چین

پرچم چین

زبان	چینی، زبان‌های ایالتی و منطقه‌ای
پایتخت	پکن
شهر معروف	شانگهای و پکن
دین‌ها	بودیسم
نوع حکومت	دولت سوسیالیستی تک‌حزبی
مساحت	۹٬۵۹۶٬۹۶۱ کیلومترمربع (۳۷۰۵۴۰۷مایل‌مربع)
جمعیت	۱٬۴۰۱٬۷۷۰٬۰۰۰ نفر

چین با نام رسمی جمهوری خلق چین کشوری کهن در شرق آسیا است. چین با داشتن ۱٬۴۰۱٬۷۷۰٬۰۰۰ نفر جمیعت پرجمعیت‌ترین کشور جهان است.

موقعیت جغرافیای چین

موقعیت جغرافیای چین

این کشور با وسعت که ۹٬۵۹۶٬۹۶۱ کیلومتر مربع در شرق آسیا قرار دارد. این کشور عظیم از شمال به مغولستان، از شمال خاوری به کشور روسیه، از خاور به کشور کره شمالی، دریای زرد و دریای چین شرقی، از جنوب به دریای چین جنوبی، کشور ویتنام، لائوس، میانمار(برمه)، هند، بوتان و نپال، از غرب به کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، قرقیزستان، و از شمال غربی به کشور قزاقستان محدود است.

بزرگترین آیین در چین بودیسم است و ادیان در چین در یک تقسیم عبارتند از:

نیاپرستی؛ باستانی ترین نظام اعتقادی در چین همان ارج گذاری به نیاکان است.

مذهب بودایی؛ بودیسم که در چین مذهب ساکایامونی نامیده می‌ شود

مذهب تائو؛ تائوئیزم در ابتدا یک نظام فلسفی منبعث از تعلیمات لائوتزو و چوانگتزو بود که به ترتیب در قرون شش و چهار قبل از میلاد زندگی می‌ کردند.

مذهب کنفسیوس؛ مشی فلسفه سیاسی داشت و معتقد به بازگشت به عصر طلایی خردمندی دوران باستان داشت.

در یک تقسیم‌بندی کلی می‌‌توان گفت:52.2 درصد چینی‌ها بی‌دین هستند و ۲۱.۹ درصد به ادیان سنتی چینی، ۱۸.۲ درصد به بودایی، ۵.۱ درصد به مسیحیت و 8.1 درصد به اسلام اعتقاد دارند. همچنین مذاهب و فرق دیگری مانند: زردشتی، مانوی، یهودیت، در چین وجود دارند که از درصد کمی برخوردار هستند.

واحد پول این کشور یوآن و پایتخت آن شهر پکن است.

احزاب موجود در چین

مهمترین حزب که در سال 1921 میلادی تاسیس شد حزب کمونیست است. احزاب دیگری غیر از حزب کمونیست اجازه فعالیت محدود در چین را دارند از جمله کمیته انقلابی کومین، جامعه دمکراتیک چین، اتحادیه دمکراتیک چین برای نوسازی ملی، اتحادیه چین برای پیشرفت دموکراسی، حزب دمکراتیک کارگران و دهقانان چین، جامعه خود مختار تایوان، جامعه جیوسان، جی گنگ دانگ چین و...

به نظر می‌رسد که سه جریان تداوم ایدئولوژی کمونیستی؛ توسعه لیبرالیسم اجتماعی – سیاسی و خیزش بنیادگرایی کنفوسیوسی در دو دهه آینده فرهنگی و سیاسی چین تاثیر‌گذار باشند واین سه جریان سرنوشت دو دهه آینده چین را رقم بزنند.

فرهنگ و تمدن

فرهنگ و تمدن چینی بر سه اصل:رابطه میان انسان و طبیعت، تغییرتحول دائمی، ظرفیت و قابلیت جذب سایر فرهنگ‌ها و انطباق با شرایط موجود استوار است. از گذشته‌های دور همواره روحی بر فرهنگ چین حاکم بوده که در طول تاریخ به خوبی توانسته است با حفظ وحدت و استمرار این فرهنگ در میان سرزمین چین آن را در طول هزاران سال دوام ببخشد. و علی‌رغم هجوم و نفوذ فرهنگ‌های مختلف مانع از فروپاشی آن شود.

اسلام در چین

ورود اسلام به چین

پنج سال بعد از رحلت پیامبر(ص)، اسلام به چین راه یافت. سعد بن ابی وقاص اولین مسلمانی است که وارد چین شد و نخستین مسجد را در بندر شانگهای تأسیس کرد. اولین برخورد مسلمین با چینی‌ها در سال ۱۳۰ هجری وقتی بود که ارتش چین به رهبری کوهسین چعیه با مسلمانان به رهبری زیاد روبرو شدند و نبرد سختی در مرز چین بین آنان درگرفت. در آغاز، پیروزی با چینی‌ها بود اما با شکست آنان مسلمانان بر آسیای مرکزی دست یافتند و این فتح، مقدمه نفوذ اسلام در این سرزمین و آسیای مرکزی شد.

طبری مورخ در کتاب خود تحت عنوان «تاریخ الرسل و الملوک»، زمان مذکور را ۷۱۵ -۷۱۴ میلادی دانسته است. بنا به نوشته او قتیبه که در سال ۷۰۵م حکمران کل خراسان بزرگ شده بود، بر بلخ، بخارا، سمرقند، خوارزم و سایر مناطق آسیای مرکزی حمله برد و پس از سلطه بر آنجا، در سال ۷۱۴ م آخرین حمله را آغاز کرد و در سال ۷۱۵ میلادی کاشغر را فتح کرد و وارد سرزمین چین شد. در «دایرة المعارف بریتانیکا بخش ترکستان شرقی» آمده است که قتیبه در سال ۹۵ هجری (۷۱۳ میلادی) پس از تصرف خجند، به پیشروی ادامه داد و پس از گذشتن از معبر تنگ «دیلک»، در اواخر آن سال وارد کاشغر شد، سپس ختن، «آق سو» و «تورفان» و سرزمین‌های دیگری را فتح کرد و به‌این ترتیب بخش بزرگی از «سین کیانگ» جنوبی را در حیطه حکم فرمایی «ولید» در آورد.

موقعیت جغرافیایی مسلمانان

بیشتر مسلمانان چین در شرق این کشور و در استان سین کیانگ زندگی می‌کنند، به طوری که اکثریت ساکنان این منطقه را مسلمانان تشکیل می‌دهند. سنت‌های اسلامی در این نواحی، تابعی از سنت‌های اسلامی موجود در ایران و ماوراءالنهر قرن هشتم هجری به بعد است که به تدریج به چین نفوذ کرده است. اسلام موجود در چین، چندان رنگ مذهبی به‌این معنا که شیعه یا سنی باشد ندارد. دلیل آن نیز این است که اسلام قرن هشتم تا دهم هجری در ایران که به چین رفت، اسلامی صوفیانه بود که تسنن و تشیع در آن جمع شده و چیزی بود که می‌توان به آن نام تسنن دوازده امامی داد غالب اهل سنت چین محبت شدیدی نسبت به اهل بیت ^{علیهم‌السلام} دارند و هر ساله 13 ماه مبارک رمضان جشن حضرت زهرا ^{سلام الله علیها} برگزار می‌کنند و به امام علی و حسنین ^{علیهما السلام} عشق می‌‌ ورزند. امروزه در سراسر چین بر اساس اظهار نظر رییس سازمان امور ادیان چین تعداد مسلمانان این کشور را حدود 23 میلیون نفر ذکر می‌‌ کند، ولی منابع غیررسمی، شمار آنان را بین 50 تا 70 و برخی حتی تا 100میلیون نفر نیز برآورد کرده‌اند. امروزه در چین 35 هزار مسجد وجود دارد که بالغ بر 45 هزار امام جماعت و خطیب در آنها امور دینی مسلمانان را مدیریت می‌‌کنند. 20 هزار نفر نیز در بیش از 10 مؤسسه و مرکز آموزش علوم اسلامی این کشور فعالیت می‌‌کنند.

یکی از دلایل گرایش چینی‌ها به اسلام، ماهیت صلح جویانه‌این دین و قرابت تعالیم آن با برخی از مفاهیم اساسی آیین کنفوسیوس بود که در میان چینی‌ها رواج داشت. ازدواج و اختلاط مسلمانان مهاجر با بومی‌های چینی نیز یکی دیگر از دلایلی است که سبب شد اسلام راه خود را به جامعه چین باز کند. خدمات شایان توجهی که مسلمانان چین به حوزه‌های علوم اجتماعی، فنی، پزشکی، معماری و هنری به فرهنگ و تمدن چین عرضه کردند، از دیگر دلایل ماندگاری و گسترش دین اسلام در چین محسوب می‌‌ شود.

در می‌ان 56 قومیت حاضر در چین، در 10 قومیت، پیروان دین اسلام دیده می‌‌‌شوند که در مجموع دو درصد از جمعیت چین را تشکیل می‌دهند. اقوام مسلمان چین خویی، اویغور، قزاق، تاتار، ازبک، سالار، دانگ جیانگ، بائوآن، قرقیز و تاجیک هستند. در این اقوام ده گانه برخی مانند قومیت "خویی" که به لحاظ جمعیتی بیشترین تعداد مسلمانان در چین را تشکیل می‌دهند، حاصل اختلاط مهاجران ایرانی و عرب با بومی‌های چینی هستند.

99 درصد مسلمانان ایغورچین اهل سنت هستند که از طرف دولت چین سرکوب می‌‌شوند و مانع از روزه گرفتن آنها می‌‌شوند، در چند سال اخیر اجبار ائمه جماعات به رقص در اماکن عمومی، اجبار مسلمانان به فروش سیگار و مشروبات الکلی و نداشتن حق گذاشتن محاسن توسط مردان وجلو گیری ازحق پوشیدن حجاب زنان از جمله فشارهای چین به مسلمانان این کشور است.

جریان‌شناسی دینی و اسلامی در چین

پس از ورود مسلمانان به دوران هویت سازی و احیای هویت اسلامی در دوران چینگ و آغاز عصر اصلاحات و بازگشت به ریشه‌های اصیل دینی و همچنین فاصله گرفتن بخش‌هایی از جامعه مسلمانان از اختلاط و تعامل با فرهنگ سنتی چین و ورود اندیشه‌های صوفیانه به‌این سر زمین به تدریج صفوف متحد مسلمانان رو به فرقه‌گرایی و دامن زدن به اختلافات گرایید و به دنبال این سه جریان عمده اسلام‌گرای چینی شکل گرفت.

1. جریان اسلام سنتی در چین

نخستین جوامع مسلمان در چین را نوادگان بازرگانان مسلمان عرب و ایرانی و مسلمانان آسیای مرکز و مقامات و نظامیان تشکیل دادند که در سواحل جنوبی چین و مناطق شمال غرب و غرب چین در گروه‌های کوچک و بزرگ از قرن هفتم تا قرن چهاردهم سکونت داشتند.

این جریان را مسلمانان حنفی مذهب شکل می‌دادند و به صورت محافظه‌کارانه زندگی می‌ کردند آنها غالبا با احداث مساجدی در کنار همان مسجد زندگی می‌ کردند و دارای جمعیت کوچکی بودند که در راس هر جمعیت هیئت امنا ویک روحانی قرار داشت که‌این جریان بعدها به عنوان جریان قدیمی و سنتی معروف شد.

2.جریان اسلامی پیرو طریقت‌های صوفیانه

این جریان تا پیش از قرن هفدهم میلادی از جایگاه مهمی برخوردار نبودند ولی با سفر تعدادی از علما به شبه جزیره عربستان برای فریضه حج و یا ادامه تحصیل علوم اسلامی با جریانات صوفیانه جهان آشنا شدندو پس از بازگشت به چین اندیشه‌های صوفیانه را به سوغات آوردند و به تدریج طریقت‌های صوفیانه در چین بوجود آمد.

مهمترین طریقت‌های صوفیانه در چین عبارتند از طریقت قادریه، خوفیه، جهریه و کبرویه است.

البته هر کدام از این طریقت‌ها به شاخه‌های کوچکتر تقسیم می‌‌شوند

3.جریان تفکرات جدید اسلامی

این جریان مربوط به اواخر تفکر مینگ است که مسلمانان به راحتی به کشورهای خاور میانه آمد و شد داشتند و تحت تاثیر حرکت‌های اصلاح‌طلبانه و احیاگرانه در این مناطق ایده‌های جدید اسلامی را وارد چین کردند. در واخر قرن نوزدهم و اوائل قرن بیستم میلادی با مسافرت به حج و تحصیل جوانان در دانشگاه الازهر مصر مسلمانان ایده‌های جدید اسلامی را وارد چین کردند و برخی از موسسات عام المنفعه را تاسیس کردند و تحت پوشش این مراکز به ترویج ایده‌های نوین اسلامی و در برخی از موارد با طعم و بوی گرایش به تفکر سلفی‌ها و اخوان‌المسلمین پرداختند.

این جریان خود را در برابر مشکلات مسلمانان و قید و بند‌هایی که کشور میزبان برای آنها ایجاد کرده بود مسئول مى‌دانست و حتی در برخی موارد از راه مبارزه و ستیزه جویی وارد می‌ شدند.

4.جریان چهارم اسلامی

پس از آغاز اصلاحات اقتصادی و سیاست گشودن درها در سال 1979 میلادی، مسلمانان چین هم از این فرصت استفاده کرده و با کشورهای و جریان‌ها و مراکز دینی و اسلامی ارتباط برقرار کردند و با تعامل و تبادل دینی و فرهنگی با جوامع و مراکز موثر دینی مسلمانان زمینه تحولات دیگری را در زمینه گسترش و رشد تفکر اسلامی را آماده کردند

پیروان اهل بیت ^{علیهم‌السلام} در چین

در چین دو دسته هستند که به آنها شیعیان اعتقادی و شیعیان فرهنگی اطلاق می‌ شود

شیعیان اعتقادی افرادی هستند که معتقد به امامت امام علی و امامان ^{علیهم‌السلام} بعد از آن حضرت هستند و به دو دسته اسماعیلیه و امامیه تقسیم می‌‌شوند.

شیعیان فرهنگی به پیروان مکتب اهل بیت ^{علیهم‌السلام} اعم از شیعیان و اهل سنت که پیرو مکتب اهل بیت ^{علیهم‌السلام} هستند اطلاق می‌ شود.

شیعیان فرهنگی چین قرابت و اشتراکات زیادی را در محبت به اهل بیت ^{علیهم‌السلام} و اعتقادات دینی با شیعیان اعتقادی دارند و از فرهنگ و مذهب شیعه اعتقادی متاثر هستند.

شیعیان اسماعیلیه در چین غالبا از اقلیت تاجیک چین هستند که در منطقه تاشقورغان در استان سین کیانگ و در دامنه کوه‌های پامیر ساکن هستندو از پیروان شیعه شش امامی می‌باشند و جمعیتی در حدود 45 هزار نفر دارند. این گروه بنا بر نقلی در حدود قرن دهم به شیعه گرویده و در اواخر قرن هفدهم به مذهب اسماعیلی پیوستند.

در چین علی‌رغم قرابت بسیاری از مسلمانان و آداب و فرهنگ آنها با شیعیان ولی تعداد شیعیان 12 امامی اندک است و بیشتر در منطقه یارکند استان سین کیانگ مسقر هستند.

گرایش برخی از مسلمانان چینی به گروهکهای افراطی

عربستان سعودی از طریق ساخت و ساز مساجد و مراکز دینی و مذهبی و گاهی حمایت مالی از برخی از عالمان و ائمه جماعات مساجد و شخصیت‌های صاحب نفوذ مسلمان در چین و همچنین با اعزام دانشجو به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر تفکر و اعتقادات مسلمانان چینی تاثیر‌گذار است در سال‌های اخیر با حمایت از برخی از دانشجویان مسلمان اعزامی از کشورهایی مانند پاکستان و... تلاش می‌ کند که در میان مسلمانان چین نفوذ کند و تفکرات وهابیت و سلفی را ترویج و گسترش دهد. و جذب و اعزام برخی از مسلمانان چینی به گروه‌های تکفیری و پیوستن آنها به داعش نشان از این واقعیت دارد.

منابع متعددی اعلام کرده‌اند که اخیرا برخی ازداوطلبان چینی به گروهک تکفیری داعش پیوسته‌اند. گزارش‌های امنیتی حاکی از آن است که عناصر چینی در داعش به ویژه در شمال شرق سوریه در سمت‌های بالای فرماندهی و رهبری قرار دارند.

«تییری میسان» روزنامه نگار فرانسوی در گزارشی مطبوعاتی در ژوئن 2014 تصریح کرد: صدها پیکارجوی چینی از اقلیت مسلمان ایغور به داعش در شمال شرق سوریه پیوسته‌اند و برخی از آنها در مدت کوتاهی به خاطر تجارب جنگی که در منطقه «سین کیانگ» کسب کرده‌اند به درجات عالی فرماندهی رسیده‌اند؛ حتی برخی از آنها در زمینه تکنولوژی‌های نوین و برخی دیگر در زمینه سلاح‌های سنگین دارای تخصص هستند.

اساسا ترویج تفکرات وهابی، افراطی و تکفیری در میان برخی از گروه‌های اویغوری در افغانستان و پاکستان با پشتوانه مالی ریاض صورت نمی‌گیرد و سیاست‌های افراطی‌گری عربستان سعودی یکی از دلایل مشکلات و چالش‌های مسلمان اویغور در چین است.

برخی از جنبش‌های اسلامی که در چین مشغول فعالیت هستند

1.جنبش اسلامی ترکستان شرقی

جنبش اسلامی ترکستان شرقی در سال 1993 م بنیان گذاشته شد. این سازمان در پی فروپاشی شوروی با احزاب و گروه‌های افراطی در آسیای مرکزی ارتباط برقرار و سپس در افغانستان با طالبان و القاعده همکاری کرد. اکنون نیز برخی از اعضای آن به عضویت داعش درآمده‌اند.

2.کنگره جهانی اویغور

کنگره جهانی اویغور گروهی جدایی‌طلب است که در سال 2004 م تأسیس شده است و تلاش می‌ کند به عنوان نماد دموکراسی خواهی و دفاع از حقوق بشر در سین کیانگ مطرح شود. این کنگره تصریح کرده است که حرکت اعتراضی آنها مذهبی نیست. این کنگره مدعی است که در کنار هجوم گسترده زبان چینی، نسل کشی فرهنگی اویغور‌ها و نادیده گرفتن فرهنگ و هویت آنها، دولت چین حقوق اقتصادی اویغور‌ها را نیز تضییع می‌ کند. آنها اعتراض دارند که حضور چینی‌های خَن در سین کیانگ به شکل تعمدی و هدایت شده افزایش یافته است و دولت چین می‌خواهد سرکوب اویغورها در سین کیانگ را با توسل به جنگ علیه تروریسم و بنیادگرایی توجیه کند. این در شرایطی است که اسلام مدنظر اویغورهای سین کیانگ (به استثنای حامیان جنبش اسلامی ترکستان شرقی) ارتباطی به اسلامِ جعلیِ بنیادگرا و تکفیری ندارد.

در این میان تلاش برخی از کشورهای منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای برای استفاده ابزاری از موضوع اویغورها هر چه بیشتر شرایط را پیچیده تر ساخته است. ترکیه به دلیل تشابه زبانی و فرهنگی با اویغورها، رویکرد حمایتی قوم گرایانه به آنها دارد و میزبان ده‌ها هزار اویغور در خاک خود است، این رویکرد بویژه در دوران حاکمیت حزب عدالت و توسعه و در قالب سیاست نئوعثمانیسم تشدید یافته است و برخی از محافل چینی معتقدند گروه‌های جدایی‌طلبی از اویغورها در ترکیه مستقر شده و از آنجا برای آموزش به اردوگاههای در افغانستان و پاکستان اعزام می‌‌شوند.

برخی منابع از آنها به خاطر اینکه نسبت به دیگر عناصر داعش کمتر افراطی هستند، تحت عنوان «داعشی‌های چینی» یاد می‌کنند. آنها بعد از اینکه کنترل موصل عراق به دست گروهک داعش افتاد به‌این گروهک پیوستند.

مسجد و انجمن اسلامی چین

افزون بر مدارس و مکتب‌های مسجدی در چین تعداد زیادی مدارس دینی و یا حوزه علمیه غیر دولتی در سراسر چین وجود دارد که با حمایت مردم مسلمان راه‌اندازی و تاسیس شده است. و هزاران طلبه در آنها مشغول به تحصیل هستند.

مسلمانان چین در طول تاریخ غالبا در اطراف مساجد زندگی می‌ کردند بعد از فروپاشی امپراتوری چین در سال 1911. م و دگرگونی در جامعه چین مسلمانان نیز به طبع دچار تغییرات و تحولاتی در سبک زندگی شدند و مسلمانان به تدریج به فکر تبلیغ و ترویج مدرن آموزه‌های اسلام افتادند و با احتیاط برخی از نهادها و موسسات را پایه‌گذاری نمودند.

از فدراسیون نجات ملی اسلامی، جامعه مطالعات اسلامی چین، جامعه فرهنگ اسلامی چین، مدرسه عمومی اسلامی چنگ دا می‌‌توان به عنوان موسسات اسلامی و مردم نهاد در چین نام برد.

سازمان امور ادیان چین بر اساس سیاست‌های حزب کمونیست در کنار انجمن بودائیان، انجمن دائویست‌ها، انجمن پیروان کنفسویس و جبهه میهن پرستان مسیحی انجمن اسلامی چین را تاسیس کرد تا سیاست‌های دولت چین و حزب کمونیست را در میان مسلمانان به اجرا گذاشته و راه اصلی ارتباطی میان حکومت و مسلمانان چین باشد و به‌این وسیله بر امور مذهبی مسلمانان مدیریت و نظارت داشته باشند و اصول و سیاست‌های اجرایی حزب کمونیست را در میان مناطق مسلمان نشین تقویت و حفظ نماید.

یکی دیگر از اهداف تاسیس انجمن‌های دینی دولت چین بنا بر اذعان خود آنها جبران خسارت‌های وارده به مسلمانان و ایجاد حفظ روحیه وحدت و هم دلی در جامعه چین و کسب اعتماد مسلمانان به دولت بود، که دراین‌باره تشکیلاتی را تاسیس کرد تا مسلمانان زیر نظر تشکیلات انجمن اسلامی وابسته به دولت تعلیمات اسلامی را ببینند. هزینه‌های این مدارس توسط دولت پرداخت می‌ شود و فارغ‌التحصیلان به عنوان امام جماعت و جمعه و استاد مشغول به کار می‌‌شوند.

بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در انجمن اسلامی، شورای نمایندگان ملی مسلمانان چین است که هر پنج سال یک بار با حضورنمایندگان انجمن‌های اسلامی از مناطق مختلف چین تشکیل و درباره چگونگی تشکیل شورا و تعداد نمایندگان آن از سوی کمیته دائمی انجمن تصمیم‌گیری می‌ شود.

شورای نمایندگان ملی، گزارش فعالیت‌های انجام شده در دوره قبل را بررسی و برنامه‌های آینده را تصویب و اهداف و سیاست‌ها و خط مشی‌های انجمن را برای 5 سال تصویب کرده و اعضای کمیته اجرایی را انتخاب می‌ کند و کمیته اجرایی نیز هر دو سال یک بار طی نشستی پیشنهادهای مطرح شده برای بهبود امور و فعالیت‌های انجمن‌های اسلامی و تطبیق آن با سیاست‌های دولت بررسی و ارزیابی می‌ نماید.

انجمن اسلامی همچنین دارای یک کمیته دائمی است که توسط شورای نمایندگان انتخاب می‌‌شوند که وظیفه اجرای مصوبات و دستور‌العمل‌های شورای نمایندگان را دارد.

روسای پیشین انجمن اسلامی تا کنون آقایان برهان شهیدی، محمد علی جانگ جیه، الیاس شن شیاسی، صالح ان شووی، و رییس فعلی امام هلال‌الدین می‌ باشد.

انجمن اسلامی چین متشکل از دفتر روابط بین الملل؛ بعثه حج؛ نظارت بر فعالیت‌های مذهبی؛ بخش انتشارات؛ بخش پژوهش و تحقیقات اسلامی؛ بخش آموزش علوم اسلامی؛ بخش اقتصادی و مبادلات تجاری؛ می‌ باشد.

جالب است بدانید که بخش پژوهش و مطالعات انجمن تا کنون میلیون‌ها نسخه کتاب اسلامی از قبیل قرآن، تفسیر قرآن، کتب فقهی، عقاید، دیوان الخطب المنبریه(ویژه خطبه‌های نماز جمعه و جماعات) تدوین و تهیه مدخل‌های اسلامی و دهها سمینار داخلی و بین‌المللی در این‌باره منتشر و برگزار کرده است.

سالانه تعدادی از فارغ‌التحصیلان بخش آموزش اسلامی جهت ادامه تحصیل به کشورهای مصر، عربستان، پاکستان، لیبی، مالزی و... اعزام و پس از بازگشت در مناصب مختلف گمارده می‌‌شوند.

مدارس و حوزه‌های علمیه درچین

مدارس غیر دولتی از اواخر دهه 1980 با حمایت‌های مردمی و اشخاص به تدریج تاسیس و گسترش پیدا کردو در سال 1911 نخستین حوزه علمیه در حومه شهر دالی از توابع استان یون نن تاسیس شد و به تریج طلاب زیادی جذب این مدارس شدند و از طریق شبکه‌های اطلاع رسانی بومی و سنتی ارتباطات درونی این حوزه‌ها بیشتر شد. و اکنون علی‌رغم مانع تراشی‌های دولت چین برای این دسته از طلاب دینی، ولی دارای تشکیلات هماهنگ و سازمان یافته‌ای هستند.

دولت چین و حزب حاکم کمونیست برای مقابله با شکل گیری حوزه‌های علمیه غیر دولتی و خطرات آن اقدام به تاسیس ده مدارسه دینی دولتی زیر نظر انجمن اسلامی در شهرهای پکن، کونمینگ مرکز استان یون نن، شی ان مرکز استان شانسی، شن یانگ مرکز استان لیائو نینگ، شی نینگ مرکز استان چینگ خی، لنجو مرکز استان گنسو، اینچوان مرکز استان نینگ شیا، ارومچی مرکز استان سین کیانگ، و جنگ جو مرکز استان خه نن نمود.

تمام هزینه‌های این مدارس با دولت چین است و فارغ التحصلان آن به عنوان استاد و امام جمعه و جماعات مساجد زیر نظر دولت چین و به عنوان مترجم شرکت‌ها و وزارت خانه‌های دولتی مشغول به کار می‌‌شوند.

دوره تحصیلی مدارس علمی دولتی چهار سال برای لیسانس و هفت سال برای دوره تخصصی (ارشد) می‌ باشد و در این مدارس بر فراگیری آموزش‌ها با محوریت زبان چینی و آشنایی با سیاست‌های دولت چین و رایانه و فراگیری زبان‌های خارجی تاکید می‌ شود.

بزرگترین مدرسه علمیه در منطقه کیانگ مدرسه علمیه ارومچی است که بیش از 200 نفر طلبه دارد.

مساجد در چین

مساجد اسلامی در چین

در پکن بیش از ۷۰ مسجد وجود دارد و در شهر شانگهای ۸ مسجد که یکی ازآن مساجد ویژه زنان است. مساجد بزرگ چین دارای حمام، توالت، وضوخانه و محلی برای ذبح قربانی هستند؛ در مساجد کارهایی مانند ازدواج؛ کفن و دفن مردگان؛ آموزش معارف اسلامی؛ رسیدگی به مشکلات مسلمانان؛ ذبح اسلامی؛ برگزاری مسابقات ورزشی؛ اذان و اقامه در گوش نوزادان صورت نمی‌گیرد. در تمام مسجد قطعه سنگی هست که روی آن سنگ تاریخ مسجد و کمی از مسلمانان آن‌جا نوشته است هر کدام از مساجد کشور چین اغلب چندین روحانی دارند وحجره آنها هم در مسجد است و این برای طلاب چینی یک امتیاز محسوب می‌شود آن‌جا برای امام جماعت سن و سال را مد نظر قرار نمی‌دهند هرکس قرائت خوبی داشته باشد موقع نماز او امام جماعت، نمازگزاران مسجد می‌شود.

شهر «شانگهای» به پایتخت اقتصادی چین معروف است و مسجد انجمن اسلامی چین در این شهر منبری برای اعتلای پرچم اسلام در این سرزمین چند فرهنگی و هویتی است.

این مسجد با مساحتی بیش از 10 هزار متر مربع، دارای یک گنبد طلایی و گلدسته‌ای بلند به طول 26 متر است که ساختمان انجمن اسلامی چین آن را احاطه می‌کند و پشت آن یک پارک بزرگ قرار دارد که در اعیاد و مناسبت‌های مختلف و گاهی هم برای نماز مورد استفاده قرار می‌گیرد، همچنین یک نمازخانه ویژه بانوان نیز در این مسجد وجود دارد و آیات‌ قرآنی خطاطی‌شده بر روی قطعه‌های چوب زینت‌بخش این مکان عبادی است.

در طبقه بالای مسجد، کتابخانه بزرگی قرار دارد که حاوی بیش از صدهزار کتاب دینی، قرآنی و همچنین منابع اسلامی برای دانشجویان و پژوهش‌گران حوزه علوم اسلامی است و در این کتابخانه همچنین، آرشیوی از نوارهای کاست و ویدیویی برای آموزش تعالیم اسلام، احکام دینی و فقهی و سنت پیامبر^{صلی الله علیه و آله} نگهداری می‌شود.

جین خونگ وی یا «موسی جین»، معاون رئیس انجمن اسلامی مسلمانان چین و رئیس انجمن اسلامی مسلمانان شانگ‌های و امام جماعت مسجد شیائو تائو سی می‌گوید: مسجدی که بیش از 90 سال از تاریخ ساخت آن می‌گذرد، نقش بزرگی در آگاهی‌بخشی دینی در مسائل اسلامی، بررسی مشکلات اجتماعی مسلمانان و ارائه آنها به مسؤولان دولت چین داشته است، مسجد شهر شانگهای همچنین فعالیت‌های فرهنگی زیادی را به مسلمانان ارائه می‌دهد و شش کارمند و 20 امام جماعت در این مسجد فعالیت می‌کنند.

انجمن اسلامی چین به 89 هزار مسلمان شانگهای و 10 هزار مسلمان خارج از این شهر خدمات ارائه می‌دهد و این امر از طریق 8 مسجد مناطق مختلف شهر شانگ‌های صورت می‌گیرد.

هر جمعه و همچنین در روزهای ماه رمضان، مسلمانان زیادی به مساجد شانگهای می‌آیند و نماز را در آنجا به جا می‌آورند. همچنین خطبا و امامان جمعه چین، در خطبه‌های نماز جمعه در مورد قواعد و آموزه‌های دین اسلام صحبت می‌کنند و از دانشجویان جهت توضیح و شرح مسائل دینی با گرمی استقبال می‌کنند.

علی‌رغم این که انجمن اسلامی چین به دنبال القای این مطلب است که‌این انجمن وظیفه رسیدگی به مشکلات و امور دینی و فرهنگی مسلمانان را دارد ولی بخش زیادی از مسلمانان معتقدند که‌این انجمن نماینده حزب کمونیست چین است و در واقع این انجمن برای مدیریت و جهت دهی، کنترل و بازخورد گیری از عملکرد مسلمانان تاسیس شده است و از عملکرد آن رضایت کافی ندارند.

با این حال در سال‎های اخیر حزب کمونیست و حاکمیت چین تا حدودی درهای اصلاحات را باز گذاشته و با سیاست‌گذاری دقیق تر آزادی عمل بیشتری را به ادیان خصوصا پیروان دین اسلام داده و با زیرکی خاصی به دنبال عرضه یک اسلام بی خطر و مسالمت‌گرا با سایر ادیان و به ویژه اهل مسالمت و کنار آمدن با تفکرات حزب کمونیست می‌ باشد، به عبارتی دیگر حکومت چین به دنبال ارائه اسلامی شبیه آنچه اکنون در اندونزی و یا مالزی و... جریان دارد به مسلمانان چین است.

تعاملات چین و ایران

چین یکی از کشورهای کمک کننده به تجهیز صنعت انرژی هسته‌ای در جمهوری اسلامی ایران بود و آموزش‌ها و تکنولوژی این علم را به دانشمندان ایرانی آموخت و در موضوع برجام و تحریم‌های بین‌المللی همکاری نزدیکی را با جمهوری اسلامی ایران نمود و در کنار کشور روسیه حتی برخی از قطعنامه‌ها و بیانیه‌ها را بر ضد ایران وتو کرد و بیشترین سهم تجارت و سود را از بازار ایران را به خود اختصاص داده وامروز کالاهای چینی با کیفیت‌های متفاوت بازارهای ایران را تسخیر نموده‌اند.

کشور چین اکنون تعاملات خوبی از نظر سیاسی و اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران دارد.

تا کنون شش تفاهم‌نامه فرهنگی بین ایران و چین امضا شده که اولین تفاهم‌نامه بین دانشگاه‌های پکن و تهران بود.

در حال حاضر در چهار دانشگاه چین کرسی زبان فارسی وجود دارد.

منابع:

·جعفریان، رسول، اطلس شیعه، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۸۷ش.

·گلی زواره، غلامرضا، سرزمین اسلام؛ شناخت کشورهای اسلامی و نواحی مسلمان نشین جهان، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، ۱۳۷۶ش.

مقاله «چین» در سایت C.I.A، تاریخ بازبینی ۲۵ شهریور

واقعیت تلخ از زندگی مسلمانان چین که نمی‌دانید+تصاویر

تحقیق: علی امیرخانی