آلبانی

آلبانی کشوری است در جنوب شرقی اروپا که از نظر جغرافیایی بسیار حائز اهمیت است. کشور آلبانی از شمال غرب با مونته نگرو همسایه است و از سمت شرق نیز با کوسوو هم مرز است. این کشور لقب کوچکترین کشور بالکان را به خود اختصاص داده است. مردم آلبانی از ریشه قوم ایلیری هستند که از اقوام هندواروپایی بود. آلبانی تحت نیروهای یونانی‌ها، امپراتوری روم، امپراتوری بیزانس و امپراتوری عثمانی (۴۳۱ سال) بود. آلبانی وارث تمدن ایلیریان باستان، پس از قرن‌ها عقب‌ماندگی تحت حاکمان مختلف طی قرن‌ها پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابل توجهی داشته‌ است. آلبانی از اعضای ناتو و تنها عضو سازمان همکاری اسلامی در اروپا می‌باشد.

آلبانی
نام کامل	آلبانی
پایتخت	تیرانا
تعداد جمعیت	۳.۵۶۳.۱۱۲ نفر
دین	سکولار اسلام (۷۰ درصد) مسیحیت (۳۰ درصد)
زبان	زبان اِشچیپ آلبانیایی یونانی مقدونی زبان‌های بومی

بر اساس قانون اساسی مصوب سال ۱۹۹۸ آلبانی، هیچ دینی، دین رسمی این کشور نیست و همه ادیان مساوی هستند. با این وجود تمامی مذاهب موجود در آن (مسلمانان سنی، بکتاشیه، مسیحیان ارتدکس و کاتولیک رومی) هر یک خواستار درجه بالاتری برای به رسمیت شناخته شدن از سوی دولت هستند.

۷۰ درصد مردم آلبانی مسلمان و ۳۰ درصد مسیحی هستند. دین ابتدایی مردم آلبانی مسیحیت بود اما بعدها بیشتر ساکنان این کشور به اسلام گرویدند. تغییر دین تا ۷۰ درصد جمعیت آلبانی به اسلام، یکی از میراث‌های حکومت عثمانی بود. مهاجرت شیعیان علوی و بکتاشی در گسترش تشیع در این کشور نقش مهمی را ایفا کرده است. پس از استقلال آلبانی از حکومت عثمانی، این کشور به صورت تنها دولت اسلامی در اروپا ظهور کرد.

تاریخچه آلبانی

نام بومی این کشور در خود زبان آلبانیایی‌ها، اِشچیپِری (Shqipëria) است ولی بصورت بین‌المللی این کشور با نام آلبانی شناخته شده‌است..

۹۵ درصد مردم این کشور از تبار آلبانیایی و بقیه بیشتر یونانی هستند. ۷۰ درصد مردم آلبانی مسلمان و ۳۰ درصد مسیحی هستند. مردم آلبانی از ریشه قوم ایلیری هستند که از اقوام هندواروپایی بود. آلبانی ۴۳۱ سال در دست امپراتوری عثمانی بود و در دوره معاصر ۵۰ سال حکومت کمونیستی را پشت سر گذاشته‌است.

پس از آن، پنجاه سال حاکمیت کمونیسم بر کشور آلبانی این کشور را از تمامی دیگر کشورهای اروپایی منزوی نموده بود تا اینکه با فروپاشی رژیم در سال ۱۹۹۰ این کشور استقلال خود را مجدداً به‌دست آورد.

با از هم پاشیدن نظام کمونیست در جهان (۱۹۸۹) حزب‌های دموکراتیک جدید وارد میدان شدند و تغییر سیستم قدرت و ایجاد زمینه جدید باعث شد که آلبانی دوباره به سمت فرهنگ و فناوری غرب برود.

رژیم کمونیستی انور خوجه در سال ۱۹۹۰ فروپاشید و در سال ۱۹۹۱ جمهوری آلبانی بنیاد شد. در انتخابات مارس ۱۹۹۲ و در میان فروپاشی اقتصادی و ناآرامی‌های اجتماعی، حزب کمونیستی قدیم آلبانی یعنی حزب کار آلبانی شکست خورد. در اواخر سال ۱۹۹۶ و در پی فعالیت گروه‌هایی که از ترفندهای هرمی استفاده می‌کردند بحران اقتصادی در کشور تشدید شد و در سال ۱۹۹۷ به اوج خود رسید و کشور را با شورش مسلحانه روبه‌رو کرد. این روند کشور را با موج تازه‌ای از مهاجرت مواجه ساخت و بیشتر مهاجران به ایتالیا، یونان، سوئیس، آلمان و آمریکای شمالی رفتند.

جنگ کوزوو در سال ۱۹۹۹ بر آلبانی تاثیرگذار بود و شمار زیادی از آلبانیایی‌تباران کوزوو به آلبانی پناهنده شدند. آلبانی در سال ۲۰۰۹ عضو کامل پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو شد و خواستار پیوستن به اتحادیه اروپا است.

آب و هوا کشور آلبانی

کشور آلبانی آب و هوای نسبتا معتدلی را شامل می‌شود. هوای این کشور در تابستان گرم و خشک و زمستان‌های سرد و مرطوبی را داراست. اغلب مساحت این کشور را کوه و تپه پوشانده است. به همین ترتیب هر زمان که شما احساس سفر کردید می‌توانید مسافرت خوبی را در کشور آلبانی تجربه کنید زیرا آّ و هوای معتدلی در این کشور پابرجاست.

جغرافیا

جمهوری آلبانی کشوری است در جنوب شرقی قاره اروپا. پایتخت این کشور تیرانا است. آلبانی کوچکترین کشور بالکان است که از شمال غرب با مونته‌نگرو، از شمال شرق با کوزوو، از سوی خاور با مقدونیه و از طرف جنوب و جنوب شرقی با یونان همسایه‌ است. در سمت غربی آلبانی دریای آدریاتیک و در سمت جنوب غربی آن دریای ایونی قرار گرفته‌اند. ساحل آلبانی در تنگه اوترانتو با ساحل ایتالیا ۷۲ کیلومتر فاصله دارد.

آلبانی بین مختصات عرض جغرافیایی ۳۸، ۲۹، ۳۹، ۴۲ از شمال و طول جغرافیایی ۱۶، ۱۹–۴، ۲۱ از شرق قرارگرفته‌است که تقریباً هم ارتفاع استوا و قطب شمال می‌باشد. وسعت آلبانی ۲۸٬۷۴۸ کیلومتر مربع و مرز آن با دریا بالغ بر ۳۱۶ کیلومتر می‌باشد. آلبانی اهمیت جغرافیائی مهمی‌دارد زیرا درمحلی کلیدی واقع شده و کوتاه‌ترین بندرگاه از مدیترانه به بالکان و قاره آسیا است.

آلبانی آب و هوای نسبتاً معتدلی دارد. تابستان‌ها هوا گرم و خشک و زمستان‌ها هوا سرد و مرطوب است. اغلب خاک این کشور را کوه و تپه پوشانده‌است.

تقسیمات کشوری

کشور آلبانی به ۳۶ استان بخش شده‌است.

برخی از استان‌ها با هم تشکیل یک ناحیه می‌دهند. در آلبانی ۱۲ سامان وجود دارد. پایتخت آلبانی یعنی شهر تیرانا وضعیتی جدا و ویژه دارد.

اقتصاد در آلبانی

تولید ناخالص داخلی این کشور ۷۶/۱۹ میلیارد دلار است که ۷/۲۱ درصد آن در بخش کشاورزی، ۳/۲۰ درصد در بخش صنعت و ۵۸ درصد در بخش خدمات تولید می‌شود.

نیروی کار این کشور را یک میلیون و ۹۰ هزار نفر تشکیل می‌دهد که البته ۳۵۲ هزار مهاجر نیز در این کشور به عنوان نیروی کار مشغول فعالیت هستند.

بر اساس آمارهای رسمی نرخ بیکاری در این کشور ۱۳ درصد است اما برخی منابع تا ۳۰ درصد هم گزارش کرده‌اند. یک چهارم جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند. نرخ تورم در این کشور سه درصد است.

محصولات صادراتی این کشور شامل منسوجات و پاپوش، آسفالت، آهن و سنگ آهن، نفت خام، سبزیجات، میوه و تنباکو است که به کشورهای ایتالیا (۷/۶۷ درصد)، صربستان و مونته‌نگرو (۸/۵درصد) و یونان (۵/۴درصد) صادر می‌شود.

واردات این کشور شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد غذایی، منسوجات و مواد شیمیایی است که از کشورهای ایتالیا (۱/۳۲ درصد)، یونان (۷/۱۷ درصد)، ترکیه (۱/۸درصد) و آلمان (۵/۷درصد) وارد می‌شود.

نظام آموزشی آلبانی

تحصیل دوره ابتدایی در آلبانی از سن 7 سالگی آغاز می‌شود و تا 14 سالگی افراد می‌بایست دوره اولیه ابتدایی را سپری نمایند، در این دوره دروس مربوط به نوشتار و خواندن و درست شنیدن، دفاع شخصی، نگاه اجتماعی خوب و همینطور مختصری از ریاضیات و علوم آموزش داده می‌شود. این دوره تحصیلی اجباری است و به طور کلی هزینه آن توسط دولت تعیین می‌شود، در این دوره افراد می‌بایست بتوانند در امتحان پایانی نمره خوبی کسب نمایند.

از سن 14 سالگی فرد دو مسیر پیش روی دارد، مسیر اول ورود به مقطع دبیرستان و یادگیری ریاضیات و زیست و شیمی و فیزیک پیشرفته بوده و مسیر دوم ورود به مدرسه‌های فنی و حرفه‌ای است که به طور کلی با مهارت آموزی در رشته‌های برق و کامپیوتر دنبال می‌شود. در سن 14 سالگی بسیاری از افراد مسیر آینده خود را روشن می‌کنند. ورود به مقطع دبیرستان تا سن 18 سالگی ادامه دارد و در نهایت با یک آزمون کلی به پایان می‌رسد و افراد مدرکی معادل دیپلم دریافت می‌کنند. سپس نوبت به یک دوره به صورت پیش نیاز است که حکم پیش دانشگاهی را دارد و برای همه رشته‌های مهندسی لحاظ می‌شود. بهترین زمان برای تقویت زبان همین دوره پیش نیاز است.

در طول تحصیل به طور کلی زمان برای هر روز بین 5 الی 6 ساعت اعلام شده است که شامل فضای تفریحی نیز می‌شود. مدارس در آلبانی دارای ویژه برنامه‌های خوبی هستند و در مجموع می‌توان گفت نظام آموزشی در این کشور مناسب است. کسانی که به عنوان یک دانش‌آموز خارجی برای تحصیل پیش از دانشگاه وارد آلبانی می‌شوند بهتر است در ابتدا دوره‌های فشرده زبان را بگذرانند و در این زمینه بسیار مهم است که بتوانند خود را بالا بکشند. نظام آموزشی در آلبانی به طور کلی بر اساس محتوای کتاب ارزیابی می‌شود و مشخص است که سرویس‌های پژوهشی از بخش‌های مهم تحصیل در این کشور است.

دیدنی‌ترین شهرهای آلبانی

کروجا

موقعیت جغرافیایی این مورد از دیدنی‌ترین شهرهای آلبانی در مرکز کوه‌ها بچشم می‌خورد که به تنهایی توانسته در فصول مختلف سال توریستان بسیاری را به سمت خود جذب کند. سفر به این مورد از بهترین شهرهای آلبانی دقیقا ماشین زمانی است که شما را به صدها سال پیش و به فرهنگ‌های نیاکان بومیان خواهد برد.

عکاسی در این منطقه یکی از تفریحاتی بوده که انگیزه اصلی توریستان برای سفر به این منطقه است. مسجد فاطمه سلطان و حمام ترکی نیز از بهترین جاهای دیدنی آلبانی هستند. صنایع موجود در کروجا نیز می‌تواند از بهترین یادگاری و سوغاتی‌های سفر به اروپا باشند. توریستانی که به این مکان سفر می‌نمایند، برای استراحت می‌توانند به راحتی اقامتگاهی را برای استراحتی چند ساعته یا حتی شبانه پیدا نمایند.

آب و هوای حاکم بر این منطقه بسیار تمیز و خنک است، بگونه‌ای که می‌تواند شما را با استراحتی یک یا دو ساعته در دل طبیعت بی‌نظیرش از شلوغی و هرج و مرج‌های روزمره نجات دهد. جاذبه‌های توریستی بسیاری را در سفر به این مورد از بهترین شهرهای آلبانی مشاهده خواهید کرد که هر یک به نحوی شما را به وجد می‌آورند.

گیروکاسترا

طبق آخرین آمار اعلام شده، جمعیت این مورد از شهرهای معروف آلبانی 72176 نفر به ثبت رسید. مساحت آن نیز 2884 کیلومتر مربع است. این جمعیت از دو قوم آلبانی و یونانی تشکیل شده که بیشتر این بومیان را آلبانیایی‌ها تشکیل می‌دهند. نزدیک به 39 درصد از جمعیت موجود در این منطقه از قاره اروپا را مسلمانان فراگرفته‌اند. این شهر بقدری زیبا است که حدود 270 شهرک و روستا را در دل خود جای داد که هر یک از این روستاها طبیعت و چشم‌انداز خاص و منحصر بفرد خود را دارند. موزه‌هایی که در این مورد از دیدنی‌ترین شهرهای آلبانی به چشم می‌خورند، همگی یادگاری‌هایی از دوران حکومت‌های مختلف بوده که سوژه‌های خوبی برای عکاسی و کسب تجربه از گذشته‌های دور هستند.

جاذبه‌های توریستی باستانی موجود در این شهر، بقدری پر قدمت هستند که باعث شدند تا نام این منطقه در سازمان میراث جهانی یونسکو به ثبت برسد. غذا و نوشیدنی‌های این منطقه از مخصوص‌ترین غذاها به شمار می‌آیند، چرا که به دست بومیان و همراه با ادویه‌های مخصوص درست شده‌اند. طبیعت بکر و دست نخورده این مورد از دیدنی‌ترین شهرهای آلبانی، به تنهایی توانسته تا رنگ آرامش را به توریست‌ها و بومیان ارائه دهد.

اشکودرا

برای رسیدن به این مورد از شهرهای معروف آلبانی، باید خود را به شمال غربی این کشور برسانید. در گذشته‌های بسیار دور، امپراطوری عثمانی این منطقه از اروپا را به عنوان مرکز حکومت خود برگزید. ریشه نام این شهر از ساکنان آن در زمان حکومت عثمانی گرفته شده که در آن موقع به زبان ترکی، اوشکودره تلفظ می‌شد که طی مرور زمان و با مهاجرت قومیت‌های مختلف و عوض شدن حکومت، نام این شهر به اشکودر تغییر یافت. این شهر توانسته تا لقب مرکز فرهنگی کشور را از آن خود کند. به جرأت می‌توان گفت شما در یکی از قدیمی‌ترین و پرقدمت‌ترین شهرهای کل قاره اروپا سفر نموده‌اید، چرا که علاوه بر موزه و آثار باستانی به‌جا‌مانده از دوره عثمانی و دیگر حکومت‌ها، اولین جنگل کل اروپا نیز در این منطقه بچشم می‌خورد.

سبک معماری به کار رفته در ساخت بنا و ساختمان‌های قدیمی و حتی مدرن در این منطقه از اروپا، زبانزد است و حال و هوایی خاص را به این شهر می‌بخشد. قدم زدن در لا به لای جاذبه‌های توریستی این منطقه یکی از به یاد ماندنی‌ترین خاطرات سفر در طول عمرتان خواهد شد.

برات

یکی از بهترین شهرهای آلبانی، شهر برات است. سبک معماری بکار رفته در بنا و خانه‌های موجود در این منطقه از اروپا، هنوز حال هوای دوره عثمانی را تداعی می‌نماید، چرا که معماران دوره عثمانی بگونه‌ای این بناها را ساخته‌اند که تا کنون پا برجا مانده‌اند. اگر به قدم زدن در بین جاذبه‌های توریستی علاقه داشته باشید، به کوچه پس کوچه‌های این مورد از بهترین شهرهای آلبانی رفته تا جنس سنگی دیوارها و زمین شما را افسون خود کند. این شهر حال و هوای خاص‌تری نسبت به بقیه شهرهای دیگر کشور آلبانی دارد، چرا که تم شهر را رنگ آبی رودخانه‌ای زیبا، جنس سنگی کوچه‌ها و شیب دار بودن خیابان و کوچه‌ها، قدیمی بودن بافت بیشتر قسمت‌های شهر تشکیل می‌دهد.

از جاذبه‌های توریستی این مورد از شهرهای معروف آلبانی می‌توان به تکیه‌های صوفی، مسجد جامع، عروسی‌ها و پایکوبی محلی، بناها و خانه‌های سیصد ساله به جا مانده از دوران عثمانی، پل قدیمی و کافه‌های دنج و مملو از آرامش اشاره کرد که هر یک به تنهایی، خالق تجربه و خاطرات جاودانه خواهند بود. خوراک بره این شهر نیز می‌تواند یکی از تفریحات خوب و خوشمزه در سفر باشد. صبحانه‌های ساده و محلی این شهر بسیار خوشمزه و مقوی هستند که حتما باید در طول سفر به قاره اروپا برای یکبار حداقل امتحان کرد. بسیاری از جاذبه‌های توریستی موجود در این مورد از شهرهای معروف آلبانی، مربوط به قرون گذشته هستند.

جاذبه‌های گردشگری و دیدنی آلبانی

کوهستان و تله کابین dajti تیرانا

پارک کوهستانی dajti در ۲۵ کیلومتری شرق تیرانا واقع شده است. این پارک منطقه مهمی برای سکونت بسیاری از حیوانات پستاندار مانند خوک وحشی، روباه، خرگوش، خرس و گربه وحشی می‌باشد. بسیاری از توریستان برای دوری از مناطق پر مشغله شهری به این کوهستان می‌روند تا از آرامش و منظره طبیعی آن جا لذت ببرند. تله کابین dajti برای بالا رفتن از این کوهستان شما را به فاصله ۱۵ دقیقه‌ای به ارتفاع ۱۶۱۱ متری کوهستان می‌برد. اگر اهل پیاده روی باشید می‌توانید از مسیرهایی که برای آن تعبیه شده است از کوهستان بالا روید. در امتداد این مسیر می‌توانید از رستوران‌های سنتی آلبانیایی و هتل توریستی بریا استراحت و اقامت در این منطقه استفاده کنید.

برج آسمان تیرانا

یکی از جاذبه‌های مدرن و زیبا در شهر تیرانا، برج آسمان است که در بالای این ساختمان یک منظره عالی از شهر را می‌بینید. رستوران لوکسی در بالای برج ساخته شده است که به مدت ۱ ساعت می‌چرخد و نمایی به صورت ۳۶۰ درجه از شهر تریانا به شما می‌دهد، بدون اینکه نیاز باشد شما از روی صندلی بلند شوید. ساعت بازدید از این برج از ساعت ۷ صبح تا ساعت ۱۲ شب با بهترین غذاهای آلبانی هر ساله میزبان بسیاری از گردشگران از سراسر دنیا می‌باشد.

بازارچه سنگی Kruja

روستای قرون وسطایی جذابی به نام Kruja در میان قله‌های کوستانی، دره‌های سرسبز و در امتداد دریای آدریاتیک یعنی ۳۰ کیلومتری شهر تیرانا قرار دارد. محله سنگی Kruja محله کوچکی است که علاوه بر مناظر طبیعی، اهمیت تاریخی فراوانی دارد که در قدیم نیز در قرن ۱۲ میلادی پایتخت اولین دولت آلبانیان بود. از جمله محل‌های پربازدید این منطقه بازارچه سنتی با قدمت قرن ۱۴ میلادی در کنار قلعه Skanderbeg قرار دارد. این بازارچه سنتی با صنایع دستی آلبانی، بسیاری از توریستان را برای خرید فرش‌های سنتی، عتیقه جات، لوازم نقره و مس، لباس‌های سنتی، ملیله دوزی، صنایع چوبی به خود جذب کرده است.

ساحل vlore

شهر ساحلی ولور سومین شهر بزرگ در سواحل جنوب غربی آلبانی است که با خط ساحلی بکر و دست نخورده حدود ۳۰ درصد از کل سواحل آلبانی را پوشش می‌دهد. ساحل فلور که در فاصله ۱۳۰ کیلومتری تیرانا واقع شده، اهمیت تاریخی فراوانی برای این کشور دارد. موزه‌های تاریخی و باستانی زیادی از جمله موزه مستقل در این شهر قرار گرفته است. ولور علاوه بر جاذبه‌های کهن و تاریخی، دارای سواحل زیبا و پارک‌های ملی و باستانی مانند پارک Orikum، پارک Amantia و پارک ملی Llogara برای گذراندن تعطیلات تابستانی است. آب و هوای مدیترانه‌ای یعنی آب و هوای تابستانی خشک، زمستان‌های خفیف و مرطوب، این ساحل را جزو مناطق پر بازدید کشور آلبانی قرار داده است.

قلعه سنگی آپولونیا

یکی از آثار باستانی و تاریخی برجسته و مشهور در کشور آلبانی، شهر آپولونیاست که در امتداد سواحل Riviera و همچنان در نزدیکی دریا در آلبانی واقع شده است. برای بازدید از این شهر که حدود ۷ مایلی روستای Pojani است، ۱ الی ۲ روز زمان نیاز دارید تا از زیبایی‌های آن جا کاملاً لذت ببرید. قلعه سنگی آپولونیا معبدبزرگ و ثروتمندی در دوره باستان با قدمت حدود ۱۰۰۰ ساله بوده است که به الهه آرتمیس تعلق دارد. هنوز در این شهر ساختمان‌ها و خرابه‌هایی مانند کتابخانه، معابد، تئاترهای تاریخی و همچنین قوس پیروزی برای بازدید توریستان خارجی قرار دارد.

نوع حکومت و ساختار سیاسی

در کشور آلبانی رئیس‌جمهور، رئیس حکومت است و نخست‌وزیر وظیفه ریاست در کابینه را دارد. این کشور دارای جمهوری پارلمانی است و ساختار سیاسی که در این کشور بر اساس تفکیک قوا تعریف شده است. به طور کلی در این کشور رئیس‌جمهور، رئیس کشور و شورای وزیران سه عضو مهم کشور محسوب می‌شوند. رئیس‌جمهور با رأی مخفی اعضای پارلمان برای دوره‌های 5 سال انتخاب می‌شود و رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر را انتخاب می‌کند و عموماً نخست‌وزیر از بین حزب اکثریت در پارلمان انتخاب می‌شود. در این کشور پارلمان دارای 140 عضو بوده که برای دوره 4 ساله انتخاب می‌شود. پارلمان بالاترین مرجع قانون‌گذاری به شمار می‌آید و یک سیستم چند حزبی در این کشور دیده می‌شود، احزاب سوسیالیست و دموکراتیک از دیگر بخش‌های این کشور هستند.

ارتباطات در آلبانی

در آلبانی تلویزیون و رادیوی ملی با شبکه‌های خصوصی در رقابت است. شبکه‌های خصوصی صدا و تصویر از دهه ۹۰ میلادی مانند قارچ در این کشور زیاد شده‌اند.

البته در این کشور افراد سیاسی، گروه‌های مذهبی و دولتمردان حق ندارند شبکه خصوصی رادیو و تلویزیون راه‌اندازی کنند.

مذهب

اتحاد ملی در آلبانی پیوسته در طول زمان مانع از برخوردهای ناشی از اختلافات مذهبی بوده است. از این‎رو اسلام و مسیحیت سال‌ها در کنار یکدیگر در میان مردم رواج داشته است. با وجود کمبود اطلاعات می‎توان گفت، انتشار اسلام در آلبانی بدون هیچ‌گونه تحمیل خارجی صورت گرفته و به‌تدریج، زیاد و از سوی مردم پذیرفته شده است.

ترکانِ عثمانی در دورۀ استیلای خود، بسیاری از مردم سرزمین‌های آسیایی را به بالکان انتقال دادند، ازجمله در زمان مقاومت اسکندربیگ گروه‌های ترکمن که از آسیای صغیر آمده بودند در بخش‌هایی از آلبانی استقرار یافتند، که ضمن اختلاط با جمعیت آلبانیایی، پایۀ اولیه جمعیت مسلمان این کشور را بنا نهادند. از سوی دیگر بَکتاشی‌ها که ظاهراً همراه سپاه سلطان مراد دوم و سلطان بایزید برای تبلیغ اسلام در میان ترکان ساکن این کشور و نیز آلبانیایی‌ها به این سرزمین رفته بودند، در گسترش اسلام در آلبانی بی‎تأثیر نبوده‎اند. در سدۀ ۹ق/۱۵م ابتدا بزرگان آلبانی به اسلام روی آوردند، اما توده‌های مردم همچنان ارتدکس یونانی باقی ماندند. به نظر می‎رسد، پذیرش اسلام در آغاز بیشتر در شهرهای بزرگ صورت گرفته باشد. اسلام در سدۀ ۱۰ق/۱۶م از نظر تعداد پیروان پیشرفت ناچیزی در آلبانی داشت (همانجا)، اما به تدریج بر شمارۀ پیروان آن افزوده شد، تا جایی که اکثریت مسیحی آلبانی در سده‎های بعدی در اقلیت قرار گرفتند.

از ۱۹۶۷م دولت آلبانی رسماً خود را دولتی غیرمذهبی اعلام کرد. در همین سال تمامی مسجدها و کلیساها بسته شد و هرگونه فعالیت علنی مذهبی موقوف گردید. براساس حدسیات، در آن زمان در آلبانی ۲/۱ میلیون نفر مسلمان، ۲۰۰,۰۰۰ نفر مسیحی ارتدکس و ۱۰۰,۰۰۰ نفر کاتولیک زندگی می‌کردند. به طور‌کلی می‎توان گفت که ۶۹٪ از جمعیت آلبانی مسلمان هستند که از آن میان ۵۴٪ اهل سنّتند. مطابق همین حدسیات ۲۰٪ از جمعیت، ارتدکس و بقیه کاتولیک رومی هستند (آمار جهانی، ۵۶). بنابراین آلبانی تنها کشور اروپایی است که اکثریت جمعیت آن مسلمان و غیرمسیحی است.

اسلام

ریشه اسلام در آلبانی به دوره امپراتوری عثمانی باز می‌گردد. بیشینه مسلمانان آلبانی حنبلی مذهب هستند اما اقلیت قابل توجهی از آنان پیرو مذهب شیعه و یا از فرقه بکتاشیه می‌باشند. مسلمانان حنبلی که در آلبانی زندگی می‌کنند شباهت زیادی به شیعیان امامیه دارند، عشق به اهل‌بیت (علیه السلام) عقیده‌ای مشترک میان شیعیان و حنبلی مذهب‌هاست. حتی مسیحیان این کشور نیز از این عشق بی بهره نیستند.

مثلا در عاشورا مسلمانان از امامیه و حنبلی باهم به برگزاری مراسم عاشورا می‌پردازند، ده روز را با هم در این ایام روزه می‌گیرند و لباس سیاه بر تن می‌کنند. عشق به اهل‌بیت (علیه السلام) تنها عامل حفظ اسلام در دوره نظام کمونیستی در آلبانی بوده است.

در زمان حکومت کمونیستی، اقدام به ویرانی 1700 مسجدحسینیه و مدرسه دینی شد. در تمام کشور جز یک مسجد که مسجد مرکزی شهر بود، مسجد دیگری باقی نماند که البته آن را نیز به موزه تبدیل کردند.

علاوه بر این، تمام کتاب‌های دینی را نابود کردند و در سال 1967 قانونی را صادر کردند که به موجب آن، داشتن اعتقادات دینی ممنوع اعلام شد و هر کس که یکی از شعایر دینی را برپا دارد، مثلا نماز بخواند یا روزه بگیرد و یا قرآن تلاوت کند و... به حبس تا 20 سال محکوم می‌شدند. بسیاری از بزرگان دین و مردم عادی به حبس تا 20 سال نیز محکوم شدند. جرم آنها این بود که کتاب اسلامی نگهداری می‌کردند یا در نهان نماز می‌خواندند. هزاران تن از مسلمانان به این اقدامات اعتراض کردند و به زندان رفتند و یا کشته شدند.

در آن دوره، عشق به ائمه و اسلام در وجود مسلمانان به حسرت تبدیل شد. همین حسرت هم باعث شد که بعد از مرگ انور خواجه همگی سر به شورش نهادند و نظام کمونیسم را از جا کندند و آزادی دینی و نظام جمهوری را اعلام نمودند.

اتحاد ادیان

یکی از نمادهای بارز در عرصه حیات سیاسی ـ اجتماعی و مذهبی در جمهوری آلبانی موضوع " همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان " در این کشور است. بسیاری از تازه‌واردین به آلبانی تا قبل از ورود به این سرزمین با این تصور که وارد کشوری با یک فرهنگ قوی و غنی اسلامی، همراه با مظاهر عینی آن می‌شوند به آلبانی گام می‌نهد اما به هنگام خروج از این کشور با تصور دیگری از آن خارج می‌شوند. پیروان ادیان مختلف در شرایطی بسیار آرام و مسالمت‌آمیز به انجام امور دینی خویش مشغولند و همین فضای بسیار عالی و تفاهم‌آمیز، آلبانی را به کشور چند مذهبی مبدل ساخته است. در میان اعضای هیئت حاکمه آلبانی از بکتاشیان گرفته تا مسیحیان کاتولیک و ارتدکس به چشم می‌خورند.

هنوز در آمارهای جهانی 70% از جمعیت آلبانی را مسلمان و 30% را پیروان مسیحی معرفی می‌کنند. در حالیکه این رغم مربوط به سال 1957، زمانی که آلبانی در یوغ کمونیستها بود و آثار اشغال 500 ساله این سرزمین توسط ترکهای عثمانی در جامعه چشم‌گیر بود. در آلبانی کمتر از 100 انجمن خیریه اسلامی و بیش از دهها انجمن خیریه مسیحی (کاتولیک و ارتدوکس) فعالیت می‌کنند و از سوی دیگر مبلغین مسیحی اعزامی از آمریکا که شدیداً بر تبلیغات تبشیری و تنصیری خویش افزوده‌اند تا جامعه تازه از بندرستی کمونیستی آلبانی را بسوی دین مسیحیت راهنمایی می‌نمایند.

سیاست " آتنیسم " یا همان جامعه غیر مذهبی سیاست اصلی انورخوجه در اداره کشور بود سیاستی که بیش از 30 سال بر تمامی شئونات اجتماعی ـ سیاسی و فرهنگی آلبانی حاکم و آثار تبعات آن نیز تا به حال باقی مانده است. در جمهوری آلبانی هرگز نمی‌توان با اطمینان از تفوق با تسلط یک قشر یا فرقه یا گروه مذهبی بر گروه یا قشر خاص دیگری بر عرصه‌های مختلف سیاسی و فرهنگی سخن گفت و پیروان ادیان مختلف به یک نسبت در امور فرهنگی و اجرایی کشور ایفای نقش می‌کنند؛ البته تفکر حاکم بر جامعه بیشتر به سوی بکتاشیم استوار است.

در آلبانی بعنوان نقطه تماس بین فرهنگ شرقی و غربی، کمبود تعجب برانگیز و محسوس تعصب مذهبی به چشم می‌خورد، کمبودی که گاه در اشکال گوناگون خود را نشان می‌دهد. در این سال‌ها آلبانیایی‌های مسلمان به دلیل فقر اقتصادی حاکم بر کشور و مشکلات عدیده راه مهاجرت و کار در ممالک دیگر را پیشه خود ساخته‌اند، کشور یونان که یکی از مراکز اصلی اشتغال نیروی کار مهاجر آلبانی می‌باشد، دو شرط اساسی " تغییر مذهب " از اسلام به مسیحیت و " تغییر نام " از نام اسلامی به مسیحی را ملاک دادن ویزای کار یا اقامت به آلبانیایی‌ها تعیین نموده است که توسط سفارت یونان در آلبانی اعمال می‌شود و این فاکتور در کنار سایر فعالیت‌های موسسات فرهنگی غرب، موجبات ایجاد گرایشات تند و افسار گسیخته در افکار و اعمال نسل جدید آلبانیایی‌ها به فرهنگ و تمدن غرب گشته است.

جوانان آلبانیایی این روزها آثار نویسندگان مشهور غرب همچون بالزاک، هوگو، فروید، تولستوی و دیگر نمایندگان فرهنگ غرب و اروپا را با اشتیاق فراوان مطالعه می‌کنند و اصول تفکرات غربی را در گرایشات فکری آنان بوضوح می‌توان مشاهده نمود." در آخرین آمارگیری مذهبی در آلبانی؛ آمار نقوس کاتولیک‌ها از 10 درصد به 13 درصد افزایش یافته که این خود اسباب خشنودی و دلگرمی جامعه مسیحی در آلبانی را فراهم آورده است. " ناگفته پیداست که تبلیغات وسیع و دامنه دار عرب در غالب فعالیت‌های تنصیری ـ تبشیری کلیسایی در جامعه بی‌تفاوت و بی تعصب مذهبی آلبانی، اثر عمیقی بر جامعه مذهبی آلبانی گذاشته است.

مسجد ادهم بیگ آلبانی

ساخت این مسجد در سال ۱۷۸۹ میلادی به دستور ملابک، والی شهر تیرانا، در پایتخت کشور آلبانی آغاز شد و در سال ۱۸۲۳ پسرش «حقی»، نوه سلیمان پاشا، آن را به پایان رساند. این مسجد در میدان «اسکندر بیگ» در مرکز شهر تیرانا قرار دارد که پس از مدتی در دوره حکومت کمونیستی درهای آن به روی نمازگزاران بسته شد. اما در سال ۱۹۹۱ میلادی بدون کسب مجوز از مقامات مسئول و با رفتن هزار مسلمان برای ادای نماز در آنجا بازگشایی شد. این مسئله آغاز آزادی دینی جدید در آلبانی به شمار می‌رود.

این مسجد را تابلوهایی از تصاویر آبشارها، پل‌ها و درختان زینت داده و محراب آن نیز از سرامیک و سفال است که تجلی‌ هنر اسلامی به شمار می‌آید. مسلمانان تیرانا بیشتر برای ادای نماز تراویح (نمازهای ویژه مسلمانان اهل‌سنت در ماه رمضان) و عشا به این مسجد می‌آیند و در ماه‌ رمضان نیز سفره‌های افطار و سحری در این مسجد برای روزه‌داران گشوده است.

مدرسه اسلامی تیرانا مهم‌ترین ‌پایگاه آموزشی اسلامی آلبانی

«تیرانا» ،«اشکودرا» ،«الباسان» ،«بالش» ،«برات» ،«بورل» و«پچین» از شهرهای مختلف آلبانی و تیرانا از بزرگ‌ترین شهرهای مسلمان‌نشین آلبانی و پایتخت این کشور محسوب‌ می‌شود.

مدرسه اسلامی تیرانا در آلبانی از مهم‌ترین ‌پایگاه‌های آموزشی کمیته اسلامی آلبانی است که در ماه مارس سال 1924 میلادی براساس تصمیمات کنگره اسلامی آلبانی به‌صورت رسمی افتتاح‌ و دوران طلایی رشد و شکوفایی فعالیت‌های اسلامی آغاز‌شد.

به‌دلیل رشد فکری استادان و شاگردان مسلمان و مبلغان این مدرسه، تعداد زیادی از فرزندان شیوخ علوی و یا اهل طریقت در کنار فرزندان بزرگان اهل تسنن، دوستانه تحصیل‌می‌کنند و هم‌زیستی مسالمت‌‌آمیز مذاهب مختلف در این مدرسه، الگوی مناسبی برای پیروان تمامی مذاهب محسوب‌ می‌شود.

از نخستین روزهای افتتاح این مدرسه، تمامی کارگزاران آلبانی‌تبار بوده و برنامه‌های درسی و شیوه اداره آن به‌شکل پیشرفته و امروزی و توسط شخصیت‌های مذهبی بومی پایه‌ریزی شده‌بود و تاسال 1945 هزینه‌های آن توسط کمیته مسلمانان آلبانی تأمین‌ می‌شد.

نکته‌ قابل‌تأمل این است که با وجود اختلاف مذاهب مدرسان و کارمندان این مدرسه برنامه‌های علمی مدرسه به‌صورت یکپارچه ارائه‌می‌شود و گرایش‌های مختلف مذهبی در شیوه تدریس دانش‌آموزان تأثیر خاصی ندارد.

پیروی از اعتقاداتی همچون «انماالمسلمون اخوه» و این‌که هرکس مسئول کردار و اعتقاد خویش است از عوامل مهم یکپارچگی کارمندان این مدرسه و نماد دموکراسی و تسامح در اسلام است.

به‌دلیل رشد فکری استادان و شاگردان مسلمان و مبلغان این مدرسه تعداد زیادی از فرزندان شیوخ علوی و یا اهل طریقت در کنار فرزندان بزرگان اهل تسنن دوستانه تحصیل‌می‌کنند و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز مذاهب مختلف در این مدرسه، الگوی مناسبی برای پیروان تمامی مذاهب محسوب‌می‌شود.

بیشتر دانش‌آموزان این مدرسه‌، روستایی بوده و تأسیس مدرسه اسلامی تیرانا هدیه‌ای بزرگ برای مسلمانان و در واقع به‌عنوان کانون رهبران اسلامی آلبانی از معتبرترین مؤسسه‌های آموزشی آلبانی به‌منظور تبلیغ فرهنگ سالم مذهبی علمی است.

شیعه در آلبانی

بعداز فرو پاشی‌ نظام‌ کمونیستی‌، گرایش‌های‌ علوی‌ و محبت‌ به‌ اهل‌بیت (علیه السلام)، زیاد گشته‌ است‌. حدود ۴۵ درصد مسلمانان‌ آلبانی‌ را فرقه‌های‌ تصوف‌ طرفدار اهل‌ بیت‌، تشکیل‌ می‌دهند که‌ این‌ فرقه‌ها قبل‌ از ممنوعیت‌ مذهب‌ در آلبانی‌، فعالیت‌ چشم‌گیری‌ داشتند. این‌ موضوع‌ را می‌توان‌ از تکایای‌ زیاد آنان‌ که‌ در آن‌ زمان‌ وجود داشته‌ است‌ فهمید و درحال‌ حاضر که‌ تبلیغات‌ مذهبی‌ در این‌ کشور آزاد شده‌، این‌ فرقه‌ها شروع‌ به‌ فعالیت‌ و بازسازی‌ تکایای‌ خود کرده‌اند.

از نکات مهم درباره فرقه‌های تصوف در آلبانی، اظهار علائق شیعی آنان است. آنها با آنکه از نظر ظاهری خود را پیرو یکی از مذاهب اهل‌سنت می‌دانند ولی همگی باطنا خود را شیعه می‌خوانند. طریقه‌ها در دهه محرم عزاداری دارند و در آن مدت کتاب حدیقه السعداء نوشته فضولی را که نمونه ترکی روضه الشهداء اثر ملا حسین واعظ کاشفی سبزواری است، می‌خوانند. کتاب حدیقه السعداء به زبان آلبانیایی نیز درآمده است. در این مدت هرکس چند صفحه میخواند و همه گریه می‌کنند و خوردن خوراک حیوانی و شیمیایی و رفتن بیرون در بعضی تکایا منع شده است.

از دیگر علائم علائق شیعی این فرقه‌ها، نصب تصاویری از حضرت علی و امام حسین و حتی تصویر دوازده امام و در میان آنان یامبر (صلی الله علیه) در برخی تکایا است.

تشکلات مذهبی-اسلامی آلبانی

بکتاشیه: طرفداران و پیروان حاج بکتاش هستند. آنها به پیامبران و امامان شیعه معتقدند و منتظر ظهور حضرت مهدی (عج) می‌باشند. این گروه مهم‌ترین و با نفوذترین گروه در بین تشکیلات دینی آلبانی است.

خلوتیه: این فرقه بعد از بکتاشیه بیشترین سابقه و طرفدار را در آلبانی دارد. طرفداران این فرقه آن را به حسن بصری منصوب می‌کنند. آنها معتقدند که حضرت علی(علیه السلام) رهبر روحی و معنوی حسن بصری است.

قادریه: رهبر آن شخصی به نام دکتر بوجار خراسانی است و ممیزه فرقه آنان، ذکر جلی است.

رفاعیه: طرفداران احمد رفاعی هستند. هم اینک رهبر آن شخصی به نام حاج رمضان لیمانی است.

نقشبندیه: نقشبندیه تحت حمایت خلوتیه فعالیت می‌کند. ذکر خفی، ویژگی فرقه نقشبندیه است.سی درصد از مسلمانان آلبانی، بکتاشیانِ علوی هستند. بکتاشی‌ها در آالبانی اکثریت مسلمانان را تشکیل می‌دهند و پیرو فرقه حاجی ولی بکتاشی هستند. این طریقت از آناتولی نشأت گرفت و در سده‌های نهم و دهم آیین رسمی سپاه ینی چری شد، و بر اثر برخورداری از حمایت رسمی دولت عثمانی و در پی کشورگشایی‌های سلاطین ترک، به شبه جزیره بالکان و از آن‌جا به آلبانی راه یافت و بعدها خانقاه‌های بکتاشیه در آن‌جا ساخته شد. راهابی این طریقت به شبه جزیره بالکان، در اسلام آوردن ساکنان آن‌جا سهم عمده‌ای داشت.

در ۱۳۰۳ ش که آتاتورک فعالیت فرقه‌های صوفیه را ممنوع کرد، این سلسله مرکز خود را از آناتولی به آلبانی انتقال داد. در ۱۳۲۳ش /۱۹۴۵در آلبانی نیز فعالیت همه سازمان‌ها و جماعت‌های مذهبی، از جمله بکتاشیه، ممنوع شد و به دنبال این محدودیت‌ها عده‌ای از آلبانیایی‌های بکتاشی به آمریکا مهاجرت کردند و در ۱۳۳۱ ش/ ۱۹۵۳ در میشیگان تکیه‌ای تأسیس نمودند. با سقوط نظام کمونیستی در آلبانی (۱۳۶۸ـ۱۳۶۹ش/ ۱۹۹۰ـ۱۹۹۱) تکایای بکتاشیه فعالیت‌های خود را در آن کشور از سر گرفتند.

امروزه بکتاشیه علاوه بر آلبانی و‌ به‌طور محدود در ترکیه، در میان مردم سوریه، مصر، ترک‌های مقیم اروپا و نیز مناطق آلبانیایی نشین و مسلمان مقدونیه و کوزوو رواج دارد.حُب اهل‌بیت پیامبر (صلی الله علیه)، خصوص امام علی (علیه السلام)، در سرلوحه عقاید بکتاشیه قرار دارد. به عقیده آنان حق، محمد و علی سه صورت برای بیان یک حقیقت‌اند. آنان به دوازده امام شیعیان اعتقاد دارند و بخصوص برای امام جعفر صادق (علیه السلام) احترام بسیار قائلند. پیروان این طریقت، به طور صوری، فقه جعفری را نیز می‌پذیرند.

رابطه شیعیان و اهل سنت در آلبانی

اهل تسننی که در آلبانی زندگی می‌کنند شباهت زیادی به شیعیان دارند، عشق به اهل بیت (علیه السلام) یک عقیده مشترک میان شیعیان و اهل‌سنت است. حتی مسیحیان این کشور نیز از این عشق بی بهره نیستند. در عاشورا مسلمانان از شیعه و سنی باهم به برگزاری مراسم عاشورا می‌پردازند، ده روز را با هم در این ایام روزه می‌گیرند و لباس سیاه بر تن می‌کنند.

عشق به اهل بیت (علیه السلام) تنها عامل حفظ اسلام در دوره نظام کمونیستی انور خوجه در آلبانی بود. وی در زمان حکومت خود، اقدام به ویرانی ۱۷۰۰ مسجد، ۲۰۰ حسینیه و مدرسه دینی کرد. در تمام کشور جز یک مسجد که مسجد مرکزی شهر بود، مسجد دیگری باقی نماند که البته آن را نیز به موزه تبدیل کرد.

علاوه بر این، وی تمام کتاب‌های دینی را نابود کرده و در سال ۱۹۶۷ قانونی را صادر کرد که به موجب آن، داشتن اعتقادات دینی ممنوع اعلام شد و هر کس که یکی از شعایر دینی را برپا دارد، مثلا نماز بخواند یا روزه بگیرد و یا قرآن تلاوت کند و یا عکسی از امامان چاپ کند به حبس تا ۲۰ سال محکوم می‌شود. با این وجود بعدها شاهد بسیاری از بزرگان دینی و مردم عادی بودیم که به حبس تا ۲۰ محکوم شدند. جرم آنها این بود که کتاب اسلامی نگهداری می‌کردند یا در نهان نماز می‌خواندند. هزاران تن از مسلمانان به این اقدامات اعتراض کرده و کشته شدند.

در آن دوره، عشق به ائمه و اسلام در وجود مسلمانان به حسرت تبدیل شد. همین حسرت هم باعث شد که بعد از مرگ انور خوجه همگی سر به شورش نهادند و نظام کمونیسم را از جا کندند و آزادی دینی و نظام جمهوری را اعلام نمودند. بعد از این اتفاقات بود که بسیاری از کشورهای مسلمان به کمک مسلمانان آلبانی شتافتند و مساجد زیادی را بنا کردند. به طوری که در آن مدت حدود ۳۰۰ مسجد بازسازی شد و ده‌ها مدرسه دینی ایجاد شد و به بسیاری از دانشجویان بورسیه داده شد تا در کشورهای اسلامی تحصیل کنند.

در دوره حاضر کتاب‌های نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه توسط مسلمانان به زبان آلبانیایی ترجمه و چاپ شده است.

آیین‌های محرم و عاشورا

جمعیت مسلمان کشور شامل دو گروه تسنن و علوی‌ها بوده و از ۷۰ درصد جمعیت مسلمان آلبانی ۵۰ درصد علوی بکتاشی و بقیه اهل تسنن هستند.

در میان مسلمانان آلبانی طریقت‌هایی وجود دارند که دارای تمایلات واقعی به اهل بیت می‌باشند که در ایران اصطلاحاً از ایشان به علویون نیز نام برده می‌شود. بکتاشیه، قادریه، رفاعیه و خلوتیه از این گروه‌ها هستند و در میان ایشان، بکتاشیان که بزرگ‌ترین فرقه محسوب می‌شوند، احترام ویژه‌ای برای ائمه و خصوصاً امام حسین (علیه السلام) قائل هستند. ایشان هرساله دهه محرم را گرامی می‌دارند و در روز عاشورا رهبر دینی ایشان در تکیه خود میزبان پیروانی است که برای عرض تسلیت می‌آیند. در مرکز جهانی بکتاشیه در«تیرانا»این دیدارها بیشتر رسمی است و شخصیت‌های دولتی، سیاسی، فرهنگی و نمایندگان دیپلماتیک خارجی در تکیه اصلی بکتاشیه در تیرانا حاضر می‌گردند و با رهبر جهانی بکتاشیه دیدار می‌کنند و مردم عادی نیز که بیرون تکیه منتظرند هر از چندگاهی به صف وارد اتاق ایشان می‌شوند و نسبت به او ابراز ارادت و احترام می‌کنند.

شیعیان اثنی عشریه بکتاشیه در آلبانی، در روز عاشورا در دسته‌های سینه‌زنی به عزاداری برای امام حسین (علیه‌السلام) و فرزندان و یاران ایشان می‌پردازند و این مراسم چنان شکوهی دارد که از تلویزیون رسمی کشور آلبانی پخش می‌شود و برخی مقامات رسمی کشور نیز در آن شرکت می‌کنند.

بکتاشی‌ها و دیگر شیعیان آلبانی، در دهه اول محرم آب نمی‌نوشند، گوشت و تخم‌مرغ و شیر و پنیر نمی‌خورند و در روز عاشورا با غذایی شیرین حاوی گندم، نشاسته و دارچین به نام عاشوره از عزاداران پذیرایی می‌کنند. دهه اول محرم در آلبانی دهه ماتم نام گرفته است.

اهل تسننی که در آلبانی زندگی می‌کنند شباهت زیادی به شیعیان دارند، عشق به اهل بیت (علیه السلام) یک عقیده مشترک میان شیعیان و اهل‌سنت است. حتی مسیحیان این کشور نیز از این عشق بی بهره نیستند.

در عاشورا مسلمانان از شیعه و سنی باهم به برگزاری مراسم عاشورا می‌پردازند، ده روز را با هم در این ایام روزه می‌گیرند و لباس سیاه بر تن می‌کنند. در عزاداری‌های خود مشت بر سینه می‌کوبند و «یا حسن، وای حسین» می‌گویند و قاتلان امام حسین (علیه‌السلام) و خاندان او را پلیدترین و بی‌رحم‌ترین موجود عالم می‌دانند.

در میان شعرایی که در منطقه بالکان در خصوص محرم و واقعه کربلا اشعاری دارند نقش شاعران آلبانیایی زبان بی‌بدیل است. یکی‌ از این شعرا که‌ علاقه‌ زیادی‌ نیز به‌ امام‌ حسین‌ داشت‌ بابا کمال‌الدین‌ شمیمی است. وی‌ که در اواخر قرن‌ هجدهم‌ میلادی‌ می‌زیست در یکی‌ از روزهای حیاتش در حال خواندن‌ مصائب امام حسین با گلوله شهید شده و خونش‌ دو نقطه‌ از صفحة‌ کتاب‌ی که در دست داشته را رنگین‌ می‌کند و این‌ کتاب‌ تا همین‌ اواخر، درتکیه‌ بابا عاصم‌ در شهر جیروکاسترای آلبانی نگه‌ داری‌ ‌شده‌ است‌. از دیگر شعرای‌ آلبانیایی‌ که‌ به‌ اهل‌ بیت‌ عشق‌ می‌ورزید و در خصوص محرم و عزدارای امام حسین شعر سروده‌اند می‌توان به بابا سرسم‌ علی، بابا احمد تورانی‌، بابا ملچ‌ و بابا علی‌ توموری‌ اشاره کرد. اما مشهور‌ترین شاعر آلبانی که به سرودن اشعاری در خصوص کربلا و عاشورا شهرت دارد، نعیم فراشری است. او که‌ از بزرگان و افتخارات ملی آلبانی محسوب می‌شود، دیوان شعری به نام کربلا سروده که داستان خلقت و واقعه کربلا در آن به زیبایی ترسیم و عمق فجایع کربلا به تصویر کشیده است.

مناسب است بدانید یکی از سمبل‌های احترام به عاشورا و امام حسین(علیه السلام) در منطقه بالکان در کوه تومور قرار گرفته است. برفراز کوه تومور در شرق آلبانی مرقدی وجود دارد که اهالی اعتقاد دارند منسوب به حضرت عباس است و در بین مسلمانان این سامان از حرمت کم‌نظیری برخوردار است. کوه تومور به آرامگاه مبارک حضرت عباس علی(علیه السلام) یا قدم گاه وی شهرت دارد و در تمام فصول و به ویژه در روزهای 22 لغایت 25 آگوست پذیرای هزاران عاشق و علاقمند به خاندان عصمت و طهارت از اطراف و اکناف آلبانی است که برای برگزاری مراسم‌ زیارت مخصوص، خود را به این محل می‌رسانند. مراسم اصلی هر ساله در 22 آگوست بصورت رسمی با ذکر یاد و بزرگداشت حضرت ابوالفضل عباس (علیه السلام) که در آلبانی به نام عباس علی معروف است برگزار می‌شود.

ماه رمضان در آلبانی

برای قرن‌‌ها اعضای جامعه مسلمانان «روما» (Roma) که قدمتش به زمان امپراتوری عثمانی باز می‌گردد، آغاز و پایان روزه‌داری را با آوازهای سنتی اعلام می‌کنند. هر روز از ماه رمضان افراد با جمع شدن در خیابان با استفاده از یک طبل دست‌ساز به نام «لودرا» (Lodra) مشغول نواختن می‌شوند. خانواده‌های مسلمان معمولا این گروه نوازنده را به خانه‌هایشان دعوت می‌کنند تا با نواختن تصنیف‌های سنتی لحظه افطار را گرامی بدارند.

مسحرات نیز با در دست داشتن طبل‌های خود با حضور در کوچه‌ها و خیابان‌ها، مسلمانان را از زمان افطاری و سحری مطلع می‌کنند. آنها در هنگام طبل زدن برخی دعاها را می‌خوانند و شهروندان نیز در پایان ماه مبارک به این افراد هدایا و پول می‌دهند.

از عادت‌های نیکوی آلبانیایی‌ها در این ماه می‌توان به افزایش مهربانی میان مردم به خصوص مسلمانان و مسیحیان اشاره کرد. در این ماه دید و بازدیدها میان آنها افزایش می‌یابد و دشمنی‌ها جای خود را به دوستی‌ها می‌دهد به گونه‌ای که مسیحیان از فضای عرفانی این ماه تاثیر می‌گیرند و برخی از آنها این ماه را به همراه مسلمانان روزه می‌گیرند و با درک منزلت شب قدر، آن را به شب زنده‌داری و مناجات می‌پردازند.

مسلمانان آلبانی ‌همچنین در شب‌های ماه مبارک به ادای نماز شب، تلاوت قرآن، نشست‌ها و بررسی اخبار کشورهای اسلامی و مشکلات برادران مسلمان خود می‌پردازند. در دهه آخر ماه مبارک رمضان نیز در مساجد معتکف می‌شوند و به ذکر و مناجات خدا می‌پردازند.

مسلمانان آلبانی شب بیست و هفتم رمضان را شب قدر می‌دانند و آن شب را به شب زنده داری می‌پردازند.

مقام اباالفضل العباس(علیه السلام) بر قله کوه تیموری در آلبانی

مردم این کشور ارادت ویژه به اباالفضل العباس (‌علیه‌السلام) دارند، به طوری که حضرت عباس (‌علیه‌السلام) به این کشور سفر کرده و با اسب خود بر فراز یکی از کوه‌های این کشور رفته است.

دلیل مسلمانان آلبانی برای این اعتقاد این است که رد پای اسب حضرت و جای علم ایشان بر این کوه باقی مانده است.

اما واقعیت مسئله این است که برخی از مومنان در سال 1620 میلادی مقداری از خاک قبر اباالفضل العباس (‌علیه‌السلام) را برای تبرک و شفا از کربلا به آلبانی بردند و مردم برکت این خاک را دیدند. بنابراین تصمیم گرفتند تا باقی خاک را در قله کوه تیموری که 200 کیلومتر از تیرانا پایتخت آلبانی دورتر است، دفن کردند. سپس در آنجا بقعه‌ای به عنوان مکان دفن خاک ساخته شد و نام این کوه به کوه عباس علی تغییر یافت.

از آن زمان به بعد، مردم آلبان با ادیان و اعتقادات مختلف به مدت پنج روز هرساله از 20 تا 25 آگوست به برپایی مراسم اقدام می‌کردند. به طوری که ارتفاع دو هزار و 417 متری این کوه را می‌پیمودند و به ذبح و طبخ غذا و توزیع آن بین فقیران و نیازمندان به نام اباالفضل العباس(‌علیه‌السلام) اقدام می‌کردند.

یک هنرمند بلغاری به نام استفان پوپ دیمترو مجسمه‌ای فوق‌العاده از حضرت عباس (علیه السلام) طراحی کرده است که درحالی که دو کودک عطشان در آغوش دارد، سوار بر اسب است و می‌خواهد به آنها آب بدهد. این مجسمه بر فراز صخره‌ای در این کوه نصب شده است.

درویش‌های بکتاشیه در آلبانی

سنت عرفانی‌ درویش‌های بکتاشیه دیر زمانی است که در آلبانی به حیات خود ادامه می‌دهد. بکتاشیه فرقه‌ای از صوفیه اسلامی است که گفته می‌شود نخستین بار به دست برخی سربازان زبده امپراتوری موسوم به «جان‌نثاران» به شبه جزیره بالکان رسید. اعضای این طریقت خود را منسوب به حاجی بکتاش ولی، زاهد خراسانی می‌دانند.

این فرقه صوفیانه پیروان خود را ملزم به رعایت اصول سنتی مذهب نمی‌کند. راهیابی این فرقه به شبه جزیره بالکان، در اسلام آوردن ساکنان آنجا سهم عمده‌ای داشت.

زن و مرد در این فرقه از هم جدا نمی‌شوند و زنان ناگزیر نیستند نقاب یا روسری داشته باشند. تکیه‌های بکتاشیه با شبیه مساجد معمول نیست. مناره‌‌ای ندارد و معمولا پیکر باباها یا پیران این فرقه در آن مدفون است. باور این درویش‌ها پیوسته در حال تحول است و آنان با باورمندان دیگر مذاهب در تعامل اند.

اما تسامح این فرقه مانع از آزار دیدن آنها نشده است و در طول صدها سال آنها بارها از سوی باورمندان دیگر ادیان نظیر مسلمانان، مسیحیان و بی‌دینان آزار دیده‌اند. شهر کورس در آلبانی جایی که تکیه ملکان درویش‌های بکتاشی قرار دارد.

فرقه بکتاشی پس از آنکه آتاتورک فعالیت آنها را در ترکیه ممنوع کرد راهی آلبانی شدند و مراکز خود را در تیرانا بنیان‌گذاری کردند. با به قدرت رسیدن حزب کمونیست به رهبری انور خوجه در آلبانی، این کشور به نخستین ملت ناخداباور تبدیل شد، و بابا‌های فرقه بکتاشی درست مانند کشیشان و امامان تحت آزار و تعقیب قرار گرفتند.

ممنوعیت فعالیت دینی سرانجام در ۱۹۹۰ در آلبانی لغو شد و بکتاشی‌ها نیز از پشتیبانی دولت بهره‌مند شدند. اما برخی از آنها که در مقدونیه زندگی می‌کنند هنوز از سوی مسلمانان سنی این منطقه که رو به افزایش نیز هستند احساس خطر می‌کنند.

برای نمونه یک تکیه ۴۰۰ ساله در شهر تِتووو در مقدونیه مسجد شد و برج کنار آن را هم به یک مناره تبدیل کردند سپس نمازگزاران زن و مرد را هم از یکدیگر جدا کردند. اجتماع درویش‌های بکتاشی در این ناحیه نیز بیکار ننشته و برای دفاع از حقوق خود به دادگاه اروپایی حقوق بشر و نیز سازمان ملل شکایت برده‌اند.

جریان‌های تکفیری

در سال‌های اخیر گروه‌های تندوری تروریستی به وجود آمدند که با اهل بیت و دوستداران آنان دشمنی می‌کردند. امکانات این گروه‌ها از سویی و فقر و بی چیزی و عدم وجود امکانات شیعیان از سوی دیگر باعث شد که تفکر تروریستی و وهابیت بر تشیع غلبه کند و زندگی را به کام آنان تلخ نماید. در اثر تلاش‌های این تروریست‌ها تشیع در این کشور منزوی شد و از آنجا که نتوانستند مدارس و مساجد جدید ایجاد کنند، به آنچه داشت تکیه نمودند، اما با تمام اینها هنوز هم در تمام مدارس، مساجد، حسینیه‌ها، آوای اسلام و تشیع به گوش می‌رسد. درست است که شیعیان نمی‌توانند مدارس جدید تاسیس کنند، اما در تمام مساجدی که دارند اسلام هنوز پرچم خود را برافراشته است. واعظان و ائمه مساجد و حسینیه‌ها با تمام توان خود، نقش کتاب و مدرسه را در زندگی مسلمانان بازی می‌کنند و مردم را به حفظ دین و برپاداری شعایر دینی دعوت می‌کنند.

محمد ناصرالدین البانی

یکی از علمای معاصر وهابیت که در علوم حدیث در بین وهابیان دارای شهرت بسزایی است، شیخ محمد ناصرالدین البانی می‌باشد که مورد احترام خاص آنها می‌باشد و رهبران وهابی از او به عنوان عالم، محدث، فقیه و امام یاد می‌کنند و درباره او این تعبیر را که بکار برده‌اند که گویا با وجود البانی در این زمان، عصر ابن‌حجر عسقلانی و ابن کثیر (این دو شخصیت از استوانه‌های علمی اهل سنت بشمار می‌روند) دوباره تکرار شده است.

نکته‌ای که باید به آن اشاره شود، این است که با وجود اینکه وهابیان درباره علم البانی اغراق می‌کنند، ولی عده‌ای از علمای اهل سنت، او را فردی استاد ندیده معرفی کرده و براین باورند که وی شاگرد هیچ یک از علمای اسلام نبوده و هیچ علمی را از بزرگان دین اخذ نکرده است.

احزاب آلبانی

1. حزب دموکراتیک
2. حزب سوسیالیس آلبانی
3. حزب رپابلیکا
4. حزب سوسیال دموکرات
5. حزب کنستنتینوپل حقوق بشر
6. پیشگام ملی که همان حزب بالی کمبتار است
7. حرکت حزب لگالیتی
8. حزب اعتماد ملی
9. حزب دموکراتیک راست
10. حزب متحد راست
11. احزاب غیر قانونی
12. سلطنت‌طلبان
13. حزب کمونیست

روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران و آلبانی

باتوجه به در نظر گرفتن این مهم که حدود 70درصد جمعیت این کشور را مسلمانان تشکیل می‌دهند، همواره آلبانی مورد توجه مقامات جمهوری اسلامی ایران بوده است. در این راستا جمهوری اسلامی ایران در سال 1371 اقدام به بازگشایی سفارت خود در تیرانا در سطح کاردار نمود و از سال 1377 این سطح به مقام سفیری رسید. این در حالیست که آلبانی در ایران نمایندگی نداشته و در آخرین اقدام مثبت خود در سال 1388، تنها اقدام به معرفی سفیر خود در آنکارا بعنوان سفیر اکردیته در تهران نموده است.

روابط اقتصادی دو کشور

براساس آمار و ارقام رسمی، روابط تجاری و حجم مبادلات میان جمهوری اسلامی ایران و آلبانی کمتر از دو میلیون یورو می‌باشد که قسمت عمده آن را صادرات ایران به آلبانی تشکیل می‌دهد.

کمپ تیرانا

اردوگاه تیرانا، مقر کنونی سازمان مجاهدین خلق ایران در شهر تیرانا (پایتخت کشور آلبانی) است.

این اردوگاه در منطقه‌ای میان پایتخت کشور آلبانی (تیرانا) و شهر ساحلی دورس قرار دارد. در سال ۱۳۹۵ پس از تعطیلی قرارگاه لیبرتی، افراد سازمان مجاهدین به کشورهای اروپایی و بیشتر به آلبانی منتقل شدند. ۲۰۰۰ نفر از اعضای مجاهدین در این کمپ زندگی می‌کنند.

دولت آلبانی، ۲۵ میلیون دلار از آمریکا دریافت کرد و عربستاننیز روابط خود را با کشور کوچک آلبانی، گسترش داد.

اعضای این سازمان، پیش از این، در اردوگاه اشرف در عراق، مستقر بودند. پس از سرنگونی صدام در سال ۲۰۰۳، شورای حکومتی عراق، قطعنامه‌ای را به تصویب رساند که خواهان اخراج اعضای سازمان مجاهدین خلق (به‌عنوان متحد صدام در دوران حاکمیتش) از عراق شد. به دنبال آن، دولت موقت عراق و سپس دولت عراق، این خواسته را تأیید کردند.

اعضای سازمان بر اساس توافق با آمریکا در سال ۲۰۱۲ و با توجه به ضرب‌الاجل دولت عراق برای ترک این کشور، به کمپ لیبرتی منتقل شدند تا به کشور دیگری ترانزیت شوند. بر پایهٔ کنوانسیون ژنو، اسیران، پس از آزادی می‌توانند یا به کشور محل زندگی خود قبل از اسارت بازگردند یا در کشور ثالث یا بی‌طرفی اقامت گزینند یا نهایتاً به کشور اصلی خود، بازگردانده شوند.

اندیشکده آمریکایی رند در گزارش تحقیقی خود، بازگشت به ایران را بهترین گزینه برای بسیاری از اعضای سازمان دانست؛ چون دولت ایران، بدنه این سازمان را از چندین سال قبل، عفو عمومی‌کرده بود و بر خلاف برخی انتظارات، بسیاری از اعضای سازمان که زیر نظر صلیب سرخ به ایران بازگشته‌اند، تحت تعقیب قرار نگرفته‌اند. از سوی دیگر، بر اساس گزارش تحقیقی مؤسسه رند، بسیاری از اعضای سازمان که در اشرف مستقر بودند، با فریب، به مقر سازمان انتقال یافته بودند. بسیاری از آنان از اسیران ایرانی در جنگ بودند که به آنان گفته شده بود که اگر به اشرف بیایند، امکان بازگشت به ایران را خواهند داشت.