مشایخ طریقه خلوتیه مصر

نسل مشايخ مصری طریقت خلوتیه از حدود سه قرن پیش که از شخصیت‌های برجسته در الازهر و دنیای اهل‌سنت بوده اند در ادامه خواهد آمد.

مشايخ سابق شاخه‌های فعال در مصر

شيخ احمد الصاوی

شيخ احمد بن محمد المالکی الصاوی موسس طريقت صاويه خلوتيه، در سال (1175 هـ . ق) به دنيا آمده و از طريق محمد بن حنفيه منسوب به امام علی می‌باشد. شيخ احمد در شهر خود و در هشت سالگی موفق به حفظ قرآن گرديد سپس برای ادامه تحصيل وارد الازهر شد. وی در ابتدا تحت تربيت احمد بن دردير قرار گرفت سپس از محضر ديگر شيوخ زمانش چون: شيخ سليمان بن عمر بن منصور العجيلی الأزهری معروف به جمل، شمس‌الدين محمد بن أحمد بن عرفه الدسوقی الأزهری و شيخ محمد بن محمد بن أحمد الأمير الکبير المالکی الأزهری بهره گرفت. احمد الصاوی موسس يکی از طريقت‌های معاصر و فعال در مصر با همين نام می‌باشد. وی استادی متبحر در علوم ظاهری و باطنی بوده است که خود نيز زمان بسياری را صرف تربيت شاگردان نموده است. احمد الصاوی در محرم سال (1241 هـ . ق) در مدينه منوره از دنيا رفت و حدود 14 اثر ازوی به يادگار ماند.

از آثاروی می‌توان موارد زير را نام برد:

الفرائد السنية علی منن الهمزة، شرح تحفة الإخوان في علم البيان لشيخه احمد الدردير، الأسرار الربانية والفيوضات الرحمانية،علی الصلوات الدرديرية،شرح منظومة (أسماء الله الحسنی)، بلغة السالک، لشرح أقرب المسالک لمذهب الإمام مالک، رسالة فيها للخلوة من الشروط والآداب، حاشيه بر تفسير الإمامين الجلالين، شرح بر جوهرة التوحيد، حاشيه بر أنوار التنزيل للبيضاوی، حاشية بر شرح .

شيخ عمر جعفر الشبراوی

موسس شاخه شبراويه خلوتيه است که در سال 1235 هـ . ق. 1819م) در قريه شبرازنجی واقع در المنوفيه بدنيا آمد.

درباره ولادت وی داستان‌های متفاوتی را ذکر می‌نمايند از جمله: قبل از ولادت شيخ جعفر پدرش در خواب ديد برگ‌های به وی داده می‌شود که روی آن چيزی نوشته شده است با اين مضمون از شانزده هزار، دو هزار آن درست است. اگر تو اهتمام داشته باشی می‌توانی بنويسی. در غير اين صورت، يکی از فرزندانت بنويسد. وقتی از خواب برخواست همان برگه را در بيداری مشاهده نمود، وی برگه را پيش خود حفظ نمود و برای کسب علم به الازهر رفت گرچه نتوانست در الازهر ادامه تحصيل بدهد. بقيه عمر را در روستای خود به کشاورزی گذراند. پس از آن، شيخ جعفر به دنيا آمد، وی اين تولد را به فال نيک گرفت در يک يادداشتی آن را نوشت و بر اساس خوابی که ديده بود، آن را به گردن وی آويخت.

وی درخان‌های به دنيا آمد که محلی مذهبی برای پرورش وی بود به طوری که اهالی خانه آنها را دار اهل الله می‌ناميدند.در کودکی (در شش سالگی) موفق به حفظ قرآن شده و علوم قرآنی را به دست علماء الازهر مثل شيخ السباعی، شيخ الباجوری و شيخ عبده البلتانی فرا گرفت. وی فردی سخاوتمند و بخشنده بوده و نصف اموال خود را صرف نيازمندان نمود، کرامات زيادی را نيزازوی نقل نموده‌اند. شيخ عمر پس از تعمق در دين و فراگيری علوم دينی به تدريس در الازهر پرداخت و در سال (1303 هـ . ق. 1885م) در سن 68 سالگی از دنيا رفت و در وطن خود به خاک سپرده شد. پس ازوی شيخ عبدالسلام الشبراوی رهبری طريقت را بر عهده گرفت. وی دارای تأليفات متعدد از جمله؛ رساله الاسرار البهية في الطريقة النقشبندية و رساله الفيض الإلهی المدرار علی أبيات العلامة الشيخ محمد الزهار می‌باشد.

شيخ عبدالسلام عمر الشبراوی

شيخ عبدالسلام ابن قطب الشيخ عمر هيکل الشبراوی، وی بزرگترين فرزند و از موفقترين شاگردان شيخ عمر جعفر می‌باشد. وی در شهر شبرازنجی به دنيا آمد و در همانجا موفق به حفظ قرآن گرديد. سپس برای کسب علم وارد الازهر شد در حاليکه از کم سن و سال ترين شاگردان آنجا بود. برای ايشان نيز کرامات بسياری نقل نموده‌اند. شيخ عبدالسلام در پنجم محرم سال (1307 هـ . ق) و در جوانی از دنيا رفت.

سيد حسن القصبی

سيد حسن القصبی معروف به ابو حامد الأزهری الخلوتی نوه شخصی به نام سيد عيسی می‌باشد که جزء اولين افرادی است که از طرابلس غربی وارد مصر شده‌اند. وی در محله القصب مدفون می‌باشد. لذا سيد حسن را قصبی ناميدند - وی بعدها انشعابی از خلوتيه را با همين نام بنيان نهاد – و از آنجا که از طرف پدری منتسب به امام حسين بود، سيد ناميده شد. سيد حسن برای فراگيری علوم وارد الازهر شده در آنجا تحت تعليم شيخ عبدالله الشرقاوی قرار گرفت و توسط ايشان وارد طريقت خلوتيه شد. در آن زمان خلوتيه انتشار زيادی در بين علما داشت تا حدی که جبرتی درباره آن گفته است: خلوتيه طريقتی است که بيشترين موافقت را با کتاب و سنت دارد. سيد حسن علاوه بر فراگيری علوم دينی و مشارکت‌های صوفيانه در فعاليت‌های سياسی نيز حضور داشته از فعالان ضد استعمار فرانسوی بوده است تا اندازهای که فعاليت‌های وی بين مردم مشهور شد و خود اين عامل باعث گرايش آنان به خلوتيه گرديد. سيد حسن القصبی در سال (1244 هـ .ق) از دنيا رفت و در محل های به نام نشا در مسجد خودش به خاک سپرده شد. از وی تأليفاتی نيز بر جای مانده است از جمله کتاب الجواهر المکية في السير والسلوک علی طريقة السادة الخلوتية که در سال (1233 هـ . ق) در مکه مکرمه نگاشته است.

شيخ محمد عيد الشافعی

شيخ محمد سيدی از نسل امام حسن بوده و در سال (1912 م - 1330 هـ .ق) در شهر قليوبية در خانوادهای بنّا به دنيا آمد. وی در سه سالگی پدر خود را از دست داده، نزد دائی خود به قاهره فرستاده شد. در هشت سالگی موفق به حفظ قرآن کريم شد و به دليل علاقه به علوم اسلامی مشغول به تحصيل در اين امور گرديد، پس از آشنايی با شيخ محمد ابراهيم الببلاوی مريد وی شده از محضرش کسب فيض نموده و اجازه ارشاد را از ايشان دريافت کرد. سپس خود شاخ‌های از طريقت خلوتيه بنام الخلوتيه المحمديه را تأسيس نمود.