افزودن پیوند

    سوره انعام: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌وحدت
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۴۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    ÷<div class="references" style="margin: 0px 0px 10px 0px; max-height: 300px; overflow: auto; padding: 3px; font-size:95%; background: #FFA500; line-height:1.4em; padding-bottom: 7px;"><noinclude>
    {{جعبه اطلاعات سوره‌ قرآن
    [[پرونده:Ambox clock.svg|60px|بندانگشتی|راست]]
    | عنوان = سوره انعام
    <br>
    | تصویر = سوره انعام.jpg
    '''''نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است. '''''<br>
    | نام‌های دیگر سوره = {{فهرست جعبه افقی |أنعام |حجت }}
    | شماره سوره = ۶
    |محل نزول = مکی
    | جزء = ۷ و ۸
    | تعداد آیات = ۱۶۵
    }}
    '''سوره اَنعام''' ششمین سوره [[قرآن کریم]]، در اجرا هفتم و هشتم [[قرآن]] واقع شده است و شامل 165 آیه است. این [[سوره مکی]]، دومین سوره از [[سوره‌های حامدات|سوره‌های حامدات]] است و حامدات به سوره‌هایی گفته می‌شود که با حمد [[خداوند]] متعال آغاز می‌شوند.
    سوره انعام، پنجاه و پنجمین سوره‌ای است که پس از [[سوره حجر]] و قبل از [[سوره صافات]] بر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|نبی اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)]] نازل شد. همچنین پس از [[سوره بقره]] و [[سوره نساء]] در رتبه سوم طولانی‌ترین سوره‌های قرآن کریم است و از این رو در شمار سوره‌های سبح طوال یعنی هفت سوره طولانی قرآن کریم قرار دارد.
    «انعام» تنها نامی است که برای این سوره ذکر شده چرا که احکام و مسائل بسیاری درباره انعام (چهارپایان) در این سوره بیان شده است. در واقع این نام‌گذاری توجه و افکار انسان‌های اندیشمند را به اهمیت جهان شگفت‌انگیز حیوانات و چهارپایان که برکات و منافع سرشاری برای بشر در بردارند، معطوف می‌کند.


    '''یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید. '''
    == أنعام ==
    <br>
    احشام و چهارپایان، جمع نعم (بر وزن فرس) گفته‌اند عبارت است از گاو، گوسفند و شتر<ref>قاموس قرآن، ج7، ص 87.</ref>.
    ''آخرین مرتبه این صفحه در
    </div>
    <div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره انعام.jpg |جایگزین=سوره انعام]]
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    !نام
    !سوره انعام
    |-
    |شماره سوره
    |۶
    |-
    |ترتیب نزول
    |۷ و ۸
    |-
    |جزء
    |۵۵
    |-
    |مکی/مدنی
    |مکی
    |-
    |تعداد آیات
    |۱۶۵
    |-
    |تعداد کلمات
    |۳۰۵۵
    |-
    |تعداد حروف
    |۱۲۴۲۰
    |-
    |}
    </div>


    '''سوره اَنعام''' ششمین سوره [[قرآن کریم]]، در اجرا هفتم و هشتم [[قرآن]] واقع شده است و شامل 165 آیه است. این [[سوره مکی]]، دومین سوره از [[سوره های حامدات]] است و حامدات به سوره هایی گفته می شود که با حمد [[خداوند]] متعال آغاز می شوند.
    == مفهوم کلی سوره ==
    سوره انعام، پنجاه و پنجمین سوره ای است که پس از [[سوره حجر]] و قبل از [[سوره صافات]] بر [[نبی اکرم(ص)]] [[نازل]] شد. همچنین پس از [[سوره بقره]] و [[سوره نساء]] در رتبه سوم طولانی ترین سوره های قرآن کریم است و از این رو در شمار سوره های سبح طوال یعنی هفت سوره طولانی قرآن کریم قرار دارد.
    # فراخوان به اصول سیاسی دین؛
    «انعام» تنها نامی است که برای این سوره ذکر شده چرا که احکام و مسائل بسیاری درباره انعام (چهارپایان) در این سوره بیان شده است. در واقع این نام گذاری توجه و افکار انسان های اندیشمند را به اهمیت جهان شگفت انگیز حیوانات و چهارپایان که برکات و منافع سرشاری برای بشر در بردارند، معطوف می کند.
    # ابراهیم بت‌شکن تاریخ؛
    # احکام گوشت‌های حلال و حرام؛
    # ممنوعیت فرزندکشی<ref>تفسير قرآن مهر، ج 6، ص 19.</ref>.


    =أنعام=
    == اسامی سوره ==
    # أنعام،
    # حجت<ref>بصائر ذوی‌التمييز فی لطائف الكتاب العزيز، ج 1، ص 187.</ref>.


    احشام و چهارپایان، جمع نعم (بر وزن فرس) گفته اند عبارت است از گاو، گوسفند و شتر<ref>قاموس قرآن، ج7، ص 87.</ref>.
    == علت نام‌گذاری ==
    #«سوره أنعام»؛ به خاطر این که ذکر انعام و احکام آن در این سوره آمده است<ref>همان.</ref>.
    #«سوره حجت»؛ به خاطر ذکر حجت نبوت و اینکه این حجت تکرار شده است<ref>همان.</ref>.


    =مفهوم کلی سوره=
    == تعداد آیات و کلمات و حروف ==
    سوره انعام صدوشصت‌وپنج آیه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 4، ص 131.</ref>.


    # فراخوان به اصول سياسى دين؛
    سوره انعام سه‌هزار وپنجاه و دو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است که اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است).
    #
    # ابراهيم بت‌شكن تاريخ؛
    #
    # احكام گوشت هاى حلال و حرام؛
    #
    # ممنوعيت فرزندكشى<ref>تفسير قرآن مهر، ج 6، ص 19.</ref>.


    =اسامی سوره=
    سوره انعام دوازده‌ هزار وچهار صد و بیست حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است که اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است).


    أنعام، حجت<ref>بصائر ذوى‌التمييز فى لطائف الكتاب العزيز، ج 1، ص 187.</ref>.
    == اهداف و آموزه‌ها ==
    همانند اکثر سوره‌های مکی اهداف اساسی سوره انعام دعوت به اصول اساسی دین، یعنی توحید، [[نبوت]] و [[معاد]] است<ref>همان، ص 22.</ref>.


    =علت نام‌گذاری=
    == محتوا و موضوعات ==
    آیات نخست (اول تا هفتم) سوره انعام به حمد و ستایش پروردگار و اثبات یگانگی [[خداوند]] از طریق یادآوری خلقت آسمان‌ها و زمین و چگونگی آفرینش انسان اختصاص دارد و می‌افزاید که دلایل روشن و غیر‌قابل‌انکاری بر برتری و حاکمیت خداوند بر جهان هستی دلالت می‌کند؛ اما [[کافر|کافران]] که جز بهانه‌جویی کاری ندارند از این نشانه‌های آشکار روی برتافته، پیامبران را استهزاء می‌کنند و از عذاب الهی که پیشینیان آنها را در بر گرفت غفلت می‌کنند، در حالی که آنان از قدرت و ثروتی بیش از [[شرک|مشرکان]] [[مکه]] برخوردار بودند؛ اما به سبب رفتار ناشایست شان به عذاب الهی دچار شدند.


    # «سوره أنعام»؛ به خاطر اين که ذکر انعام و احکام آن در اين سوره آمده است<ref>همان.</ref>.
    پس از این مقدمه کوتاه سایر آیات این سوره به بیان انحرافات فکری و رفتاری مشرکان و پاسخ‌گویی به شبهات آنان می‌پردازد و به مناسبت، اصولی از [[توحيد|توحید]] و هدایت را مطرح می‌کند، بر این اساس آیات هشتم تا یکصدوسی‌وپنجم انحرافات فکری و شبهات مطرح شده از سوی مشرکان را بررسی می‌کند و آیات یکصدوسی‌وششم تا یکصدوپنجاه‌ودوم رفتارهای ناشایست و بدعت‌هایی را که در آیین ابراهیم پدید آورده بودند بیان و احکام الهی را تشریح می‌کند و در انتها با جمع‌بندی این مطالب در آیات یکصدوپنجاه‌وسوم تا یکصدوشصت‌وپنجم سوره به پایان می‌رسد<ref>دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 550.</ref>.
    #
    # «سوره حجت»؛ به خاطر ذکر حجت نبوت و اينکه اين حجت تکرار شده است<ref>همان.</ref>.
    #


    =تعداد آيات و کلمات و حروف=
    == فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
    '''همراهی هفتاد هزار [[فرشته]] هنگام [[نزول]]، [[صلوات]] فرشتگان؛'''
     
    [[ابی بن کعب|ابی‌بن‌کعب]]، از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم)]] روایت کرده است که فرمود: «سوره انعام یکجا بر من نازل شد، در حالی که هفتاد هزار فرشته با صدای حمد و تسبیح، سوره را همراهی می‌کردند. هر کس این سوره را بخواند، همین هفتاد هزار فرشته به عدد هر آیه‌ای یک شبانه روز بر او صلوات می‌فرستند»
     
    '''عبادت چهل‌هزار فرشته، دوری از وسوسه‌های [[شيطان|شیطان]]؛'''


    سوره انعام صدوشصت‌وپنج آيه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 4، ص 131.</ref>.
    [[جابر بن عبدالله انصاری|جابربن‌عبداللَّه‌انصاری]] روایت کرده است که [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|حضرت رسول(صلی الله علیه و آله و سلم)]] فرمود: «هر کس سه آیه اول سوره انعام را، تا «وَ یَعْلَمُ ما تَکْسِبُونَ» بخواند، خداوند چهل‌هزار فرشته، موکل او می‌سازد که مثل عبادت ایشان را تا [[روز قيامت|روز قیامت]]، برایش بنویسند و فرشته ای از آسمان هفتم با عصائی آهنین نازل می‌شود و هر گاه شیطان بخواهد در دلش وسوسه ای کند، با آن عصا بر سرش می‌کوبد...»


    سوره انعام سه‌هزار وپنجاه و دو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است که اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است).
    '''همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، برآورده شدن حاجت؛'''


    سوره انعام دوازده‌ هزار وچهار صد و بيست حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است که اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است).
    [[عياشی|عیاشی]] به اسناد خود از [[ابی‌بصیر]] روایت کرده است که [[جعفر بن محمد (صادق‌)|امام صادق(علیه‌السلام)]] فرمود: «سوره انعام، یک جا نازل شد و هفتاد هزار ملک، سوره را با تعظیم همراهی کردند، زیرا در هفتاد جای آن نام خداوند آمده است. اگر مردم می‌دانستند در قرائت آن چقدر فضیلت است، آن را ترک نمی‌کردند»، سپس فرمود: «هر که را به خداوند حاجتی است که می‌خواهد بر آورده شود، چهار رکعت [[نماز]] با [[سوره حمد|فاتحةالکتاب]] و سوره انعام بخواند و بعد از آنکه از قرائت فارغ شد، بگوید: یا کریم یا کریم یا کریم، یا عظیم یا عظیم یا عظیم، یا اعظم من کل عظیم یا سمیع الدعاء، یا من لا تغیره اللیالی و الایام. صل علی محمد و آل محمد. و ارحم ضعفی و فقری و فاقتی و مسکنتی یا من رحم الشیخ یعقوب حین رد علیه یوسف قرة عینه. یا من رحم ایوب بعد طول بلائه. یا من رحم محمداً و من الیتم آواه و نصره علی جبابرة قریش و طواغیتها و امکنه منهم. یا مغیث یا مغیث یا مغیث .... به خدا قسم اگر این دعا را بخوانی و همه حوائج خود را از خدا بخواهی، به تو عطا می‌کند»


    =محتوا و موضوعات=
    '''همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، تسبیح فرشتگان؛'''
    آيات نخست (اول تا هفتم) سوره انعام به حمد و ستايش پروردگار و اثبات يگانگى [[خداوند]] از طريق يادآورى خلقت آسمانها و زمين و چگونگى آفرينش انسان اختصاص دارد و مى افزايد كه دلايل روشن و غير قابل انكارى بر برترى و حاكميت خداوند بر جهان هستى دلالت مى كند؛ اما [[كافران]] كه جز بهانه جويى كارى ندارند از اين نشانه هاى آشكار روى برتافته، پيامبران را استهزاء مى كنند و از عذاب الهى كه پيشينيان آنها را در بر گرفت غفلت مى كنند، در حالى كه آنان از قدرت و ثروتى بيش از [[مشركان]] [[مكه]] برخوردار بودند؛ اما به سبب رفتار ناشايستشان به عذاب الهى دچار شدند.


    پس از اين مقدمه كوتاه ساير آيات اين سوره به بيان انحرافات فكرى و رفتارى مشركان و پاسخگويى به شبهات آنان مى پردازد و به مناسبت، اصولى از [[توحيد]] و هدايت را مطرح مى كند، بر اين اساس آيات هشتم تا يکصدوسي‌وپنجم انحرافات فكرى و شبهات مطرح شده از سوى مشركان را بررسى مى كند و آيات يکصدوسي‌وششم تا يکصدوپنجاه‌ودوم رفتارهاى ناشايست و بدعت‌هايى را كه در [[آيين ابراهيم]] پديد آورده بودند بيان و احكام الهى را تشريح مى كند و در انتها با جمع بندى اين مطالب در آيات يکصدوپنجاه‌وسوم تا يکصدوشصت‌وپنجم سوره به پايان مى رسد<ref>دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 550.</ref>.
    '''علی‌بن‌ابراهیم''' نقل کرده است که [[علی بن موسی (رضا)|حضرت رضا(علیه‌السلام)]]فرمود: «سوره انعام، یکجا نازل شد و هفتادهزار فرشته با صدای تسبیح و تهلیل و تکبیر سوره را همراهی کردند. هر کس این سوره را بخواند، فرشتگان تا روز قیامت، برایش تسبیح می‌کنند».


    =فضائل، خواص و ثواب قرائت=
    '''ایمنی از آتش؛'''


    '''همراهی هفتاد هزار [[فرشته]] هنگام [[نزول]]، [[صلوات]] فرشتگان؛'''
    [[ابوصالح]] نقل کرده است که [[ابن‌عباس]] می‌گفت: «هر کس سوره انعام را هر شب بخواند، روز قیامت از مردمی است که ایمن هستند و آتش را هرگز به چشم خود نمی‌بیند»<ref>ترجمه تقسير مجمع‌البيان، ج8، ص 3.</ref>.


    [[ابىّ‌بن‌كعب]]، از [[پيامبر اسلام(ص)]] روايت كرده است كه فرمود: «سوره انعام يكجا بر من نازل شد، در حالى كه هفتاد هزار فرشته با صداى حمد و تسبيح، سوره را همراهى مي‌كردند. هر كس اين سوره را بخواند، همين هفتاد هزار فرشته به عدد هر آيه اى يك شبانه روز بر او صلوات مى فرستند»
    == محل نزول و زمان ==
    [[ابن عباس]] می‌گوید: سوره انعام [[مكی|مکی]] است، بجز شش آیه: آن از آیه «وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ ...» تا پایان سه آیه و از آیه: «قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّکُمْ عَلَیْکُمْ ...» تا پایان سه آیه، این شش آیه، در مدینه نازل شده‌اند.


    '''عبادت چهل‌هزار فرشته، دوری از وسوسه‌های [[شيطان]]؛'''
    در روایت دیگر از وی نقل شده است که فقط سه آیه دوم در [[مدينه|مدینه]] نازل شده است<ref>همان.</ref>.


    [[جابربن‌عبداللَّه‌انصارى]] روايت كرده است كه [[حضرت رسول(ص)]] فرمود: «هر كس سه آيه اول سوره انعام را، تا «وَ يَعْلَمُ ما تَكْسِبُونَ» بخواند، خداوند چهل‌هزار فرشته، موكل او مى سازد كه مثل عبادت ايشان را تا [[روز قيامت]]، برايش بنويسند و فرشته اى از آسمان هفتم با عصائى آهنين نازل مي‌شود و هر گاه شيطان بخواهد در دلش وسوسه اى كند، با آن عصا بر سرش مى كوبد...»
    تاریخ نزول سوره انعام در ما بین اسراء و [[هجرت |هجرت پیامبر]] به مدینه است و بعد از [[سوره حجر]] نازل شده است<ref>حجة التفاسير و بلاغ الاکسير، مقدمه اول، ص 19.</ref>.


    '''همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، برآورده شدن حاجت؛'''
    == فضای نزول ==
    به احتمال قوی سوره انعام در سال چهارم یا پنجم بعثت، یعنی یک یا دو سال پس از آنکه [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] مأمور به آشکار کردن دعوت خود شد فرود آمده است. مشرکان که با سخنان و تعالیم جدیدی مواجه شده بودند و تأثیر شگرف آن را بر مردم مشاهده می‌کردند تلاش گسترده‌ای را برای تخریب شخصیت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و رویاروئی با تعالیم حیات‌بخش اسلام سامان دادند و با شبهه‌افکنی درباره آموزه‌های قرآنی مانع از ایمان آوردن عموم مردم و گسترش دین اسلام در جامعه خود شدند.


    [[عياشى]] به اسناد خود از [[ابى‌بصير]] روايت كرده است كه [[امام صادق(ع)]] فرمود: «سوره انعام، يك جا نازل شد و هفتاد هزار [[ملك]]، سوره را با تعظيم همراهى كردند، زيرا در هفتاد جاى آن نام خداوند آمده است. اگر مردم مي‌دانستند در قرائت آن چقدر فضيلت است، آن را ترك نمي‌كردند»، سپس فرمود: «هر كه را به خداوند حاجتى است كه مي‌خواهد بر آورده شود، چهار ركعت [[نماز]] با [[فاتحةالكتاب]] و سوره انعام بخواند و بعد از آنكه از قرائت فارغ شد، بگويد: يا كريم يا كريم يا كريم، يا عظيم يا عظيم يا عظيم، يا اعظم من كل عظيم يا سميع الدعاء، يا من لا تغيره الليالى و الايام. صل على محمد و آل محمد. و ارحم ضعفى و فقرى و فاقتى و مسكنتى يا من رحم الشيخ يعقوب حين رد عليه يوسف قرة عينه. يا من رحم ايوب بعد طول بلائه. يا من رحم محمداً و من اليتم آواه و نصره على جبابرة قريش و طواغيتها و امكنه منهم. يا مغيث يا مغيث يا مغيث .... به خدا قسم اگر اين دعا را بخوانى و همه حوائج خود را از خدا بخواهى، به تو عطا مى كند»
    مشرکان [[مكه|مکه]] پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) را به دروغگویی متهم و اعلام کردند که پیامبران باید از فرشتگان باشند؛ نه از نوع انسان. آنان معاد را انکار کرده، آن را به سخره می‌گرفتند و [[شرک]] و [[بت|بت‌پرستی]] را برتر از یگانه‌پرستی می‌دانستند. آیات خدا را تکذیب می‌کردند، [[اعجاز قرآن]] را زیر سؤال برده و می‌گفتند: قرآن چیزی جز سخنان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نیست و تقاضای معجزات دیگری می‌کردند. در چنین فضایی سوره مبارکه انعام نازل شد و ضمن ارائه پاسخ‌های منطقی و مستدل به شبهات [[مشركان|مشرکان]] و ابطال عقاید نادرست آنها اصول و بنیادهای دین اسلام را بیان کرد<ref>دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 549.</ref>.


    '''همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، تسبيح فرشتگان؛
    == ویژگی ==
    '''
    سوره انعام یکی از پنج سوره‌ای است‌که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است این سوره‌ها عبارتند: از فاتحه، انعام، کهف، سبأ، فاطر که همه آنها جزو سور مکی هستند.
    '''على‌بن‌ابراهيم''' نقل كرده است كه [[حضرت رضا(ع)]] فرمود: «سوره انعام، يكجا نازل شد و هفتادهزار فرشته با صداى تسبيح و تهليل و تكبير سوره را همراهى كردند. هر كس اين سوره را بخواند، فرشتگان تا روز قيامت، برايش تسبيح مى كنند».


    '''ايمنی از آتش؛'''
    سوره انعام یکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) می‌باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره‌های [[بقره]]، [[آل عمران]]، [[سوره نساء|نساء]]، [[سوره مائده|مائدة]]، [[سوره انعام|انعام]]، [[سوره اعراف|اعراف]] و [[سوره انفال|أنفال]] به همراه [[توبه]] را سبع طوال می‌گویند ولی برخی دیگر هفتمی را [[يونس|یونس]] می‌دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول [[سعيد بن جبير|سعید بن جبیر]] می‌باشد)<ref>]المحرر الوجيز فی تفسير الكتاب العزيز، ج 3، ص 373، مفاتيح الأسرار و مصابيح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


    [[ابوصالح]] نقل كرده است كه [[ابن‌عباس]] مى گفت: «هر كس سوره انعام را هر شب بخواند، روز قيامت از مردمى است كه ايمن هستند و آتش را هرگز به چشم خود نمى بيند»<ref>ترجمه تقسير مجمع‌البيان، ج8، ص 3.</ref>.
    روایت از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


    =محل نزول و زمان=
    سوره انعام اولین سوره مکی است که در میان هفت سوره طولانی قرآن قرار گرفته است<ref>الموسوعة القرآنية، خصائص السور، ج 3، ص 3.</ref>.


    [[ابن عباس]] مى گويد: سوره انعام [[مكى]] است، بجز شش آيه: آن از آيه «وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ ...» تا پايان سه آيه و از آيه: «قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ ...» تا پايان سه آيه، اين شش آيه، در مدينه نازل شده اند.
    از روایات [[اهل بیت|اهل‌بیت(علیه‌السلام)]] و سخنان مفسران استفاده می‌شود که این سوره یک‎باره بر پیامبر(علیه‌السلام) فرود آمده است. در این سوره، نام خدا هفتاد بار یاد شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج6، ص 22.</ref>.


    در روايت ديگر از وى نقل شده است كه فقط سه آيه دوم در [[مدينه]] نازل شده است<ref>همان.</ref>.
    == جستارهای وابسته ==
    * [[کافر|کافران]]
    * [[شرک|مشرکان]]
    * [[مکه]]
    * [[توحید]]


    تاريخ نزول سوره انعام در ما بين اسراء و [[هجرت پيامبر]] به مدينه است و بعد از [[سوره حجر]] نازل شده است<ref>حجة التفاسير و بلاغ الاکسير، مقدمه اول، ص 19.</ref>.
    == پانویس ==
    {{پانویس}}


    است.[13]
    == منابع ==
    * [https://quran.inoor.ir/fa/surah/6/ برگرفته از سایت معرفی سوره انعام - پایگاه جامع قرآن quran.inoor.ir]quran.inoor.ir


    =پانویس=
    {{سوره‌های مکی و مدنی}}
    {{پانویس|2}}


    [[رده:قرآنشناسی]]
    [[رده:قرآن]]
    [[رده:سوره‌های مکی]]
    [[رده:سوره‌های قرآن]]
    [[رده:سوره‌های حامدات]]
    [[رده:سوره‌های دارای داستان تاریخی]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۰۰

    سوره انعام
    سوره انعام.jpg
    نام‌های دیگر سوره
    • أنعام
    • حجت
    شماره سوره۶
    محل نزولمکی
    جزء۷ و ۸
    تعداد آیات۱۶۵

    سوره اَنعام ششمین سوره قرآن کریم، در اجرا هفتم و هشتم قرآن واقع شده است و شامل 165 آیه است. این سوره مکی، دومین سوره از سوره‌های حامدات است و حامدات به سوره‌هایی گفته می‌شود که با حمد خداوند متعال آغاز می‌شوند. سوره انعام، پنجاه و پنجمین سوره‌ای است که پس از سوره حجر و قبل از سوره صافات بر نبی اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شد. همچنین پس از سوره بقره و سوره نساء در رتبه سوم طولانی‌ترین سوره‌های قرآن کریم است و از این رو در شمار سوره‌های سبح طوال یعنی هفت سوره طولانی قرآن کریم قرار دارد. «انعام» تنها نامی است که برای این سوره ذکر شده چرا که احکام و مسائل بسیاری درباره انعام (چهارپایان) در این سوره بیان شده است. در واقع این نام‌گذاری توجه و افکار انسان‌های اندیشمند را به اهمیت جهان شگفت‌انگیز حیوانات و چهارپایان که برکات و منافع سرشاری برای بشر در بردارند، معطوف می‌کند.

    أنعام

    احشام و چهارپایان، جمع نعم (بر وزن فرس) گفته‌اند عبارت است از گاو، گوسفند و شتر[۱].

    مفهوم کلی سوره

    1. فراخوان به اصول سیاسی دین؛
    2. ابراهیم بت‌شکن تاریخ؛
    3. احکام گوشت‌های حلال و حرام؛
    4. ممنوعیت فرزندکشی[۲].

    اسامی سوره

    1. أنعام،
    2. حجت[۳].

    علت نام‌گذاری

    1. «سوره أنعام»؛ به خاطر این که ذکر انعام و احکام آن در این سوره آمده است[۴].
    2. «سوره حجت»؛ به خاطر ذکر حجت نبوت و اینکه این حجت تکرار شده است[۵].

    تعداد آیات و کلمات و حروف

    سوره انعام صدوشصت‌وپنج آیه دارد[۶].

    سوره انعام سه‌هزار وپنجاه و دو کلمه دارد[۷]. (لازم به ذکر است که اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است).

    سوره انعام دوازده‌ هزار وچهار صد و بیست حرف دارد[۸].(لازم به ذکر است که اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است).

    اهداف و آموزه‌ها

    همانند اکثر سوره‌های مکی اهداف اساسی سوره انعام دعوت به اصول اساسی دین، یعنی توحید، نبوت و معاد است[۹].

    محتوا و موضوعات

    آیات نخست (اول تا هفتم) سوره انعام به حمد و ستایش پروردگار و اثبات یگانگی خداوند از طریق یادآوری خلقت آسمان‌ها و زمین و چگونگی آفرینش انسان اختصاص دارد و می‌افزاید که دلایل روشن و غیر‌قابل‌انکاری بر برتری و حاکمیت خداوند بر جهان هستی دلالت می‌کند؛ اما کافران که جز بهانه‌جویی کاری ندارند از این نشانه‌های آشکار روی برتافته، پیامبران را استهزاء می‌کنند و از عذاب الهی که پیشینیان آنها را در بر گرفت غفلت می‌کنند، در حالی که آنان از قدرت و ثروتی بیش از مشرکان مکه برخوردار بودند؛ اما به سبب رفتار ناشایست شان به عذاب الهی دچار شدند.

    پس از این مقدمه کوتاه سایر آیات این سوره به بیان انحرافات فکری و رفتاری مشرکان و پاسخ‌گویی به شبهات آنان می‌پردازد و به مناسبت، اصولی از توحید و هدایت را مطرح می‌کند، بر این اساس آیات هشتم تا یکصدوسی‌وپنجم انحرافات فکری و شبهات مطرح شده از سوی مشرکان را بررسی می‌کند و آیات یکصدوسی‌وششم تا یکصدوپنجاه‌ودوم رفتارهای ناشایست و بدعت‌هایی را که در آیین ابراهیم پدید آورده بودند بیان و احکام الهی را تشریح می‌کند و در انتها با جمع‌بندی این مطالب در آیات یکصدوپنجاه‌وسوم تا یکصدوشصت‌وپنجم سوره به پایان می‌رسد[۱۰].

    فضائل، خواص و ثواب قرائت

    همراهی هفتاد هزار فرشته هنگام نزول، صلوات فرشتگان؛

    ابی‌بن‌کعب، از پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت کرده است که فرمود: «سوره انعام یکجا بر من نازل شد، در حالی که هفتاد هزار فرشته با صدای حمد و تسبیح، سوره را همراهی می‌کردند. هر کس این سوره را بخواند، همین هفتاد هزار فرشته به عدد هر آیه‌ای یک شبانه روز بر او صلوات می‌فرستند»

    عبادت چهل‌هزار فرشته، دوری از وسوسه‌های شیطان؛

    جابربن‌عبداللَّه‌انصاری روایت کرده است که حضرت رسول(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «هر کس سه آیه اول سوره انعام را، تا «وَ یَعْلَمُ ما تَکْسِبُونَ» بخواند، خداوند چهل‌هزار فرشته، موکل او می‌سازد که مثل عبادت ایشان را تا روز قیامت، برایش بنویسند و فرشته ای از آسمان هفتم با عصائی آهنین نازل می‌شود و هر گاه شیطان بخواهد در دلش وسوسه ای کند، با آن عصا بر سرش می‌کوبد...»

    همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، برآورده شدن حاجت؛

    عیاشی به اسناد خود از ابی‌بصیر روایت کرده است که امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: «سوره انعام، یک جا نازل شد و هفتاد هزار ملک، سوره را با تعظیم همراهی کردند، زیرا در هفتاد جای آن نام خداوند آمده است. اگر مردم می‌دانستند در قرائت آن چقدر فضیلت است، آن را ترک نمی‌کردند»، سپس فرمود: «هر که را به خداوند حاجتی است که می‌خواهد بر آورده شود، چهار رکعت نماز با فاتحةالکتاب و سوره انعام بخواند و بعد از آنکه از قرائت فارغ شد، بگوید: یا کریم یا کریم یا کریم، یا عظیم یا عظیم یا عظیم، یا اعظم من کل عظیم یا سمیع الدعاء، یا من لا تغیره اللیالی و الایام. صل علی محمد و آل محمد. و ارحم ضعفی و فقری و فاقتی و مسکنتی یا من رحم الشیخ یعقوب حین رد علیه یوسف قرة عینه. یا من رحم ایوب بعد طول بلائه. یا من رحم محمداً و من الیتم آواه و نصره علی جبابرة قریش و طواغیتها و امکنه منهم. یا مغیث یا مغیث یا مغیث .... به خدا قسم اگر این دعا را بخوانی و همه حوائج خود را از خدا بخواهی، به تو عطا می‌کند»

    همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، تسبیح فرشتگان؛

    علی‌بن‌ابراهیم نقل کرده است که حضرت رضا(علیه‌السلام)فرمود: «سوره انعام، یکجا نازل شد و هفتادهزار فرشته با صدای تسبیح و تهلیل و تکبیر سوره را همراهی کردند. هر کس این سوره را بخواند، فرشتگان تا روز قیامت، برایش تسبیح می‌کنند».

    ایمنی از آتش؛

    ابوصالح نقل کرده است که ابن‌عباس می‌گفت: «هر کس سوره انعام را هر شب بخواند، روز قیامت از مردمی است که ایمن هستند و آتش را هرگز به چشم خود نمی‌بیند»[۱۱].

    محل نزول و زمان

    ابن عباس می‌گوید: سوره انعام مکی است، بجز شش آیه: آن از آیه «وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ ...» تا پایان سه آیه و از آیه: «قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّکُمْ عَلَیْکُمْ ...» تا پایان سه آیه، این شش آیه، در مدینه نازل شده‌اند.

    در روایت دیگر از وی نقل شده است که فقط سه آیه دوم در مدینه نازل شده است[۱۲].

    تاریخ نزول سوره انعام در ما بین اسراء و هجرت پیامبر به مدینه است و بعد از سوره حجر نازل شده است[۱۳].

    فضای نزول

    به احتمال قوی سوره انعام در سال چهارم یا پنجم بعثت، یعنی یک یا دو سال پس از آنکه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) مأمور به آشکار کردن دعوت خود شد فرود آمده است. مشرکان که با سخنان و تعالیم جدیدی مواجه شده بودند و تأثیر شگرف آن را بر مردم مشاهده می‌کردند تلاش گسترده‌ای را برای تخریب شخصیت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و رویاروئی با تعالیم حیات‌بخش اسلام سامان دادند و با شبهه‌افکنی درباره آموزه‌های قرآنی مانع از ایمان آوردن عموم مردم و گسترش دین اسلام در جامعه خود شدند.

    مشرکان مکه پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) را به دروغگویی متهم و اعلام کردند که پیامبران باید از فرشتگان باشند؛ نه از نوع انسان. آنان معاد را انکار کرده، آن را به سخره می‌گرفتند و شرک و بت‌پرستی را برتر از یگانه‌پرستی می‌دانستند. آیات خدا را تکذیب می‌کردند، اعجاز قرآن را زیر سؤال برده و می‌گفتند: قرآن چیزی جز سخنان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نیست و تقاضای معجزات دیگری می‌کردند. در چنین فضایی سوره مبارکه انعام نازل شد و ضمن ارائه پاسخ‌های منطقی و مستدل به شبهات مشرکان و ابطال عقاید نادرست آنها اصول و بنیادهای دین اسلام را بیان کرد[۱۴].

    ویژگی

    سوره انعام یکی از پنج سوره‌ای است‌که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است این سوره‌ها عبارتند: از فاتحه، انعام، کهف، سبأ، فاطر که همه آنها جزو سور مکی هستند.

    سوره انعام یکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) می‌باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره‌های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می‌گویند ولی برخی دیگر هفتمی را یونس می‌دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول سعید بن جبیر می‌باشد)[۱۵].

    روایت از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید[۱۶].

    سوره انعام اولین سوره مکی است که در میان هفت سوره طولانی قرآن قرار گرفته است[۱۷].

    از روایات اهل‌بیت(علیه‌السلام) و سخنان مفسران استفاده می‌شود که این سوره یک‎باره بر پیامبر(علیه‌السلام) فرود آمده است. در این سوره، نام خدا هفتاد بار یاد شده است[۱۸].

    جستارهای وابسته

    پانویس

    1. ↑ قاموس قرآن، ج7، ص 87.
    2. ↑ تفسير قرآن مهر، ج 6، ص 19.
    3. ↑ بصائر ذوی‌التمييز فی لطائف الكتاب العزيز، ج 1، ص 187.
    4. ↑ همان.
    5. ↑ همان.
    6. ↑ الكشف و البيان، ج 4، ص 131.
    7. ↑ همان.
    8. ↑ همان.
    9. ↑ همان، ص 22.
    10. ↑ دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 550.
    11. ↑ ترجمه تقسير مجمع‌البيان، ج8، ص 3.
    12. ↑ همان.
    13. ↑ حجة التفاسير و بلاغ الاکسير، مقدمه اول، ص 19.
    14. ↑ دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 549.
    15. ↑ ]المحرر الوجيز فی تفسير الكتاب العزيز، ج 3، ص 373، مفاتيح الأسرار و مصابيح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.
    16. ↑ جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.
    17. ↑ الموسوعة القرآنية، خصائص السور، ج 3، ص 3.
    18. ↑ تفسير قرآن مهر، ج6، ص 22.

    منابع

    برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/w/index.php?title=سوره_انعام&oldid=206661»