سوره قریش: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات سوره قرآن | |||
| عنوان = سوره قریش | |||
| تصویر = سوره قریش.jpg | |||
| نام‌های دیگر سوره = {{فهرست جعبه افقی |[[قریش]] |لإیلاف قریش }} | |||
| شماره سوره = ۱۰۶ | |||
|شماره سوره | |محل نزول = [[مکه|مکه]](مکی) | ||
| جزء = ۳۰ | |||
| | | تعداد آیات = ۴ | ||
}} | |||
[[سوره قریش]] یا '''ایلاف''' از جمله سوره‌های کوتاه [[قرآن]] است که به وضعیت [[قریش]] بعد از نابودی [[سپاه ابرهه]] اشاره دارد. این [[سوره مکی]] است و بر اساس بعضی از روایات به همراه [[سوره فیل]] تشکیل یک سوره را می‌دهد. | |||
از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلّی‌الله علیه وآله)]] نقل شده هر کس سوره قریش را قرائت کند، [[خدا|خداوند]] به تعداد هر یک از [[طواف|طواف]]کنندگان و [[اعتکاف|معتکفان]] در [[مسجد‌الحرام]] ده حسنه به او می‌دهد. | |||
|مکی | |||
| | |||
|تعداد آیات | |||
از [[پیامبر( | |||
== قریش == | == قریش == | ||
نام قبیلۀ بزرگی از عرب که [[رسول خدا( | نام قبیلۀ بزرگی از عرب که [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلّی‌الله علیه وآله)]] از تیره [[بنی‌هاشم|بنی‌هاشم]] از همان قبیله است<ref>قاموس قرآن، ج5، ص 306.</ref>. | ||
== مفهوم کلی سوره == | == مفهوم کلی سوره == | ||
یادآوری نعمت‌های | یادآوری: | ||
* نعمت‌های الهی؛ | |||
الفت و | * زمینه‌ساز عبادت؛ | ||
* الفت و دوستی؛ | |||
* نعمت بزرگ الهی<ref>تفسير قرآن مهر، ج 22، ص: 351.</ref>. | |||
== اسامی سوره == | == اسامی سوره == | ||
| خط ۴۳: | خط ۲۶: | ||
== علت نام‌گذاری == | == علت نام‌گذاری == | ||
«سوره قریش»؛ این لفظ در آیۀ اول این [[سوره]] آمده است و غیر از این سوره در هیچ جای دیگر قرآن تکرار نشده است. این سوره در بسیاری از مصاحف و کتب تفسیری به این نام مشهور است<ref>أسماء سور القرآن و فضائلها، ص 560.</ref>. | * «سوره قریش»؛ این لفظ در آیۀ اول این [[سوره]] آمده است و غیر از این سوره در هیچ جای دیگر قرآن تکرار نشده است. این سوره در بسیاری از مصاحف و کتب تفسیری به این نام مشهور است<ref>أسماء سور القرآن و فضائلها، ص 560.</ref>. | ||
* «سوره لإیلاف قریش»؛ عبارت آغازین این سوره است که در کلام پیامبر(صلّی‌الله علیه وآله) و نیز برخی [[صحابه]] و کتب تفسیری از این نام استفاده شده است<ref>همان، ص 561.</ref>. | |||
«سوره لإیلاف قریش»؛ عبارت آغازین این سوره است که در کلام پیامبر( | |||
== تعداد آیات و کلمات و حروف == | == تعداد آیات و کلمات و حروف == | ||
| خط ۵۳: | خط ۳۵: | ||
== اهداف و آموزه‌ها == | == اهداف و آموزه‌ها == | ||
محور اصلی سوره قریش بیان نعمت‌های الهی برای انگیزش حس | محور اصلی سوره قریش بیان نعمت‌های الهی برای انگیزش حس سپاس‌گزاری و پرستش است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 22، ص 352.</ref>. | ||
== محتوا و موضوعات == | == محتوا و موضوعات == | ||
سوره قریش در حقیقت مکمل سوره فیل محسوب می‌شود و آیات آن دلیل روشنی بر این مطلب است. | * سوره قریش در حقیقت مکمل [[سوره فیل]] محسوب می‌شود و آیات آن دلیل روشنی بر این مطلب است. | ||
* محتوای سوره قریش بیان نعمت [[خدا|خداوند]] بر [[قریش]] و الطاف و محبت‌های او نسبت به آنهاست، تا حس شکرگزاری آنها تحریک شود و به [[عبادت]] پروردگار این بیت عظیم که تمام شرف و افتخارشان از آن است قیام کنند. | |||
محتوای سوره قریش بیان نعمت [[خداوند]] بر قریش و الطاف و محبت‌های او نسبت به آنهاست، تا حس شکرگزاری آنها تحریک شود و به عبادت پروردگار این بیت عظیم که تمام شرف و افتخارشان از آن است قیام کنند. | * همانگونه که [[سوره والضحی|سوره والضحی]] و [[سوره الم نشرح]] در حقیقت یک سوره محسوب می‌شود، همچنین سوره فیل و سوره قریش نیز این‌گونه‌اند زیرا که اگر درست در محتوای آن دو دقت کنیم پیوند مطالب آنها به قدری است که می‌تواند دلیل بر وحدت آن دو بوده باشد. | ||
* به همین دلیل برای خواندن یک سوره کامل در هر رکعت از [[نماز]] اگر کسی سوره‌های فوق را انتخاب کند باید هر دو را با هم بخواند<ref>تفسير نمونه، ج 27، ص 346.</ref>. | |||
همانگونه که [[سوره | |||
به همین دلیل برای خواندن یک سوره کامل در هر رکعت از [[نماز]] اگر کسی سوره‌های فوق را انتخاب کند باید هر دو را با هم بخواند<ref>تفسير نمونه، ج 27، ص 346.</ref>. | |||
== فضائل، خواص و ثواب قرائت == | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
در [[حديث|حدیث]] [[ | * در [[حديث|حدیث]] [[ابی بن کعب|ابی‌بن‌کعب]] است که هر کس سوره قریش را قرائت کند خداوند به عدد هر کس که [[طواف|طواف کعبه]] نموده و [[اعتکاف|معتکف]] به آن باشد ده حسنه به او عطا فرماید. | ||
* [[محمد بن مسعود سمرقندی کوفی|عیاشی]] به اسناد خودش از [[مفضل‌بن‌صالح]] از امام صادق (علیه‌السّلام) روایت کرده که فرمود: «جمع نمی‌شود دو سوره در یک رکعت، مگر الضحی و الم نشرح و الم تر کیف و لایلاف قریش». | |||
[[ | * [[ابی‌العباس]] از [[محمد بن علی (باقر العلوم)|محمد بن علی باقر العلوم(]][[جعفر بن محمد (صادق)|علیه‌السّلام]]) و یا [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیه‌السّلام)]] روایت کرده که فرمود: «الم تر کیف فعل ربّک و لایلاف قریش یک سوره هستند». | ||
* روایت شده که [[ابی بن کعب|ابی‌بن‌کعب]] در مصحف و قرآنش بین آنها بسم اللَّه را که فصل بین دو سوره است نگذاشت. | |||
* [[عمروبن‌ميمون‌ازدی|عمروبن‌میمون‌ازدی]] می‌گوید: «[[نماز مغرب]] را پشت سر [[عمربن‌خطاب]] خواندم در رکعت اول [[سوره والتين|سوره والتین]] و [[الزيتون|الزیتون]] را خواند و در رکعت دوم سوره الم تر کیف و لایلاف قریش را قرائت نمود»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 27، ص 291.</ref>. | |||
روایت شده که ابی‌بن‌کعب در مصحف و قرآنش بین آنها بسم اللَّه را که فصل بین دو سوره است نگذاشت. | |||
[[ | |||
== محل نزول و زمان == | == محل نزول و زمان == | ||
* سوره قریش در [[مكه|مکه]] بر پیامبر( | * سوره قریش در [[مكه|مکه]] بر پیامبر (صلّی‌الله علیه وآله) [[اسلام]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است<ref>همان.</ref>. | ||
* تاریخ نزول سوره قریش در ما بین [[هجرت]] مسلمین به [[حبشه]] و اسراء است و بعد از [[سوره تين|سوره تین]] نازل شده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص 37.</ref>. | * تاریخ [[نزول قرآن|نزول]] سوره قریش در ما بین [[هجرت]] [[مسلمان|مسلمین]] به [[حبشه]] و اسراء است و بعد از [[سوره تين|سوره تین]] نازل شده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص 37.</ref>. | ||
== فضای نزول == | == فضای نزول == | ||
سوره قریش در مقام امتنان بر | سوره قریش در مقام امتنان بر [[قریش|قبیله قریش]] است و از آن نتیجه می‌گیرد که باید در مقابل این امتنان، پروردگار [[كعبه|کعبه]] را [[عبادت]] کنند که آنها را به برکت کعبه ایمنی بخشیده و از گرسنگی نجات داده است. | ||
توضیح اینکه سرزمین مکه محل بی‌آب و علفی است، مردم آنجا مجبور بودند به [[شام (شامات)|شام]] و [[يمن|یمن]] مسافرت کنند و ما یحتاج خویش را از آن دو محل فراهم آورند و گرنه زندگی برایشان دشوار و طاقت‌فرسا می‌شد. | |||
توضیح اینکه سرزمین مکه محل بی‌آب و علفی است، مردم آنجا مجبور بودند به [[شام]] و [[يمن|یمن]] مسافرت کنند و ما یحتاج خویش را از آن دو محل فراهم آورند و گرنه زندگی برایشان دشوار و طاقت‌فرسا می‌شد. بنابراین آنها در زمستان به یمن مسافرت می‌کردند که محل گرمسیری بود و به آن رحلةالشتاء می‌گفتند و در تابستان به شام سفر می‌کردند که هوای خنکی داشت و به آن رحلةالصیف نام نهاده بودند، اهل مکه در این مسافرت‌ها از شر سارقین و راهزنان ایمن بودند، مردم تا می‌دانستند که این کاروان مال قریش است صدمه نمی‌زدند بلکه کمک هم می‌کردند، گویی این از آن جهت بود که ماجرای [[اصحاب]] | بنابراین آنها در زمستان به یمن مسافرت می‌کردند که محل گرمسیری بود و به آن رحلةالشتاء می‌گفتند و در تابستان به شام سفر می‌کردند که هوای خنکی داشت و به آن رحلةالصیف نام نهاده بودند، اهل [[مکه]] در این مسافرت‌ها از شر سارقین و راهزنان ایمن بودند، مردم تا می‌دانستند که این کاروان مال قریش است صدمه نمی‌زدند بلکه کمک هم می‌کردند، گویی این از آن جهت بود که ماجرای [[اصحاب فیل]] را شنیده بودند و از مزاحمت به قریش می‌ترسیدند و یا فقط به احترام کعبه آنها را اذیت نمی‌کردند<ref>تفسير احسن‌الحديث، ج 12، ص 364.</ref>. | ||
== ویژگی == | == ویژگی == | ||
سوره قریش از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> ابن قتیبه می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند. اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. | * سوره قریش از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> ابن قتیبه می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند. اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. | ||
* روایتی است که از رسول خدا<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref> نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجيل|انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>همان.</ref>. | |||
* همانگونه که سوره" و الضحی" و سوره" الم نشرح" در حقیقت یک سوره محسوب می‌شود، همچنین است سوره" فیل" و سوره" قریش" چرا که اگر درست در محتوای آن دو دقت کنیم پیوند مطالب آنها بقدری است که می‌تواند دلیل بر وحدت آن دو بوده باشد. | |||
* به همین دلیل برای خواندن یک سوره کامل در هر رکعت از نماز اگر کسی سوره‌های فوق را انتخاب کند باید هر دو را با هم بخواند<ref>تفسير نمونه، ج 27، ص 346.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[طواف|طواف‌کنندگان]] | |||
* [[اعتکاف|معتکفان]] | |||
* [[بنی هاشم|بنی‌هاشم]] | |||
* [[قریش]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۹۷: | خط ۷۵: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/106/ برگرفته از سایت سوره قریش - پایگاه جامع | [https://quran.inoor.ir/fa/surah/106/ برگرفته از سایت سوره قریش - پایگاه جامع قرآن]quran.inoor.ir. | ||
{{سوره‌های مکی و مدنی}} | |||
[[رده:قرآن]] | [[رده:قرآن]] | ||
[[رده:سوره‌های قرآن]] | [[رده:سوره‌های قرآن]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۱۰
| سوره قریش | |
|---|---|
 | |
 | |
| نام‌های دیگر سوره |
|
| شماره سوره | ۱۰۶ |
| محل نزول | مکه(مکی) |
| جزء | ۳۰ |
| تعداد آیات | ۴ |
سوره قریش یا ایلاف از جمله سوره‌های کوتاه قرآن است که به وضعیت قریش بعد از نابودی سپاه ابرهه اشاره دارد. این سوره مکی است و بر اساس بعضی از روایات به همراه سوره فیل تشکیل یک سوره را می‌دهد. از پیامبر (صلّی‌الله علیه وآله) نقل شده هر کس سوره قریش را قرائت کند، خداوند به تعداد هر یک از طواف‌کنندگان و معتکفان در مسجد‌الحرام ده حسنه به او می‌دهد.
قریش
نام قبیلۀ بزرگی از عرب که رسول خدا (صلّی‌الله علیه وآله) از تیره بنی‌هاشم از همان قبیله است[۱].
مفهوم کلی سوره
یادآوری:
- نعمت‌های الهی؛
- زمینه‌ساز عبادت؛
- الفت و دوستی؛
- نعمت بزرگ الهی[۲].
اسامی سوره
علت نام‌گذاری
- «سوره قریش»؛ این لفظ در آیۀ اول این سوره آمده است و غیر از این سوره در هیچ جای دیگر قرآن تکرار نشده است. این سوره در بسیاری از مصاحف و کتب تفسیری به این نام مشهور است[۴].
- «سوره لإیلاف قریش»؛ عبارت آغازین این سوره است که در کلام پیامبر(صلّی‌الله علیه وآله) و نیز برخی صحابه و کتب تفسیری از این نام استفاده شده است[۵].
تعداد آیات و کلمات و حروف
- سوره قریش چهار آیه دارد[۶].
- سوره قریش هفده کلمه دارد[۷]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
- سوره قریش هفتاد و سه حرف دارد[۸]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه‌ها
محور اصلی سوره قریش بیان نعمت‌های الهی برای انگیزش حس سپاس‌گزاری و پرستش است[۹].
محتوا و موضوعات
- سوره قریش در حقیقت مکمل سوره فیل محسوب می‌شود و آیات آن دلیل روشنی بر این مطلب است.
- محتوای سوره قریش بیان نعمت خداوند بر قریش و الطاف و محبت‌های او نسبت به آنهاست، تا حس شکرگزاری آنها تحریک شود و به عبادت پروردگار این بیت عظیم که تمام شرف و افتخارشان از آن است قیام کنند.
- همانگونه که سوره والضحی و سوره الم نشرح در حقیقت یک سوره محسوب می‌شود، همچنین سوره فیل و سوره قریش نیز این‌گونه‌اند زیرا که اگر درست در محتوای آن دو دقت کنیم پیوند مطالب آنها به قدری است که می‌تواند دلیل بر وحدت آن دو بوده باشد.
- به همین دلیل برای خواندن یک سوره کامل در هر رکعت از نماز اگر کسی سوره‌های فوق را انتخاب کند باید هر دو را با هم بخواند[۱۰].
فضائل، خواص و ثواب قرائت
- در حدیث ابی‌بن‌کعب است که هر کس سوره قریش را قرائت کند خداوند به عدد هر کس که طواف کعبه نموده و معتکف به آن باشد ده حسنه به او عطا فرماید.
- عیاشی به اسناد خودش از مفضل‌بن‌صالح از امام صادق (علیه‌السّلام) روایت کرده که فرمود: «جمع نمی‌شود دو سوره در یک رکعت، مگر الضحی و الم نشرح و الم تر کیف و لایلاف قریش».
- ابی‌العباس از محمد بن علی باقر العلوم(علیه‌السّلام) و یا امام صادق (علیه‌السّلام) روایت کرده که فرمود: «الم تر کیف فعل ربّک و لایلاف قریش یک سوره هستند».
- روایت شده که ابی‌بن‌کعب در مصحف و قرآنش بین آنها بسم اللَّه را که فصل بین دو سوره است نگذاشت.
- عمروبن‌میمون‌ازدی می‌گوید: «نماز مغرب را پشت سر عمربن‌خطاب خواندم در رکعت اول سوره والتین و الزیتون را خواند و در رکعت دوم سوره الم تر کیف و لایلاف قریش را قرائت نمود»[۱۱].
محل نزول و زمان
- سوره قریش در مکه بر پیامبر (صلّی‌الله علیه وآله) اسلام نازل شده است[۱۲].
- تاریخ نزول سوره قریش در ما بین هجرت مسلمین به حبشه و اسراء است و بعد از سوره تین نازل شده است[۱۳].
فضای نزول
سوره قریش در مقام امتنان بر قبیله قریش است و از آن نتیجه می‌گیرد که باید در مقابل این امتنان، پروردگار کعبه را عبادت کنند که آنها را به برکت کعبه ایمنی بخشیده و از گرسنگی نجات داده است. توضیح اینکه سرزمین مکه محل بی‌آب و علفی است، مردم آنجا مجبور بودند به شام و یمن مسافرت کنند و ما یحتاج خویش را از آن دو محل فراهم آورند و گرنه زندگی برایشان دشوار و طاقت‌فرسا می‌شد. بنابراین آنها در زمستان به یمن مسافرت می‌کردند که محل گرمسیری بود و به آن رحلةالشتاء می‌گفتند و در تابستان به شام سفر می‌کردند که هوای خنکی داشت و به آن رحلةالصیف نام نهاده بودند، اهل مکه در این مسافرت‌ها از شر سارقین و راهزنان ایمن بودند، مردم تا می‌دانستند که این کاروان مال قریش است صدمه نمی‌زدند بلکه کمک هم می‌کردند، گویی این از آن جهت بود که ماجرای اصحاب فیل را شنیده بودند و از مزاحمت به قریش می‌ترسیدند و یا فقط به احترام کعبه آنها را اذیت نمی‌کردند[۱۴].
ویژگی
- سوره قریش از سور مفصلات می‌باشد[۱۵] ابن قتیبه می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده‌اند. اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند[۱۶].
- روایتی است که از رسول خدا[۱۷] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید[۱۸].
- همانگونه که سوره" و الضحی" و سوره" الم نشرح" در حقیقت یک سوره محسوب می‌شود، همچنین است سوره" فیل" و سوره" قریش" چرا که اگر درست در محتوای آن دو دقت کنیم پیوند مطالب آنها بقدری است که می‌تواند دلیل بر وحدت آن دو بوده باشد.
- به همین دلیل برای خواندن یک سوره کامل در هر رکعت از نماز اگر کسی سوره‌های فوق را انتخاب کند باید هر دو را با هم بخواند[۱۹].
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ قاموس قرآن، ج5، ص 306.
- ↑ تفسير قرآن مهر، ج 22، ص: 351.
- ↑ التحرير و التنوير، ج 30، ص 485.
- ↑ أسماء سور القرآن و فضائلها، ص 560.
- ↑ همان، ص 561.
- ↑ الكشف و البيان، ج 10، ص 299.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ تفسير قرآن مهر، ج 22، ص 352.
- ↑ تفسير نمونه، ج 27، ص 346.
- ↑ ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 27، ص 291.
- ↑ همان.
- ↑ حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص 37.
- ↑ تفسير احسن‌الحديث، ج 12، ص 364.
- ↑ التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.
- ↑ التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.
- ↑ جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.
- ↑ همان.
- ↑ تفسير نمونه، ج 27، ص 346.
منابع
برگرفته از سایت سوره قریش - پایگاه جامع قرآنquran.inoor.ir.