الجزایر

جمهوری دموکراتیک خلق الجزایر
نام رایج	الجزایر
نام کامل	جمهوری دموکراتیک خلق الجزایر
پایتخت	الجزیره
دین	اسلام
زبان	عربی آمازیغی

الجزایر با نام رسمی جمهوری دموکراتیک خلق الجزایر (به عربی: الجمهوریة الجزائریة الدیمقراطیة الشعبیة) کشوری است در شمال آفریقا که ۹۹٪ مردم آن مسلمان هستند. الجزایر از شرق با تونس و لیبی، از غرب با مراکش، از جنوب غربی با موریتانی، از شمال با دریای مدیترانه و از جنوب با نیجر و مالی مرز مشترک دارد. جمعیت آن حدود ۴۳،۸۵۱،۰۰۰ نفر است. مساحت آن حدود ۲،۳۸۱،۷۴۱ کیلومتر مربع است و بزرگ‌ترین کشور آفریقا به شمار می‌آید. پایتخت الجزایر، الجزیره، و زبان رسمی آن آمازیغی و عربی است. همچنین فرانسوی نیز به‌طور گسترده در این کشور رواج دارد. مردم الجزایر بربر و عرب هستند. دین رسمی‌شان اسلام و مذهب‌شان سنی است.

الجزایر در قرن هفتم قبل از میلاد از سوی فنیقی‌ها که عرب و از کنعان بودند در امتداد شهر قرطاج تونس ایجاد شد. در ۴۲ قبل از میلاد تحت سلطه رومن‌ها قرار گرفت که سلطه آنها حدود سیصد سال به طول انجامید. این سرزمین در سال ۶۴۷ میلادی به تصرف مسلمانان در آمد و به کشوری اسلامی تبدیل شد. در دوران اسلامی حکومت‌های متعددی در الجزایر حکمرانی کردند که می‌توان به رستمیه، ادریسیه، اغالبه، فاطمیون، الزیریه، الحمادیه، موحدیه و الزیانیه اشاره داشت. این کشور ازسال ۱۵۱۸ تا ۱۸۳۰ تحت سلطه دولت عثمانی قرار داشت و از سال ۱۸۳۰ به استعمار فرانسه درآمد و به دنبال یک مبارزه خونین و طولانی هشت‌ساله با بیش از پنج و نیم میلیون کشته سرانجام در سال ۱۹۶۲ به استقلال دست یافت. سایه این استعمار 123 ساله بر مناسبات فرانسه و الجزایر هم‌چنان سنگینی می‌کند. مردم و مسئولان مسلمان این کشور از آن جهت که طعم تلخ استعمارگری را چشیده اند، برخوردار از روحیه استکبارستیزی هستند که یکی از مؤلفه‌های مهم وحدت و اخوت بین کشورهای اسلامی است.

تاریخچه

الجزایر به همراه دو کشور همسایه خود، مراکش و تونس مجموعا المغرب نامیده می‌شد. این سرزمین از آغاز تاریخ مسکن و مأوای بربرها بوده است. حدود قرن 12 قبل از میلاد فینیقی‌ها آن را به تصرف خود در آورند و کارتاثرها نیز به مدت 6 قرن بر آن حکمرانی کردند. در سال 146 قبل از میلاد تحت تسلط امپراطوری رم و سپس به زیر سیطره حکومت بیزانس (روم شرقی) قرار گرفت. واندال‌ها در ۴۳۰ بعد از میلاد دست رومی‌ها را از الجزایر کوتاه کردند. در قرن هفتم میلادی برابر با اواسط قرن اول هجری این کشور به تصرف مسلمانان در آمد و سال‌های متمادی مسلمین آن را رهبری کردند. در این عصر اکثر مردم این کشور به اسلام روی آوردند و زبان عربی را به عنوان زبان رسمی (زبان رایج) به رسمیت شناختند. بعدها دیگر اقوام این کشور نیز به تدریج در میان عرب‌ها ادغام شده و با آنها در آمیخته و تمامی به زیر نفوذ فرهنگ و تمدن عالی اسلامی در آمدند. در سال 1943 ژنرال دوگل به‌عنوان رهبر دولت در تبعید فرانسه، مقر خود را در شهر الجزیره قرار داد و این شهر تا سال 1944 به‌عنوان پایتخت موقت دولت فرانسه در آمده بود. مردم الجزایر مردمی آزاده هستند که مصمم به بقای بر آزادگی می‌باشند. تاریخ آنها آکنده از مبارزاتی طولانی است که موجب گردید همیشه الجزایر سرزمینی آزاد، با عزت و با کرامت باقی بماند.

مردم الجزایر با شرکت در قالب جنبش ملی و سپس در جبهه آزادی‌بخش ملی، برای به دست گرفتن سرنوشت جمعی خود در چارچوب آزادی و هویت فرهنگی و... قربانی‌های زیادی دادند. در سوم ژوئیه ۱۹۶۲ (۱۲ تیر ۱۳۴۱) کشور الجزایر بعد از ۱۳۲ سال که تحت سلطه فرانسه بود به استقلال رسید و در هشت اکتبر همان سال به نام جمهوری دموکراتیک مردمی الجزایر به عضویت سازمان ملل متحد درآمد. از سال ۱۹۵۴ میلادی تا روز استقلال یعنی مدت هشت سال «جبهه آزادی ‌بخش ملی» مبارزه مسلحانه خود را علیه اشغالگران فرانسوی به‌شدت ادامه داد. ملت الجزایر یک میلیون قربانی داد و در تاریخ کشورهای عرب و شمال آفریقا، الجزایر به عنوان «ارض میلیون شهید» سرزمین یک میلیون شهید معروف شد. این تعداد شهدای الجزایر غیر از شهدایی است که الجزایری‌ها به رهبری امیر عبدالقادر درجنگ با ارتش فرانسه درآخر قرن نوزدهم درراه آزادی میهن خویش فدا ساختند.

جغرافیا

الجزایر کشوری در شمال قاره آفریقا است، که از سمت شرق به تونس و لیبی از سمت غرب به مراکش و صحرا، از جنوب غربی موریتانی، از سمت شمال به دریای مدیترانه و از سمت جنوب به نیجر و مالی محدود است. مساحت آن حدود ۲/۳۸۱/۷۴۱ کیلومتر مربع یعنی تقریباً سه برابر فرانسه و در حدود یک برابر و نیم ایران است. از شهرهای بزرگ الجزایر، الجزیره پایتخت کشور، و وهران و قسنطینه و عنابه و باتنه را باید نام برد. الجزایر بزرگ‌ترین کشور در آفریقا به لحاظ مساحت می‌باشد، قسمت اعظم مناطق ساحلی الجزایر کوهستانی است و بنادر طبیعی اندکی دارد. منطقه‌ای که از ساحل شروع می‌شود و تا تل اطلس امتداد می‌یابد، حاصل‌خیز می‌باشد. در جنوب تل اطلس استپ‌هایی وجود دارند که تا اطلس صحرایی امتداد پیدا می‌کنند، صحرا در مناطق جنوبی‌تر قرار دارد. جبال هقار منطقه‌ای مرتفع در مرکز صحرا و در جنوب الجزایر است. شهرهای مهم الجزایر، الجزیره، آوران، قسنطینه و عنابه می‌باشند. شمال الجزایر آب و هوای معتدل مدیترانه‌ای دارد. در تل اطلس، دمای هوا در تابستان بین ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد و در زمستان بین ۱۰ تا ۱۲ درجه سانتی‌گراد می‌باشد و رطوبت هوا زیاد است. در شرق الجزایر هوا اندکی سردتر است. از مشخصه‌های آب و هوایی الجزایر، بروز طوفان‌های شن می‌باشد. در الجزایر تنها بخشی از صحرا که در مدار رأس‌السرطان قرار می‌گیرد بسیار گرم است. میزان بارندگی در طول سواحل زیاد بوده و سالانه بین ۴۰۰ تا ۶۷۰ میلی‌متر برآورد می‌شود. بیشترین بارندگی در بخش مالی شرق الجزایر وجود دارد که به ۱۰۰۰ میلی‌متر در سال می‌رسد. الجزایر یکی از کشورهای استثنایی برای گردشگران مسلمان محسوب می‌شود. این کشور دارای مجموعه‌ای گسترده از مقاصد گردشگری است و به گردشگران، امکان بازدید از مناطق مختلف را می‌دهد. ده شهر مهم الجزایر برای بازدید گردشگران چنین است: آتاور، اورن، انبه، غدایی، کنستانتین، ژانت، بتنا، الجزیره، ستیف، تلکم.

تقسیمات کشوری

کشور الجزائر دارای ۴۸ استان (به عربی: ولایه) است‌که همه استان‌های آن با شهرهای مراکز استان خود هم‌نامند. استان‌های الجزائر به نوبه خود به ۵۵۳ شهرستان (عربی: دایره) و این شهرستان‌ها به ۱۵۴۱ بخش (عربی: بلدیه) تقسیم می‌شوند.

نام استان‌های الجزائر به قرار زیر است: الگو:فهرست ستونی 2 أدرار الشلف الاغواط ام‌البواقی باطنه بجایه بسکره بشار البلیده البویره تمنراست استان تبسه تلمسان تیارت تیزی وزو الجزائر (پایتخت) استان الجفله جیجل استان سطیف سعیده سکیکده سیدی بلعباس عنابه قالمه قسنطینه (کنستانتین) مدیه مستغانم استان المسیله معسکر ورقله وهران بیض یزی برج بوعریریج بومرداس الطارف تندوف تسمسیلت الوادی خنشله استان سوق اهراس تی‌پازه میله عین الدفلی النعامه عین تموشنت غردایه غلیزان.

اماکن تاریخی الجزایر

شمال آفریقا یکی از مکان‌های پر رمز و راز جهان است. پنتاپولیس شهری در الجزایر با معماری منحصر‌به‌فرد در کنار فرهنگ اصیل آن، باعث شده است تا یونسکو آن را در فهرست آثار باستانی جهانی ثبت کند. دره عمیق و باریک مزاب، در صحرای بزرگ آفریقا واقع شده است. این دره با فاصله تقریبی ۶۰۰ کیلومتر از شمال الجزیره، پایتخت کشور الجزایر، دربرگیرنده‌ پنج شهر با معماری متفاوت است. به مجموعه‌ این پنج شهر در کنار هم پنتاپولیس (Pentapolis) می‌گویند. این منطقه با مساحت تقریبی ۱۰ کیلومتر در قرن یازدهم میلادی توسط بربرهای مزابیت بنا شده است. در واقع مزابیت‌ها از شمال‌غرب آفریقا و از منطقه مغرب به مرکزیت تاهرت به مزاب آمده‌اند. شهر تاهِرت را دودمان ایرانی‌تبار رستمیان بنا کرده‌اند و آن را پایتخت خود قرار دادند. گفته می‌شود که در زبان بربری، تاهرت به معنای شیر ماده یا دایره زنگی است.

قومیت

اکثر الجزایری‌ها بربر و عرب هستند، البته عرب بودن یا بربر بودن براساس ملاحظات زبانی یا هویتی مشخص می‌شود. اما منشأ و ریشه کلیه الجزایری‌ها اقوام بربر می‌باشند. مسئله عرب ـ بربر بیشتر جنبه هویتی دارد و نوعی تمایز نژادی، یا قومی به حساب نمی‌آید. اقوام بربر به چندین گروه قومی تقسیم می‌شوند: قبائلی در مناطق کوهستانی شمالی ـ مرکزی، شاویه در کوهستان‌های اطلس شرقی، مزابیه در دره مزاب و طوارق در جنوب. تعداد اندکی آفریقایی سیاهپوست نیز در الجزایر زندگی می‌کنند. الجزایری‌های ترک تبار حدود ۵٪ جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند که عمدتاً در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند.

سیاست

رئیس حکومت در الجزایر رئیس‌جمهور است که با رأی مردم برای دوره‌های 5 ساله انتخاب می‌شود. رئیس دولت در این کشور نخست‌وزیر نیز محسوب می‌شود. البته رئیس‌جمهور می‌تواند نخست‌وزیر را انتخاب نماید. این طور که ارزیابی‌ها نشان می‌دهد وضعیت سیاسی در الجزایر در سال‌های اخیر تغییرات زیادی را شامل نشده است و سیستم سیاسی این کشور در یک مسیر ثابت پیش می‌رود.

رییسان جمهور الجزایر

نام رییس‌جمهور	مدت زمامداری	تصویر
1. عبدالرحمن فارس (۱۹۱۱–۱۹۹۱)	۲۸ مارس ۱۹۶۲ - ۴ اوت ۱۹۶۲
2. فرحات عباس (۱۸۹۹–۱۹۸۵)	۲۰ سپتامبر ۱۹۶۲ - ۱۵ سپتامبر ۱۹۶۳
3. احمد بن‌بلا (۱۹۱۶–۲۰۱۲)	۱۵ سپتامبر ۱۹۶۳ - ۱۹ ژوئن ۱۹۶۵
4. هواری بومدین (۱۹۳۲–۱۹۷۸)	۱۹ ژوئن ۱۹۶۵ - ۲۷ دسامبر ۱۹۷۸
5. رابح بیطاط (۱۹۲۵–۲۰۰۰)	۲۷ دسامبر ۱۹۷۸ - ۹ فوریه ۱۹۷۹
6. شاذلی بن جدید(۱۹۲۹–۲۰۱۲)	۹ فوریه ۱۹۷۹ - ۱۱ ژانویه ۱۹۹۲
7. محمد بوضیاف(۱۹۱۹–۱۹۹۲)	۱۶ ژانویه ۱۹۹۲ - ۲۹ ژوئن ۱۹۹۲
8. علی حسین کافی(۱۹۲۸–۲۰۱۳)	۲ ژوئیه ۱۹۹۲ - ۳۱ ژانویه ۱۹۹۴
9. الیمین زروال(۱۹۴۱–)	۳۱ ژانویه ۱۹۹۴ - ۲۷ آوریل ۱۹۹۹
10.عبدالعزیز بوتفلیقه(۱۹۳۷–)	۲۷ آوریل ۱۹۹۹ - ۹ آوریل ۲۰۱۹
11. عبدالقادر بن صالح(۱۹۴۱–)	۹ آوریل ۲۰۱۹ - ۱۹ دسامبر ۲۰۱۹
12. عبدالمجید تبون(۱۹۴۵–)	۱۹ دسامبر ۲۰۱۹ تا کنون

مجالس شورا

الجزایر دو مجلس شورا دارد: 1. مجلس الامۀ(شورای ملت) که دارای 144 کرسی است، حدود یک سوم از نمایندگان این مجلس از سوی رئیس‌جمهور انتخاب می‌شوند و الباقی با رأی مردم برای دوره‌های شش ساله انتخاب می‌شوند. 2. مجلس الشعبی الوطنی (مجلس ملی خلق) 289 کرسی دارد و نمایندگان نیز با رأی مردم برای دوره‌های 5 ساله مشخص می‌شود.

سیستم انتخاباتی الجزایر

رئیس‌جمهور از طریق یک سیستم دومرحله‌ای، با اکثریت مطلق آرا، و برای یک دوره ۵ ساله انتخاب می‌شود. نخست‌وزیر را رئیس‌جمهور منصوب می‌کند. ۹۶ عضو مجلس الامّه با رأی غیرمستقیم مردم، و توسط یک کالج انتخاباتی برای مدت ۶ سال انتخاب می‌شوند. ۴۸ عضو دیگر این مجلس را رئیس‌جمهور تعیین می‌کند و دوره نمایندگی آنها هم ۶ ساله است. طبق قانون اساسی، هر سه سال باید برای نیمی از کرسی‌های مجلس الامّه انتخابات برگزار شود. الجزایر به ۴۸ حوزه انتخابیه تقسیم شده که هر یک از این حوزه‌ها در واقع یکی از ولایات این کشور است و به هر یک از آنها ۲ کرسی تعلق می‌گیرد. ۴۶۲ نماینده مجلس ملی خلق با استفاده از یک سیستم نمایندگی تناسبی با فهرست بسته انتخاب می‌شوند و دوره نمایندگی‌شان ۵ سال است. برای ورود به پارلمان حد نصابی ۵ درصدی وجود دارد. ۴۸ حوزه انتخابیه بر اساس تقسیمات کشوری الجزایر مشخص شده‌اند. در مناطق مختلف بین ۲۰ تا ۵۰ درصد نامزدهای احزاب باید زن باشند..

جنبش اسلامی الجزائر

الجزایر، وسیع‌ترین کشور شمال آفریقاست که در سواحل جنوبی مدیترانه قرار دارد. اسلام در میانه قرن اول هجری (هفتم میلادی) وارد این سرزمین گردید و فاتحان مسلمان تا قرن شانزدهم میلادی بر این سرزمین حکومت کردند. هم اکنون نیز 99 درصد مردم آن مسلمان و بیشتر پیرو فقه مالکی هستند. الجزایر در تاریخ اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد؛ صدها سال از مراکز مهم اسلامی در شمال افریقا به شمار می‌رفت و تا قرن شانزدهم بربرها بر آن حکومت می‌کردند و از نیمه دوم قرن شانزدهم تا سال 1830 ترکان عثمانی بر آن تسلط پیدا کردند. پس از عثمانی‌ها، استعمارگران فرانسوی و اسپانیایی وارد این سرزمین شدند، الجزایر از سال 1830 تا 1926 میلادی، جزو کشورهای مستعمره فرانسه به شمار می‌رفت. جنبش اسلامی الجزایر بعد از 132 سال سلطه فرانسه و مبارزه مردم با آن، به پیروزی رسید. آنچه جنبش، بعد از پیروزی دچار آن شد، نفوذ افراد وابسته به سوسیالیسم و غرب در صفوف مجاهدان بود. این امر سبب شد که جنبش از اهداف اولیه خود دست برداشته و به طرف اهداف غیراسلامی و خواست ابرقدرت‌ها گام بردارد. در نتیجه بحران سیاسی بار دیگر الجزایر را فراگرفت و در اکتبر 1988 موج گسترده‌ای از اعتراض‌های اسلام‌گرایان به دولت «بن جدید» آغاز شد. ادامه مبارزات و مخالفت‌های عمومی در الجزایر باعث شد که دولت آمادگی خود را برای ایجاد دموکراسی در کشور و تجدید‌نظر در قانون اساسی الجزایر اعلام کند. در قانون جدید که در فوریه 1989 تدوین شد، اسلام به جای سوسیالیسم به عنوان منبع مشروعیت دولت در قانون اساسی کشور گنجانده شد.

جنایات فرانسوی‌ها در الجزایر

استعمار فرانسه طی ۱۲۳ سال (۱۸۳۰-۱۹۶۲) یعنی تا پیش از استقلال الجزایر نیمی از جمعیت این کشور را به قتل رساند. جنایاتی که به تعبیر رییس‌جمهور الجزایر، عبدالمجید تبون «مشمول مرور زمان نخواهد شد». یکی از جنایات هولناک ارتش استعماری و اشغالگر فرانسه در تاریخ ۸ ماه مه ۱۹۴۵ ارتکاب قتل عام فجیعی در مناطق سطیف، قالمه و خراطه در شرق الجزیره پایتخت این کشور بود که بر اساس آمارهای رسمی ۴۵ هزار تن از مردمی که برای استقلال کشورشان تظاهرات کرده بودند، به قتل رسیدند. رییس جمهور الجزایر، در بیانیه رسمی آمار کشته‌های الجزایری را در زمان استعمار فرانسه، بیش از پنج و نیم میلیون نفر بود و به بیان دیگر شامل نیمی از جمعیت آن زمان الجزایر اعلام کرد که به معنای جداسازی ملت از ریشه‌ها، غارت منابع و ثروت و پاکسازی نژادی و جایگزینی غریبه‌ها محسوب می‌شود. الجزایر سال‌هاست که از فرانسه می‌خواهد نسبت به جنایات استعماری خود عذرخواهی کرده و غرامت پرداخت کند، اما پاریس هر بار از الجزایر خواسته است که با عبور از گذشته، به آینده بنگرد. . فرانسه در دوران استعمار، استخوان‌های نیروهای مقاومت الجزایر را به سرزمین خود انتقال داد تا از آنها در تولید صابون و تصفیه شکر استفاده کنند. الجزایر برای استعمارگر فرانسوی همانند میدان آزمایش واقعی و اقدامات وحشیانه بود که آنها را در سایر مستعمره‌های خود به ویژه کشورهای آفریقایی به اجرا درآورد. استعمار فرانسه در کشورهای آفریقایی تجارت برده‌داری به راه انداخت و شخصیت‌های برجسته‌ای از جامعه فرانسه در این امر مشارکت داشتند. همه این موارد به طور مستند در آرشیو ثبت و ضبط شده است. فرانسه همواره خود را به عنوان یک کشور متمدن مبتنی بر دمکراسی و احترام گذاشتن به حقوق بشر معرفی کرده‌اما در واقع موارد یاد شده پرده از چهره زشت واقعی این کشور برمی‌دارد و همین امر باعث شده تا پاریس همواره از دسترسی حتی پژوهش‌گران به اسناد و مدارک آرشیو شده جلوگیری به عمل آورد. الجزایر بارها از پاریس خواسته تا آرشیو به یغما رفته آن دوران را به الجزیره باز پس دهد اما فرانسه از تحقق بخشیدن به این درخواست آنان تا کنون سرباز زده است. الجزایر در ماه ژوئیه 2020 میلادی، پیکر ۲۴ تن از نیروهای مقاومت الجزایری را که به مدت ۱۷۰ سال در موزه انسان در پاریس نگه داشته شده بودند، باز پس گرفت. مسئولان الجزایری عزم جدی دارند تا پیکر دیگرکشته‌ها را نیز به این کشور بازگردانند. .

اقتصاد

الجزایر پس از استقلال با توجه به تنگنا‌های موجود و شرایط پس از رهایی از استعمار فرانسه، از سیستم سوسیالیستی پیروی می‌کرد. اما در سال‌های اخیر با خصوصی سازی‌های بعمل آمده و برداشتن برخی محدودیت‌ها، از این سیاست اقتصادی فاصله گرفته است. نفت و گاز نیز به عنوان اصلی‌ترین منابع درآمدی کشور حدود 97 درصد صادرات الجزایر را تشکیل می‌دهد. بیابان و صحرا بیش از چهار پنجم خاک این کشور را پوشانده است. در دهه ۵۰ میلادی ذخایر نفت و گاز در این بیابان‌ها کشف شد اما همچنان اغلب الجزایری‌ها در نزدیکی خط ساحلی این کشور زندگی می‌کنند. بیشتر مردم الجزایر از دیرباز به کشاورزی می‌پردازند. در بخش شمالی گندم و جو کاشته می‌شود. غرس میوه و مرکبات در الجزایر روزبه‌روز رونق می‌گیرد. در این کشور صنایع دستی مانند سوزن‌دوزی عربی، فرش الجزایری، چرم‌سازی، منبت‌کاری، کاشی‌سازی و غیره رواج دارد. در این کشور سالیانه ۳۰٬۰۰۰٬۰۰۰ تن آهن ۷۰۵٬۰۰۰ تن فسفات ۲۸۰٬۰۰۰ تن زغال بدست می‌آید و ذخایر گسترده نفت نیز در جنوب و جنوب شرقی آن وجود دارد. با وجود آنکه الجزایر دارای معادن بسیار و درآمد بالای حاصل از فروش گاز طبیعی است، اما فاصله میان قشرهای غنی و فقیر در این کشور زیاد است. وضع صنعت و کشاورزی در الجزایر کساد است و ظرفیت چندانی برای اشتغال ایجاد نمی‌کنند. گردشگری هم بر خلاف تونس و مصر، به دلیل محافظه‌کاری و انزوای سیاسی و فرهنگی رژیم هواری بومدین در سال‌های پس از انقلاب ۱۹۶۲، به حاشیه رانده شده و نقشی در اقتصاد این کشور بازی نمی‌کند. بیکاری به ویژه در میان جوانان گسترده‌است و مشکل گرانی و کمبود مسکن هم از قشر متوسط تا قشرها ضعیف‌تر را تحت فشار قرار داده‌است.. تولید ناخالص داخلی در این کشور 7/234 میلیارد دلار است. ۹ میلیون و ۳۸۰ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند. نرخ بیکاری در این کشور ۱۳ درصد است و ۲۵ درصد از جمعیت آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند. در سال ۲۰۰۷ نرخ تورم در آن 7/3درصد بود. محصولات صادراتی این کشور شامل نفت، گاز طبیعی و محصولات پتروشیمی است. محصولات وارداتی آن شامل کالاهای اساسی، مواد غذایی و کالاهای مصرفی است..

جمعیت

برآورد جمعیت این کشور در سال 2019 حدود43٬752٬000 میلیون نفر با میانگین سنی ۲۶ سال است. امید به زندگی برای زنان ۷۵ و برای مردان ۷۲ سال است. ۹۹ درصد از مردم آن از نژاد بربر و عرب هستند. ۹۹ درصد از مردم الجزایر مسلمان سنی و یک درصد مسیحی و یهودی هستند. .

آیین و رسوم

در فرهنگ مردم الجزایر صحبت کردن آرام بسیار مهم است، آنها سعی می‌کنند به عقاید هم احترام بگذارند و در کل احترام گذاشتن در این کشور بسیار مهم است مخصوصا احترام گذاشتن به پرچم این کشور. همچنین احترام به عقاید دینی افراد در این کشور بسیار مهم تاقی می‌شود. در فرهنگ مردم الجزایر بسیار دیده شده است که مردم سعی در زندگی ساده دارند، ساده لباس می‌پوشند و سعی می‌کنند کمتر درگیر تجملات باشند، فخر فروشی و تکبر نیز در این کشور دیده نمی‌شود. مردم الجزایر زود صمیمی نمی‌شوند. در فرهنگ مردم الجزایر زیاد صحبت کردن چندان جالب نیست. رویکردهای اقتصادی در الجزایر بخشی از فرهنگ مردم است به صورتی که اغلب آنها صرفه جویی در هزینه‌ها را در اولویت‌های خود قرار می‌دهند. پیشنهاد می‌شودسوال و جواب و یا حرف‌های خصوصی در این کشور را به حداقل برسانید. بهتر است از جدیدترین قوانین رانندگی مردم الجزایر اطلاع داشته باشید. در فرهنگ الجزایر به طور کلی صحبت به زبان محاوره‌ای بیشتر مورد پسند قرار می‌گیرد. مردم کشور الجزایر به کودکان بسیار اهمیت می‌دهند..

ادیان در الجزایر

حدود 99 درصد از مردم مسلمان و اهل تسنن هستند، 1 درصد مسیحی و 4 درصد پیرو دیگر ادیان هستند.

دین اسلام

بیشتر مردم این کشور، عرب و بربر و دین رسمی‌شان اسلام است. وضعیت دینی در الجزایر نیز با احترام زیادی همراه است. در سال ۲۷ق، اسلام با تلاش «عقبة بن نافع» وارد شمال آفریقا شد. مسلمانان پس از فتح مصر، به سوی غرب و سواحل غربی آفریقا حرکت کردند. در دوران میانه اسلامی این منطقه به سه بخش تقسیم می‌شد: مغرب ادنی یا افریقیه که پایتخت سیاسی آن قیروان بود و لیبی، تونس و بخش‌هایی از شرق الجزایر فعلی را در بر می‌گرفت. مغرب اوسط که کشور الجزایر کنونی به مرکزیت تلمسان را در بر می‌گرفت. مغرب اقصی که کشور مغرب یا مراکش کنونی و موریتانی را باید بر آن منطبق دانست. با ورود اسلام موج دولت‌سازی و شکل‌گیری تمدن اسلامی وارد مناطق شمال آفریقا شد. در این دوران مذهب مالکی از قرن ۸ میلادی به تدریج در سراسر شمال آفریقا گسترش یافت. از قرن ۱۲ میلادی نیز صوفی‌گری در شمال آفریقا نهادینه شد و دولت‌هایی همچون مرابطون، موحدون و فاطمیون رشد و گسترش پیدا کرد.. در دهه‌های اخیر، حضور مهاجران شیعی از عراق، سوریه و لبنان در این کشور سبب گسترش این مذهب میان مردم الجزایر شده است. گفته می‌شود با انتقال مذهب شیعه به این کشور از سوی مدرسان و فعالانی که از عراق، سوریه و لبنان به الجزایر رفته‌اند، این مذهب در بخش‌های گسترده‌ای از جامعه الجزایر به طور پنهان در حال گسترش است. شیعیان در برخی شهرها و ایالت‌های الجزایر مانند الجزیره (پایتخت)، باتنه، تبسه، خنشله، تیارت، سیدی بلعباس، بلکور، واد قریش، العناصر، بجادیه، تیزوزو، جیجل، وهران و البلیده حضور دارند.

سابقه حجاب در الجزایر

حجابی موسوم به «ملایه» در شرق الجزایر

حجاب در جامعه الجزایر هم مانند سایر جوامع اسلامی، ریشه‌های عمیق در آداب و سنن و فرهنگ مردم داشته و بخشی از زندگی آنان بوده است و مردم در انواع، اشکال و رنگ‌های مختلف مطابق با عرف و عادات شهری، روستایی و قبایلی به آن پایبند بوده‌اند.

با گسترش ارتباطات جوامع اسلامی و جوامع غربی و تسهیل رفت و آمد میان آنها و حضور الجزایری‌ها برای تجارت، تحصیل و یا تفریح و سیاحت در جوامع غربی به تدریج نشانه‌های تغییر ذائقه فرهنگی بین آنان پدیدار شد و اشغال الجزایر از سوی فرانسه در سال ۱۸۳۰ میلادی و سلطه استعماری ۱۳۰ ساله آنها بر الجزایر، مهاجرت فرانسوی‌ها به این کشور و مقیم شدن در آن و مبارزه نیروهای اشغالگر با ارزش‌های ملی و اسلامی به منظور ادغام فرهنگی مردم مسلمان الجزایر در فرهنگ غربی و نابودسازی هویت دینی آنها منجر به تشدید بی‌حجابی در سرزمین الجزایر شد به گونه‌ای که بسیاری از انقلابیون الجزایری (مانند جمیله بوپاشا در سنین جوانی) زنانی بی‌حجاب بودند و حضور زنانی مبارز و انقلابی با حجاب اسلامی در میان آنان به عنوان یک پدیده استثنایی مورد توجه گزارشگران انقلاب الجزایر بوده است.

نوعی حجاب به نام «حایک» در مرکز الجزایر

با این حال حضور زنان با حجاب و چادر نیز در انقلاب الجزایر امری است که توجه همه نویسندگان و تحلیلگران این انقلاب را به خود جلب و آنها آن را گزارش کرده‌اند.

البته استعمارگران فرانسوی علاوه بر حجاب زنان به طور کلی خط و زبان الجزایری‌ها را نیز تغییر دادند به گونه‌ای که امروزه شهروندان بالای پنجاه سال الجزایری و حتی برخی از فرزندان جوان آنها را مشاهده می‌کنیم که به هیچ وجه نمی‌توانند به زبان عربی یا آمازیغی (زبان بخشی از مردم الجزایر) سخن بگویند.

با پیروزی انقلاب الجزایر علیه استعمارگران فرانسوی و آزادسازی این کشور مسلمان از سلطه فرانسه، دولت‌های ملی حاکم بعد از انقلاب هم به طور عمده، دولت‌هایی سکولار بودند و تلاش چندانی برای احیای ارزش‌های دینی به عمل نیاوردند.

دولت الجزایر هیچ موضعی درباره حجاب ندارد. زنان از این جهت آزادند و دارای حق انتخاب که با حجاب باشند و یا بی‌حجاب. اما بیشتر آنها با قناعت عقلی و میل قلبی حجاب را انتخاب کرده و به طور کامل پوشیده‌اند.

این نکته حائز اهمیت است که در جامعه الجزایر، پوشش زنان حد وسط ندارد. همه آنان یا بی‌حجابند یا با حجاب و کاملاً پوشیده و تار مویی از آنان بیرون از روسری و مقنعه نیست. اما بد حجاب یا شل حجاب که نیمی از سر خود را پوشانده و نیمی را بیرون بگذارند وجود ندارد؛ مگر در بین زنان عشایر که حجاب سنتی خودشان را دارند.

انواع حجاب

حجاب اسلامی در الجزایر چندین نوع است. حجاب عرفی: به لباسی می‌گویند که کاملاً تمام مواضع بدن جز وجه و کفین را می‌پوشاند ولی ممکن است تنگ و چسبان و شامل شلوار، کاپشن و روسری یا مقنعه و در رنگ‌های متنوع باشد.

این نوع حجاب که بسیار رواج دارد، به علت تنگ و چسبان بودن از سوی متدینان سنتی این کشور حجاب شرعی محسوب نمی‌شود.

حجاب شرعی: که در بخشی از خانواده‌های متدین رایج است، شامل مانتو، شلوار و مقنعه در رنگ‌های تیره (مشکی، سرمه‌ای، قهوه‌ای و یا خاکستری است) است؛ به گونه‌ای که بدن در لباس آزاد باشد.

حجاب زنان اباضیه

حجاب سنتی و کاملاً شرعی: این نوع حجاب را اقشار مذهبی و سنتی، سلفی‌ها و وهابی‌ها به کار می‌برند که شامل جلباب (چادر)، شلوار، مقنعه، نقاب و یا پوشیه است.

جلباب نوعی چادر آستین‌دار و بلند است که در رنگ‌های مشکی، قهوه‌ای و سرمه‌ای مورد استفاده زنان الجزایری قرار می‌گیرد و تعداد زنانی که از این نوع حجاب استفاده می‌کنند در جامعه الجزایر اندک است.

حجاب عشایر آمازیغ

در گذشته در پایتخت الجزایر، جلباب بیشتر به رنگ سفید بود و به آن «الحائک: حایک» می‌گفتند. یکی از مذاهب اسلامی که پیروانی در الجزایر دارد، مذهب اباضیه است که زنان اباضی مذهب، حجاب شرعی کاملی دارند که با جلباب تفاوت دارد.

حجاب زنان اباضیه: زنان اباضیه نیز حجابی خاص دارند که شامل پیراهن یا مانتوهای بلند است که تا روی پای زنان را می‌پوشاند؛ به علاوه روسری تیره رنگ و پوشیه سیاه که جزئی از این حجاب است.

حجاب عشایر: عشایر از آمازیغ‌ها (بربرها) هستند که مانند عشایر ایرانی لباس‌های سنتی خاصی همراه با رنگ‌های متنوع و زیبا دارند و نوعی تسامح در مقایسه با حجاب شرعی کامل در آن دیده می‌شود.

گسترش فرهنگ حجاب

مناطق مختلف شهری، روستایی و پایتخت الجزایر از نظر درصد پایبندان به حجاب با هم برابر نیست. در شهرستان‌ها، جوامع کوچک و روستاها پایبندی به حجاب بیشتر است. حجاب در الجزیره، پایتخت الجزایر نسبت به سایر مناطق کم‌رنگ‌تر است. با این حال می‌توان گفت که میزان پایبندی زنان به حجاب (در مجموع سه نوع عرفی، شرعی و کاملاً شرعی آن) در پایتخت ۷۰ درصد به بالا است.

در مناطق مختلف پایتخت فقط در یک خیابان به نام «شارع دیدوش مراد»، که مرکز خرید و فروش البسه عمدتاً زنانه است، بی‌حجابی بر حجاب غلبه دارد ولی در سایر نقاط پایتخت باحجابی جوّ غالب است.

در ادارات، شرکت‌ها، رستوران‌ها، مطب‌های پزشکان و … بیشتر دختران و زنان جوان بدون هیچ اجباری باحجاب هستند. ترکیب محجبه و غیرمحجبه در بین اعضای یک خانواده هم وجود دارد و بسیار دیده می‌شود که مادری با حجاب با دو دخترش، یکی با حجاب و یکی بی‌حجاب قدم می‌زنند و یا در خانواده‌ای مادر بی‌حجاب و دخترانش با حجاب هستند.

در یک نگاه کلی جامعه الجزایر به سوی رواج و حاکمیت بیشتر ارزش‌های دینی حرکت می‌کند و پررنگ شدن تدریجی حجاب و پوشش زنان نمونه‌ای از این تحول مثبت به سوی ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی اسلام است..

حجاب زنان الجزایری

حجاب در کشور الجزایر آزاد است و هر یک از شهرهای کشور الجزایر دارای نوع پوشش مخصوص به خود هستند. اگر اسلام در الجزایر ریشه نکرده بود، این کشور هویت خود را به راحتی از دست می‌داد چرا که فساد و فحشاء به محو و نابودی هویت اصلی الجزایر می‌انجامید. زنان مسلمان الجزایری با حفظ حجاب خود زمانی طولانی برای استقلال با استعمار فرانسه جنگیدند و حجاب آنها سنگری و سلاحی در مبارزات علیه استعمارگران بود و این خود عامل بسیار مهمی برای مبارزه با استعمار بوده و هست و لازمه داشتن استراتژی معین و دورنمای حساب شده و معین برای یک انقلاب، فقط و فقط با پایبندی به اصول عالیه اسلام امکان‌پذیر بوده است.

در میان زنان الجزایری اکنون سه نوع عمده حجاب وجود دارد:

• حجاب سنتی یا «الحایک» که از یک چادر سفید همراه با روبند سفید تشکیل شده و اغلب در میان زنان الجزایری اصیل متداول است.
• «الملایه» که نوع دیگری از حجاب سنتی است که از یک چادر مشکی شبیه عبا تشکیل شده غالبا در شهرهای شرق کشور الجزایر متداول است.
• «الجباب» که بعضی اوقات به شکل چادر مشکی یا سرمه‌ای با نقاب که تمام صورت به جز دو چشم را می‌پوشاند و گاهی هم به شکل چادر و حجاب زنان ایرانی و لبنانی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

پوشش مردم الجزایر بسیار ساده و زیبا است؛ در پوشش مردم این کشور، لباس‌های گلدار و یا طرح دار به ندرت دیده می‌شود، مردم اغلب از پیراهن‌های بلند و آقایان نیز از کت و شلوار استفاده می‌کنند. پیش از نیم قرن پیش حجاب به سقوط جمهوری چهارم فرانسه و به قدرت رسیدن شارل دوگان منجر شد؛ حقیقت این است که استعمارگران فرانسوی با استفاده از حجاب توسط زنان مخالفت کردند ولی زنان الجزایری آن را سمبل ارزش‌ها و اعتقادات ملی و دینی خودشان می‌دانستند، و فرانسویان نیز به طور برنامه‌ریزی شده‌ای، سیاست ضعیف کردن این اعتقادات را پیش می‌بردند. در عکس‌العمل به این فشار‌های فرانسویان و نشان دادن دشمنی‌شان با آنها، زنان این کشور بیشتر از حجاب استفاده کردند..

فرهنگ و آموزش

نظام آموزشی در الجزایر رایگان و برای افراد زیر 16 سال اجباری است. کودکان در این کشور باید از سن هفت سالگی به مدرسه بروند. به طور کلی سه نوع مدرسه در الجزایر وجود دارد: مدارس دولتی، مدارس بین‌المللی و مدارس غیر انتفاعی. سرفصل‌های آموزشی مدارس دولتی را آموزش و پرورش تعیین می‌کند و اکنون «نوریه بن غبریط» عهده‌دار این وزارتخانه است. مدارس غیر انتفاعی نیز به دو دسته تقسیم می‌شوند، مدارسی که برنامه وزارت آموزش و پرورش را اجرا می‌کنند و مدارسی که به زبان‌های خارجی مانند فرانسوی و انگلیسی دروس خود را تدریس می‌کنند و برخی از آنها در کنار آن، برنامه درسی مدارس الجزایر را نیز اجرا می‌کنند. مدارس بین الملل نیز اساسا کتاب‌هایی خارج از چارچوب برنامه آموزشی وزارت آموزش و پرورش الجزایر را تدریس می‌کنند و از همان ابتدا با کودکان به زبان‌های فرانسوی، انگلیسی یا آلمانی سخن می‌گویند. نظام آموزشی در الجزایر پنج سال ابتدایی، چهار سال راهنمایی و سه سال دبیرستان است. دانش‌آموزان از کلاس دوم ابتدایی آموزش زبان فرانسه به عنوان زبان دوم این کشور را آغاز می‌کنند و از اول راهنمایی نیز آموزش زبان انگلیسی به دانش‌آموزان آغاز می‌شود. به طور کلی دانش‌آموزان پس از فارغ‌التحصیلی باید به زبان فرانسه مسلط شوند. جدا از زبان عربی، فرانسوی و انگلیسی در برخی مناطق و شهرها در شمال الجزایر مانند «تیزی وزو» و «بجایه» که اکثریت جمعیت آن را «آمازیغ‌ها» تشکیل می‌دهند، زبان آمازیغی نیز تدریس می‌شود. مقام‌های این کشور اعلام کرده‌اند که در سال جاری از مجموع 48 استان این کشور در 42 استان زبان آمازیغی تدریس می‌شود.

هنر

هنرهای صنایع دستی در این کشور و بافت فرش و گلیم از هنرهای مهم کشور الجزایر است که توجیه اقتصادی خوبی هم دارد. به طور کلی وضعیت هنری در الجزایر در سال‌های اخیر تغییرات زیادی نداشته است. در این کشور هنرهای نمایشی و تئاتر پیشینه تاریخی دارد. مردم این کشور به عکاسی نیز علاقه دارند و این کشور هنرمندان و عکاسان خوبی تحویل دنیا داده است. از دیگر هنرهای مردم کشور الجزایر می‌توان به چرم دوزی، سفالگری و... اشاره کرد..

تعطیلات رسمی کشور الجزایر

1 ژانویه در کشور الجزایر، روز سال نو است و عمئما جشن گرفته می‌شود.

8 مارس روز جهانی زن است و به ارزش و اهمیت جایگاه زن پرداخته می‌شود.

1 می‌ روز جهانی کارگر است که معمولا دولت در این روز برای کارگران تدارکاتی می‌بیند و از آنان قدردانی می‌کند.

19 ژوئن روز قیامت است، 5 جولای نیز روز استقلال در کشور الجزایر است که برای مردم این کشور بسیار اهمیت دارد.

1 نوامبر روز انقلاب در الجزایر است و این روز نیز برای مردم این کشور اهمیت زیادی دارد..

روابط الجزایر و جمهوری اسلامی ایران

در سال‌های پیش از وقوع انقلاب اسلامی، روابط دو کشور ایران و الجزایر به دلیل مواضع انقلابی الجزایر چندان حسنه نبود و دو کشور تنها در چارچوب سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) همکاری‌های محدودی با یکدیگر داشتند. در حاشیه اجلاس سران اوپک الجزیره در 15 اسفند 1353ش. بود که الجزایر میان ایران و عراق به میانجی‌گری پرداخت و منجر به صدور اعلامیه الجزایر شد که سپس و بر اساس پیمان قسطنطنیه ۱۹۱۳، قرارداد 1975 الجزایر در خصوص تعیین مرز اروندرود بین دو کشور ایران و عراق به امضا رسید. به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، با توجه به مواضع انقلابی دولت الجزایر و عضویت این کشور در گروه امتناع به همراه سوریه، لیبی، یمن و سازمان آزادی‌بخش فلسطین و نیز به دلیل خاطره خوبی که تاریخ مبارزات رهایی بخش الجزایر در اذهان انقلابیون ایرانی داشت، روابط دو کشور رو به گرمی گذاشت. در سال 1359ش. الجزایر در جریان حل و فصل ماجرای گروگان‌های آمریکایی در تهران نقش میانجی را ایفا کرد که به معاهده 1981 معروف شد و از آن پس به عنوان حافظ منافع ایران در آمریکا اعلام شد. دو کشور در سال، پس از آنکه الجزایر ایران را متهم به حمایت از جبهه نجات اسلامی‌کرد، روابط خود را با یکدیگر قطع کردند. ایران این اتهامات را بی اساس دانست. در اوائل سپتامبر، پس از ملاقات رؤسای جمهور دو کشور در حاشیه اجلاس سران هزاره سازمان ملل متحد، تصمیم به از سرگیری روابط دیپلماتیک بین دو کشور گرفته شد و از آن زمان به بعد همکاری‌های دو کشور به ویژه در زمینه‌های امور قضایی، مالی، صنعتی، نظامی و حمل و نقل هوایی رو به گسترش نهاد. .