سوره یونس: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class="references" style="margin: 0px 0px 10px 0px; max-height: 300px; overflow: auto; padding: 3px; font-size:95%; background: #FFA500; line-height:1.4em; padding-bottom: 7px;"><noinclude>
{{جعبه اطلاعات سوره‌ قرآن
[[پرونده:Ambox clock.svg|60px|بندانگشتی|راست]]
| عنوان = سوره یونس
<br>
| تصویر = سوره یونس.jpg
'''''نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است. '''''<br>
| نام‌های دیگر سوره =
| شماره سوره = ۱۰
|محل نزول = [[مکه|مکه‌]]‌(مکی)
| جزء = ۱۱
| تعداد آیات = ۱۰۹
}}
'''سوره یونس''' به داستان [[حضرت یونس]] اشاره شده است. بدین جهت این سوره برگرفته از نام مبارک این پیامبر بزرگ [[خدا]]. این [[سوره مکی]] است و به ترتیب مصحف دهمین و به ترتیب نزول پنجاه ویکمین سوره [[قرآن]] است. چهارمین سوره از سوره‌های بیست و نه گانه‌ای است که با [[حروف مقطعه]] ['''الر'''] آغاز می‌شوند. تعداد کلمات آن ۱۸۴۴ کلمه و تعداد حروف آن ۷۵۹۳ حرف است. از لحاظ حجم و کمیت یکی از سوره‌های متوسط است که حدود دو سوم جزء قرآن را دربر دارد و اولین سوه از [[سوره‌های مئون]] است.


'''یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید. '''
== یونس ==
<br>
یونس‌بن‌متی پیامبر [[قوم بنی اسرائیل]] در شهر نینوا، نام مبارکش چهار بار در [[قرآن|قرآن مجید]] ذکر شده است و نیز با لفظ ذاالنون و صاحب‌الحوت از او یاد شده است<ref>قاموس قرآن، ج 1، ص 131.</ref>.
''آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ''{{#time:H:i، j F Y|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}؛


<noinclude>
== مفهوم کلی سوره ==
</div>
* خداشناسی از طریق هستی‌شناسی؛
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره یونس.jpg |جایگزین=سوره یونس|سوره یونس]]
* معادشناسی و پیامبرشناسی؛
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
* پندآموزی از تاریخ ملت‌ها<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 21.</ref>.
!نام
!سوره یونس
|-
|شماره سوره
|۱۰
|-
|ترتیب نزول
|۵۱
|-
|جزء
|۱۱
|-
|مکی/مدنی
|مکی
|-
|تعداد آیات
|۱۰۹
|-
|تعداد کلمات
|۱۸۴۴
|-
|تعداد حروف
|۷۵۹۳
|-
|}
</div>


'''سوره یونس''' به داستان [[حضرت یونس]] اشاره شده است. بدین جهت این سوره برگرفته از نام مبارک این پیامبر بزرگ خداست. این [[سوره مکی]] است و به ترتیب مصحف دهمین و به ترتیب نزول پنجاه ویکمین سوره [[قرآن]] است. چهارمین سوره از سوره‌های بیست و نه گانه‌ای است که با حروف مقطعه [=الر] آغاز می‌شوند. تعداد کلمات آن ۱۸۴۴ کلمه و تعداد حروف آن ۷۵۹۳ حرف است. از لحاظ حجم و کمیت یکی از سوره‌های متوسط است که حدود دو سوم جزء قرآن را دربر دارد و اولین سوه از [[سوره‌های مئون]] است.
== علت نام‌گذاری ==
«سوره یونس»؛ نام‌گذاری یونس به سبب داستان یونس پیامبر است که در آیۀ نودوهشت این سوره آمده است<ref>همان، ص 23.</ref>.


=يونس=
== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
* سوره یونس صدونه آیه دارد<ref>التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم (الطبرانی)، ج 3، ص: 371.</ref>.
* سوره یونس هزاروهشتصدوسی‌ودو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
* سوره یونس هفت‌هزاروپانصدوشصت‌وهفت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)


يونس‌بن‌متی پيامبر [[قوم بنی اسرائيل]] در شهر [[نينوا]]، نام مباركش چهار بار در [[قرآن مجيد]] ذكر شده است و نيز با لفظ ذاالنون و صاحب‌الحوت از او ياد شده است<ref>قاموس قرآن، ج 1، ص 131.</ref>.
== اهداف و آموزه‌ها ==
 
اهداف سوره یونس؛ بیان چند محور اساسی دربارۀ مسائل عقیدتی در موضوعات ذیل می‌باشد:
=مفهوم کلی سوره=
* [[توحید]] و بیان شواهد وجود [[خدا]] و مظاهر قدرت او در هستی؛
 
* خداشناسى از طريق هستى شناسى ؛
* معادشناسى و پيامبرشناسى ؛
* پندآموزى از تاريخ ملت ها<ref>تفسير قرآن مهر، ج 9، ص 21.</ref>.
*
=علت نام‌گذاری=
 
«سوره یونس»؛ نامگذاری یونس به سبب داستان [[يونس پيامبر]] است كه در آيۀ نودوهشت اين سوره آمده است<ref>همان، ص 23.</ref>.
 
=تعداد آيات و کلمات و حروف=
 
سوره يونس صدونه آيه دارد<ref>التفسير الكبير: تفسير القرآن العظيم (الطبرانى)، ج 3، ص: 371.</ref>.
 
سوره يونس هزاروهشتصدوسى‌ودو كلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
 
سوره يونس هفت‌هزاروپانصدوشصت‌وهفت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
 
=اهداف و آموزه‌ها=
 
اهدا ف سوره يونس؛ بيان چند محور اساسى دربارۀ مسائل عقيدتی در موضوعات ذيل مي باشد:
 
* [[توحيد]] و بيان شواهد وجود [[خدا]] و مظاهر قدرت او در هستى؛
* [[معاد]]؛
* [[معاد]]؛
* [[نبوت]]؛
* [[نبوت]]؛
* پندآموزى و عبرت گيرى از تاريخ ملت ها و پيامبران گذشته<ref>تفسير قرآن مهر، ج 9، ص 24.</ref>.
* پندآموزی و عبرت گیری از تاریخ ملت‌ها و پیامبران گذشته<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 24.</ref>.
*
=محتوا و موضوعات=
 
سوره يونس كه از سوره هاى مكى است، و به گفته بعضى از مفسران بعد از [[سوره اسراء]] و قبل از [[سوره هود]] نازل شده است همانند بسيارى از سوره هاى مكى روى چند مساله اصولى و زير بنائى تكيه مى كند، كه از همه مهمتر مساله مبدء و [[معاد]] است.
 
منتها نخست از مساله [[وحى]] و مقام پيامبر سخن مى گويد، سپس به نشانه هايى از عظمت آفرينش كه نشانه عظمت خدا است مى پردازد، بعد، مردم را به ناپايدارى زندگى مادى دنيا و لزوم توجه به سراى آخرت و آمادگى براى آن از طريق [[ايمان]] و عمل صالح متوجه مى سازد. و به تناسب همين مسائل قسمت‌هاى مختلفى از زندگى پيامبران بزرگ از جمله [[نوح]] و [[موسى]] و يونس را بازگو مى كند و به همين مناسبت نام سوره يونس بر آن گذارده شده است.
 
و باز براى تاييد مباحث فوق، سخن از لجاجت و سرسختى [[بت‌پرستان]] به ميان مى آورد، و حضور و شهود خدا را در همه جا براى آنها ترسيم مى كند، و مخصوصا براى اثبات اين مساله از اعماق فطرت آنان كه به هنگام مشكلات آشكار مى شود و به ياد خداى واحد يكتا مى افتند، كمك مى گيرد.


و بالآخره براى تكميل بحثهاى مذکور در هر مورد مناسبى از بشارت و انذار، بشارت به نعمتهاى بى‌پايان الهى براى صالحان و انذار و بيم دادن طاغيان و گردنكشان، استفاده مى كند<ref>تفسير نمونه، ج 8، ص 212.</ref>.
== محتوا و موضوعات ==
سوره یونس که از سوره‌های مکی است و به گفته بعضی از مفسران بعد از [[سوره اسراء]] و قبل از [[سوره هود]] نازل شده است همانند بسیاری از سوره‌های مکی روی چند مساله اصولی و زیر بنائی تکیه می‌کند، که از همه مهمتر مساله مبدء و [[معاد]] است.


=فضائل، خواص و ثواب قرائت=
منتها نخست از مساله [[وحی|وحی]] و مقام پیامبر سخن می‌گوید، سپس به نشانه‌هایی از عظمت آفرینش که نشانه عظمت خدا است می‌پردازد، بعد، مردم را به ناپایداری زندگی مادی دنیا و لزوم توجه به سرای [[آخرت]] و آمادگی برای آن از طریق [[ایمان]] و عمل صالح متوجه می‌سازد. و به تناسب همین مسائل قسمت‌های مختلفی از زندگی [[پیامبران]] بزرگ از جمله [[حضرت نوح|نوح]] و [[حضرت موسی|موسی]] و یونس را بازگو می‌کند و به همین مناسبت نام سوره یونس بر آن گذارده شده است.


[[ابى‌بن‌كعب]] از [[رسول خدا]] روايت كرده كه فرمود: هر كس سوره يونس را بخواند ده حسنه خدا به او عطا مي‌كند به شماره هر كس كه يونس پيغمبر را تصديق كرده و يا تكذيب نموده، و به شماره هر كس كه همراه [[فرعون]] غرق شده است.
و باز برای تایید مباحث فوق، سخن از لجاجت و سرسختی [[بت|بت‌پرستان]] به میان می‌آورد و حضور و شهود خدا را در همه جا برای آنها ترسیم می‌کند و مخصوصا برای اثبات این مساله از اعماق فطرت آنان که به هنگام مشکلات آشکار می‌شود و به یاد خدای واحد یکتا می‌افتند، کمک می‌گیرد.


و از [[امام صادق]] روايت شده كه فرمود: هر كه سوره يونس را در هر دو ماه يا سه ماه (يك بار) بخواند ترس آنكه وى از جاهلان باشد براى او نيست، و در روز قيامت از مقربان خواهد بود<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 11، ص 250</ref>.  
و بالآخره برای تکمیل بحث‌های مذکور در هر مورد مناسبی از بشارت و انذار، بشارت به نعمت‌های بی‌پایان الهی برای صالحان و انذار و بیم دادن طاغیان و گردن‌کشان، استفاده می‌کند<ref>تفسیر نمونه، ج ص 212.</ref>.


=محل نزول=
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابی بن کعب|ابی‌بن‌کعب]] از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا]] روایت کرده که فرمود: هر کس سوره یونس را بخواند ده حسنه خدا به او عطا می‌کند به شماره هر کس که یونس پیغمبر را تصدیق کرده و یا تکذیب نموده و به شماره هر کس که همراه [[فرعون]] غرق شده است.


بيشتر مفسران گفته اند كه سوره يونس در [[مكه]] نازل شده ولى [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گويند: سه آيه آن يعنى از آيه «فَإِنْ كُنْتَ فِی شَكٍّ ...» تا سه آيه، در [[مدينه]] و ما بقى در مكه نازل گرديد. و ابن مبارك گويد: جز آيه «وَ مِنْهُمْ مَنْ يُؤْمِنُ بِهِ ...» كه در شأن [[يهود]] نازل شد ما بقى آن مكى است<ref>همان.</ref>.  
و از [[جعفر بن محمد (صادق‌)|امام صادق]] روایت شده که فرمود: هر که [[سوره یونس]] را در هر دو ماه یا سه ماه (یک بار) بخواند ترس آنکه وی از جاهلان باشد برای او نیست و در [[قیامت|روز قیامت]] از مقربان خواهد بود<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 11، ص 250</ref>.


=زمان و فضای نزول=
== محل نزول ==
بیشتر مفسران گفته‌اند که سوره یونس در [[مکه|مکه]] [[نزول قرآن|نازل]] شده ولی [[عبدالله ابن عباس|ابن عباس]] و [[قتاده]] گویند: سه آیه آن یعنی از آیه «فَإِنْ کُنْتَ فِی شَکٍّ ...» تا سه آیه، در [[مدینه]] و ما بقی در مکه نازل گردید. و ابن مبارک گوید: جز آیه «وَ مِنْهُمْ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ ...» که در شأن [[آیین یهودیت|یهود]] نازل شد ما بقی آن مکی است<ref>همان.</ref>.


سوره يونس بعد از سوره اسراء و قبل از سوره هود، يا [[سوره معارج]]<ref>ر . ك اهداف و مقاصد سوره ها، ص 199.</ref> فرود آمده است؛ بنابراين سوره يونس حدود يك سال قبل از هجرت نازل شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 9، ص 23.</ref>.
== زمان و فضای نزول ==
سوره یونس بعد از [[سوره اسراء]] و قبل از [[سوره هود]]، یا [[سوره معارج]]<ref>ر. ک اهداف و مقاصد سوره‌ها، ص 199.</ref> فرود آمده است؛ بنابراین سوره یونس حدود یک سال قبل از [[هجرت]] نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 23.</ref>.


سوره يونس در مکه نازل شده است زيرا که محتوای اصلی اين سوره ناظر به [[اصول دين]] يعنی توحيد، نبوت و معاد است، مشکل اساسی مردم مکه هم همين اصول دين بود، و [[فروع دين]] در سور مدنی تدوين مي‌‌شود چنانکه مسئله [[جهاد]] و حکومت و امثال اينها در مدينه ترسيم شده است. چون اين سوره مشتمل بر مسائل اعتقادی و اصول دين است و فروع دين را دربرندارد به مشکلات مردم مکه در مسائل اعتقادی مي‌‌پردازد.
سوره یونس در مکه نازل شده است زیرا که محتوای اصلی این سوره ناظر به [[اصول دین]] یعنی [[توحید]]، [[نبوت]] و [[معاد]] است، مشکل اساسی مردم مکه هم همین اصول دین بود و [[فروع دین]] در سور مدنی تدوین می‌‌شود چنان‌که مسئله [[جهاد]] و حکومت و امثال این‌ها در مدینه ترسیم شده است. چون این سوره مشتمل بر مسائل اعتقادی و اصول دین است و فروع دین را دربرندارد به مشکلات مردم مکه در مسائل اعتقادی می‌‌پردازد.


=ويژگي=
== ویژگی ==
در ترتیب فعلی قرآن، سوره یونس اولین سوره‌ای است که به نام یکی از پیامبران خدا نام‌گذاری شده و از سوره‌هایی است که با [[حروف مقطعه]] شروع می‌شود<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 24.</ref>.
سوره یونس از [[سور رائیات]] است(سوره‌های یونس و هود و یوسف و إبراهیم و حجر را رائیات یا راآت می‌نامند.)
[[ابن مردویه]] از [[انس بن مالک|انس]] روایت کرده است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمودند:«خداوند از رائیات تا طواسین را به جای [[انجیل]] به من عطا کرده است<ref>فتح القدیر، ج 2، ص 479.</ref>.» (رائیات سوره‌هایی هستند که با «الر» و طواسین سوره‌هایی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده‌اند)


در ترتيب فعلى قرآن، سوره يونس اولين سوره اى است كه به نام يكى از پيامبران خدا نام گذارى شده و از سوره هايى است كه با [[حروف مقطعه]] شروع مى شود<ref>تفسير قرآن مهر، ج ص 24.</ref>.
هم‌چنین بنا بر قول برخی از مفسران این سوره یکی از هفت سوره طولانی قرآن ([[سبع طوال]]) می‌باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره‌های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را [[سبع طوال]] می‌گویند ولی برخی دیگر هفتمی را یونس می‌دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول [[سعید بن جبیر]] می‌باشد)<ref>المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، ج 3، ص 373، مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج ص 34.</ref>.


سوره يونس از [[سور رائيات]] است(سوره های يونس و هود و يوسف و إبراهيم و حجر را رائيات يا راآت می نامند.)
روایت از رسول خدا نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


ابن مردويه از انس روايت کرده است که پيامبر صلی الله عليه و آله فرمودند:«خداوند از رائيات تا طواسين را به جای انجيل به من عطا کرده است<ref>فتح القدير، ج 2، ص 479.</ref>.»  (رائيات سوره هايی هستند که با «الر» و طواسين سوره هايی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده اند)
== جستارهای وابسته ==
* [[بنی اسرائیل|قوم بنی اسرائیل]]
* [[توحید]]
* [[معاد]]
* [[نبوت]]


همچنين بنا بر قول برخی از مفسران اين سوره يکی از هفت سوره طولانی قرآن ([[سبع طوال]]) می باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می گويند ولی برخی ديگر هفتمی را يونس می دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نيست (اين قول [[سعيد بن جبير]] می باشد)<ref>المحرر الوجيز فى تفسير الكتاب العزيز، ج 3، ص 373 ، مفاتيح الأسرار و مصابيح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
== پانویس ==
{{پانویس}}


روايت از رسول خدا نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره هاى مئين را به جاى [[انجيل]] و سوره هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
== منابع ==
* [https://quran.inoor.ir/fa/surah/10/ برگرفته از سایت سوره یونس - پایگاه جامع قرآن] quran.inoor.ir


=پانویس=
{{سوره‌های مکی و مدنی}}
{{پانویس|2}}


[[رده:قرآن‌شناسی]]
[[رده:قرآن]]
[[رده:سوره‌های دارای داستان تاریخی]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۵۶

سوره یونس
سوره یونس.jpg
شماره سوره۱۰
محل نزولمکه‌‌(مکی)
جزء۱۱
تعداد آیات۱۰۹

سوره یونس به داستان حضرت یونس اشاره شده است. بدین جهت این سوره برگرفته از نام مبارک این پیامبر بزرگ خدا. این سوره مکی است و به ترتیب مصحف دهمین و به ترتیب نزول پنجاه ویکمین سوره قرآن است. چهارمین سوره از سوره‌های بیست و نه گانه‌ای است که با حروف مقطعه [الر] آغاز می‌شوند. تعداد کلمات آن ۱۸۴۴ کلمه و تعداد حروف آن ۷۵۹۳ حرف است. از لحاظ حجم و کمیت یکی از سوره‌های متوسط است که حدود دو سوم جزء قرآن را دربر دارد و اولین سوه از سوره‌های مئون است.

یونس

یونس‌بن‌متی پیامبر قوم بنی اسرائیل در شهر نینوا، نام مبارکش چهار بار در قرآن مجید ذکر شده است و نیز با لفظ ذاالنون و صاحب‌الحوت از او یاد شده است[۱].

مفهوم کلی سوره

  • خداشناسی از طریق هستی‌شناسی؛
  • معادشناسی و پیامبرشناسی؛
  • پندآموزی از تاریخ ملت‌ها[۲].

علت نام‌گذاری

«سوره یونس»؛ نام‌گذاری یونس به سبب داستان یونس پیامبر است که در آیۀ نودوهشت این سوره آمده است[۳].

تعداد آیات و کلمات و حروف

  • سوره یونس صدونه آیه دارد[۴].
  • سوره یونس هزاروهشتصدوسی‌ودو کلمه دارد[۵]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
  • سوره یونس هفت‌هزاروپانصدوشصت‌وهفت حرف دارد[۶]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه‌ها

اهداف سوره یونس؛ بیان چند محور اساسی دربارۀ مسائل عقیدتی در موضوعات ذیل می‌باشد:

  • توحید و بیان شواهد وجود خدا و مظاهر قدرت او در هستی؛
  • معاد؛
  • نبوت؛
  • پندآموزی و عبرت گیری از تاریخ ملت‌ها و پیامبران گذشته[۷].

محتوا و موضوعات

سوره یونس که از سوره‌های مکی است و به گفته بعضی از مفسران بعد از سوره اسراء و قبل از سوره هود نازل شده است همانند بسیاری از سوره‌های مکی روی چند مساله اصولی و زیر بنائی تکیه می‌کند، که از همه مهمتر مساله مبدء و معاد است.

منتها نخست از مساله وحی و مقام پیامبر سخن می‌گوید، سپس به نشانه‌هایی از عظمت آفرینش که نشانه عظمت خدا است می‌پردازد، بعد، مردم را به ناپایداری زندگی مادی دنیا و لزوم توجه به سرای آخرت و آمادگی برای آن از طریق ایمان و عمل صالح متوجه می‌سازد. و به تناسب همین مسائل قسمت‌های مختلفی از زندگی پیامبران بزرگ از جمله نوح و موسی و یونس را بازگو می‌کند و به همین مناسبت نام سوره یونس بر آن گذارده شده است.

و باز برای تایید مباحث فوق، سخن از لجاجت و سرسختی بت‌پرستان به میان می‌آورد و حضور و شهود خدا را در همه جا برای آنها ترسیم می‌کند و مخصوصا برای اثبات این مساله از اعماق فطرت آنان که به هنگام مشکلات آشکار می‌شود و به یاد خدای واحد یکتا می‌افتند، کمک می‌گیرد.

و بالآخره برای تکمیل بحث‌های مذکور در هر مورد مناسبی از بشارت و انذار، بشارت به نعمت‌های بی‌پایان الهی برای صالحان و انذار و بیم دادن طاغیان و گردن‌کشان، استفاده می‌کند[۸].

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابی‌بن‌کعب از رسول خدا روایت کرده که فرمود: هر کس سوره یونس را بخواند ده حسنه خدا به او عطا می‌کند به شماره هر کس که یونس پیغمبر را تصدیق کرده و یا تکذیب نموده و به شماره هر کس که همراه فرعون غرق شده است.

و از امام صادق روایت شده که فرمود: هر که سوره یونس را در هر دو ماه یا سه ماه (یک بار) بخواند ترس آنکه وی از جاهلان باشد برای او نیست و در روز قیامت از مقربان خواهد بود[۹].

محل نزول

بیشتر مفسران گفته‌اند که سوره یونس در مکه نازل شده ولی ابن عباس و قتاده گویند: سه آیه آن یعنی از آیه «فَإِنْ کُنْتَ فِی شَکٍّ ...» تا سه آیه، در مدینه و ما بقی در مکه نازل گردید. و ابن مبارک گوید: جز آیه «وَ مِنْهُمْ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ ...» که در شأن یهود نازل شد ما بقی آن مکی است[۱۰].

زمان و فضای نزول

سوره یونس بعد از سوره اسراء و قبل از سوره هود، یا سوره معارج[۱۱] فرود آمده است؛ بنابراین سوره یونس حدود یک سال قبل از هجرت نازل شده است[۱۲].

سوره یونس در مکه نازل شده است زیرا که محتوای اصلی این سوره ناظر به اصول دین یعنی توحید، نبوت و معاد است، مشکل اساسی مردم مکه هم همین اصول دین بود و فروع دین در سور مدنی تدوین می‌‌شود چنان‌که مسئله جهاد و حکومت و امثال این‌ها در مدینه ترسیم شده است. چون این سوره مشتمل بر مسائل اعتقادی و اصول دین است و فروع دین را دربرندارد به مشکلات مردم مکه در مسائل اعتقادی می‌‌پردازد.

ویژگی

در ترتیب فعلی قرآن، سوره یونس اولین سوره‌ای است که به نام یکی از پیامبران خدا نام‌گذاری شده و از سوره‌هایی است که با حروف مقطعه شروع می‌شود[۱۳]. سوره یونس از سور رائیات است(سوره‌های یونس و هود و یوسف و إبراهیم و حجر را رائیات یا راآت می‌نامند.) ابن مردویه از انس روایت کرده است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمودند:«خداوند از رائیات تا طواسین را به جای انجیل به من عطا کرده است[۱۴].» (رائیات سوره‌هایی هستند که با «الر» و طواسین سوره‌هایی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده‌اند)

هم‌چنین بنا بر قول برخی از مفسران این سوره یکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) می‌باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره‌های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می‌گویند ولی برخی دیگر هفتمی را یونس می‌دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول سعید بن جبیر می‌باشد)[۱۵].

روایت از رسول خدا نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید[۱۶].

جستارهای وابسته

پانویس

  1. قاموس قرآن، ج 1، ص 131.
  2. تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 21.
  3. همان، ص 23.
  4. التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم (الطبرانی)، ج 3، ص: 371.
  5. همان.
  6. همان.
  7. تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 24.
  8. تفسیر نمونه، ج 8، ص 212.
  9. ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 11، ص 250
  10. همان.
  11. ر. ک اهداف و مقاصد سوره‌ها، ص 199.
  12. تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 23.
  13. تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 24.
  14. فتح القدیر، ج 2، ص 479.
  15. المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، ج 3، ص 373، مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
  16. جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.

منابع