[۱] وی تحصیلات ابتدائی را در این کشور از اساتید برجتسه در حوزه علمیه پاکستان فرا گرفت. بعد از آن برای تحصیل در سطوح عالی وارد حوزه علمیه قم شد.[۲] در این حوزه از استاتید همچون آیت الله جوادی آملی و حسن زاده آملی در رشته های مختلف بهره برد.

فعالیت های علمی

سید جواد نقوی در دوران تحصیل در حوزه علمیه قم به تربیت شاگردان پرداخت و یک مؤسسه ی هم تأسیس کرد. ایشان فعالیت های علمی خود را از این حوزه شروع کرد. طلبه های از افکار سید جواد نقوی متأثر شده اند.[۳] بعد از حضور چند ساله در حوزه علمیه قم، به پاکستان بازگشت و حوزه علمیه بزرگ بنام »جامعه عروۀ الوثقی« تأسیس کرد و جامعه العروۀ الوثقی و چندین شاخ دارد و در حال حاضر هزاران طلبه اعم از پسر و دختر در این حوزه مشغول تحصیل هستند.[۴] سید جواد نقوی در رسانه فعال هست و یک شبکه به » اهل بیت (ع)« راه اندازی نموده است و از طریق این شبکه سخنرانیها و دورس سید جواد نقوی بخش می شود.[۵]

دیدگاه سیاسی سید جواد نقوی

سید جواد نقوی طرفدار سرسخت نظام امامت و ولایت است، با تمام وجود از نظام سیاسی ایران و از ولایت فقیه دفاع می کنند و خود را به عنوان سرباز رهبر انقلاب حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای معرفی می کنند. سید جواد نقوی خود را مصلح سیاسی-اجتماعی می داند.[۶]

فعالیت های پژوهشی

سید جواد نقوی در بخش پژوهش فعالیت می کند و یک مجله به عنوان » مشرب ناب« از سوی حوزه علمیه عروۀ الوثقی چاپ می شود و تاکنون شماره ها آن از صد گذشته است.[۷] این مجله باتیتر بالای چاپ می شود و صدها نفر عضو این مجله علمی- تربیتی هستند. مجله مشرب ناب علاوه بر در پاکستان در حوزه های علمیه نجف اشرف، قم، اصفهان و مشهد توزیع می شود.[۸] در این مجله سخنرانیها، مقالات سید جواد نقوی که در موضوعات قرآنی و مناسبات های مختلف نوشته می شود، به چاپ می رسد. سید جواد نقوی در طی سال چند گذشته توانست صدها نفر را در سراسر پاکستان با سخنرانیها و مقاله ها و نشت های علمی به سوی جذب نماید. چون بین افراد تحصیل کرده و دانشجویان خلأ فکری وجود داشت اذهان ها پذیرای افکار و نظریه های جدید بودند و سید جواد نقوی با افکار و نظریه های جدید وارد میدان شد.علاوه بر آن افرادی از جوانان و در خارج از مرز پاکستان از اندیشه ها و افکار سید جواد نقوی متأثر شده اند و این افراد از طریق شبکه اهل بیت (ع)، فضای مجازی و مجله مشرب ناب افکار و نظرات ایشان را پیگیری می کنند.[۹] سید جواد نقوی نظام آموزشی موجود در حوزه های علمیه شیعه ناکاره آمد و عقب افتاده می داند و خواهان آنها هست.

تلاش برای وحدت مسلمانان

سید جواد نقوی داعی وحدت بین شیعه و اهل سنت در پاکستان است. لذا در این راستا تلاشهای زیادی کرده است. به باور ایشان وحدت نتیجه ارتباط دو طرفه و سازنده شیعه و سنی است نه نشستن و شعار وحدت دادن.[۱۰] تلاش ها برای نزدیکی هرچه بیشتر پیروان مکاتب اسلامی در هفته وحدت ستودنی است این امام امت امام خمینی (ره) بود که ۱۲تا ۱۷ ربیع الاول را به نام هفته وحدت نامگذاری کرد.[۱۱] وی راهیپمایی وحدت امت و کانفرنس حرمت رسول(ص) و جشن میلاد مسعود نبی مکرم(ص) توسط حوزه علمیه عروۀ الوثقی را اقدامی مثبت در راستای اتحاد اسلامی می داند.[۱۲] سید جواد نقوی می گوید که اگر اهل سنت برنامه ای برگزار کنند ما در خانه بنشینیم و روزی که ما برنامه داریم آنها شرکت نکنند این خیانت به وحدت است، ولی اگر شیعه و اهل سنت در ارتباط باشند نظریه وحدت اسلامی تقویت می گردد و در مبارزه با تفکر فرقه گرایانه اقدامی مؤثر خواهد بود.[۱۳]

آثار علمی

سید جواد نقوی آثار زیادی در موضوعات مختلف دارد. برخی از آثار وی درباره امام حسین علیه السلام:

پانویس

  1. نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، ۱۳۷۰ش ص۱۱۲و۱۱۳.
  2. سعیدی شگری، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۸۰.
  3. سعیدی شگری، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۸۱.
  4. سعیدی شگری، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۸۱.
  5. سعیدی شگری، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۸۱.
  6. نقوی، جستارهائی در منش سیاسی شهید عارف حسین،۱۳۸۸ش، ص۱۵.
  7. سعیدی شگری، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۸۱.
  8. سید مقاومت پاکستان، سید جواد نقوی،‌سایت.
  9. سعیدی شگری، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۸۲.
  10. سعیدی شگری، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۸۲.
  11. سعیدی شگری، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۸۲.
  12. سعیدی شگری، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۸۲.
  13. سعیدی شگری، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی،‌۱۳۹۹ش، ص۲۸۲.
  14. سید جواد نقوی، سید مقاومت پاکستان، سایت اسلام ناب محمدی.


منابع

  • سعیدی شگری، فرمان علی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی در پاکستان، قم جامعه المصطفی العالمیه، رساله دکتری تاریخ اهل بیت(ع)،‌۱۲۹۹ش.
  • نقوی،‌ سید جواد، جستارهائی در منش سیاسی سید عارف حسین الحسینی،‌ گفتگو و شنود با شاهد یاران، یاران،‌ شماره ۵۰، دی ماه ۱۳۸۸ش.
  • سید جواد نقوی،‌سید مقاومت پاکستان،‌سایت اسلام ناب محمدی.
                                                                                                                                                                                                                                                  • ************************************************************************************************************************* ************************************************************************************************************************

{{جعبه اطلاعات شخصیت | عنوان = سید علی شرف الدین موسوی بلتستانی | تصویر = | نام = سید علی شرف الدین | نام‌های دیگر = شرف الدین | سال تولد = ۱۹۴۳م | محل تولد = پاکستان | سال درگذشت = | تاریخ درگذشت = | محل درگذشت =

| استادان =

| شاگردان =


سید علی شرف الدین موسوی بلتستانی

زندگی نامه

سید علی شرف الدین موسوی بلتستانی، در منطقه بلتستان در شهرستان شگر و در محله علی آباد دیده به جهان گشود، که یکی از وادی های اطراف قله ی مشهور کا 2 قرار گرفته است. وی در سال ۱۹۴۲م به دنیا آمد۔ [۱] سید علی شرف الدین خود را در حال حاضر یک مصلح قرآنی می داند، وی نزد علمای شیعه و اهل سنت پاکستان، جایگاه و مقام خاصی داشته است.[۲] وی در دوران معاصر، یک مصلح بزرگ و داعی اتحاد بین مسلمانان به حساب می آید. سید علی شرف الدین یکی از شخصیت های دعوت کننده به قرآن و اسلام ناب محمدی (ص) می باشد. با مولانا اسحاق فیصل آبادی که یکی از مصلحان و دعوت کننده به اتحاد مسلمین بود، ارتباط نزدیکی داشته است.[۳]

تحصیلات

سید علی شرف الدین تحصیلات ابتدائی را در منطقه بلتستان فرا گرفت و برای تحصیل علوم در مراتب عالی در سال ۱۳۷۷هجری عازم نجف اشرف شد. آیت الله صادقی تهرانی یکی از اساتید وی به حساب می آید. [۴] انگیزه فهم دین از طریق ثقل اکبر » قرآن « بخاطر شاگردی صادقی تهرانی در وی ایجاد شد.[۵] سید علی شرف الدین نبود دروس قرآن و حدیث در حوزه های نجف و قم گله دارد. در دوران اقامت وی در نجف، با آیت الله سید محمد باقر الصدر در ارتباط بوده است.[۶]

فعالیت های علمی

سید علی شرف الدین حدود ۱۲ سال بعد به وطن باز گشت، وی موسسه ای را تأسیس کرد که به مؤسسه » دار الثقافه الاسلامیه « معروف است۔ [۷] وی بعد از برگشت به پاکستان تحت اشراف موسسه دار الثقاقه الاسلامیه با ترجمه کتابهای شیعی، تبلیغ مذهب شیعه را در این کشور شروع کرد.[۸] سید علی شرف الدین کتابهای کوچک و کم حجم شیعی را به زبان اردو ترجمه نمود و برای گسترش تشیع در پاکستان مصمم شد.[۹] وی کتابهای که متعلق به امام زمان (ع) و درباره مهدویت بود و همچنین دعای ندبه را در سر زمین پاکستان در سطح عموم گسترش داد.[۱۰] علاوه بر آن کتابهای عربی و فارسی که متعلق به شیعه بوده، به زبان اردو ترجمه نمود، همانند کتابهای پیدایش تشیع و چگونگی آن، کتاب های تیجانی سماوی همراه با راستگویان آنوقت که هدایت یافتم، فلسفه امامت، مذهب اهل بیت، شب های پیشاور و اهل بیت در آیه تطهیر. علاوه بر آن صدها کتاب را به زبان اردو ترجمه نموده است.[۱۱] سید علی شرف الدین بعد از انقلاب اسلامی در ایران در سال 1979 میلادی، برای شناساندن و معرفی مقام معظم رهبری و ولایت فقیه در پاکستان نقش مهمی را ایفاد کرد.[۱۲]

آثار =

۱.قرآنیات: نام کتاب به زبان اردو ترجمه نام کتاب به زبان فارسی

  • قرآن سے پوچھو از قرآن بپرسید
  • انبیاء قرآن(محمد مصطفی)انبیای قرآن(حضرت محمد)
  • مکتب تشیع اور قرآن مکتب تشیع و قرآن
  • سؤالات و جوابات معارف قرآن پرسشها و پاسخهای معارف قرآن
  • قرآن اور مستشرقین قرآن و مستشرقان
  • قرآن میں مذکر و مونث مذکر و مونث در قرآن
  • قرآن میں شعر و شعراء شعر و شاعران در قرآن
  • انبیاء قرآن(آدم،نوح،ابراهیم) انبیای قرآن (آدم، نوح، ابراهیم)
  • انبیاء قرآن(موسی ،عیسی) انبیای قرآن(موسی، عیسی)
  • قرآن میں امام و امت امام و امت در قرآن
  • اٹھو قرآن کا دفاع کرو برخیزید، از قرآن دفاع کنید

۲. کلام و ادیان

  • اعتقاد(4 جلد) اعتقاد (چهار جلد)
  • عقاید و رسومات شیعه اعتقادات و مراسم مذهبی شیعیان

۳. تاریخ

  • خطداحیوں کا اسماعیلیوں کا اغوا اغوای اسماعیلیه توسط خطاب و قداح
  • ادوار تاریخ اسلام دوره های تاریخ اسلام
  • مدخل الدراسات تاریخ اسلامی مدخل الدراسات تاریخ اسلام

۴. قیام امام حسین و بقیه ائمه (ع)

  • تفسیر عاشورا تفسیر عاشورا
  • تفسیر سیاسی قیام امام حسین تفسیر سیاسی قیام امام حسین(ع)
  • قیام امام حسین کا جغرافیائی جائزه نگاه جغرافیایی به قیام امام حسین(ع)
  • اسرار قیام امام حسین اسرار قیام امام حسین
  • عزاداری کیوں؟ عزاداری چرا؟
  • انتخاب مصائب۔ترجیحات-ترمیمات انتخاب روضه و مصائب
  • مثالی عزاداری کیسے منائیں؟ عزاداری نمونه چگونه برگزار کنیم؟
  • عنوان عاشورا عنوان عاشورا
  • قیام امام حسین غیر مسلم دانشوروں کی نظر میں قیام امام حسین درنگاه دانشمندان غیر مسلم
  • معجم کتب مؤلفین امام حسین(ع) معجم کتب و مؤلفان قیام امام حسین(ع)
  • آمریت کے خلاف آئمہ طاہرین کی جدو جدو نهضت ائمه (ع) بر علیه آمریت

۳.متفرقات و موضوعات متنوع

  • مدارس دینی و حوزات علمیه پر نگارشات نگارشی دربارة حوزه های علیمه
  • ہماری ثقافت و سیاست کیاہے؟اور کیا ہونی چاہیے؟ فرهنگ و سیاست ما چگونه باشد؟
  • شکوؤں کے جواب پاسخ شکوه ها
  • شکوه جواب شکوه شکوه ها و پاسخ آن
  • فصل خطاب فصل الخطاب
  • جواب سے لاجواب پاسخ دندان شکن
  • عوامی عدالت کے شمارے شماره ی دادگاه مردمی
  • مجلہ فصلنامہ عدالت مجله فصلنامه عدالت
  • موضوعات متنوعہ موضوعات متنوع
  • تعدد قرآئات مترادف تحریفات تعدد قرائات برابر تحریف
  • فرقوں میں جذور شرک و الحاد شرک و الحاد در فرقه ها
  • حج و عمره قرآن و سنت کی روشنی میں حج و عمره از نگاه قرآن و سنت
  • مسجد
  • افق گفتگو افق گفتگو.[۱۳]

پانویس

  1. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۱۹۷.
  2. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۱۹۷.
  3. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۱۹۸.
  4. موسوی، افق گفتگو، ۱۴۲۶ش، ص۹۰.
  5. موسوی، افق گفتگو، ۱۴۲۶ش، ص۹۰.
  6. موسوی، افق گفتگو، ۱۴۲۶ش، ص۹۰.
  7. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، ۱۳۹۹ش، ص ۱۹۹.
  8. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، ۱۳۹۹ش، ص ۱۹۹.
  9. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، ۱۳۹۹ش، ص ۲۰۰.
  10. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، ۱۳۹۹ش، ص ۱۹۹.
  11. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، ۱۳۹۹ش، ص ۲۰۱.
  12. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، ۱۳۹۹ش، ص ۲۰۱.
  13. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی، ۱۳۹۹ش، ۲۰۰-۲۰۲.

منابع

  • سعیدی شگری، فرمان علی،‌ تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی در پاکستان، جامعه المصطفی العالمیه قم، مجتمع آموزش عالی امام خمینی، ۱۳۹۹ش.
  • موسوی بلتستانی، سید علی شرف الدین، افق گفتگو، کراچی، دار ثقافه الاسلامیه، ۱۴۳۵ق.
                                                                                                                                                                                                                                                  • ************************************************************************************************************************* ************************************************************************************************************************
شیخ محسن علی نجفی
نام کاملمحسن علی نجغی
نام‌های دیگرمحسن ملت
اطلاعات شخصی
محل تولدپاکستان
دیناسلام، شیعه
استادان
شاگردان
  • سید جواد نقوی
  • شیخ سلیم
آثار
  • ترجمه کتاب الکوثر فی تفسیر القرآن، النھج السوی فی معنی المولی والولی
فعالیت‌هاموسسه هیات جامعه اهل بیت(ع) و جامعه الکوثر
وبگاهjafariapress.com

شیخ محسن علی نجفی از مفسران و یکی از فعالان شیعی پاکستان است. او مؤسس مدارس جامعة اهل البیت، جامعة الکوثر و سیستم آموزشی اسوه در پاکستان می باشد. او در زبان‌های عربی، اردو و فارسی تألیفاتی زیادی دارد که از جمله آنها کتاب تفسیری الکوثر فی تفسیر القرآن است. وی همچنین نماینده آیت‌الله سیستانی در پاکستان و ریاست شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت(ع) پاکستان را بر عهده دارد. شیخ محسن علی نجفی یکی از منادیان وحدت اسلامی در این کشور شناخته می شود و فعالیت های زیادی در زمینه فرهنگی، آموزشی،‌ اجتماعی و سیاسی دارد.

زندگی نامه

محسن علی نجفی در سال ۱۹۴۳م در ۶۰ کیلومتری اِسکَردُو بَلْتِسْتان پاکستان در ناحیه کَهرمَنگ در روستایی به نام مَنتُوکهه به‌دنیا آمد.[۱]۲۵۱ محسن علی نجفی تحصیلات ابتدایی را نزد پدرش حسین جان شروع کرد. در سن ۱۴ سالگی پدرش از دنیا رفت و بعد از وفات او نزد یکی از عالمان روستای خود به‌نام سید احمد موسوی ادامه تحصیل داد.[۲]

تحصیلات

در سال ۱۹۶۳م محسن نجفی در مدرسه مشارع العلوم سنده مشغول به تحصیل شد و در یک سال علاوه بر دروس حوزه زبان اردو را هم فرا گرفت.[۳] بعد از آن به طرف پنجاب سفر کرد و در دارالعلوم جعفریه خوشاب به شاگردی مولانا محمد حسین درآمد.[۴] نجفی برای ادامه تحصیل به جامعة المنتظر لاهور مراجعه کرد و نزد اساتیدی چون حسین بخش جارا، صفدر حسین نجفی کسب فیض کرد.[۵] در سال ۱۹۶۶م برای تحصیلات عالی به حوزه علمیه نجف رفت و نزد آیت‌الله خوئی و شهید باقر الصدر و دیگر اساتید آن حوزه علمیه به تحصیل علوم دینی پرداخت.[۶] بعد از روی کار آمدن دولت بعث در عراق و فشار بر مراکز دینی، عراق را به مقصد پاکستان ترک کرد و در اسلام‌آباد مستقر شد و همان‌جا مدرسه‌ای به نام جامعه اهل البیت تأسیس کرد. [۷] محسن علی نجفی از سال ۱۹۷۴م که از حوزه علمیه نجف به پاکستان بازگشت و مشغول تدریس فقه، اصول، تفسیر قرآن، فلسفه، کلام و اخلاق شد.[۸] محسن علی نجفی همچنین نماینده آیت‌الله سیستانی در پاکستان و ریاست شورای عالی مجمع اهل بیت(ع) پاکستان را بر عهده دارد.[۹]

تألیفات

محسن علی نجفی، کتاب‌های متعددی به زبان عربی و اردو تألیف و منتشرنموده است که بعضی از آنها به شرح ذیل می باشد:

  • الکوثر فی التفسیر القرآن: یک تفسیر روان و ساده در زبان اردو است که مشتمل بر ۲۰ جلد است.[۱۰] در این تفسیر ابتدای آیات را ترجمه کرده، سپس به شرح الفاظ پرداخته و در آخر به شأن نزول و مسائل اخلاقی و عقیدتی پرداخته است.
  • بلاغ القرآن: ترجمه و حاشیه بر قرآن به زبان اردو.[۱۱]
  • النھج السوی فی معنی المولی والولی (به زبان عربی)
  • دراسات الایداولوجیة المقارنة (به زبان عربی)
  • تصور اسلامی محنت(به زبان اردو).[۱۲]
  • فلسفه نماز (به زبان اردو)
  • راهنماء اصول برای تنظیمی انقلاب و انقلابی تنظیم (به زبان اردو)
  • تلخیص المنطق للعلامة المظفر (به زبان عربی)
  • تلخیص المعانی للتفتازانی (به زبان عربی)
  • تدوین و تحفظ قرآن (به زبان عربی)
  • فلسفه اسلامی و مارکسیسم (به زبان اردو)

و چندین مقالات علمی که در مجلات محلی و بین‌المللی چاپ شده‌اند.[۱۳]

ترجمه ها

نجفی در کنار نگارش، کتاب‌هایی را به زبان اردو ترجمه کرده است:

خدمات فرهنگی و آموزشی

خدمات علمی- فرهنگی محسن علی نجفی به شرح ذیل است:

مدارس اهل‌بیت: مجموعه‌ای از مدارس در سراسر پاکستان که به مدیریت محسن علی نجفی فعالیت می‌کنند و تعداد آنها به ۲۷ مدرسه می‌رسد. از بین آن‌ها ۱۸ تا برای آقایان و ۹ تا برای خواهران اختصاص دارد و مهم‌ترین اینها جامعه اهل بیت و جامعة الکوثر می‌باشد که در پایتخت پاکستان واقع است. جامعة الکوثر علاوه بر تدریس لمعتین، رسائل، مکاسب، کفایتین و درس خارج از امکانات تحصیلات آکادمی نیز برخوردار است.[۱۵]

جابر بن حیّان ترست: این مؤسسه با اهداف آموزشی و تربیتی در قالب ایجاد مدارس جدید، دانشکده ها و آموزشگاه ها وارد عمل شد و تا سال ۲۰۰۲ توانست ۳۸ مدرسه غیر انتفاعی ابتدایی به نام اُسوه پبلک سکول و باب ۲۵ باب مسجد در مناطق محروم و روستایی پاکستان بسازد. [۱۶]

خدمات اجتماعی

محسن نجفی در کنار خدمات علمی، به خدمات مختلف اجتماعی و رفاهی نیز می‌پردازد که ساخت حسینیه‌ها و مساجد، شبکه تلویزیونی هادی تی‌وی، [۱۷] پروژه‌های مسکونی برای یتیمان و فقرا، [۱۸] بنیاد حسینی برای کمک به زلزله‌زدگان و سیل‌زدگان، [۱۹] کمک به ازدواج نیازمندان، بهداشت عمومی و آب‌رسانی به مناطق محروم از خدمات رفاهی اجتماعی او است.[۲۰]

پانویس

  1. نقوی، تذکرة علمای امامیه پاکستان، ۱۴۱۵ق، ص
  2. گفتگو با شیخ محسن علی نجفی،‌وفاق تایم، ۲۰۲۱م.
  3. حیات شیخ محسن علی،‌ پایگاه رسمی محسن نجفی.
  4. حیات شیخ محسن علی،‌ پایگاه رسمی محسن نجفی.
  5. حیات شیخ محسن علی،‌ پایگاه رسمی محسن نجفی.
  6. از تأسیس ۷۰ مراکز آموزشی حوزه تا راه اندازی ماهواره در پاکستان،‌خبرگزاری حوزه.
  7. گفتگوی محسن نجفی با خبرگزاری وفاق تایم.
  8. حیات شیخ محسن علی نجفی پایگاه رسمی محسن نجفی.
  9. دیدار دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت(ع) با آیت الله محسن علی نجفی وارث؛ پایگاه اطلاع رسانی هیات مذهبی.
  10. گفتگوی شیخ محسن علی نحفی با وفاق تایم.
  11. عارفی،‌شیعیان پاکتسان،‌۱۳۸۵ش، ص۲۳۳.
  12. عارفی،‌شیعیان پاکتسان،‌۱۳۸۵ش، ص۲۳۳.
  13. گفتگوی با شیخ محسن علی نجفی با خبرگزاری وفاق تایم.
  14. حیات شیخ محسن علی نجفی، پایگاه رسمی محسن نجفی.
  15. خدمات علمی شیخ محسن علی نجفی،‌پایگاه رسمی محسن نجفی.
  16. عارفی، شیعیان پاکستان، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۳.
  17. هادی تی وی، سایت رسمی هادی تی وی.
  18. مصاحبه شیخ محسن علی نجفی با اسلام تایمز، تاریخ درج، ۶ نوامبر ۲۰۱۶ م، تاریخ بازدید، ۵ ژانویه ۲۰۲۲م.
  19. مصاحبه شیخ محسن علی نجفی با اسلام تایمز، تاریخ درج، ۶ نوامبر ۲۰۱۶ م، تاریخ بازدید، ۵ ژانویه ۲۰۲۲م.
  20. شیخ محسن علی نجفی کون؟ سایت شیعه نیوز پاکستان.

منابع

  • نقوی، سید حسین عارف، تذکره علماء امامیه پاکستان، آستان قدس رضوی، اسلامی جمهوریه ایران، ۱۴۱۵ قمری، ۱۹۹۴م.
  • عارفی،‌ محمد اکرم، شیعیان پاکستان،‌ قم شیعه شناسی،‌۱۳۸۵ش.
                                                                                                                                                                                                                                                  • ************************************************************************************************************************* ************************************************************************************************************************

شورای ایدئولوژی اسلامی پاکستان

تاریخچه

ایده تشکیل شورای ایدئولوژی اسلامی ابتدا در نخستین قانون اساسی پاکستان یعنی قانون اساسی سال ۱۹۵۶ میلادی ارائه شد. شورای ایدئولوژی اسلامی (Council of Islamic Ideology) نهادی قانونی است که به قانونگذاران در خصوص قوانین اسلامی و همچنین قوانین متناقض با اسلام مطابق قرآن و سنت پیشنهادات خود را ارائه می دهد. ایده تشکیل شورای ایدئولوژی اسلامی ابتدا در نخستین قانون اساسی پاکستان یعنی قانون اساسی سال ۱۹۵۶ میلادی ارائه شد. پس از آن در سال ۱۹۶۲ میلادی این شورا به عنوان شورای مشورتی تحت ماده ۱۹۹ قانون اساسی پاکستان تشکیل یافت. پس از آن بار دیگر این شورای مشورتی طبق ماده ۲۲۸ در قانون اساسی سال ۱۹۷۳ میلادی مجدداً تشکیل و به شورای ایدئولوژی اسلامی تغییر یافت. این شورا تاکنون بیش از صدها گزارش جامع در خصوص قوانین مربوط به اسلام، مسائل فقهی، اصلاحات در قوانین، قوانین متناقض با اسلام و بازبینی قوانین را به دولت و مجلس ارائه کرده است.

با توجه به این که پاکستان یک کشور مسلمان و اسلامی است، پیش نویس ها، پیشنهادات و توصیه های این شورا حائز اهمیت است، لیکن دولت موظف به تصویب و اجرای آن نمی باشد. اعضای شورای ایدئولوژی اسلامی شامل تمام فرقه های مسلمان پاکستان اعم از اهل تسنن و شیعه و همچنین برخی از محققان اسلامی و قضات بلند پایه می باشد.

فعالیت های

برخی از فعالیت های این شورا عبارتند از:

  • ارائه پیش نویس، پیشنهادها و توصیه های مرتبط با قوانین اسلامی به دولت و مجلس،
  • برگزاری سمینار، کنفرانس، میزگرد و نشست با حضور صاحب نظران و محققان اسلامی (همچون صدور گواهینامه غذای حلال، روش شناسی طراحی برنامه های درسی و بنیاد فکری و ایدئولوژی آن، شیوه های سیاست اسلامی، ارزش های معاصر در پرتو سیره پیامبر اسلام)،
  • انتشار ژورنال "اجتهاد
  • گزارش سالانه (پژوهش و تحقیق در زمینه قوانین و فقه اسلامی و قوانین متناقض با اسلام)،
  • مقالات و تحقیقات متفرقه (مقالات و تحقیقات با موضوعات مختلف بنا بر مسائل روز)،
  • گزارش ها و توصیه ها (این گزارش ها و توصیه ها شامل موضوعات مختلفی مانند اصلاحات اجتماعی، اسلامی سازی اقتصاد، پیشنهادات مربوط به نظام آموزشی، اسلامی سازی قوانین، اصلاحات در رسانه ها و از این قبیل می شود).

دستاوردها

در سطور زیر به برخی از دستاوردهای این شورا هم اشاره شده است که عبارتند از:

  • تاسیس وزارت امور مذهبی و اقلیت ها به پیشنهاد شورای ایدئولوژی اسلامی،
  • تشکیل کمیسیون حقوق،
  • تشکیل آکادمی شریعه،
  • تشکیل مسند قضایی شریعت و دادگاه فدرال شریعت،
  • ترویج زبان عربی،
  • اجرای قانون زنا، حکم دولتی ۱۹۷۹ میلادی،
  • اجرای قانون تجاوز به اموال، حکم دولتی ۱۹۷۹ میلادی،
  • قانون شهادت (گواهی)، ۱۹۸۴میلادی،
  • قانون زکات و عشر، حکم دولتی ۱۹۸۰ میلادی،
  • قانون قصاص و دیه، ۱۹۹۷ میلادی.
                                                                                                                                                                                                                                                  • ************************************************************************************************************************* ************************************************************************************************************************

جمعیت‌ العلمای اسلام‌ پاکستان‌

تاریخچه

جمعیت‌ العلمای اسلام‌، حزبی اسلامی در پاکستان‌.پیشینه این‌ جمعیت‌، به‌ دوران‌ پیش‌ از تجزیه هندوستان‌ (۱۳۲۶ش‌/ ۱۹۴۷) و جمعیت‌ العلمای هند باز میگردد. «جمعیت‌ العلمای هند» با استعمار انگلیس‌ مخالف‌ بود و از اهداف‌ و سیاستهای کنگره ملی هند (به‌ رهبری گاندی) حمایت‌ میکرد، در عین‌ حال‌ اکثر اعضای آن‌ با تلاش‌ «جامعه مسلمانان‌ سراسر هند» برای تقسیم‌ هندوستان‌ و تشکیل‌ کشور مستقل‌ پاکستان‌ نیز مخالفت‌ می کردند.[۱]. برخی از اعضای جمعیت‌ العلمای هند، که‌ طرفدار «جامعه مسلمانان‌ سراسر هند» (مسلم‌لیگ‌) بودند، به‌ رهبری مولانا شَبیر احمد عثمانی (متوفی ۱۳۲۸ش‌/ ۱۹۴۹)، از ۴ تا ۷ آبان‌ ۱۳۲۴/ ۲۶ـ۲۹ اکتبر ۱۹۴۵ در کلکته‌ گردهم‌ آمدند و حزب‌ «جمعیت‌ العلمای اسلام‌» را تأسیس‌ کردند.[۲] مولانا شبیر احمد عثمانی، نخستین‌ رهبر این‌ جمعیت‌ شد. برخی از همکاران‌ او، که‌ در تأسیس‌ جمعیت‌ نقش‌ فعال‌ داشتند، عبارت‌ بودند از: مولانا طاهر قاسمی، مولانا ظفر احمد عثمانی، مولانا مفتی محمدحسن‌، مفتی محمد شفیع‌، مولانا محمدابراهیم‌ سیالکوتی، مولانا ابوالبرکات‌، مولانا عبدالرئوف‌ و مولانا احتشام‌الحق‌ ثانَوی.[۳].

فعالیت سیاسی

جمعیت‌ العلمای اسلام‌ بین‌ سالهای ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۶ش‌/ ۱۹۹۵ تا ۱۹۴۷، عمدتاً از مواضع‌ سیاسی ـ مذهبی جامعه مسلمانان‌ سراسر هند، برای ایجاد کشورِ مستقلِ مسلمانان‌ در شبه‌ قاره‌ (پاکستان‌)، در برابر کنگره ملی هند و روحانیانِ طرفدارِ یکپارچگی هند حمایت‌ می کرد [۴] مولانا شبیر احمد عثمانی، از نزدیک‌ترین‌ یاران‌ محمدعلی جناح‌، رهبر جامعه‌ مسلمانان‌ سراسر هند و بنیانگذار پاکستان‌، بود. محمدعلی جناح‌ در زمان‌ برگزاری همه‌پرسی برای پیوستن‌ ایالت‌ سرحد به‌ پاکستان‌ یا هند در ۱۳۲۶ش‌/ ۱۹۴۷، مولانا شبیر احمد عثمانی را برای جلب‌ حمایت‌ مردمی به‌ این‌ ایالت‌ فرستاد و او، با همکاری پیر امین‌الحسنات‌، در جلب‌ افکار مردم‌ سرحد نسبت‌ به‌ سیاستهای جامعه مسلمانان‌ سراسر هند و ایستادگی در برابر مخالفان‌ الحاق‌ به‌ پاکستان‌، مانند خان‌ عبدالغفارخان‌ و دکترخان‌، نقش‌ مهمی داشت‌.

تغییر نام

در ۱۳۲۶ش‌/۱۹۴۷، با تشکیل‌ کشور پاکستان‌، برخی از اعضای جمعیت‌ به‌ پاکستان‌ مهاجرت‌ کردند و گروهی نیز در هند ماندند. اعضا و هواداران‌ جمعیت‌ در پاکستان‌، در آذر ۱۳۲۶/ دسامبر ۱۹۴۷ در منزل‌ مولانا احتشام‌ الحق‌ ثانوی گرد آمدند و جمعیت‌ را با رهبری احمد عثمانی، به‌ نام‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌ مرکزی (مرکزی جمعیت‌ العلماء اسلام‌) بازسازی کردند. [۵]

ساختار

جمعیت‌ العلمای اسلام‌ در آغاز ساختار بسیار ساده‌ای داشت‌ و فاقد ویژگیهای یک‌ حزب‌ سیاسی بود.[۶]، اما پس‌ از دهه ۱۳۴۰ش‌/ ۱۹۶۰ بر نظم‌ و انضباط‌ درونی آن‌ افزوده‌ و تقسیم‌ کار شفاف‌تر شد. ساختار اصلی جمعیت‌ از سه‌ شورا (مجلس‌) تشکیل‌ شده‌ است‌: شورای مرکزی عمومی (مرکزی مجلس‌ عمومی)؛ شورای مشورتی (مجلس‌ شوری)؛ و شورای اجرایی (مجلس‌ عامله‌)، شورای مرکزی عمومی، با ۳۲۵عضو، عالیترین‌ نهاد تصمیم‌گیری حزب‌ است‌ و اعضای آن‌ از تمام‌ مناطق‌ انتخاب‌ می شوند. [۷] انتخاب‌ اعضای شورای اجرایی، از جمله‌ امیر (بالاترین‌ مقام‌ و رهبر تام‌الاختیار حزب‌) و دبیرکل‌ (ناظم‌ عمومی)، و سایر اعضا برعهده شورای مرکزی عمومی است‌ که‌ برای یک‌ دوره سه‌ ساله‌ انتخاب‌ میشوند. امیر و دبیرکل‌، پس‌ از انتخابشان‌ با آرای مخفی اعضای شورای مرکزی عمومی، با مشورت‌ یکدیگر، سایر اعضای شورای اجرایی را انتخاب‌ و به‌ شورای مرکزی عمومی معرفی میکنند (همان‌، ص‌87، 107ـ109، 269، 272).شورای مشورتی از شورای مرکزی عمومی اختیارات‌ کمتری دارد و شامل‌ دو بخش‌ مرکزی و ایالات‌ است‌ که‌ هر کدام‌ در قلمرو اداری خود به‌ تصمیم‌گیری و سیاستگذاری میپردازد.

اهداف‌ و آرمانها

جمعیت‌ العلمای اسلام‌ از نظر مذهبی وابسته‌ به‌ مکتب‌ وهابی ـ سَلَفی دیوبندی است‌.[۸] و خواهان‌ برقراری کامل‌ نظام‌ اسلامی در پاکستان‌ می باشد. براساس‌ منشور حزب‌، اهداف‌ و برنامه‌های آن‌ در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، آموزشی، اقتصادی و فرهنگی چنین‌ است‌: ایجاد نظام‌ اسلامی در پاکستان‌ و ترویج‌ قرآن‌ و سنّت‌ بر مبنای اصول‌ ۲۲گانه اسلامی.

فعالیتهای سیاسی

فعالیتهای سیاسی جمعیت‌ العلمای اسلام‌ را میتوان‌ در سه‌ دوره‌ دسته‌بندی نمود:1) دوره پیش‌ از تأسیس‌ پاکستان‌، که‌ بیش‌ از دو سال‌ به‌ درازا نکشید. جمعیت‌ در این‌ مدت‌، مهم‌ترین‌ مدافع‌ سیاسی و مذهبی جامعه مسلمانان‌ سراسر هند بود و در انتخابات‌ ۱۳۲۴ـ ۱۳۲۵ش‌ به‌ نفع‌ آن‌ جامعه‌ فعالیت‌ کرد. رابطه نزدیک‌ مولانا شبیر احمد با محمدعلی جناح‌، پس‌ از تشکیل‌ پاکستان‌ نیز ادامه‌ پیدا کرد. در پی تقاضای شبیر احمد عثمانی در بهمن‌ ۱۳۲۷/ فوریه ۱۹۴۸، هیئتی از متفکران‌ و علمای برجسته‌، برای مشاوره‌ دادن‌ به‌ شورای تدوین‌ قانون‌ اساسی پاکستان‌، تشکیل‌ شد، که‌ خود وی نیز از اعضای آن‌ بود. چند ماه‌ بعد همان‌ شورا، هیئت‌ تعلیمات‌ اسلامی (تعلیمات‌ اسلامی بورد) را، به‌ ریاست‌ سید سلیمان‌ نَدوی، ایجاد کرد.

مهم‌ترین‌ دستاورد سیاسی ـ حقوقی

جمعیت‌ در این‌ مقطع‌، حضور فعال‌ و مؤثر آن‌ به‌ همراه‌ گروه‌ فعالِ جماعت‌ اسلامی، در گردآوری ۳۱ روحانی از تمام‌ فرقه‌های مذهبی پاکستان‌ برای تدوین‌ اصول‌ ۲۲ گانه دولت‌ اسلامی، در دی ۱۳۲۹ در کراچی بود که‌ ریاست‌ این‌ جلسه‌ را سید سلیمان‌ ندوی، از فعالان‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌، به‌ عهده‌ داشت‌. [۹]جمعیت‌ العلمای اسلام‌ در اجلاس‌ دو روزه «نظام‌ اسلام‌»، که‌ در آبان‌ 1331/ نوامبر 1952 در داکا برگزار شد، بر ضرورت‌ انطباق‌ قانون‌ اساسی با شریعت‌ تأکید کرد (افضل‌، 1993، ص‌509). جمعیت‌ در جنبش‌ «تحفظ‌ ختم‌ نبوت‌» (1331ش‌/1952) ــ که‌ بر ضد تفکرات‌ احمدیه‌ * (پیروان‌ غلام‌ احمد قادیانی) و پیروان‌ آن‌، به‌ خصوص‌ ظفراللّه‌خان‌ (وزیر خارجه‌ وقت‌ پاکستان‌)، تشکیل‌ شده‌ بودــ نیز نقش‌ محوری داشت‌ (پیرزاده‌، ص‌21؛ ندیم‌، ص‌113). در 1335ش‌/1956 مولانا مفتی محمود و مولانا غلام‌ غوث‌ هَزارَوی، با برخی از علمای دیگر، که‌ پیش‌ از آن‌ عضو حزب‌ احرار (حزب‌ مخالف‌ تشکیل‌ پاکستان‌) بودند، به‌ جمعیت‌ پیوستند. در 15 مهر/ 7 اکتبر همان‌ سال‌، با تلاش‌ مولانا احمدعلی لاهوری و مفتی محمود، در اجلاسی با حضور علمای پاکستان‌ غربی (پاکستان‌ کنونی) در مُلتان‌/ مولتان‌، شاخه جدید جمعیت‌ العلمای اسلام‌ در غرب‌ پاکستان‌ ایجاد گردید و مولانا احمدعلی، امیر شد، مفتی محمود، نایب‌ امیر و مولانا غلام‌ غوث‌ هزاروی، دبیرکل‌ گردیدند (پیرزاده‌، ص‌23، 46؛ کمال‌، ص‌78، 88ـ89؛ مهدی حسن‌، ص‌140). در 1337ش‌/1958 ژنرال‌ ایوب‌خان‌، با کودتای نظامی، قدرت‌ را در دست‌ گرفت‌ و فعالیت‌ کلیه احزاب‌ سیاسی ممنوع‌ شد. به‌ همین‌ دلیل‌ رهبران‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌ (شاخه غرب‌ پاکستان‌) در اردیبهشت‌ 1338/ مه‌ 1959 در مدرسه قاسم‌العلوم‌ ملتان‌ گرد آمدند و گروه‌ جدید سازمان‌ علما (نظام‌ العلما) را پایه‌گذاری کردند. مولانا احمدعلی لاهوری به‌ ریاست‌ سازمان‌ علما و مولانا غلام‌ غوث‌ هزاروی به‌ دبیرکلی آن‌ انتخاب‌ شدند (پیرزاده‌، ص‌24؛ کمال‌، ص‌93؛ افضل‌، 1998، ج‌2، ص‌27). سازمان‌ علما، که‌ در حقیقت‌ جانشین‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌ شده‌ بود، فعالیتهای جمعیت‌ را ادامه‌ داد و عمده فعالیت‌ خود را در دو قسمت‌ متمرکز کرد: سازماندهی فعالیتِ حدود 175 مدرسه دینی که‌ به‌ این‌ منظور سازمان‌ همبستگی مدارس‌ عربی (وفاق‌المدارس‌ العربیة) را تأسیس‌ کردند، و استفاده‌ از افکار عمومی برای اعمال‌ فشار بر حکومت‌ نظامی ایوب‌خان‌ به‌ منظور اسلامی ساختن‌ قانون‌ اساسی (کمال‌، ص‌93ـ94؛ افضل‌، همانجا).3) دوره سوم‌ یا دوره ثبات‌ و مشارکت‌. مولانا احمدعلی در دوران‌ حکومت‌ نظامی، در 1339ش‌/ 1960 درگذشت‌. در 1341ش‌/1962، ایوب‌خان‌ فعالیت‌ احزاب‌ سیاسی را از نو آزاد اعلام‌ کرد و مولانا مفتی محمود با دعوت‌ از علما برای شرکت‌ در نشست‌ لاهور در 13 مرداد 1341/ 4 اوت‌ 1962، فعالیت‌ مجدد جمعیت‌ العلما را رسماً آغاز نمود (افضل‌، 1998، ج‌2، ص‌137). مولانا محمد عبداللّه‌ درخواستی به‌ عنوان‌ امیر و مولانا غوث‌ هزاروی به‌ عنوان‌ دبیرکل‌ شاخه غربی جمعیت‌ برگزیده‌ شدند (کمال‌، ص‌112؛ مهدی حسن‌، ص‌140؛ پیرزاده‌، ص‌26). جمعیت‌ برای نخستین‌بار در انتخابات‌ 1341ش‌/ 1962 شرکت‌ کرد و مولانا مفتی محمود به‌ مجلس‌ فدرال‌ و غلام‌ غوث‌ هزاروی به‌ مجلس‌ ایالت‌ سرحد راه‌ یافتند. مفتی محمود هنگام‌ ادای سوگند، بر اصلاح‌ قانون‌ اساسی 1341ش‌/ 1962 براساس‌ قرآن‌ و سنّت‌ و هنجارهای دموکراتیک‌ تأکید کرد (پیرزاده‌، ص‌25؛ افضل‌، 1998، ج‌2، ص‌136). جمعیت‌ العلما در دوران‌ حکومت‌ نظامی ایوب‌خان‌، حزب‌ مخالف‌ دولت‌ بود. طی جنگ‌ هند و پاکستان‌ در شهریور 1344/ سپتامبر 1965، جمعیت‌ العلمای اسلام‌ به‌ گردآوری کمکهای مالی و برپایی اجلاسهای متعددی برای حمایت‌ از پاکستان‌ پرداخت‌ (پیرزاده‌، ص‌27). جمعیت‌ در 1347ش‌/ 1968 یکی از بزرگ‌ترین‌ همایشهای مردمی را، در اعتراض‌ به‌ سیاستهای دولت‌ ایوب‌خان‌ در لاهور، برگزار کرد که‌ هزاران‌ روحانی از سراسر پاکستان‌ در آن‌ شرکت‌ کردند (کمال‌، ص‌146ـ150). در همان‌ سال‌ تشکیلاتی سیاسی در دو بخش‌ پاکستان‌ غربی و شرقی، با عنوان‌ «جمعیت‌ العلمای اسلام‌ سراسر پاکستان‌» ، که‌ به‌ گروه‌ هزاروی نیز معروف‌ است‌، به‌ وجود آمد و مولانا عبداللّه‌ درخواستی به‌ امیری و مفتی محمود به‌ دبیرکلی آن‌ انتخاب‌ شدند (همانجا؛ پیرزاده‌، ص‌30). مبارزات‌ سیاسی جمعیت‌ برضد دولت‌ نظامی ایوب‌خان‌ سرانجام‌ به‌ شکل‌گیری ائتلاف‌ کمیته اقدام‌ دموکراتیک‌ (جمهوری مجلس‌ عمل‌) در اوایل‌ 1347ش‌/ 1968 در داکا منجر گردید. در این‌ ائتلاف‌ هشت‌ حزب‌ مخالف‌ دولت‌ شرکت‌ داشتند، شامل‌ کونسل‌ مسلم‌لیگ‌، جماعت‌ اسلامی، جبهه دموکراتیک‌ ملی (قومی جمهوری مَحاذ)، حزب‌ مردم‌ (عوامی لیگ‌، گروه‌ نصراللّه‌)، حزب‌ نظام‌ اسلام‌، حزب‌ مردم‌ (عوامی لیگ‌، گروه‌ مجیب‌)، جمعیت‌ العلمای اسلام‌ و حزب‌ ملی خلق‌ (نیشنل‌ عوامی پارتی)، گروه‌ ولی خان‌؛ مهدی حسن‌، ص‌165؛ افضل‌، 1998، ج‌2، ص‌147).در مرداد 1348/ ژوئیه 1969 جمعیت‌ العلمای اسلام‌ با حزب‌ کار پاکستان‌ ائتلافی تشکیل‌ داد. این‌ اقدام‌، به‌ همراه‌ ائتلاف‌ جمعیت‌ العلما با حزب‌ مردم‌ پاکستان‌، اعتراض‌ دیگر علما، به‌ویژه‌ شاخه مرکزی جمعیت‌ العلما، به‌ رهبری احتشام‌الحق‌ ثانوی، را برانگیخت‌ (پیرزاده‌، ص‌31). دولت‌ نظامی یحیی خان‌، رئیس‌جمهوری، تحت‌ فشار احزاب‌ سیاسی، برنامه انتخابات‌ مجلس‌ را برای 1350ش‌/1971 اعلام‌ کرد. جمعیت‌ در این‌ انتخابات‌ به‌ پیروزی چشمگیری دست‌ یافت‌ (نصر، ص‌166ـ167؛ کمال‌، ص‌170ـ171؛ شیخ‌، ص‌43). در ایالتهای بلوچستان‌ و سرحد، ائتلاف‌ جمعیت‌ و حزب‌ ملی خلق‌ بیشتر کرسیهای مجلس‌ را به‌ خود اختصاص‌ دادند. در ایالت‌ سرحد شمال‌ غربی، جمعیت‌ العلمای اسلام‌ و حزب‌ ملی خلق‌ دولت‌ ائتلافی تشکیل‌ دادند و مولانا مفتی محمود، به‌ عنوان‌ رهبر ائتلافی، در رأس‌ دولت‌ محلی قرار گرفت‌. مفتی محمود در بدو امر، این‌ احکام‌ را صادر کرد: ممنوعیت‌ شرابخواری، رسمی شدن‌ زبان‌ اردو در اداره‌های ایالت‌ سرحد، احترام‌ به‌ ماه‌ رمضان‌، منع‌ جهیزیه‌، پوشیدن‌ لباس‌ ملی در اداره‌ها، الزام‌ حجاب‌ برای بانوان‌، منع‌ قماربازی، بهره وامهای کشاورزی، و تشکیل‌ هیئتی از علما برای تطبیق‌ قوانین‌ با شریعت‌ (پیرزاده‌، ص‌66ـ67؛ کمال‌، ص‌208ـ210). دولت‌ مفتی محمود در اعتراض‌ به‌ اقدام‌ ذوالفقار علی بوتو *، رئیس‌جمهوری، مبنی بر انحلال‌ مجلس‌ ایالتی بلوچستان‌، که‌ بیشتر اعضای آن‌ به‌ حزب‌ ملی خلق‌ وابسته‌ بودند، در اسفند 1357/ فوریه 1973 استعفا داد، اما همچنان‌ جایگاه‌ سیاسی استواری در کشور داشت‌ (نصر، ص‌175).در 1352ش‌/ 1973، جمعیت‌ العلمای اسلام‌ به‌ عضویت‌ ائتلاف‌ جبهه متحد جمهوری (متحده‌ جمهوری محاذ) و جبهه متحده دموکراتیک‌ درآمد. این‌ ائتلاف‌ متشکل‌ از احزاب‌ مخالف‌ دولت‌ بوتو بود، احزابی نظیر جماعت‌ اسلامی، حزب‌ جمهوری پاکستان‌ (پاکستان‌ جمهوری پارتی)، جمعیت‌ العلمای پاکستان‌ (گروه‌ نورانی)، حزب‌ ملی خلق‌ و جمعیت‌ العلمای اسلام‌؛ رهبری این‌ ائتلاف‌ را عبدالولی خان‌، رهبر حزب‌ ملی خلق‌، به‌ عهده‌ داشت‌ (مهدی حسن‌، ص‌166). در 21 دی 1356/ 11 ژانویه 1977 ائتلاف‌ ملی پاکستان‌ با عضویت‌ احزاب‌ نه‌گانه اسلامی و ملی، در مقابل‌ حزب‌ مردم‌ بوتو اعلام‌ موجودیت‌ کرد و جمعیت‌ العلمای اسلام‌ (گروه‌ مفتی محمود) نیز به‌ آنها پیوست‌. این‌ ائتلاف‌ پس‌ از اعلام‌ نتایج‌ انتخابات‌ اسفند 1356/ مارس‌ 1977، که‌ در آن‌ حزب‌ مردم‌ بوتو یک‌ بار دیگر به‌ پیروزی رسید، مبارزه همه‌ جانبه‌ای را برای سرنگونی دولت‌ بوتو آغاز کرد و جنبشی مذهبی ـ سیاسی به‌ نام‌ «جنبش‌ نظام‌ مصطفی» (تحریک‌ نظام‌ مصطفی) ایجاد نمود که‌ مفتی محمود در این‌ مبارزه‌ نقش‌ بسیار مؤثری داشت‌ (همان‌، ص‌167ـ171؛ شیخ‌، ص‌57ـ59؛ نصر، ص‌182ـ183). در پی اعتراضات‌ و اعتصابات‌ ائتلاف‌ ملی پاکستان‌، دولت‌ بوتو در اول‌ اردیبهشت‌ 1356/ 31 آوریل‌ 1977 در شهرهای حیدرآباد، کراچی و لاهور، به‌ صورت‌ محدود حکومت‌ نظامی برقرار کرد. احزاب‌ مخالف‌ بوتو خواهان‌ لغو نتیجه انتخابات‌ اسفند/ مارس‌ و استعفای بوتو، برگزاری انتخابات‌ جدید و اسلامی کردن‌ قوانین‌ پاکستان‌ بودند (مهدی حسن‌، ص‌169ـ170؛ شیخ‌، ص‌59). اقدامات‌ دیرهنگام‌ بوتو، مانند اعلام‌ ممنوعیت‌ شراب‌ و قمار، لغو تعطیلی روز یکشنبه‌، تشکیل‌ دوباره شورای مشورتی اسلامی (اسلامی نظریاتی کونسل‌) و برگزاری مجدد انتخابات‌، نیز از بحران‌ جلوگیری نکرد. ژنرال‌ ضیاءالحق‌ * ، فرمانده‌ ستاد مشترک‌ ارتش‌، با استفاده‌ از اوضاع‌ سیاسی کشور، در شب‌ 14 تیر 1356/ 5 ژوئیه 1977 کودتا کرد (مهدی حسن‌، ص‌169ـ 172). ائتلاف‌ ملی پاکستان‌ ابتدا از اقدام‌ ضیاءالحق‌ حمایت‌ کرد، اما پس‌ از آنکه‌ ضیاءالحق‌ از برگزاری انتخابات‌ سرباز زد، هشت‌ حزب‌ سیاسی کشور در اسفند 1360/ فوریه 1981 ائتلافی با عنوان‌ جنبش‌ احیای دموکراسی (تحریک‌ بحالی جمهوریت‌)، در مخالفت‌ با ضیاءالحق‌، تشکیل‌ دادند که‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌ نیز در آن‌ عضویت‌ داشت‌ (همان‌، ص‌175؛ شیخ‌، ص‌61). در 26 مرداد 1367/ 17 اوت‌ 1988، ژنرال‌ ضیاءالحق‌ در حادثه‌ای هوایی در ناحیه بَهاوَلْپور کشته‌ شد و حکومت‌ نظامی به‌ پایان‌ رسید. احزاب‌ عضو جنبش‌ احیای دموکراسی، از جمله‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌، هر کدام‌ به‌ صورت‌ مستقل‌، در انتخابات‌ آبان‌ 1367/ نوامبر 1988 شرکت‌ کردند. جمعیت‌ العلمای اسلام‌، 38 نامزد برای عضویت‌ در مجلس‌ ملی، که‌ در مجموع‌ دارای 207 کرسی بود، معرفی کرد و هفت‌ نفر آنها به‌ مجلس‌ ملی راه‌ یافتند. در مجلس‌ ایالتی بلوچستان‌ نیز ده‌ کرسی از چهل‌ کرسی و در سرحد دو کرسی از هشتاد کرسی را به‌ خود اختصاص‌ داد (شیخ‌، ص‌109ـ113؛ شیخ‌ عبدالقیوم‌، ص‌67ـ 68). جمعیت‌ از این‌ تاریخ‌ کمتر وارد ائتلافهای سیاسی همه‌ جانبه‌ با احزاب‌ غیراسلامی شده‌ است‌؛ در انتخابات‌ 1369ش‌/1990 به‌ تنهایی شرکت‌ کرد و در 1372ش‌/1993 با جمعیت‌ العلمای پاکستان‌ ائتلاف‌ نمود. در انتخابات‌ ریاست‌ جمهوری 22 آبان‌ 1372/ 13 نوامبر 1993، جمعیت‌ از فاروق‌ احمدخان‌ لَغاری، نامزد حزب‌ مردم‌، طرفداری کرد (شیخ‌ عبدالقیوم‌، ص‌99). در این‌ دوره‌ رابطه جمعیت‌ با بی نظیر بوتو، نخست‌وزیر، رو به‌ بهبود نهاد. فضل‌الرحمان‌، امیر جمعیت‌، در 1373ش‌/1994 به‌ ریاست‌ کمیته امور خارجی مجلس‌ برگزیده‌ شد. او از این‌ فرصت‌ برای گسترش‌ مناسبات‌ جمعیت‌ با کشورهای دیگر، به‌ ویژه‌ کشورهای عربی و حزب‌ رفاه‌ ترکیه‌، استفاده‌ کرد و برای جلب‌ حمایت‌ افراد و گروههای اسلامی از جنبش‌ طالبان‌ در افغانستان‌، تلاش‌ نمود (همان‌، ص‌101، 125ـ126، 173ـ177).مولانا فضل‌الرحمان‌، به‌رغم‌ آنکه‌ در این‌ دوره‌ با حزب‌ مردم‌ متحد بود، با نمایندگان‌ این‌ حزب‌ درباره برخی از قوانین‌ و مقررات‌ اسلامی مخالفت‌ می کرد. وی در برابر تلاش‌ نمایندگان‌ حزب‌ مردم‌، برای تجدیدنظر در قانونهای ختم‌ نبوت‌، احترام‌ به‌ پیامبر اسلام‌ و تغییر تعطیل‌ هفتگی از جمعه‌ به‌ یکشنبه‌، مقاومت‌ کرد و مانع‌ از تصویب‌ آنها گردید (همان‌، ص‌253). حزب‌ اسلامی پاکستان‌ در 1374ش‌/ 1995 برای تعامل‌ بیشتر احزاب‌ با یکدیگر و پایان‌ دادن‌ به‌ درگیریهای قومی، شورای همبستگی ملی (ملی یک‌ جهتی کونسل‌) را به‌ وجود آورد که‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌ (گروه‌ فضل‌الرحمان‌) نیز فعالانه‌ در آن‌ شرکت‌ داشت‌ (همان‌، ص‌222ـ223). شورای همبستگی ملی کوشید تا بی اعتمادی میان‌ احزاب‌ اسلامی، به‌ویژه‌ میان‌ احزاب‌ شیعه‌ و سنّی، را کاهش‌ دهد و آنها را همسو کند، اما نتوانست‌ انسجام‌ سیاسی خود را حفظ‌ نماید و به‌تدریج‌ با بحران‌ داخلی روبه‌رو گردید (همان‌، ص‌224). نیرومندترین‌ ائتلافی که‌ در سطح‌ احزاب‌ اسلامی به‌ وجود آمد، مجلس‌ متحده عمل‌ بود که‌ در 6 تیر 1380/ 27 ژوئن‌ 2001 تشکیل‌ شد. این‌ ائتلاف‌ احزاب‌ مذهبی ـ سیاسی عمده اسلامی، مانند جماعت‌ اسلامی، جمعیت‌ العلمای اسلام‌ (گروه‌ فضل‌الرحمان‌ و گروه‌ سمیع‌الحق‌) جمعیت‌ العلمای پاکستان‌، جمعیت‌ مرکزی اهل‌ حدیث‌ پاکستان‌ و نهضت‌ جعفریه پاکستان‌، به‌ منظور تحکیم‌ موضع‌ انتخاباتی در انتخابات‌ 1381ش‌/2002 و جلوگیری از رقابتهای منفی و خشونتهای فرقه‌ای به‌ وجود آمد (متحده‌ مجلس‌ عمل‌ پاکستان‌، ص‌2ـ4). مجلس‌ متحده عمل‌ در انتخابات‌ 1381ش‌/2002، با به‌ دست‌ آوردن‌ شصت‌ کرسی در مجلس‌ ملی، به‌ پیروزی چشمگیری رسید. جمعیت‌ العلمای اسلام‌ با کسب‌ بیشتر کرسیهای مجلس‌ ایالتی در سرحد، توانست‌ دولتی محلی تشکیل‌ دهد. ظاهراً امروزه‌ موقعیت‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌ در دو ایالت‌ سرحد و بلوچستان‌ مستحکم‌تر از گذشته‌ است‌.بحرانها و انشعابهای داخلی. گستردگی و تنوع‌ نیروهای موجود در حزب‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌، که‌ بعضاً به‌ مکتبهای فکری مختلفی تعلق‌ داشتند، بروز انشعاب‌ در جمعیت‌ را تقویت‌ میکرد. در مهر 1335/ اکتبر 1956 که‌ رهبران‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌، از جمله‌ مولانا احمدعلی لاهوری، مولانا مفتی محمود و مولانا غوث‌ هزاروی، در ملتان‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌ غرب‌ پاکستان‌ را ایجاد کردند، رهبران‌ جمعیت‌ العلمای اسلام‌ مرکزی با این‌ اقدام‌ مخالفت‌ کردند، اما برای آنکه‌ شبهه‌ای مبنی بر وجود اختلاف‌ میان‌ علمای دئوبندی/ دیوبندی پیش‌ نیاید، از رویارویی با آنها اجتناب‌ ورزیدند، با این‌ حال‌ رابطه سازمانی آنها کمرنگ‌ شد (پیرزاده‌، ص‌23، 46) و جمعیت‌ به‌ دو گروه‌ تقسیم‌ گردید: یکی به‌ رهبری مفتی محمد شفیع‌ و مولانا احتشام‌الحق‌ ثانوی و دیگری به‌ رهبری احمدعلی لاهوری، مفتی محمود و دبیرکلی مولانا غلام‌ غوث‌ هزاروی. از این‌ زمان‌ فعالیتهای سیاسی جمعیت‌ العلمای اسلام‌ را شاخه غرب‌ پاکستان‌ (یا گروه‌ هزاروی) انجام‌ می داد و جمعیت‌ العلمای اسلام‌ مرکزی (گروه‌ ثانوی) بیشتر به‌ آموزش‌ علوم‌ دینی می پرداخت‌ (همان‌، ص‌23؛ مهدی حسن‌، ص‌139؛ افضل‌، 1998، ج‌3، ص‌53). رهبران‌ گروه‌ هزاروی در 1347ـ1348ش‌/ 1968ـ1969 برای مبارزه‌ با نظام‌ سرمایه‌داری و تشکیل‌ حکومتی کارآمد، با برخی از احزاب‌ سوسیالیست‌، از جمله‌ حزب‌ کارگر پاکستان‌ و حزب‌ مردم‌ پاکستان‌، ارتباط‌ تنگاتنگی برقرار کردند. این‌ اقدام‌ موجب‌ واکنش‌ شدید رهبران‌ گروه‌ ثانوی شد و به‌ همراه‌ رهبران‌ جماعت‌ اسلامی پاکستان‌ به‌ انتقاد از مفتی محمود و مولانا هزاروی پرداختند (افضل‌، همانجا؛ پیرزاده‌، ص‌31). در 1348ش‌، گروه‌ ثانوی فعالیت‌ خود را از سرگرفت‌ و مولانا ظفرعلی عثمانی، امیر گروه‌ شد و مولانا صدیق‌ احمد، دبیرکل‌ آن‌. با آغاز فعالیت‌ گروه‌ ثانوی، هیئتی از علمای برجسته دئوبندی/ دیوبندی تلاش‌ نمودند گروه‌ ثانوی و هزاروی را آشتی دهند، اما رهبران‌ دو گروه‌ فقط‌ موافقت‌ کردند که‌ برضد یکدیگر بیانیه‌ صادر نکنند (پیرزاده‌، ص‌32؛ افضل‌، 1998، ج‌3، ص‌54). در اواخر 1348/ اوایل‌ 1970، 113 نفر از علما از گروههای گوناگون‌، علیه‌ گروههای سوسیالیستی فتوا دادند و با کافر خواندن‌ آنها، هرگونه‌ مشارکت‌ و همکاری با این‌ گروهها را حرام‌ اعلام‌ کردند. گروه‌ هزاروی با انتقاد از این‌ فتوا، مودودی، رهبر جماعت‌، را عامل‌ این‌ اقدام‌ دانست‌ و وی را عنصر امپریالیسم‌ امریکا و یهود خواند (پیرزاده‌، ص‌31ـ 32؛ افضل‌، 1998، ج‌3، ص‌51ـ52). در 1351ش‌/ 1972 جمعیت‌ العلمای اسلام‌ و حزب‌ مردم‌ (پیپلز پارنی) بوتو و حزب‌ ملی خلق‌ عبدالولی خان‌ معاهده سه‌ جانبه‌ای با هم‌ امضا کردند که‌ براساس‌ آن‌ مقرر شد حکومت‌ مرکزی در دست‌ حزب‌ مردم‌ و حکومت‌ محلی ایالتهای سرحد و بلوچستان‌ در اختیار حزب‌ ملی خلق‌ و جمعیت‌ العلمای اسلام‌ قرار گیرد (کمال‌، ص‌188ـ 190)، اما ذوالفقار علی بوتو در بهمن‌ 1352/ فوریه 1973، به‌ دلیل‌ نارضایتی از موضع‌ استقلال‌طلبانه حزب‌ ملی خلق‌ در بلوچستان‌، مجلس‌ منتخب‌ این‌ ایالت‌ را منحل‌ ساخت‌. دولت‌ مفتی محمود در سرحد، در اعتراض‌ به‌ این‌ اقدام‌ بوتو استعفا کرد. مولانا غلام‌ غوث‌ هزاروی، استعفای مفتی محمود را در حمایت‌ از عبدالولی خان‌، که‌ با تأسیس‌ پاکستان‌ مخالف‌ بود، نادرست‌ دانست‌ و بر همکاری با حزب‌ مردم‌ و جدایی از ولی خان‌ اصرار می ورزید. این‌ اختلاف‌نظر، سبب‌ جدایی هزاروی از جمعیت‌ گردید (همان‌، ص‌189ـ191؛ مهدی حسن‌، ص‌154). مولانا مفتی محمود و مولانا غلام‌ غوث‌ هزاروی، با هم‌ اختلافات‌ فکری عمیقی داشتند. مفتی محمود طرفدار برقراری حکومت‌ اسلامی و تغییرات‌ بنیادی در نظام‌ و مخالف‌ با حکومت‌ سکولار بود، در حالی که‌ مولانا هزاروی بینش‌ محافظه‌کارانه‌ای داشت‌ و از همکاری و همسویی با دولت‌ استقبال‌ می کرد. وی تنها در پی آن‌ بود که‌، با شیوه‌های مسالمت‌آمیز، حکومت‌ را به‌ قبول‌ قوانین‌ و مقررات‌ اسلامی تشویق‌ کند (کمال‌، ص‌158ـ159).اختلاف‌ دیگر در حزب‌، پس‌ از درگذشت‌ مفتی محمود در 1359ش‌/ 1980 به‌ وجود آمد. این‌ اختلاف‌ بیشتر به‌ مناسبات‌ فضل‌الرحمان‌، فرزند مفتی محمود، با مولانا عبداللّه‌ درخواستی بازمیگردد (شیخ‌ عبدالقیوم‌، ص‌48ـ 49؛ صفدر محمود، ص‌160، 349). آنها، پس‌ از سالها اختلاف‌، سرانجام‌ در آذر 1369/ دسامبر 1990 با هم‌ ائتلاف‌ کردند (شیخ‌ عبدالقیوم‌، ص‌73)، اما مخالفان‌ فضل‌الرحمان‌، تحت‌ رهبری مولانا سمیع‌الحق‌، همچنان‌ خواستار جدایی بودند.جمعیت‌ طلبای اسلام‌. جمعیت‌ العلمای اسلام‌ در مدارس‌ دینی تحت‌ نظر خود سازمانی متشکل‌ از طلاب‌، با عنوان‌ جمعیت‌ طلبای اسلام‌، به‌ وجود آورده‌ است‌ که‌ از نظر ساختاری تشکیلاتی مانند جمعیت‌ العلمای اسلام‌ دارد. جمعیت‌ طلبای اسلام‌ از لحاظ‌ فکری دنباله‌رو تشکیلات‌ مادر است‌ و جمعیت‌ العلما سیاستهای کلان‌ آن‌ را تدوین‌ می کند. شورای مشورتی مرکزی جمعیت‌ العلما در اجلاس‌ 26 تا 27 خرداد 1375/ 15 تا 16 ژوئن‌ 1996 در اسلام‌آباد، تصویب‌ کرد که‌ جمعیت‌ طلبای اسلام‌ صرفاً به‌ فعالیتهای آموزشی بپردازد و در سیاستهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی دخالت‌ نکند (همان‌، ص‌125ـ127).منابع‌: اسد سلیم‌ شیخ‌، پاکستان‌ جمهوریت‌ اور انتخابات، لاهور 1994؛ شیخ‌عبدالقیوم‌، مولانا فضل ‌الرحمن‌ کاسیاسی سفر، لاهور 2001؛ صفدر محمود، پاکستان‌: تاریخ‌ و سیاست‌، 88ـ1947، لاهور 1996؛ سید قاسم‌ محمود، انسائیکلو پیدیاپ اکستانیکا ، لاهور 1998؛ احمد حسین‌ کمال‌، تاریخ‌ جمعیت‌ علماء اسلام‌، لاهور 1990؛ متحده‌ مجلس‌ عمل‌ پاکستان‌، دستور و منشور متحده‌ مجلس‌ عمل‌ پاکستان‌، فیصل‌آباد: متحده‌ مجلس‌ عمل‌ پاکستان‌، [ بی تا. ]؛ مهدی حسن‌، پاکستان‌ کی سیاسی جماعتین‌ ، لاهور 1990؛ خورشید احمد ندیم‌، اسلام‌ اور پاکستان‌، لاهور

پانویس

  1. جمعیت‌ العلمای هند.
  2. افضل‌، ۱۹۹۸، ج‌۱، ص‌۵۷، عزیز احمد، ص‌۲۳۷؛ صفدر محمود، ص‌۱۵۸؛ مهدی حسن‌، ص‌۹۵.
  3. پیرزاده‌، ص‌۱۰.
  4. مهدی حسن‌، ص‌۹۶ـ ۹۷.
  5. پیرزاده‌، ص‌۱۳، ۴۰؛ افضل‌، ۱۹۹۸، ج‌۲، ص‌۲۱۵.
  6. افضل‌، ۱۹۹۸، ج‌۱، ص‌۵۷
  7. شیخ‌ عبدالقیوم‌، ص‌۱۰۷.
  8. کمال‌، ص‌۲۱۵ـ ۲۱۶.
  9. افضل‌، ۱۹۹۳، ص‌۵۰۸؛ نصر، ص‌۱۲۶ـ۱۲۷؛ صفدر محمود، ص‌۱۵۸.

منابع

                                                                                                                                                                                                                                                  • ************************************************************************************************************************* ************************************************************************************************************************

مفتی جعفر حسین مفتی جعفرحسین عالم، نویسنده، خطیب و رهبر شیعیان پاکستان بوده است. وی نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه را به زبان اردو ترجمه کرد. وی در اولین حزب شیعه که در پاکستان تشکیل شد، به‌عنوان اولین رییس انتخاب گردید. مفتی جعفر حسین همچنین به ریاست مؤسسه حفظ حقوق شیعیان پاکستان و اداره تعلیمات اسلامی منصوب شد و در راستای حفظ حقوق شیعیان، مانع اجرایی شدن مصوبه زکات که بر اساس فقه اهل‌سنت بود، به مخالفت با دولت پاکستان پرداخت. وی در سال ۱۹۸۳ش درگذشت و در شهر لاهور به خاک سپرده شد.

زندگی نامه

جعفرحسین فرزند چراغ‌دین در سال ۱۳۳۲ق در شهر گوجراوالا در ایالت پنجاب پاکستان متولد شد، [۱] از کودکی به آموختن احکام و حدیث پرداخت[۲] و یادگیری فقه، طب و زبان عربی را در ۱۲ سالگی آغاز کرد.[۲]

مفتی در سال ۱۹۲۶م به مدرسه علمیه ناظمیه لکهنو در هند رفت و در مجالس درس سید علی نقی، ظهیر الحسن و مفتی احمد علی حضور می‌یافت.[۳]

جعفرحسین، زبان و ادبیات اردو و عربی را در لکهنو آموخت، ریاست انجمن مقاصده (کانون شعراء) را بر عهده گرفت.[۴] و برای تحصیلات بیشتر، در سال ۱۹۳۵م به نجف سفر کرد و در مدت پنج سال تحصیلات خویش را نزد مراجع بزرگ شیعه از جمله سید ابوالحسن اصفهانی ادامه داد.[۶] وی پس از بازگشت به پاکستان «مفتی» خوانده شد.[۷] جعفرحسین را انسانی ساده‌زیست و متواضع معرفی کرده‌اند.[۸]

پانویس

  1. نقوی،‌ علمای امامیه پاکستان، ۱۳۷۷ش، ص۲۳۱.
  2. نقوی،‌ علمای امامیه پاکستان، ۱۳۷۷ش، ص۲۳۲.
  3. نقوی،‌ علمای امامیه پاکستان، ۱۳۷۷ش، ص۲۳۱.
  4. نقوی،‌ ملت جعفریه کا درخشنده ستاره،‌ علامه مفتی جعفر حسین،‌اسلام تایم.

منابع

  • نقوی، سید فیضان عباس، «ملت جعفریہ کا درخشندہ ستارہ، علامہ مفتی جعفر حسین»، اسلام تائمز.