افزودن پیوند

    سوره کهف: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌وحدت
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۴۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class="wikiInfo">[[پرونده: سوره کهف.jpg|جایگزین=سوره کهف|بندانگشتی|سوره کهف]]
    {{جعبه اطلاعات سوره‌ قرآن
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |نام
    | عنوان = سوره کهف
    !نام
    | تصویر = سوره کهف.jpg
    !سوره کهف
    | نام‌های دیگر سوره = {{فهرست جعبه افقی |کهف |[[اصحاب کهف]] |حائلة }}
    |-
    | شماره سوره = ۱۸
    |شماره سوره
    |محل نزول = [[مکه|مکه‌]](مکی)
    |۱۸
    | جزء = ۱۵ و ۱۶
    |-
    | تعداد آیات = ۱۱۰
    |ترتیب نزول
    }}
    |۶۹
    '''سوره کَهْفْ''' هجدهمین سوره و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] که در جزء پانزدهم و شانزدهم قرآن. کهف به معنای غار است و دلیل نام‌گذاری این سوره به کهف وجود داستان [[اصحاب کهف]] در آن آمده است. اعتقاد به حق و انجام عمل صالح از توصیه‌های این سوره به مردم است. داستان اصحاب کهف داستان [[حضرت موسی|موسی]] و بنده‌ای از بندگان [[خدا]] ([[خضر]]) حکایت [[ذوالقرنین]] و داستان باغستان دو نفر از مهم‌ترین حکایاتی است که در این [[سوره]] بیان شده است. گفته شده سوره کهف هنگامی [[نزول قرآن|نازل]] شد که عده‌ای از [[قریش]] قصد آموختن مسائلی از [[آیین یهودیت|یهودیان]] برای آزمودن [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی الله علیه وآله)]] را داشتند. این مسائل پرسش از سه داستان گفته‌شده و زمان برپایی [[قیامت]] بود.
    |-
    |جزء
    |۱۵ و ۱۶
    |-
    |مکی/مدنی
    |مکی
    |-
    |تعداد آیات
    |۱۱۰
    |-
    |تعداد کلمات
    |۱۵۸۹
    |-
    |تعداد حروف
    |۶۵۵۰
    |-
    |}
    </div>


    '''سوره کَهْفْ''' هجدهمین سوره و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] که در جزء پانزدهم و شانزدهم قرآن. کهف به معنای غار است و دلیل نام‌گذاری این سوره به کهف وجود داستان [[اصحاب کهف]] در آن آمده است. اعتقاد به حق و انجام عمل صالح از توصیه‌های این سوره به مردم است. داستان اصحاب کهف، داستان [[موسی]] و بنده‌ای از بندگان خدا ([[خضر]])، حکایت [[ذوالقرنین]] و داستان باغستان دو نفر، از مهمترین حکایاتی است که در این [[سوره]] بیان شده است. گفته شده سوره کهف هنگامی نازل شد که عده‌ای از [[قریش]] قصد آموختن مسائلی از یهودیان برای آزمودن [[پیامبر(ص)]] را داشتند. این مسائل، پرسش از سه داستان گفته‌شده و زمان برپایی [[قیامت]] بود.
    == کهف ==
    غار وسیع<ref>قاموس قرآن ج6 ص154.</ref>.


    =كهف=
    ==مفهوم کلی سوره==
    *اثبات [[قیامت|رستاخیر]]؛
    *نمونه‌های عینی [[معاد]] مثل زنده شدن [[اصحاب کهف]]؛
    *عبرت آموزی از سرگذشت پیشینیان؛
    *آداب تعلیم و تربیت<ref>تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.</ref>.


    غار وسيع<ref>قاموس قرآن،ج6، ص154.</ref>.
    ==اسامی سوره==
    # کهف؛
    #[[اصحاب کهف]]؛
    #حائلة<ref>همان ص 183.</ref>.


    =مفهوم کلی سوره=
    ==علت نام‌گذاری==
    * «سوره کهف» و «سوره اصحاب کهف»؛ کهْف به معنای غار و شکاف کوه است و نام‌گذاری این سوره به این دو نام بر اساس آیات نهم تا بیست‌وششم این سوره است که داستان [[اصحاب کهف]] یعنی آن غارنشینان [[یکتاپرست]] را مطرح کرده است<ref>همان.</ref>.
    * «سوره حائلة»؛ به خاطر اینکه این سوره میان آتش و قاری حائل می‌شود<ref>الموسوعة القرآنیةج 2 ص 62.</ref>.


    * اثبات [[رستاخير]]؛
    ==تعداد آیات کلمات حروف==
    * نمونه هاى عينى [[معاد]]، مثل زنده شدن اصحاب كهف؛
    *سوره کهف صدوده آیه دارد<ref>الكشف و البیان ج 6 ص 144.</ref>.
    * عبرت آموزى از سرگذشت پيشينيان؛
    *سوره کهف هزاروپانصدوهفتادوهفت کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
    * آداب تعليم و تربيت<ref>تفسير قرآن مهر، ج 12، ص 183.</ref>.
    *سوره کهف شش‌هزاروسیصدوشصت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
    *
    =اسامی سوره=
     
    # کهف، 
    # اصحاب کهف، 
    # حائلة<ref>همان، ص 183.</ref>.
     
    =علت نام‌گذاری=
     
    «سوره کهف» و «سوره اصحاب کهف»؛ كهْف به معناى غار و شكاف كوه است و نام‌گذارى اين سوره به اين دو نام بر اساس آيات نهم تا بيست‌وششم اين سوره است كه داستان [[اصحاب كهف]]، يعنى آن غارنشينان يكتاپرست را مطرح كرده است<ref>همان.</ref>.
     
    «سوره حائلة»؛ به خاطر اينکه اين سوره ميان آتش و قاری حائل مي شود<ref>الموسوعة القرآنية، ج 2، ص 62.</ref>.
     
    =تعداد آيات، کلمات، حروف=
     
    * سوره کهف صدوده آيه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 6، ص 144.</ref>.
    * سوره کهف هزاروپانصدوهفتادوهفت كلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
    * سوره کهف شش‌هزاروسيصدوشصت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
     
    =اهداف و آموزه‌ها=


    ==اهداف و آموزه‌ها==
    اهداف کلی سوره کهف عبارتند از:
    اهداف کلی سوره کهف عبارتند از:
    *توجه به مبدأ؛
    *توجه به [[معاد]] و اثبات آن؛
    *عبرت آموزی از سرگذشت‌های عجیب پیشینیان<ref>تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.</ref>.


    * توجه به مبدأ؛
    ==محتوا و موضوعات==
    * توجه به معاد و اثبات آن؛
    سوره کهف با حمد و ستایش [[خدا|خداوند]] آغاز می‌شود و با [[توحید]] و [[ایمان]] و عمل صالح پایان می‌یابد.
    * عبرت آموزى از سرگذشت هاى عجيب پيشينيان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 12، ص 183.</ref>.
     
    =محتوا و موضوعات=
     
    سوره کهف با حمد و ستايش [[خداوند]] آغاز مى شود، و با [[توحيد]] و [[ايمان]] و عمل صالح پايان مى يابد.
     
    محتواى اين سوره همچون ساير سوره هاى مكى بيشتر بيان مبدء و معاد و بشارت و انذار است، و نيز به مساله مهمى كه [[مسلمانان]] در آن روزها سخت به آن نياز داشتند اشاره مى كند، و آن اينكه يك اقليت هر چند كوچك باشد، در برابر يك اكثريت هر چند ظاهرا قوى و نيرومند باشند نبايد تسليم گردد، و در فساد محيط حل شود، بلكه همچون گروه كوچك اصحاب كهف بايد حساب خودشان را از محيط فاسد جدا كنند، و بر ضد آن قيام نمايند.آن روز كه توانايى دارند به مبارزه ادامه دهند و در صورت عدم توانايى، هجرت نمايند.
     
    همچنين از جمله داستانهاى اين سوره، داستان دو نفر است كه يكى بسيار ثروتمند و مرفه اما بى‌ايمان و ديگرى فقير و تهيدست اما مؤمن بود، ولى او هرگز عزت و شرف خود را در برابر آن فرد بى ايمان از دست نداد، و تا آنجا كه مى توانست او را نصيحت و ارشاد كرد و سرانجام اعلام بيزارى نمود و پيروزى هم با او بود. تا مؤمنان در شرائطى همچون آغاز دعوت [[پيغمبر(ص)]] بدانند اگر ثروتمندان بى‌ايمان جنب و جوشى دارند موقت و خاموش‌شدنى است همانند فقر و تنگدستى افراد با ايمان.


    بخش ديگرى از اين سوره به داستان [[موسى]] و [[خضر]] (هر چند نام خضر در اين سوره نيامده است) اشاره مى كند كه چگونه [[موسى(ع)]] در برابر كارهايى كه ظاهر آن زننده، اما باطنش پر مصلحت بود نتوانست صبر و حوصله به خرج دهد، ولى پس از توضيحات خضر به عمق مسائل كاملا آگاه شد و از بيتابى خود پشيمان گشت. اين نيز درسى است براى همه، تا به ظواهر حوادث و رويدادها ننگرند، و بدانند در زير اين ظواهر باطنى بسيار عميق و پر معنى وجود دارد.
    محتوای این سوره همچون سایر سوره‌های مکی بیشتر بیان مبدء و معاد و بشارت و انذار است و نیز به مساله مهمی که [[مسلمان|مسلمانان]] در آن روزها سخت به آن نیاز داشتند اشاره می‌کند و آن این‌که یک اقلیت هر چند کوچک باشد در برابر یک اکثریت هر چند ظاهرا قوی و نیرومند باشند نباید تسلیم گردد و در فساد محیط حل شود بلکه هم‌چون گروه کوچک اصحاب کهف باید حساب خودشان را از محیط فاسد جدا کنند و بر ضد آن قیام نمایند. آن روز که توانایی دارند به مبارزه ادامه دهند و در صورت عدم توانایی هجرت نمایند.


    بخش ديگرى از اين سوره [[ماجراى ذوالقرنين]] را شرح مي‌دهد كه چگونه شرق و غرب عالم را پيمود، و با اقوام گوناگونى كه سنن و آداب بسيار متفاوتى داشتند روبرو شد، و سرانجام با كمك گروهى از مردم به مقابله با توطئه [[ياجوج و ماجوج]] برخاست و سدى آهنين بر سر راه آنها كشيد، و نفوذشان را قطع كرد تا مسلمانان با بينش وسيعتر خود را براى نفوذ در شرق و غرب جهان آماده سازند و براى مبارزه با ياجوج‌ها و ماجوج‌ها دست اتحاد به هم دهند.
    همچنین از جمله داستان‌های این سوره داستان دو نفر است که یکی بسیار ثروتمند و مرفه اما بی‌ایمان و دیگری فقیر و تهی‌دست اما مؤمن بود ولی او هرگز عزت و شرف خود را در برابر آن فرد بی ایمان از دست نداد و تا آنجا که می‌توانست او را نصیحت و ارشاد کرد و سرانجام اعلام بیزاری نمود و پیروزی هم با او بود. تا مؤمنان در شرائطی همچون آغاز دعوت [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] بدانند اگر ثروتمندان بی‌ایمان جنب و جوشی دارند موقت و خاموش‌شدنی است همانند فقر و تنگدستی افراد با ایمان.


    جالب اينكه در اين سوره به سه داستان اشاره شده (داستان اصحاب كهف، داستان موسى و خضر و داستان ذو القرنين) كه بر خلاف غالب داستان‌هاى [[قرآن]] در هيچ جاى ديگر از قرآن سخنى از اينها به ميان نيامده است (تنها در [[سوره انبياء]] آيه 96 به مسئله ياجوج و ماجوج بدون ذكر نام ذوالقرنين اشاره شده است) و اين يكى از ويژگي‌هاى اين سوره است. و به هر حال محتوايش از هر نظر پر بار، و تربيت‌كننده مى باشد<ref>تفسير قرآن مهر، ج 12، ص 183.</ref>.
    بخش دیگری از این سوره به داستان [[حضرت موسی|موسی]] و [[خضر]] (هر چند نام خضر در این سوره نیامده است) اشاره می‌کند که چگونه [[حضرت موسی|موسی]] در برابر کارهایی که ظاهر آن زننده اما باطنش پر مصلحت بود نتوانست صبر و حوصله به خرج دهد ولی پس از توضیحات خضر به عمق مسائل کاملا آگاه شد و از بی‌تابی خود پشیمان گشت. این نیز درسی است برای همه تا به ظواهر حوادث و رویدادها ننگرند و بدانند در زیر این ظواهر باطنی بسیار عمیق و پر معنی وجود دارد.


    =فضائل، خواص و ثواب قرائت=
    بخش دیگری از این سوره [[ذوالقرنین|ماجرای ذوالقرنین]] را شرح می‌دهد که چگونه شرق و غرب عالم را پیمود و با اقوام گوناگونی که سنن و آداب بسیار متفاوتی داشتند روبرو شد و سرانجام با کمک گروهی از مردم به مقابله با توطئه [[یاجوج و ماجوج]] برخاست و سدی آهنین بر سر راه آنها کشید و نفوذشان را قطع کرد تا مسلمانان با بینش وسیع تر خود را برای نفوذ در شرق و غرب جهان آماده سازند و برای مبارزه با یاجوج‌ها و ماجوج‌ها دست اتحاد به هم دهند.


    [[ابى‌بن‌كعب]]، از پيامبر گرامى اسلام روايت كرده است كه هر كس سوره کهف را بخواند، تا هشت روز از هر فتنه اى آسوده است. اگر در اين هشت روز، [[دجال]] ظهور كند، خداوند او را از فتنه وى حفظ كند و هر كس آيه آخر آن «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ ...» را هنگام رفتن به بستر خواب بخواند، از بستر او نورى به سوى [[كعبه]] مى درخشد كه در كنار آن فرشتگانى از درگاه خدا برايش طلب رحمت مى كنند، تا از خواب برخيزد. اگر در [[مكه]] باشد و اين آيه را بخواند، نورى از بستر او به [[بيت‌المعمور]] مى تابد، كه در كنار آن فرشتگان برايش طلب رحمت مى كنند، تا از خواب برخيزد.
    جالب اینکه در این سوره به سه داستان اشاره شده (داستان اصحاب کهف داستان موسی و خضر و داستان ذو القرنین) که بر خلاف غالب داستان‌های [[قرآن]] در هیچ جای دیگر از قرآن سخنی از اینها به میان نیامده است (تنها در [[سوره انبیاء]] آیه 96 به مسئله یاجوج و ماجوج بدون ذکر نام ذوالقرنین اشاره شده است) و این یکی از ویژگی‌های این سوره است. و به هر حال محتوایش از هر نظر پر بار و تربیت‌کننده می‌باشد<ref>تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.</ref>.


    [[سمرةبن‌جندب]] از آن بزرگوار روايت كرده است كه: هر كس ده آيه از سوره كهف از حفظ بخواند، فتنه دجال به او زيانى نمى رساند و هر كس همۀ سوره را بخواند، داخل [[بهشت]] مى شود. و فرمود: آيا سوره اى به شما نشان دهم كه وقتى نازل شد، هفتاد هزار [[فرشته]]، آن را همراهى كردند و عظمت آنها آسمان‌ها و زمين را فرا گرفته بود؟ گفتند: آرى. فرمود: سوره اصحاب كهف است. هر كس در [[روز جمعه]]، اين سوره را بخواند، خداوند تا سه روز بعد از روز جمعه ديگر او را مى آمرزد و به او نورى مى بخشد كه به آسمان مى رسد و در فتنه دجال، از خطر محفوظ است.
    ==فضائل خواص و ثواب قرائت==
    [[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از پیامبر گرامی اسلام روایت کرده است که هر کس سوره کهف را بخواند تا هشت روز از هر فتنه‌ای آسوده است. اگر در این هشت روز [[دجال]] ظهور کند خداوند او را از فتنه وی حفظ کند و هر کس آیه آخر آن «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ ...» را هنگام رفتن به بستر خواب بخواند از بستر او نوری به سوی [[كعبه|کعبه]] می‌درخشد که در کنار آن فرشتگانی از درگاه خدا برایش طلب رحمت می‌کنند تا از خواب برخیزد. اگر در [[مكه|مکه]] باشد و این آیه را بخواند نوری از بستر او به [[بیت‌المعمور]] می‌تابد که در کنار آن فرشتگان برایش طلب رحمت می‌کنند تا از خواب برخیزد.


    [[واقدى]] به اسناد خود از [[ابوالدرداء]]، از پيامبر گرامى اسلام روايت كرده است كه: هر كس ده آيۀ اول سوره كهف را حفظ كند، اگر دجال را درك كند، ضررى نمى بيند. هر كس اواخر سوره كهف را از حفظ كند، در روز قيامت، نورى با اوست. همچنين از آن بزرگوار روايت شده است كه: هر كس سوره كهف را در روز جمعه بخواند، تا شش روز از هر فتنه اى آسوده است و اگر دجال بيرون آيد، از شر او محفوظ است.
    [[سمرةبن‌جندب]] از آن بزرگوار روایت کرده است که: هر کس ده آیه از سوره کهف از حفظ بخواند فتنه [[دجال]] به او زیانی نمی‌رساند و هر کس همۀ سوره را بخواند داخل [[بهشت]] می‌شود. و فرمود: آیا سوره‌ای به شما نشان دهم که وقتی نازل شد هفتاد هزار [[فرشته]] آن را همراهی کردند و عظمت آنها آسمان‌ها و زمین را فرا گرفته بود؟ گفتند: آری. فرمود: سوره اصحاب کهف است. هر کس در [[روز جمعه]] این سوره را بخواند خداوند تا سه روز بعد از روز جمعه دیگر او را می‌آمرزد و به او نوری می‌بخشد که به آسمان می‌رسد و در [[فتنه دجال]] از خطر محفوظ است.


    [[عياشى]] به اسناد خود از [[امام صادق(ع)]] روايت كرده است كه: هر كس سوره كهف را در هر شب جمعه اى بخواند، [[شهيد]] از دنيا مى رود و خداوند او را با شهيدان مبعوث مى كند و در [[روز قيامت]]، در موقف شهيدان مى ايستد<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 15، ص 4-3.</ref>.
    [[واقدی]] به اسناد خود از [[ابوالدرداء]] از پیامبر گرامی اسلام روایت کرده است که: هر کس ده آیۀ اول سوره کهف را حفظ کند اگر دجال را درک کند ضرری نمی‌بیند. هر کس اواخر سوره کهف را از حفظ کند در روز قیامت نوری با اوست. همچنین از آن بزرگوار روایت شده است که: هر کس سوره کهف را در روز جمعه بخواند تا شش روز از هر فتنه‌ای آسوده است و اگر دجال بیرون آید از شر او محفوظ است.


    =محل و زمان  نزول=
    [[عیاشی]] به اسناد خود از امام صادق علیه‌السلام روایت کرده است که: هر کس سوره کهف را در هر شب جمعه‌ای بخواند [[شهید]] از دنیا می‌رود و خداوند او را با شهیدان مبعوث می‌کند و در [[روز قیامت]] در موقف شهیدان می‌ایستد<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان ج 15 ص 4-3.</ref>.


    سوره کهف مكى است.
    ==محل و زمان نزول==
    سوره کهف مکی است.


    [[ابن عباس]] گويد: تنها آيه: وَ اصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ در داستان عيينة بن حصن فزارى در [[مدينه]] نازل شده است<ref>همان.</ref>.
    [[ابن عباس]] گوید: تنها آیه: {{متن قرآن |وَ اصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ |سوره = کهف |آیه = 28  }} در داستان [[عیینة بن حصن فزاری]] در [[مدینه]] نازل شده است<ref>همان.</ref>.


    سوره کهف بعد از [[سوره غاشيه]] و در حدود سالهاى هشت تا دوازده بعثت نازل شده است<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 6، ص 166.</ref>.
    سوره کهف بعد از [[سوره غاشیه]] و در حدود سال‌های هشت تا دوازده [[بعثت]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است<ref>تفسیر أحسن‌الحدیث ج 6 علیه ص 166.</ref>.


    =ويژگي=
    ==ویژگی==
    سوره کهف یکی از پنج سوره‌ای است که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است این سوره‌ها عبارتند از [[سوره حمد|سوره فاتحه]] [[سوره انعام]] [[سوره کهف]] [[سوره سبأ]][[سوره فاطر]] که همه آنها جزو سور مکی هستند.


    سوره کهف يکی از پنج سوره ای است که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است اين سوره ها عبارتند از [[سوره فاتحه]]، [[سوره انعام]]، [[سوره کهف]]، [[سوره سبأ]]، [[سوره فاطر]] که همه آنها جزو سور مکی هستند.
    همچنین این سوره جزو [[سور مئین]] (صد آیه‌ای‌ها) است [[ابن قتیبه]] می‌گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمده‌اند علت نام‌گذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه‌های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسیر فی علم التفسیر ج 4 ص 141.</ref>. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از [[سوره بنی إسرائیل]] کهف [[سوره مریم]] [[سوره طه]] [[سوره انبياء|سوره أنبیاء]] [[سوره حج]] و [[سوره مؤمنون]]»<ref>دراسة حول القرآن الکریم ص ۳۷</ref>. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «[[سوره توبه]] [[سوره نحل]] [[سوره هود]] [[سوره یوسف]] کهف سوره بنی اسرائیل سوره انبیاء سوره طه [[سوره مؤمنون]][[سوره شعراء]] و [[سوره صافات]]» ذکر کرده‌اند<ref>]التمهید فی علوم القرآن ج1 ص313.</ref>.


    همچنين اين سوره جزو [[سور مئين]] (صد آيه ای ها) است [[ابن قتيبه]] می گويد سور مئين سوره هايی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمده اند علت نامگذاری اين سوره ها به مئين نزديک بودن تعداد آيه های اين سوره ها به عدد صد می باشد<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141.</ref>. گفته شده اين سوره ها عبارتند از [[سوره بنی إسرائيل]]، كهف، [[سوره مريم]]، [[سوره طه]]، [[سوره أنبياء]] ، [[سوره حج]] و [[سوره مؤمنون]]»<ref>دراسة حول القرآن الکريم، ص ۳۷</ref>. برخی ديگر نيز سور مئين را سوره های «[[سوره توبه]]، [[سوره نحل]]، [[سوره هود]]، [[سوره يوسف]]، سوره کهف، سوره بنی اسرائيل، سوره انبياء، س[[وره طه]]، [[سوره مؤمنون]]، [[سوره شعراء]] و [[سوره صافات]]» ذکر کرده اند<ref>]التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.
    روایتی است که از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فی تفسیر القرآن ج 1 ص 34.</ref>.


    روايتى است كه از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره هاى مئين را به جاى [[انجيل]] و سوره هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
    [[محمد بن اسماعیل بخاری|بخاری]] از [[عبدالله بن مسعود|ابن مسعود]] روایت کرده که دربارۀ سوره‌های: بنی اسرائیل کهف مریم طه و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌های کهن اول است و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذکر کرد<ref>ترجمه الإتقان فی علوم ج 1 ص 215.</ref>.


    [[بخارى]] از [[ابن مسعود]] روايت كرده كه دربارۀ سوره‌هاى: بنى اسرائيل، كهف، مريم، طه، و الانبياء گفت: «اين سوره‌ها از سوره‌هاى كهن اول است، و از ديرينه‌ها هستند» سپس به همين ترتيب آنها را ذكر كرد<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 215.</ref>.
    این سوره با حمد و ستایش خدا آغاز می‌گردد و با ذکر توحید و ایمان و عمل صالح پایان می‌یابد. و در این سوره از برخی داستان‌های عجیب تاریخ بشر پرده برداشته شده است و آیۀ آخر این سوره ویژگی خاصی دارد که هر کس آن را قبل از خواب با رعایت شرایطی بخواند هر ساعتی که اراده کند از خواب بیدار خواهد شد<ref>تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 184.</ref>.


    اين سوره با حمد و ستايش خدا آغاز مى گردد و با ذكر توحيد و ايمان و عمل صالح پايان مى يابد. و در اين سوره از برخى داستان هاى عجيب تاريخ بشر پرده برداشته شده است، و آيۀ آخر اين سوره ويژگى خاصى دارد كه هر كس آن را قبل از خواب با رعايت شرايطى بخواند، هر ساعتى كه اراده كند، از خواب بيدار خواهد شد<ref>تفسير قرآن مهر، ج 12، ص 184.</ref>.
    نیمه اوّل قرآن با "فا" کلمۀ «وَ لْیَتَلَطَّفْ» از سوره کهف پایان می‌یابد و از آن پس نیمه دوم قرآن آغاز می‌گردد.


    نيمه اوّل قرآن با "فا" كلمۀ «وَ لْيَتَلَطَّفْ» از سوره كهف پايان مى‌يابد و از آن پس، نيمه دوم قرآن آغاز مى‌گردد.
    == جستارهای وابسته ==
    * [[اصحاب کهف]]
    * [[ذوالقرنین]]
    * [[قریش]]
    * [[بهشت]]


    =منبع=
    ==پانویس==
    {{پانویس}}


    [https://quran.inoor.ir/fa/surah/18/ برگرفته از سایت معرفی سوره کهف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
    == منابع ==
    * [https://quran.inoor.ir/fa/surah/18/ برگرفته از سایت معرفی سوره کهف - پایگاه جامع قرآن] quran.inoor.ir


    =پانویس=
    {{سوره‌های مکی و مدنی}}
    {{پانویس|2}}


    [[رده:قرآ‌‌ن‌شناسی]]
    [[رده:قرآن]]
    [[رده:سوره‌های دارای آیه مشهور]]
    [[رده:سوره‌های قرآن]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۰

    سوره کهف
    سوره کهف.jpg
    نام‌های دیگر سوره
    شماره سوره۱۸
    محل نزولمکه‌(مکی)
    جزء۱۵ و ۱۶
    تعداد آیات۱۱۰

    سوره کَهْفْ هجدهمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء پانزدهم و شانزدهم قرآن. کهف به معنای غار است و دلیل نام‌گذاری این سوره به کهف وجود داستان اصحاب کهف در آن آمده است. اعتقاد به حق و انجام عمل صالح از توصیه‌های این سوره به مردم است. داستان اصحاب کهف داستان موسی و بنده‌ای از بندگان خدا (خضر) حکایت ذوالقرنین و داستان باغستان دو نفر از مهم‌ترین حکایاتی است که در این سوره بیان شده است. گفته شده سوره کهف هنگامی نازل شد که عده‌ای از قریش قصد آموختن مسائلی از یهودیان برای آزمودن پیامبر (صلی الله علیه وآله) را داشتند. این مسائل پرسش از سه داستان گفته‌شده و زمان برپایی قیامت بود.

    کهف

    غار وسیع[۱].

    مفهوم کلی سوره

    اسامی سوره

    1. کهف؛
    2. اصحاب کهف؛
    3. حائلة[۳].

    علت نام‌گذاری

    • «سوره کهف» و «سوره اصحاب کهف»؛ کهْف به معنای غار و شکاف کوه است و نام‌گذاری این سوره به این دو نام بر اساس آیات نهم تا بیست‌وششم این سوره است که داستان اصحاب کهف یعنی آن غارنشینان یکتاپرست را مطرح کرده است[۴].
    • «سوره حائلة»؛ به خاطر اینکه این سوره میان آتش و قاری حائل می‌شود[۵].

    تعداد آیات کلمات حروف

    • سوره کهف صدوده آیه دارد[۶].
    • سوره کهف هزاروپانصدوهفتادوهفت کلمه دارد[۷].(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
    • سوره کهف شش‌هزاروسیصدوشصت حرف دارد[۸]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)

    اهداف و آموزه‌ها

    اهداف کلی سوره کهف عبارتند از:

    • توجه به مبدأ؛
    • توجه به معاد و اثبات آن؛
    • عبرت آموزی از سرگذشت‌های عجیب پیشینیان[۹].

    محتوا و موضوعات

    سوره کهف با حمد و ستایش خداوند آغاز می‌شود و با توحید و ایمان و عمل صالح پایان می‌یابد.

    محتوای این سوره همچون سایر سوره‌های مکی بیشتر بیان مبدء و معاد و بشارت و انذار است و نیز به مساله مهمی که مسلمانان در آن روزها سخت به آن نیاز داشتند اشاره می‌کند و آن این‌که یک اقلیت هر چند کوچک باشد در برابر یک اکثریت هر چند ظاهرا قوی و نیرومند باشند نباید تسلیم گردد و در فساد محیط حل شود بلکه هم‌چون گروه کوچک اصحاب کهف باید حساب خودشان را از محیط فاسد جدا کنند و بر ضد آن قیام نمایند. آن روز که توانایی دارند به مبارزه ادامه دهند و در صورت عدم توانایی هجرت نمایند.

    همچنین از جمله داستان‌های این سوره داستان دو نفر است که یکی بسیار ثروتمند و مرفه اما بی‌ایمان و دیگری فقیر و تهی‌دست اما مؤمن بود ولی او هرگز عزت و شرف خود را در برابر آن فرد بی ایمان از دست نداد و تا آنجا که می‌توانست او را نصیحت و ارشاد کرد و سرانجام اعلام بیزاری نمود و پیروزی هم با او بود. تا مؤمنان در شرائطی همچون آغاز دعوت پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بدانند اگر ثروتمندان بی‌ایمان جنب و جوشی دارند موقت و خاموش‌شدنی است همانند فقر و تنگدستی افراد با ایمان.

    بخش دیگری از این سوره به داستان موسی و خضر (هر چند نام خضر در این سوره نیامده است) اشاره می‌کند که چگونه موسی در برابر کارهایی که ظاهر آن زننده اما باطنش پر مصلحت بود نتوانست صبر و حوصله به خرج دهد ولی پس از توضیحات خضر به عمق مسائل کاملا آگاه شد و از بی‌تابی خود پشیمان گشت. این نیز درسی است برای همه تا به ظواهر حوادث و رویدادها ننگرند و بدانند در زیر این ظواهر باطنی بسیار عمیق و پر معنی وجود دارد.

    بخش دیگری از این سوره ماجرای ذوالقرنین را شرح می‌دهد که چگونه شرق و غرب عالم را پیمود و با اقوام گوناگونی که سنن و آداب بسیار متفاوتی داشتند روبرو شد و سرانجام با کمک گروهی از مردم به مقابله با توطئه یاجوج و ماجوج برخاست و سدی آهنین بر سر راه آنها کشید و نفوذشان را قطع کرد تا مسلمانان با بینش وسیع تر خود را برای نفوذ در شرق و غرب جهان آماده سازند و برای مبارزه با یاجوج‌ها و ماجوج‌ها دست اتحاد به هم دهند.

    جالب اینکه در این سوره به سه داستان اشاره شده (داستان اصحاب کهف داستان موسی و خضر و داستان ذو القرنین) که بر خلاف غالب داستان‌های قرآن در هیچ جای دیگر از قرآن سخنی از اینها به میان نیامده است (تنها در سوره انبیاء آیه 96 به مسئله یاجوج و ماجوج بدون ذکر نام ذوالقرنین اشاره شده است) و این یکی از ویژگی‌های این سوره است. و به هر حال محتوایش از هر نظر پر بار و تربیت‌کننده می‌باشد[۱۰].

    فضائل خواص و ثواب قرائت

    ابی‌بن‌کعب از پیامبر گرامی اسلام روایت کرده است که هر کس سوره کهف را بخواند تا هشت روز از هر فتنه‌ای آسوده است. اگر در این هشت روز دجال ظهور کند خداوند او را از فتنه وی حفظ کند و هر کس آیه آخر آن «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ ...» را هنگام رفتن به بستر خواب بخواند از بستر او نوری به سوی کعبه می‌درخشد که در کنار آن فرشتگانی از درگاه خدا برایش طلب رحمت می‌کنند تا از خواب برخیزد. اگر در مکه باشد و این آیه را بخواند نوری از بستر او به بیت‌المعمور می‌تابد که در کنار آن فرشتگان برایش طلب رحمت می‌کنند تا از خواب برخیزد.

    سمرةبن‌جندب از آن بزرگوار روایت کرده است که: هر کس ده آیه از سوره کهف از حفظ بخواند فتنه دجال به او زیانی نمی‌رساند و هر کس همۀ سوره را بخواند داخل بهشت می‌شود. و فرمود: آیا سوره‌ای به شما نشان دهم که وقتی نازل شد هفتاد هزار فرشته آن را همراهی کردند و عظمت آنها آسمان‌ها و زمین را فرا گرفته بود؟ گفتند: آری. فرمود: سوره اصحاب کهف است. هر کس در روز جمعه این سوره را بخواند خداوند تا سه روز بعد از روز جمعه دیگر او را می‌آمرزد و به او نوری می‌بخشد که به آسمان می‌رسد و در فتنه دجال از خطر محفوظ است.

    واقدی به اسناد خود از ابوالدرداء از پیامبر گرامی اسلام روایت کرده است که: هر کس ده آیۀ اول سوره کهف را حفظ کند اگر دجال را درک کند ضرری نمی‌بیند. هر کس اواخر سوره کهف را از حفظ کند در روز قیامت نوری با اوست. همچنین از آن بزرگوار روایت شده است که: هر کس سوره کهف را در روز جمعه بخواند تا شش روز از هر فتنه‌ای آسوده است و اگر دجال بیرون آید از شر او محفوظ است.

    عیاشی به اسناد خود از امام صادق علیه‌السلام روایت کرده است که: هر کس سوره کهف را در هر شب جمعه‌ای بخواند شهید از دنیا می‌رود و خداوند او را با شهیدان مبعوث می‌کند و در روز قیامت در موقف شهیدان می‌ایستد[۱۱].

    محل و زمان نزول

    سوره کهف مکی است.

    ابن عباس گوید: تنها آیه: Ra bracket.png وَ اصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ [کهف–28] La bracket.png‎ در داستان عیینة بن حصن فزاری در مدینه نازل شده است[۱۲].

    سوره کهف بعد از سوره غاشیه و در حدود سال‌های هشت تا دوازده بعثت نازل شده است[۱۳].

    ویژگی

    سوره کهف یکی از پنج سوره‌ای است که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است این سوره‌ها عبارتند از سوره فاتحه سوره انعام سوره کهف سوره سبأسوره فاطر که همه آنها جزو سور مکی هستند.

    همچنین این سوره جزو سور مئین (صد آیه‌ای‌ها) است ابن قتیبه می‌گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از سور طوال آمده‌اند علت نام‌گذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه‌های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد[۱۴]. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از سوره بنی إسرائیل کهف سوره مریم سوره طه سوره أنبیاء سوره حج و سوره مؤمنون»[۱۵]. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «سوره توبه سوره نحل سوره هود سوره یوسف کهف سوره بنی اسرائیل سوره انبیاء سوره طه سوره مؤمنونسوره شعراء و سوره صافات» ذکر کرده‌اند[۱۶].

    روایتی است که از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید[۱۷].

    بخاری از ابن مسعود روایت کرده که دربارۀ سوره‌های: بنی اسرائیل کهف مریم طه و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌های کهن اول است و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذکر کرد[۱۸].

    این سوره با حمد و ستایش خدا آغاز می‌گردد و با ذکر توحید و ایمان و عمل صالح پایان می‌یابد. و در این سوره از برخی داستان‌های عجیب تاریخ بشر پرده برداشته شده است و آیۀ آخر این سوره ویژگی خاصی دارد که هر کس آن را قبل از خواب با رعایت شرایطی بخواند هر ساعتی که اراده کند از خواب بیدار خواهد شد[۱۹].

    نیمه اوّل قرآن با "فا" کلمۀ «وَ لْیَتَلَطَّفْ» از سوره کهف پایان می‌یابد و از آن پس نیمه دوم قرآن آغاز می‌گردد.

    جستارهای وابسته

    پانویس

    1. ↑ قاموس قرآن ج6 ص154.
    2. ↑ تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.
    3. ↑ همان ص 183.
    4. ↑ همان.
    5. ↑ الموسوعة القرآنیةج 2 ص 62.
    6. ↑ الكشف و البیان ج 6 ص 144.
    7. ↑ همان.
    8. ↑ همان.
    9. ↑ تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.
    10. ↑ تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 183.
    11. ↑ ترجمه تفسیر مجمع‌البیان ج 15 ص 4-3.
    12. ↑ همان.
    13. ↑ تفسیر أحسن‌الحدیث ج 6 علیه ص 166.
    14. ↑ زاد المسیر فی علم التفسیر ج 4 ص 141.
    15. ↑ دراسة حول القرآن الکریم ص ۳۷
    16. ↑ ]التمهید فی علوم القرآن ج1 ص313.
    17. ↑ جامع البیان فی تفسیر القرآن ج 1 ص 34.
    18. ↑ ترجمه الإتقان فی علوم ج 1 ص 215.
    19. ↑ تفسیر قرآن مهر ج 12 ص 184.

    منابع

    برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/w/index.php?title=سوره_کهف&oldid=207179»