سوره قلم: تفاوت میان نسخه‌ها

 
(۱۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره قلم.jpg |جایگزین=سوره قلم]]</div>
{{جعبه اطلاعات سوره‌ قرآن
| عنوان = سوره قلم
| تصویر = سوره قلم.jpg  
| نام‌های دیگر سوره =  
| شماره سوره = ۶۸
|محل نزول = [[مکه|مکه‌]](مکی)
| جزء = ۲۹
| تعداد آیات = ۵۲
}}
'''سوره قلم''' یا '''نون و القلم''' سوره ۶۸ از [[قرآن]] است و ۵۲ آیه دارد. قلم، زبان وبیان، عقل ومعرفت انسانیت است. قلم بیان‌کننده فکر و اندیشه و شخصیت صاحب قلم است. قلم زبان دوم انسان‌ها است، بیان‌گر فرهنگ وهویت ملت‌ها است، ترسیم‌کننده خطوط فکری و سیاسی و حلقه وصل فرهنگ‌ها و اندیشه‌ها است، انتقال‌دهنده فکر و فرهنگ به نسل‌های حاضر و آینده است و در نهایت هدایت‌گر عقل‌ها و مغزها است. محتوای سوره قلم دلداری [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] در مقابل تهمت‌های مشرکان و دعوت به صبر و نهی او از پیروی [[مشرکان]] و یادآوری عذاب مشرکان در [[روز قیامت]] است. از آیات مشهور این سوره، آیه «و ان یکاد» و آیه خُلق عظیم است که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را دارای اخلاقی والا معرفی می‌کند.
'''سوره قلم''' یا '''نون و القلم''' سوره ۶۸ از [[قرآن]] است و ۵۲ آیه دارد. قلم، زبان وبیان، عقل ومعرفت انسانیت است. قلم بیان‌کننده فکر و اندیشه و شخصیت صاحب قلم است. قلم زبان دوم انسان‌ها است، بیان‌گر فرهنگ وهویت ملت‌ها است، ترسیم‌کننده خطوط فکری و سیاسی و حلقه وصل فرهنگ‌ها و اندیشه‌ها است، انتقال‌دهنده فکر و فرهنگ به نسل‌های حاضر و آینده است و در نهایت هدایت‌گر عقل‌ها و مغزها است. محتوای سوره قلم دلداری [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] در مقابل تهمت‌های مشرکان و دعوت به صبر و نهی او از پیروی [[مشرکان]] و یادآوری عذاب مشرکان در [[روز قیامت]] است. از آیات مشهور این سوره، آیه «و ان یکاد» و آیه خُلق عظیم است که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را دارای اخلاقی والا معرفی می‌کند.
سوره قلم جزو [[سوره‌های مکی|سوره‌های مکی]] [[قرآن کریم]] است که دومین سوره‌ای است که بر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است و در چینش کنونی مُصحَف، شصت و هشتمین [[سوره]] است و در جزء ۲۹ قرآن جای دارد و به دلیل اینکه [[خداوند]] در آیه اول این سوره به قلم سوگند یاد کرده است، این سوره مبارکه، قلم نامیده شده است.
سوره قلم جزو [[سوره‌های مکی|سوره‌های مکی]] [[قرآن|قرآن کریم]] است که دومین سوره‌ای است که بر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است و در چینش کنونی مُصحَف، شصت و هشتمین [[سوره]] است و در جزء ۲۹ قرآن جای دارد و به دلیل اینکه [[خدا|خداوند]] در آیه اول این سوره به قلم [[قسم|سوگند]] یاد کرده است، این سوره مبارکه، قلم نامیده شده است.


== قلم ==
== قلم ==
خط ۱۷: خط ۲۵:


== علت نام‌گذاری ==
== علت نام‌گذاری ==
#«سوره قلم»؛ نام قلم از آیه اول این سوره گرفته شده است و خدا در این آیه به قلم سوگند یاد کرده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
#«سوره قلم»؛ نام قلم از آیه اول این سوره گرفته شده است و خدا در این آیه به قلم [[قسم|سوگند]] یاد کرده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
#«سوره ن»؛ ن از حروف مقطعه است و این سوره همانند [[سوره ص]] و [[سوره ق]] به حرف مقطعه شروع‌کننده‌اش نامیده شده است.
#«سوره ن»؛ ن از [[حروف مقطعه]] است و این سوره همانند [[سوره ص]] و [[سوره ق]] به حرف مقطعه شروع‌کننده‌اش نامیده شده است.
#«سوره ن والقلم»؛ شروع سوره با این عبارت می‌باشد و از طرفی هم بعضی روایاتی که در فضیلت این سوره آمده است نشانگر استفاده نام ن والقلم از طرف معصومین برای این سوره می‌باشد<ref>همانند روایات منقول در ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.
#«سوره ن والقلم»؛ شروع سوره با این عبارت می‌باشد و از طرفی هم بعضی روایاتی که در فضیلت این سوره آمده است نشانگر استفاده نام ن والقلم از طرف [[معصوم|معصومین]] برای این سوره می‌باشد<ref>همانند روایات منقول در ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.


== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
خط ۲۷: خط ۳۵:


== اهداف و آموزه‌ها ==
== اهداف و آموزه‌ها ==
اساسی‌ترین هدف سوره قلم عبارت است از:
اساسی‌ترین هدف سوره قلم عبارت است از:
 
* دفاع از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] و [[قرآن]]؛
دفاع از [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] و [[قرآن]] و هشدار به [[مشركان|مشرکان]].
* هشدار به [[شرک|مشرکان]].


== محتوا و موضوعات ==
== محتوا و موضوعات ==
روی هم رفته مباحث سوره قلم را می‌توان در هفت‌بخش خلاصه کرد:
روی هم رفته مباحث سوره قلم را می‌توان در هفت‌ بخش خلاصه کرد:
 
# نخست به ذکر قسمتی از صفات ویژه [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] مخصوصا اخلاق برجسته او می‌پردازد و آن را با قسمت‌های مؤکدی تاکید می‌کند؛
# نخست به ذکر قسمتی از صفات ویژه [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] مخصوصا اخلاق برجسته او می‌پردازد و آن را با قسمت‌های مؤکدی تاکید می‌کند؛
# سپس قسمتی از صفات زشت و اخلاق نکوهیده دشمنان او را بازگو می‌نماید؛
# سپس قسمتی از صفات زشت و اخلاق نکوهیده دشمنان او را بازگو می‌نماید؛
# در بخش دیگری داستان «أَصْحابَ الْجَنَّةِ» که در حقیقت هشداری است به مشرکان زشت‌سیرت بیان شده؛
# در بخش دیگری داستان «أَصْحابَ الْجَنَّةِ» که در حقیقت هشداری است به مشرکان زشت‌سیرت بیان شده؛
# در قسمت دیگری مطالب گوناگونی راجع به قیامت و عذاب کفار در آن روز آمده است؛
# در قسمت دیگری مطالب گوناگونی راجع به [[قیامت]] و [[عذاب]] [[کافر|کفار]] در آن روز آمده است؛
# در بخش دیگری انذارها و تهدیدهایی نسبت به مشرکان بازگو شده؛
# در بخش دیگری انذارها و تهدیدهایی نسبت به [[شرک|مشرکان]] بازگو شده؛
# در بخش دیگری به پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) دستور می‌دهد که در برابر دشمنان سرسخت، استقامت و صبر نشان دهد<ref>تفسير نمونه، ج 24، ص365.</ref>؛
# در بخش دیگری به پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) دستور می‌دهد که در برابر دشمنان سرسخت، استقامت و صبر نشان دهد<ref>تفسير نمونه، ج 24، ص365.</ref>؛
# سرانجام در پایان سوره نیز سخن از عظمت قرآن و توطئه‌های مختلف دشمنان بر ضد [[حضرت محمد (ص)|پیامبر]] به میان آورده.
# سرانجام در پایان سوره نیز سخن از عظمت قرآن و توطئه‌های مختلف دشمنان بر ضد [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]] به میان آورده.


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] گوید: پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «هر کس سوره نون و القلم را قرائت کند خدا ثواب مردم خوش اخلاق را به او عطا فرماید».
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] گوید: پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «هر کس [[سوره قلم|سوره نون و القلم]] را قرائت کند خدا ثواب مردم خوش اخلاق را به او عطا فرماید».


[[علی‌بن‌ميمون|علی‌بن‌میمون]] از [[امام جعفر صادق|امام صادق(صلی الله علیه و آله و سلم)]] روایت کرده که فرمود: «هر که سوره نون و القلم را در نماز واجب یا نافله بخواند خداوند او را در زندگانیش از فقر و ناداری امان دهد و هر گاه مرد از فشار قبر ان شاء اللَّه پناهش دهد»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.
[[علی‌بن‌ميمون|علی‌بن‌میمون]] از [[جعفر بن محمد (صادق‌)|امام صادق(صلی الله علیه و آله و سلم)]] روایت کرده که فرمود: «هر که سوره نون و القلم را در نماز واجب یا نافله بخواند خداوند او را در زندگانیش از فقر و ناداری امان دهد و هر گاه مرد از فشار قبر ان شاء اللَّه پناهش دهد<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>».


== محل و زمان نزول ==
== محل و زمان نزول ==
حسن و [[عكرمه|عکرمه]] و عطاء گویند که سوره قلم [[مكی|مکی]] است، [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گفته‌اند از اولش تا آیه سَنَسِمُهُ عَلَی الْخُرْطُومِ مکّی است و ما بعدش تا آیه لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ مدنی است، و ما بعدش تا آیه (یکتبون) مکّی و ما بعدش تا آخر [[سوره مدنی]] است<ref>همان</ref>.
حسن و [[عكرمه|عکرمه]] و [[عطاء]] گویند که سوره قلم [[مكی|مکی]] است، [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گفته‌اند از اولش تا آیه سَنَسِمُهُ عَلَی الْخُرْطُومِ مکّی است و ما بعدش تا آیه لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ مدنی است، و ما بعدش تا آیه (یکتبون) مکّی و ما بعدش تا آخر [[سوره مدنی]] است<ref>همان</ref>.


تاریخ نزول سوره قلم در اوائل دعوت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بوده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص29.</ref>.
تاریخ [[نزول قرآن|نزول]] سوره قلم در اوائل دعوت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بوده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص29.</ref>.


== فضای نزول ==
== فضای نزول ==
خط ۶۹: خط ۷۷:
# سوره قلم از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
# سوره قلم از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
# روایتی است که از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجيل|انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>همان.</ref>.
# روایتی است که از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجيل|انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>همان.</ref>.
# سوره قلم همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.
# سوره قلم همچنین جزو [[سور ممتحنات]] نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.
 
== جستارهای وابسته ==
* [[شرک|مشرکان]]
* [[قسم|سوگند]]
* [[کافر|کفار]]


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۷۵: خط ۸۸:


== منابع ==
== منابع ==
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/68/ برگرفته از سایت معرفی سوره قلم - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
* [https://quran.inoor.ir/fa/surah/68/ برگرفته از سایت معرفی سوره قلم - پایگاه جامع قرآن]quran.inoor.ir.
 
{{سوره‌های مکی و مدنی}}


[[رده:قرآن]]
[[رده:قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
confirmed، مدیران
۳۴٬۳۵۹

ویرایش