سوره صف: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره صف.jpg |جایگزین=سوره صف|سوره صف]]</div>
{{جعبه اطلاعات سوره‌ قرآن
 
| عنوان = سوره صف
'''سوره صف''' شصت‌و‌یکمین سوره قران کریم است و جزء ۲۸ [[قرآن]] می‌باشد و محل [[نزول قرآن|نزول]] آن [[مدینه|مدينه منوره]] است، و دارای چهارده آیه می‌باشد .سوره صف به '''سوره حضرت عیسی''' و '''سوره حواریین''' موسوم است.
| تصویر =
| نام‌های دیگر سوره = {{فهرست جعبه افقی |سوره [[حضرت عیسی]] |سوره [[حواریین]] }}
| شماره سوره = ۶۱
|محل نزول = مدنی
| جزء = ۲۸
| تعداد آیات = ۱۴
}}
'''سوره صف''' شصت‌و‌یکمین سوره [[قرآن|قرآن کریم]] است و جزء ۲۸ [[قرآن]] می‌باشد و محل [[نزول قرآن|نزول]] آن [[مدینه|مدينه منوره]] است، و دارای چهارده آیه می‌باشد .سوره صف به '''سوره [[حضرت عیسی]]''' و '''سوره [[حواریین]]''' موسوم است.


== صف ==
== صف ==
صف به معنای صف كشیدن و در صف كردن است. لازم و متعدی به‌كار می‌رود و آن این كه اشیاء مانند انسان و غیره در یك ردیف و خط مستوی قرار گیرند<ref>قاموس قرآن، ج 4، ص134.</ref>.
صف به معنای صف كشیدن و در صف كردن است. لازم و متعدی به‌كار می‌رود و آن این كه اشیاء مانند [[انسان]] و غیره در یك ردیف و خط مستوی قرار گیرند<ref>قاموس قرآن، ج 4، ص134.</ref>.


== مفهوم کلی سوره ==
== مفهوم کلی سوره ==
* یادآوری [[ایمان]] و [[معاد]]؛
* یادآوری [[ایمان]] و [[معاد]]؛
* دوستی [[جهاد]] و [[مجاهدان]]؛
* دوستی [[جهاد]] و مجاهدان؛
* پیروزی نهایی اسلام بر [[ادیان]] دیگر؛
* پیروزی نهایی [[اسلام]] بر [[دین|ادیان]] دیگر؛
* بشارت [[حضرت عیسی|مسیح(علیه السلام)]] در مورد [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم)]]<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص: 337.</ref>.
* بشارت [[حضرت عیسی|مسیح(علیه السلام)]] در مورد [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم)]]<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص: 337.</ref>.


== اسامی سوره ==
== اسامی سوره ==
# صف؛  
# صف؛  
# حواریون؛
# [[حواریین|حواریون]]؛
# [[حضرت عیسی|عیسی(علیه‌السلام)]]<ref>همان، ص339.</ref>.
# [[حضرت عیسی|عیسی(علیه‌السلام)]]<ref>همان، ص339.</ref>.


== علت نام‌گذاری ==
== علت نام‌گذاری ==
سبب نام‌گذاری این سوره به «صف» آیۀ چهارم این سوره است كه می‌گوید [[خدا]] رزمندگانی را كه هم چون صفی محكم می‌جنگند، دوست می‌دارد.
* سبب نام‌گذاری این سوره به «صف» آیۀ چهارم این سوره است كه می‌گوید [[خدا]] رزمندگانی را كه هم چون صفی محكم می‌جنگند، دوست می‌دارد.
 
* «سوره حواریون» و «سوره عیسی»؛ از آنجا كه در آیات ششم و چهاردهم این سوره از [[حضرت عیسی|عیسی(علیه‌السلام)]] و یاران او سخن گفته شده، این سوره را «عیسی» و «حواریون» نامیده‌اند<ref>همان.</ref>.
«سوره حواریون» و «سوره عیسی»؛ از آنجا كه در آیات ششم و چهاردهم این سوره از [[حضرت عیسی|عیسی(علیه‌السلام)]] و یاران او سخن گفته شده، این سوره را «عیسی» و «حواریون» نامیده‌اند<ref>همان.</ref>.


== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
سوره صف چهارده آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 9، ص301.</ref>.
* سوره صف چهارده آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 9، ص301.</ref>.
 
* سوره صف دویست‌وبیست‌ویک کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
سوره صف دویست‌وبیست‌ویک کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
* سوره صف نهصد حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
 
سوره صف نهصد حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)


== اهداف و آموزه‌ها ==
== اهداف و آموزه‌ها ==
اساسی‌ترین هدف‌های سوره صف عبارت‌اند از:
اساسی‌ترین هدف‌های سوره صف عبارت‌اند از:
 
# تشویق به [[ایمان]] و [[جهاد]] در راه خدا؛  
# تشویق به ایمان و جهاد در راه خدا؛  
# نوید پیروزی مجاهدان و پیروزی نهایی [[اسلام]] بر [[دین|ادیان]] دیگر<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص340.</ref>.
# نوید پیروزی مجاهدان و پیروزی نهایی اسلام بر ادیان دیگر<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص340.</ref>.


== محتوا و موضوعات ==
== محتوا و موضوعات ==
سوره صف در حقیقت بر دو محور اساسی دور می‌زند: یكی برتری [[اسلام]] بر تمام آئین‌های آسمانی و تضمین بقاء و جاودانگی آن از سوی خداوند و دیگر لزوم جهاد در طریق حفظ و پیشرفت این آئین.
سوره صف در حقیقت بر دو محور اساسی دور می‌زند:  
* یكی برتری [[اسلام]] بر تمام آئین‌های آسمانی و تضمین بقاء و جاودانگی آن از سوی خداوند؛
* دیگر لزوم جهاد در طریق حفظ و پیشرفت این آئین.


اما در یك نظر تفصیلی می‌توان آن را به هفت بخش تقسیم كرد.
اما در یك نظر تفصیلی می‌توان آن را به هفت بخش تقسیم كرد.
خط ۴۳: خط ۴۸:
# دعوت به هماهنگی گفتار و كردار و پرهیز از سخنان بی عمل؛  
# دعوت به هماهنگی گفتار و كردار و پرهیز از سخنان بی عمل؛  
# دعوت به جهاد با عزم راسخ و اتحاد كامل؛  
# دعوت به جهاد با عزم راسخ و اتحاد كامل؛  
# یادآوری از پیمان‌شكنی [[بنی اسرائیل|بنی‌اسرائیل]] و بشارت [[مسیح]] به ظهور اسلام؛  
# یادآوری از پیمان‌شكنی [[بنی اسرائیل|بنی‌اسرائیل]] و بشارت [[حضرت عیسی|مسیح]] به ظهور اسلام؛  
# تضمین پیروزی اسلام بر همه ادیان؛
# تضمین پیروزی اسلام بر همه [[دین|ادیان]]؛
# دعوت مؤثر به سوی جهاد و ذكر پاداش‌های دنیوی و اخروی مجاهدان راه حق؛
# دعوت مؤثر به سوی جهاد و ذكر پاداش‌های دنیوی و اخروی مجاهدان راه حق؛
# اشاره فشرده‌ای به زندگی حواریین مسیح و الهام از آنها؛
# اشاره فشرده‌ای به زندگی حواریین مسیح و الهام از آنها؛
خط ۵۰: خط ۵۵:


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابی‌بن‌كعب]] از [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] روایت نموده كه فرمود: «هر كس سوره عیسی(علیه‌السلام) را بخواند حضرت عیسی(علیه‌السلام) مادامی كه در دنیا است برای او صلوات و درود فرستاده و استغفار كند و در [[روز قیامت]] رفیق حضرت عیسی(علیه‌السلام) باشد».
[[ابی‌بن‌كعب]] از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] روایت نموده كه فرمود: «هر كس سوره عیسی(علیه‌السلام) را بخواند حضرت عیسی(علیه‌السلام) مادامی كه در دنیا است برای او صلوات و درود فرستاده و استغفار كند و در [[روز قیامت]] رفیق حضرت عیسی(علیه‌السلام) باشد».


[[ابوبصیر]] از [[امام محمد باقر|حضرت باقر(علیه‌السلام)]] روایت كرده كه هر كس سوره صف را بخواند و در [[نمازهای واجب]] و [[نوافل]] به قرائت آن مداومت نماید خداوند او را با فرشتگان و پیامبران مرسل هم‌ردیف و هم‌صف قرار خواهد داد<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 24، ص388.</ref>.
[[ابوبصیر]] از [[محمد بن علی (باقر العلوم)|حضرت باقر(علیه‌السلام)]] روایت كرده كه هر كس سوره صف را بخواند و در [[نمازهای واجب]] و [[نافله|نوافل]] به قرائت آن مداومت نماید خداوند او را با [[ملائکه|فرشتگان]] و پیامبران مرسل هم‌ردیف و هم‌صف قرار خواهد داد<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 24، ص388.</ref>.


== محل و زمان نزول ==
== محل و زمان نزول ==
خط ۶۲: خط ۶۷:
سوره صف از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یكدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
سوره صف از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یكدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


روایتی است كه از [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
روایتی است‌كه از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] نقل شده كه فرمود: خداوند هفت [[سوره|سوره طوال]] را به جای [[تورات]] و [[سوره|سوره‌های مئین]] را به جای [[انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


این سوره از سور مسبحات است<ref>غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 34.</ref> و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص.313</ref>.
این سوره از سور مسبحات است<ref>غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 34.</ref> و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص.313</ref>.


در آیۀ ششم سوره صف از قول عیسی(علیه‌السلام) بشارت آمدن پیامبری داده شده كه نام او احمد است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص339.</ref>.
در آیۀ ششم سوره صف از قول عیسی(علیه‌السلام) بشارت آمدن پیامبری داده شده كه نام او احمد است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص339.</ref>.
== جستارهای وابسته ==
* [[انسان]]
* [[بنی اسرائیل|بنی‌اسرائیل]]
* [[حضرت عیسی|مسیح]]


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۷۲: خط ۸۲:


== منابع ==
== منابع ==
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/61/ برگرفته از سایت معرفی سوره صف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
* [https://quran.inoor.ir/fa/surah/61/ برگرفته از سایت معرفی سوره صف - پایگاه جامع قرآن] quran.inoor.ir
 
{{سوره‌های مکی و مدنی}}


[[رده:قرآن]]
[[رده:قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۱۸

سوره صف
نام‌های دیگر سوره
شماره سوره۶۱
محل نزولمدنی
جزء۲۸
تعداد آیات۱۴

سوره صف شصت‌و‌یکمین سوره قرآن کریم است و جزء ۲۸ قرآن می‌باشد و محل نزول آن مدينه منوره است، و دارای چهارده آیه می‌باشد .سوره صف به سوره حضرت عیسی و سوره حواریین موسوم است.

صف

صف به معنای صف كشیدن و در صف كردن است. لازم و متعدی به‌كار می‌رود و آن این كه اشیاء مانند انسان و غیره در یك ردیف و خط مستوی قرار گیرند[۱].

مفهوم کلی سوره

اسامی سوره

  1. صف؛
  2. حواریون؛
  3. عیسی(علیه‌السلام)[۳].

علت نام‌گذاری

  • سبب نام‌گذاری این سوره به «صف» آیۀ چهارم این سوره است كه می‌گوید خدا رزمندگانی را كه هم چون صفی محكم می‌جنگند، دوست می‌دارد.
  • «سوره حواریون» و «سوره عیسی»؛ از آنجا كه در آیات ششم و چهاردهم این سوره از عیسی(علیه‌السلام) و یاران او سخن گفته شده، این سوره را «عیسی» و «حواریون» نامیده‌اند[۴].

تعداد آیات و کلمات و حروف

  • سوره صف چهارده آیه دارد[۵].
  • سوره صف دویست‌وبیست‌ویک کلمه دارد[۶]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
  • سوره صف نهصد حرف دارد[۷]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه‌ها

اساسی‌ترین هدف‌های سوره صف عبارت‌اند از:

  1. تشویق به ایمان و جهاد در راه خدا؛
  2. نوید پیروزی مجاهدان و پیروزی نهایی اسلام بر ادیان دیگر[۸].

محتوا و موضوعات

سوره صف در حقیقت بر دو محور اساسی دور می‌زند:

  • یكی برتری اسلام بر تمام آئین‌های آسمانی و تضمین بقاء و جاودانگی آن از سوی خداوند؛
  • دیگر لزوم جهاد در طریق حفظ و پیشرفت این آئین.

اما در یك نظر تفصیلی می‌توان آن را به هفت بخش تقسیم كرد.

  1. شروع سوره با تسبیح خداوند عزیز و حكیم؛
  2. دعوت به هماهنگی گفتار و كردار و پرهیز از سخنان بی عمل؛
  3. دعوت به جهاد با عزم راسخ و اتحاد كامل؛
  4. یادآوری از پیمان‌شكنی بنی‌اسرائیل و بشارت مسیح به ظهور اسلام؛
  5. تضمین پیروزی اسلام بر همه ادیان؛
  6. دعوت مؤثر به سوی جهاد و ذكر پاداش‌های دنیوی و اخروی مجاهدان راه حق؛
  7. اشاره فشرده‌ای به زندگی حواریین مسیح و الهام از آنها؛
  8. ولی محور اصلی مطالب سوره صف اسلام و جهاد است[۹].

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابی‌بن‌كعب از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت نموده كه فرمود: «هر كس سوره عیسی(علیه‌السلام) را بخواند حضرت عیسی(علیه‌السلام) مادامی كه در دنیا است برای او صلوات و درود فرستاده و استغفار كند و در روز قیامت رفیق حضرت عیسی(علیه‌السلام) باشد».

ابوبصیر از حضرت باقر(علیه‌السلام) روایت كرده كه هر كس سوره صف را بخواند و در نمازهای واجب و نوافل به قرائت آن مداومت نماید خداوند او را با فرشتگان و پیامبران مرسل هم‌ردیف و هم‌صف قرار خواهد داد[۱۰].

محل و زمان نزول

سوره صف در مدینه بر پیامبر(صلی الله علیه) نازل شده است[۱۱].

قسمتی از سوره صف در سال ششم هجری پس از صلح حدیبیه و قسمتی در سال هشتم هجری است و بعد از سوره احزاب نازل شده است[۱۲].

ویژگی

سوره صف از سور مفصلات می‌باشد[۱۳]. ابن قتیبه می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یكدیگر جدا شده‌اند[۱۴].

روایتی است‌كه از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید[۱۵].

این سوره از سور مسبحات است[۱۶] و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است[۱۷].

در آیۀ ششم سوره صف از قول عیسی(علیه‌السلام) بشارت آمدن پیامبری داده شده كه نام او احمد است[۱۸].

جستارهای وابسته

پانویس

  1. قاموس قرآن، ج 4، ص134.
  2. تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص: 337.
  3. همان، ص339.
  4. همان.
  5. الكشف و البیان، ج 9، ص301.
  6. همان.
  7. همان.
  8. تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص340.
  9. تفسیر نمونه، ج 24، ص57.
  10. ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 24، ص388.
  11. همان.
  12. حجةالتفاسیر و بلاغ‌الإكسیر، مقدمه اول، ص28.
  13. التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.
  14. جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
  15. جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
  16. غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 34.
  17. التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص.313
  18. تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص339.

منابع