ربیع الثانی
ربیع الثانی چهارمین ماه از ماه‌های قمری است. مهمترین حادثه این ماه میلاد امام حسن عسکری (علیه‌السلام) است که در 8 ربیع الثانی 232 قمری رخ داده است و روزه گرفتن در این روز مستحب است. در روایات اسلامی و کتب دعا اعمال زیادی برای این ماه ذکر نشده است. همچنین وفات امامزاده موسی مبرقع پسر امام جواد (علیه‌السلام) در ماه ربیع الثانی سال 292 قمری روی داده است. همچنین در این ماه معاویه بن یزید بن معاویه بن ابوسفیان در سال 64 قمری و هشام بن عبدالملک بن مروان و چند تن از خلفای عباسی همچون معتصم عباسی و منتصر عباسی در این ماه از دنیا رفته‌اند.
روز اول
از مهمترین اعمال ماه ربیع الثانی؛ چنانچه در تمام ماه‌های قمری در کتاب‌های دعا ذکر شده است؛ دعا و نماز در اول ماه است. هم چنین؛ در ایـن روز بـخـوانـد دعـایـی را کـه سـیـد بـن طـاووس نقل فرموده: «اللهم انت اله کل شی...» مهمترین واقعه این روز قیام توابین است. قیام توابین قیام شیعی پس از واقعه کربلا با هدف انتقام از قاتلان امام حسین(علیه‌السلام). توابین از سال ۶۱ قمری پس از واقعه عاشورا، مخفیانه در پی جمع‌آوری نیرو و اسلحه بودند. گفته شده است به دلیل عدم‌همراهی مختار ثقفی، بسیاری از شیعیان همراه توابین نشدند.
روز چهارم
تولد حضرت عبدالعظیم حسنی، در سال 173 هجری قمری.
یکی از چهره‌های شاخص اصحاب ائمه (علیه‌السلام)، حضرت عبدالعظیم حسنی است که در شمار اصحاب امام رضا (علیه‌السلام)، امام جواد علیه‌السلام) و امام هادی (علیه‌السلام) بوده و مورد تمجید فراوان قرار گرفته است. حضرت عبدالعظیم از نوادگان امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) بود که در شهر مدینه به دنیا آمد. ایشان فردی پرهیزگار و اندیشمند که بعد از ائمه بزرگوار هم عصر خویش به طور مستقیم، نقل حدیث کرده است. ایشان در زمان امامت امام هادی (علیه‌السلام) به پیشنهاد آن حضرت برای هدایت مردم به ایران مهاجرت کرد و در شهرری در نزدیکی تهران کنونی مسکن گزید. آمدن حضرت عبدالعظیم به ری هم نشانه وجود تشیع در این شهر بوده و هم خود زمینه‌ای برای رشد دعوت شیعی شده است حضرت عبدالعظیم حسنی احتمالا در حدود سال 250 هجری به درجه رفیع شهادت نایل شد.
روز هفتم
منع شیاطین از رفتن به آسمان بالاتر با پرتاب شهاب سنگ‌های آتشین توسط ملائکه، 20 روز پس از ولادت پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم).
روز هشتم
در این روز در سال 232 هجری قمری ولادت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) در شهر سامرا بوده واقـع شـده است. نـام والده آن جـنـاب را «حـدیـث» و بـعـضـی «سـلیـل» گـفـتـه‌اند و آن معظمه در نهایت عفت و صلاح و ورع و تقوی و از عارفات صـالحات و مفزع شیعه بوده است. علامه مجلسی رحمه الله در کتاب «زاد المعاد» آورده و شیخ مفید نـیـز نقل کرده اسـت کـه در روز دهـم مـاه ربـیـع الثـانـی سـال 232 هجری قمری حضرت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) متولد شـده اسـت.
روز دهم
وفات کریمه اهل‌بیت حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله علیها) در سال201 هجری قمری.
حضرت فاطمه معصومه ( سلام الله علیها)، خواهر گرامی امام رضا (علیه‌السلام) در سال 173 ق. در مدینه به دنیا آمد. ایشان بانویی سخنور، معلمی توانا و در زهد و تقوا برجسته بود، حضرت معصومه (سلام الله علیها) یک سال پس از ورود برادرش به خراسان به قصد دیدار وی از مدینه به سمت خراسان حرکت کرد، اما پس از حوادثی که در شهر ساوه برای آن حضرت پیش آمد، بیمار شد. این بانوی مکرمه و مجلله چون، در شرافت و فضیلت شهر قم احادیثی را از پدران خود شنیده بود، عزم این شهر کرد و پس از هفده روز توقف در قم، به ملکوت اعلی پیوست آن حضرت در قم مدفون است و آرامگاه با شکوه دختر امام موسی کاظم (علیه‌السلام) در قم، محفل و زیارتگاه مردم و دانشمندان با فضیلت است همچنین حوزه علمیه مهم علمی و دینی قم در کنار حرم ایشان شکل گرفته است.
روز سیزدهم
شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) بنا به روایتی؛ به روایت مرحوم ابن شهر آشوب در کتاب «مناقب»، شهادت فاطمه زهرا (سلام‌الله علیها) در این روز بوده است[۱].
بسیاری از علما و مورخان اسلام آن را پذیرفته‌اند همانند شیخ کلینی و شیخ مفید و سید هاشم بحرینی و... چه بسا مستند آنان روایتی است که ابوعبیده از امام صادق(علیه‌السلام) نقل کرده که فرمود: همانا بعد از رحلت رسول خدا-فاطمه (سلام الله علیها)- هفتاد و پنج روز بیشتر زندگی نکرد، در این مدت اندوه بسیار او را فراگرفته بود جبرئیل بر او نازل می‌گشت و به او تسلیت می‌گفت و روان او را آرامش می‌داد و از چگونگی حال پیامبر در عالم آخرت آگاهش می‌نمود و اخبار و حوادث آینده را نسبت به فرزندانش مطرح می‌کرد، که حضرت علی (علیه‌السلام) آنها را می‌نوشت. بعضی شهادت آن حضرت را نود و پنج روز بعد از رحلت پیامبر دانسته‌اند.
روز چهاردهم
قیام مختار بن ابی عبیده ثقفی به خونخواهی شهدای کربلا در کوفه سال66 هجری قمری. برخی از مورخان آغاز قیام او را چهاردهم ربیع الاول ذکر کرده‌اند.
پس از شهادت امام حسین (علیه‌السلام) و قیام توابین، نفرتی عمیق از بنی‌امیه در میان مسلمین ایجاد شد. به دنبال شکست قیام توابین، باقی مانده آنها به گرد مختار بن ابو عبیده ثقفی جمع شدند. مختار به داعیه خون خواهی امام حسین (علیه‌السلام) و دعوت به محمد حنفیه برادر آن حضرت، در کوفه قیام کرد و آن شهر را تصرف نمود مختار قاتلان و کسانی را که در شهادت امام حسین (علیه‌السلام) نقش داشتند به قتل رساند و انتقام اهل‌بیت را از اشقیای زمان گرفت. مختار ثقفی حدود یک سال بر کوفه حکومت کرد. اما از سپاهیان مصعب بن زبیر شکست خورد و کشته شد.
روزبیست و دوم
وفات موسی مبرقع پسر امام جواد(علیه‌السلام) در ماه ربیع الثانی سال 292 قمری روی داده است.
- نام: موسی،
- کنیه: ابوجعفر،
- لقب: مبرقع، که از شدت زیبایی بر جمال مبارک نقاب می‌زد. نام پدر: جواد الائمه(علیه‌السلام) و مادر آن حضرت کنیز بود.
جناب موسی مبرقع (علیه‌السلام) پسر حضرت جواد(علیه‌السلام) در سال 296 هجری در شهر قم وفات یافت. به نقلی وفات آن جناب در هشتم ربیع الثانی بوده است[۲].
بنابر قول دیگری در 14 ربیع الثانی وفات موسی مبرقع واقع شده است. قبر آن بزرگوار در چهل اختران قم خیابان آذر مشهور است.[۳]. ایشان از اولین سادات رضوی بود که در سال 256 هجری قمری وارد قم گردید. او به طور دائم بر صورت خود برقعی داشت، ولی مردم عرب ساکن قم او را از قم بیرون کردند، و او به کاشان رفت و در آنجا مورد احترام قرار گرفت.
بعد از آمدن ابوالصدیم حسین بن علی بن آدم و مرد دیگری از رؤسای قم، عرب‌های قم متوجه شدند موسی چه کسی بوده است، و آن بزرگوار را به قم بازگرداندند و خانه‌ای برای او آماده کردند. همچنین در روستاهای متعدد زمین و باغ برای او خریدند و خواهرانش زینب و ام محمد و میمونه، دختران حضرت جواد (علیه‌السلام) به قم آمدند، و بر او وارد شدند. هنگامی که جناب موسی مبرقع در قم از دنیا رفت، امیر قم عباس بن عمرو غنوی بر او نماز خواند، و در محل کنونی که در قم معروف است و قبلاً خانه محمد بن حسن بن ابی خالد اشعری ملقب به شنبوله بود، دفن شد. کلینی رحمه الله در کافی به سند معتبر نقل کرده که جناب موسی مبرقع تولیت اوقاف را از جانب امام (علیه‌السلام) داشته‌اند[۴].
