سید صفدر حسین نجفی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
(جایگزینی صفحه با '{{ویرایش}} {{جعبه اطلاعات شخصیت | عنوان = سید صفدر حسین نجفی | تصویر = سید صفدر حسین نقوی نجفی.jpg | نام = صفدر حسین | نام‌های دیگر = محسن ملت | سال تولد =۱۳۱۱ش | محل تولد = پاکستان | سال درگذشت = ۱۳۶۸ش | تاریخ درگذشت = ۱۲آذر | محل درگذشت = لاهور | استادان = {{فهرست جعبه ع...')
برچسب: جایگزین شد
 
(۳۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش}}
{{جعبه اطلاعات شخصیت
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| عنوان = سید صفدر حسین نجفی
| عنوان = سید صفدر حسین نجفی
خط ۱۸: خط ۱۷:
| وبگاه = {{نشانی وب|jafariapress.com}}
| وبگاه = {{نشانی وب|jafariapress.com}}
}}
}}
'''سید صفدر حسین نجفی''' یکی از منادیان وحدت میان مسلمانان، مروج [[انقلاب اسلامی ایران]]  و افکار [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و مؤسس مدارس و  سازمان‌های شیعی در [[پاکستان]] بود.او مترجم [[قرآن]] و کتاب‌های مهم شیعه به زبان اردو بوده است.


== زندگی‌نامه ==
سید صفدر حسین نقوی نجفی که در سال 1933م در علی پور، بلوک مظفر گره به دنیا آمد، سلسلۀ نسبش به سید جلال‌الدین نقوی بخاری اوچ شریف می‌رسد۔  او در سن ۵۷ سالگی درگذشت <ref>«سید صفدر حسین،نجفی»https://web.archive.org، پایگاه ترجمان وحی.</ref>.


[[رده:شخصیت‌ها]]
== تحصیلات ==
پدرش غلام سرور، که مایل بود فرزندش را تعلیم دینی بدهد در سال 1940م او را به خدمت [[سید محمد یار شاه نجفی]] به چک شمارۀ 38 خانیوال، بلوک مولتان، فرستاد و مدت شش ماه نزد استاد تحصیل کرد. سپس همراه استاد، مدت دو ماه هم در مدرسه باب‌العلوم به تحصیل پرداخت، بعد از آن به مدت شش ماه در مدرسه تهته سیال، در نزدیکی مظفر گره، کسب علم کرد. در سال 1941م به جلالپور ننگیانه رفت و تا سال 1945م در آن جا ماند و از آن جا به سیت پور، بلوک مظفر گره رفت. در تمام این مدت استاد  سرپرست و مسئوول تعلیمات وی بود، در سال 1946م به مدرسه باب‌العلوم مولتان رفت و از محضر شیخ محمد یار فاضل لکهنو و مرحوم مولانا سید زین‌العابدین فاضل لکهنو، کسب فیض کرد. در سال 1948م در خان گره بلوک مظفر گره از محضر مولانا احمد حسین مستفیض شد و شرح جامی، قطبی، شرح باب حادی عشر را تمام کرد. در سال 1949م به جارا بلوک دیره اسماعیل خان رفت و دروس نظامیه را نزد مفسر [[قرآن]]، [[حسین بخش نجفی]]، کامل کرد. در سال 1951م بود که عازم [[نجف|نجف اشرف]] شد و تا 1956م در نجف به سر برد. <ref>سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، 1400ش،ص124.</ref>
در سال ۱۹۵۱م وی عازم نجف اشرف شد و تا ۱۹۵۶م در نجف به سرد برد <ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، ۱۳۷۰ش، ص۱۳۷.</ref>.
 
== اساتید ==
صفدر نجفی در پاکستان نزد اساتیدی همچون سید یار شاه نقوی و سید حسین بخش جارا نجفی شاگردی کرد. وی در نجف اشرف از اساتید زیر بهره برد:
* شیخ محمد علی افغانی
* مولانا اختر عباس
* سید ابو القاسم رشتی
* شیخ محمد تقی آل راضی
* [[سید ابوالقاسم خوئی|سید ابو القاسم خوئی]]
* [[سید محسن حکیم|سید محسن الحکیم]]
* [[آقا بزرگ تهرانی]].
او از آقا بزرگ تهرانی اجازه ارشاد و اجتهاد گرفت و در سال 1956م به پاکستان بازگشت و مدرس و استاد '''جامعۀ المنتظر''' لاهور شد. در آن زمان استاد او، شیخ اختر عباس، مدرس اعلای آن مدرسه  بود. مولانا اختر عباس در سال 1967م به [[عراق]] رفت و مولانا سید صفدر حسین نقوی، به سمت مدرس اعلا منصوب شد<ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، ۱۳۷۰ش، ص۱۳۷.</ref>.
همچنین او از [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] اجازه صرف وجوهات شرعیه را دریافت نمود <ref>نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان،۱۳۷۰ش، ص۱۳۷.</ref>.
 
== شاگردان ==
سید صفدر نجفی شاگردانی فراوانی را تربیت نموده است و آنهایی که زیاد شهرت پیدا کرده‌اند به شرح زیرند:
{{فهرست ستونی|2}}
* حافظ سید ریاض حسین نقوی
* مولانا غلام حسین نجفی
* محمد شفیع نجفی
* موسی بیگ نجفی
* مولانا ملک اعجاز حسین نجفی
* عاشق حسین نجفی
* محسن علی نجفی
* [[بشیر نجفی|آیۀ الله حافظ بشیر حسین نجفی]]
* مولانا تاج الدین حیدری
* مولانا کرامت علی حیدری
* مولانا ملک محمد اسلم قمی.
* [[سید ضیاءالدین رضوی|سید ضیاء الدین رضوی]] <ref>سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح‌طلبان مذهبی، 1400ش، ص124.
</ref>.
{{پایان}}
 
== تأسیس سازمان‌ها و نهادها ==
سید صفدر نجفی یکی از مؤسسان [[سازمان دانشجویان امامیه پاکستان|سازمان دانشجویان امامیه پاکستان]]، [[نهضت جعفریه پاکستان|نهضت فقه جعفریه]] بوده است.
وی همچنین در انتخاب رهبران شیعه نقش داشته است. وی سرپرستی انجمن دانش‌آموزان را بر عهده داشت و در ژوئیه سال 1980م در گردهمایی اهل [[تشیع]]، که در اسلام آباد برگزار شد او نیز از شرکت کنندگان پر تحرک بود. او یکی از علمایی بود که مفتی جعفر حسین، رئیس‌جمهور پاکستان را ملاقات کرد <ref>سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی، 1400ش، ص126.</ref>.
 
== حمایت از انقلاب ==
در سال 1978م، هنگامی که دولت عراق از ادامه اقامت [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]]  در سر زمین عراق ممانعت به عمل آورد وی به [[فرانسه]] عزیمت فرمود، مولانا صفدر حسین از طرف مردم پاکستان به فرانسه رفت و از امام خمینی درعوت کرد تا به پاکستان مهاجرت کند، امام خمینی از وی تشکر کرد <ref>نقوي، تذکره علمای امامیه ،ص136-139.</ref>.
 
== تأسیس مدارس==
با کمک و همکاری مؤمنین و خیرین، صفدر نجفی مدارس زیادی در این کشور  تأسیس نموده است. در زیر به برخی از آنها اشاره می‌گردد:<ref>سید حسن رضا نقوی، محسن ملت سید صفدر حسین نجفی اور مدارس کا قیام:http://www.jafariapress.com</ref>   
{{فهرست ستونی|3}}
* جامعة الرضا (روهری، سکهر)
* جامعه [[حسین بن علی (سید الشهدا) (خانقاه دوگراں شیخوپوره)
* جامعه نقویه (آزاد [[کشمیر]])
* جامعه فاطمیه (ریناله خورد، اوکاره)
* مدرسه رضویه (صالح پت، سکهر)
* جامعه [[قرآن |قرآن و عترت]] (نارووال)
* [[مهدویه|جامعه مهدویه]] (توبه تیک سنگه)
* جامعه الزهراء برای خواهران (توبه تیک‌سنگه)
* جامعه آل محمد (جن پور، رحیم یار خان)
* جامعه رضویه عزیز المدارس (چیچه وطنی، ساهیوال)
* جامعه مرتضویه (وهاری)
* جامعه [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سجاد]] (جهنگ)
* جامعه [[سید ابوالقاسم خوئی|آیت‌الله خوئی]] (شورکوت، جهنگ)
* مدرسه مدینة العلم (قلعه ستار شاه، شیخوپوره)
* حوزه علمیه بقیةالله (لاهور)
* جامعة الزهراء. ویژه خواهران (لاهور)
* مدرسه ولی عصر (سکردو)
* جامعه مدینةالعلم (چوهنگ، لاهور)
* جامعه مدینةالعلم (بهاره کهو، اسلام‌آباد)
* مدرسه محمدیه (جلال پور جدید، سرگودها)
* دار الهدٰی محمدیه (علی پور، ضلع مظفر گره)
* مدرسه امام المنتظر (جتوئی، ضلع مظفر گره)
* جامعه خاتم النبیین (کوئته)
{{پایان}}
او همچنین در [[بریتانیا|انگلیس]]، [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] و [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] نیز مدارسی تحت عنوان جامعة المنتظر تأسیس کرد <ref>سید حسن رضا نقوی، محسن ملت سید صفدر حسین نجفی اور مدارس کا قیام،[http://www.jafariapress.com/?p=21784 jafariapress.com]</ref>.
 
=== تألیفات ===
سید صفدر نه فقط در آموزش، مهارت داشت بلکه در عرصه پژوهش و تحقیقات هم مهارت کافی داشت. لذا کتاب‌های زیادی را نوشت و مهم‌ترین کتاب‌های شیعی که در رشته‌های مختلف بود، به زبان اردو ترجمه نمود. کتاب‌های زیادی از وی اعم از تألیف و ترجمه به چاپ رسیده است.
 
=== ترجمه ===
{{فهرست ستونی|3}}
* ترجمه قرآن کریم به زبان اردو
* حقوق و [[اسلام]] 
* السفینه 
* تذکرۀ الخواص سبط بن جوزی 
* [[توضیح المسائل]]، [[سید روح الله موسوی خمینی|آیۀ الله خمینی]]. 
* [[حکومت اسلامی]]، دروس امام خمینی 
* سعادت الابدیۀ، [[عباس قمی|شیخ عباس قمی]]. 
* معدن الجواهر، شیخ محمد علی کراجکی 
* رسالۀ المواعظ،، شیخ عباس قمی.
* الارشاد [[محمد بن محمد بن نعمان|شیخ مفید]].
* ارشاد القلوب، شیخ محمد علی دیلمی 
* عقائد، تألیف شیخ رضا مظفر.
* احسن المقال، منتهی الامال محدث قمی.
* شیعه دوازه امامی و اهل بیت (ع) تألیف شیخ محمد جواد۔
* [[تفسیر نمونه]]، [[ناصر مکارم شیرازی|آیت الله مکارم شیرازی]] <ref>سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح‌طلبان مذهبی، 1400ش، ص125-126.</ref>.
{{پایان}}
 
=== تحقیقات ===
سید صفدر حسین نجفی علاوه بر ترجمه، آثاری تحقیقاتی و پژوهشی هم دارد که در ذیل برخی از آنها را بیان می‌کنیم:
{{فهرست ستونی|3}}
* عرفان المجالس 
* دین حق از دیدگاه [[عقل]] 
* مبادی [[حکومت اسلامی]] 
* چهل حدیث
* اسلامی جمهوریه ایران پر اعتراضات 
* حدود و تعزیرات 
* فرقۀ یزیدی 
* [[مناسک حج]] 
* کتاب زیارات 
* [[جهاد اکبر]]، مجموعه سخنرانی‌ها که وی برای علما در نجف اشرف ایراد کرد. 
* انتخاب [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]]
{{پایان}}
علاوه بر این، در حدود 24 رساله کوچک دارد که به چاپ هم رسیده است و مقالات زیادی هم در مجله‌ها و روزنامه‌ها نیز انتشار یافته است. همچنین رساله‌ای دربارۀ شرح حال [[مالک اشتر]]، صحابۀ جانباز  [[علی بن ابی‌طالب|امیر المؤمنین(ع)]] نیز تحریر کرده است.
او بعد از مولانا سید محمد جعفر (متوفی 1980م) سؤالات مردم در ماهنامه '''پیام عمل''' جواب می‌دهد. او صرف نظر از مناظر و تظاهر و شعار، به طور جدی به اصلاح امور ملت می‌پردازد و بنا به تشویق و کوشش وی، بنیان چند مدرسه و مسجد نهاده شده است <ref>سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح‌طلبان مذهبی، 1400ش، ص125-126.</ref>.
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
==منابع==
* سید حسن رضا نقوی، مقاله، محسن ملت سید صفدر حسین نجفی اور مدارس کا قیام، پایگاه جعفریه پریس، تاریخ درج، ۳ دسمبر، ۲۰۲۰م، تاریخ اخذ: ۲۳ آوریل ۲۰۲۱م.
* سید صفدر حسین، نجفی»https://web.archive.org، پایگاه ترجمان وحی.
* سعیدی شگری، فرمان علی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی در پاکستان، رساله دکتری، جامعه المصطفی العالمیه، قم، 1400ش.
* نقوی، سید حسین نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۳۷۰ش.
 
{{علمای پاکستان}}
 
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:پاکستان]]
[[رده:پاکستان]]
[[ur:سید صفدرحسین نجفی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۰۵

سید صفدر حسین نجفی
سید صفدر حسین نقوی نجفی.jpg
نام کاملصفدر حسین
نام‌های دیگرمحسن ملت
اطلاعات شخصی
محل تولدپاکستان
روز درگذشت۱۲آذر
محل درگذشتلاهور
دیناسلام، شیعه
استادان
شاگردان
آثار
فعالیت‌هاموسسه هیات جامعه المنتظر و
وبگاهjafariapress.com

سید صفدر حسین نجفی یکی از منادیان وحدت میان مسلمانان، مروج انقلاب اسلامی ایران و افکار امام خمینی و مؤسس مدارس و سازمان‌های شیعی در پاکستان بود.او مترجم قرآن و کتاب‌های مهم شیعه به زبان اردو بوده است.

زندگی‌نامه

سید صفدر حسین نقوی نجفی که در سال 1933م در علی پور، بلوک مظفر گره به دنیا آمد، سلسلۀ نسبش به سید جلال‌الدین نقوی بخاری اوچ شریف می‌رسد۔ او در سن ۵۷ سالگی درگذشت [۱].

تحصیلات

پدرش غلام سرور، که مایل بود فرزندش را تعلیم دینی بدهد در سال 1940م او را به خدمت سید محمد یار شاه نجفی به چک شمارۀ 38 خانیوال، بلوک مولتان، فرستاد و مدت شش ماه نزد استاد تحصیل کرد. سپس همراه استاد، مدت دو ماه هم در مدرسه باب‌العلوم به تحصیل پرداخت، بعد از آن به مدت شش ماه در مدرسه تهته سیال، در نزدیکی مظفر گره، کسب علم کرد. در سال 1941م به جلالپور ننگیانه رفت و تا سال 1945م در آن جا ماند و از آن جا به سیت پور، بلوک مظفر گره رفت. در تمام این مدت استاد سرپرست و مسئوول تعلیمات وی بود، در سال 1946م به مدرسه باب‌العلوم مولتان رفت و از محضر شیخ محمد یار فاضل لکهنو و مرحوم مولانا سید زین‌العابدین فاضل لکهنو، کسب فیض کرد. در سال 1948م در خان گره بلوک مظفر گره از محضر مولانا احمد حسین مستفیض شد و شرح جامی، قطبی، شرح باب حادی عشر را تمام کرد. در سال 1949م به جارا بلوک دیره اسماعیل خان رفت و دروس نظامیه را نزد مفسر قرآن، حسین بخش نجفی، کامل کرد. در سال 1951م بود که عازم نجف اشرف شد و تا 1956م در نجف به سر برد. [۲] در سال ۱۹۵۱م وی عازم نجف اشرف شد و تا ۱۹۵۶م در نجف به سرد برد [۳].

اساتید

صفدر نجفی در پاکستان نزد اساتیدی همچون سید یار شاه نقوی و سید حسین بخش جارا نجفی شاگردی کرد. وی در نجف اشرف از اساتید زیر بهره برد:

او از آقا بزرگ تهرانی اجازه ارشاد و اجتهاد گرفت و در سال 1956م به پاکستان بازگشت و مدرس و استاد جامعۀ المنتظر لاهور شد. در آن زمان استاد او، شیخ اختر عباس، مدرس اعلای آن مدرسه بود. مولانا اختر عباس در سال 1967م به عراق رفت و مولانا سید صفدر حسین نقوی، به سمت مدرس اعلا منصوب شد[۴]. همچنین او از امام خمینی اجازه صرف وجوهات شرعیه را دریافت نمود [۵].

شاگردان

سید صفدر نجفی شاگردانی فراوانی را تربیت نموده است و آنهایی که زیاد شهرت پیدا کرده‌اند به شرح زیرند:

  • حافظ سید ریاض حسین نقوی
  • مولانا غلام حسین نجفی
  • محمد شفیع نجفی
  • موسی بیگ نجفی
  • مولانا ملک اعجاز حسین نجفی
  • عاشق حسین نجفی
  • محسن علی نجفی
  • آیۀ الله حافظ بشیر حسین نجفی
  • مولانا تاج الدین حیدری
  • مولانا کرامت علی حیدری
  • مولانا ملک محمد اسلم قمی.
  • سید ضیاء الدین رضوی [۶].

تأسیس سازمان‌ها و نهادها

سید صفدر نجفی یکی از مؤسسان سازمان دانشجویان امامیه پاکستان، نهضت فقه جعفریه بوده است. وی همچنین در انتخاب رهبران شیعه نقش داشته است. وی سرپرستی انجمن دانش‌آموزان را بر عهده داشت و در ژوئیه سال 1980م در گردهمایی اهل تشیع، که در اسلام آباد برگزار شد او نیز از شرکت کنندگان پر تحرک بود. او یکی از علمایی بود که مفتی جعفر حسین، رئیس‌جمهور پاکستان را ملاقات کرد [۷].

حمایت از انقلاب

در سال 1978م، هنگامی که دولت عراق از ادامه اقامت امام خمینی در سر زمین عراق ممانعت به عمل آورد وی به فرانسه عزیمت فرمود، مولانا صفدر حسین از طرف مردم پاکستان به فرانسه رفت و از امام خمینی درعوت کرد تا به پاکستان مهاجرت کند، امام خمینی از وی تشکر کرد [۸].

تأسیس مدارس

با کمک و همکاری مؤمنین و خیرین، صفدر نجفی مدارس زیادی در این کشور تأسیس نموده است. در زیر به برخی از آنها اشاره می‌گردد:[۹]

  • جامعة الرضا (روهری، سکهر)
  • جامعه [[حسین بن علی (سید الشهدا) (خانقاه دوگراں شیخوپوره)
  • جامعه نقویه (آزاد کشمیر)
  • جامعه فاطمیه (ریناله خورد، اوکاره)
  • مدرسه رضویه (صالح پت، سکهر)
  • جامعه قرآن و عترت (نارووال)
  • جامعه مهدویه (توبه تیک سنگه)
  • جامعه الزهراء برای خواهران (توبه تیک‌سنگه)
  • جامعه آل محمد (جن پور، رحیم یار خان)
  • جامعه رضویه عزیز المدارس (چیچه وطنی، ساهیوال)
  • جامعه مرتضویه (وهاری)
  • جامعه امام سجاد (جهنگ)
  • جامعه آیت‌الله خوئی (شورکوت، جهنگ)
  • مدرسه مدینة العلم (قلعه ستار شاه، شیخوپوره)
  • حوزه علمیه بقیةالله (لاهور)
  • جامعة الزهراء. ویژه خواهران (لاهور)
  • مدرسه ولی عصر (سکردو)
  • جامعه مدینةالعلم (چوهنگ، لاهور)
  • جامعه مدینةالعلم (بهاره کهو، اسلام‌آباد)
  • مدرسه محمدیه (جلال پور جدید، سرگودها)
  • دار الهدٰی محمدیه (علی پور، ضلع مظفر گره)
  • مدرسه امام المنتظر (جتوئی، ضلع مظفر گره)
  • جامعه خاتم النبیین (کوئته)

او همچنین در انگلیس، آمریکا و ایران نیز مدارسی تحت عنوان جامعة المنتظر تأسیس کرد [۱۰].

تألیفات

سید صفدر نه فقط در آموزش، مهارت داشت بلکه در عرصه پژوهش و تحقیقات هم مهارت کافی داشت. لذا کتاب‌های زیادی را نوشت و مهم‌ترین کتاب‌های شیعی که در رشته‌های مختلف بود، به زبان اردو ترجمه نمود. کتاب‌های زیادی از وی اعم از تألیف و ترجمه به چاپ رسیده است.

ترجمه

تحقیقات

سید صفدر حسین نجفی علاوه بر ترجمه، آثاری تحقیقاتی و پژوهشی هم دارد که در ذیل برخی از آنها را بیان می‌کنیم:

  • عرفان المجالس
  • دین حق از دیدگاه عقل
  • مبادی حکومت اسلامی
  • چهل حدیث
  • اسلامی جمهوریه ایران پر اعتراضات
  • حدود و تعزیرات
  • فرقۀ یزیدی
  • مناسک حج
  • کتاب زیارات
  • جهاد اکبر، مجموعه سخنرانی‌ها که وی برای علما در نجف اشرف ایراد کرد.
  • انتخاب تاریخ طبری

علاوه بر این، در حدود 24 رساله کوچک دارد که به چاپ هم رسیده است و مقالات زیادی هم در مجله‌ها و روزنامه‌ها نیز انتشار یافته است. همچنین رساله‌ای دربارۀ شرح حال مالک اشتر، صحابۀ جانباز امیر المؤمنین(ع) نیز تحریر کرده است. او بعد از مولانا سید محمد جعفر (متوفی 1980م) سؤالات مردم در ماهنامه پیام عمل جواب می‌دهد. او صرف نظر از مناظر و تظاهر و شعار، به طور جدی به اصلاح امور ملت می‌پردازد و بنا به تشویق و کوشش وی، بنیان چند مدرسه و مسجد نهاده شده است [۱۲].

پانویس

  1. «سید صفدر حسین،نجفی»https://web.archive.org، پایگاه ترجمان وحی.
  2. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان شیعی، 1400ش،ص124.
  3. نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، ۱۳۷۰ش، ص۱۳۷.
  4. نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، ۱۳۷۰ش، ص۱۳۷.
  5. نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان،۱۳۷۰ش، ص۱۳۷.
  6. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح‌طلبان مذهبی، 1400ش، ص124.
  7. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی، 1400ش، ص126.
  8. نقوي، تذکره علمای امامیه ،ص136-139.
  9. سید حسن رضا نقوی، محسن ملت سید صفدر حسین نجفی اور مدارس کا قیام:http://www.jafariapress.com
  10. سید حسن رضا نقوی، محسن ملت سید صفدر حسین نجفی اور مدارس کا قیام،jafariapress.com
  11. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح‌طلبان مذهبی، 1400ش، ص125-126.
  12. سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح‌طلبان مذهبی، 1400ش، ص125-126.

منابع

  • سید حسن رضا نقوی، مقاله، محسن ملت سید صفدر حسین نجفی اور مدارس کا قیام، پایگاه جعفریه پریس، تاریخ درج، ۳ دسمبر، ۲۰۲۰م، تاریخ اخذ: ۲۳ آوریل ۲۰۲۱م.
  • سید صفدر حسین، نجفی»https://web.archive.org، پایگاه ترجمان وحی.
  • سعیدی شگری، فرمان علی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی در پاکستان، رساله دکتری، جامعه المصطفی العالمیه، قم، 1400ش.
  • نقوی، سید حسین نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۳۷۰ش.