سی و هشتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی
| سی و هشتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی | |
|---|---|
 | |
| تاریخ رویداد | 29 شهریورماه مصادف با 15 ربیع الاول برابر با 19 ستامبر 2024 میلادی |
| مکان رویداد | تهران، سالن اجلاس سران |
| عوامل | مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی |
| دلیل اهمیت | همکاری‌های اسلامی برای دستیابی به ارزش‌های مشترک با تمرکز بر مسئله فلسطین |
سی و هشتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی
پیام آیت الله سبحانی
متن پیام آیت الله سبحانی به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
از موضوعات روشن كه همگان بر آن اتفاق نظر دارند مسأله وحدت جامعه است در سايه يگانگى در انديشه و عمل همه نيروها به يك سو سوق داده مى شود و سرانجام نتايج عظيمى به دست مى آيد ولى در تفرّق و تشتت نيروهاى عملى و فكرى پراكنده شده و هرگز ثمربخش نمى باشد.
بر اين اساس قرآن جامعه اسلامى را موظف مى كند به «حبل اللّه» چنگ زده و از تفرق و دو دستگى بپرهيزند آنجا كه مى فرمايد: (واعتصموا بحبل اللّه جميعاً ولا تفرقوا).
نكته قابل توجه اين جا است كه چگونه متعلق اعتصام را حبل معرفی مى كند در صورتى كه مى توانست به شكل ديگر مانند (واعتصموا بالقرآن) و امثال آن بفرمايد، شايد وجه آن اين باشد كه فردى كه در قعر چاه افتاده راه نجات آن اين است كه طنابى را به سوى چاه فرستاده تا به آن چنگ زند و بالا كشيده شود تو گويى جامعه متفرق و متشتت مانند كسى است كه درون چاه قرار گرفته و با تمسك به حبل وحدت و يگانگى نجات پيدا مى كند و قرينه اين نوع برداشت از آيه جمله (ولا تفرّقوا) است.
از روز نخست يگانگى مسلمانان و دورى از تفرق مورد اهتمام رسول گرامى بود، در مقابل گروه منافق بالاخص يهود دغدغه ى ايجاد تفرق و تشتت داشتند.
در يكى از روزهاى پيروزى اسلام در مدينه، فرد يهودى به نام شاس عبور مى كرد و ديد جوانان انصار از دو قبيله اوس و خزرج دور هم گرد آمده اند و گل مى گويند و گل مى شنوند در حالى كه چند سال قبل، آنان تشنه خون يكديگر بودند ـ اين نوع وحدت خشم آن يهودى را برانگيخت، برگشت و به يكى از جوانان يهود تعليم داد كه وارد جمع آنان شود و جنگهاى قبل از اسلام را يادآورى كند كه چگونه اوسيان در نبرد «بغاث» چنين و چنان كردند و از خزرجيان انتقام گرفتند!
جوانان اوس و خزرج بر اثر سادگى تحت تأثير تبليغات مسموم اين جوان قرار گرفته آن وحدت و يگانگى را فراموش كردند و كم كم آماده رودررويى و مبارزه بودند پيامبر گرامى از اين وضع اسفبار آگاه شد و فوراً از مسجد بيرون آمد و به آنان چنين فرمود: (يا معشر المسلمين اللّه اللّه، أبدعوى الجاهلية وأنا بين أظهركم بعد أن هداكم اللّه في الإسلام واكرمكم به وقطع به تمسكم أمر الجاهلية واستنقذكم به من الكفر والّف به بين قلوبهم).([1])
اى مسلمانان خدا خدا، آيا شايسته است آهنگ جاهليت را زنده كنيد و من در ميان شما هستم در حالى كه خدا شما را به اسلام هدايت فرمود و سرانجام عزيز نمود و رشته هاى جاهليت را قطع كرد و شما را از كفر نجات داد و شما را گرامى ساخت.
پيام پيامبر براى جامعه اسلامى درس آموزنده اى است كه پيوسته يهود و يهود صفتان در صدد ايجاد تفرقه و دشمنى در ميان جامعه اسلامى هستند و همين جريان غزه گواه روشنى است كه چگونه اين عناصر ناپاك و همدستان آنان در صدد نسل كشى و جنايت درآمدند.
تمام فرق اسلامى با داشتن مشتركات فراوان به همين مشتركات چنگ بزنند و مسائل فكرى و عقيدتى را در مدارس مطرح كنند، آن هم به اميد آنكه به ساحل وحدت برسند.
مرحوم شرف الدين كه از اقطاب وحدت اسلامى بود جمله زيبايى دارد. وى به تمام فرق اسلامى خطاب نمود: «ما يجمعنا اكثر مما يفرقنا».
اين كمترين از راه دور مراتب سپاس خود را به همه علاقمندان تقريب به ويژه حاضران در اين همايش عرضه داشته و توفيقات همگان را از خداوند متعال خواهانم.
اين نوع اجتماع مفيد و سودمند است اما كافی نيست. بايد علاقمندان تقريب گام هاى مؤثرى بردارند.
مرحوم آيت اللّه شيخ محمد تقى قمى در سخنرانى خود در سال 1328 در مدرسه فيضيه فرمود: اطلاع يافتيم كه برخى از ناشران مصر در صدد تجديد كتاب الصراع بين الإسلام والوثنية است با اقدام دار التقريب متوقف شد.
امروز در كتاب اصول مذهب الشيعة الإمامية مى نويسد «الخمينى أدخل اسمه في الأذان» و اين كتاب در شمارگان وسيع چندين نوبت چاپ شده است.
نتيجه مى گيريم تنها گفتن تقريب تقريب يا ايها المسلمون قاربوا الخطى كافی نيست. چه نيكو مى گويد شاعر شيرين زبان فارسى: نام فروردين نيارد گل به باغ *** شب نگردد روشن از اسم چراغ اسم گفتى و مسمّا را بجوى *** ماه در بالاست نى در آب جوى هيچ اسم بى مسمى ديده اى *** ياز گاف و لام گل چيده اى
قم ـ 24/06/ 1403 مؤسسه امام صادق (عليه السلام) جعفر سبحانى
گزیده‌ای از سخنرانی رئیس‌جمهور ایران
دکتر مسعود پزشکیان صبح امروز پنجشنبه در سی و هشتمین «کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی»، ضمن تبریک فرارسیدن سالروز میلاد نبی مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی (ص)، با بیان اینکه تقویت وحدت و انسجام، شعار محوری و اصلی وی در دوران انتخابات ریاست جمهوری بود، تصریح کرد: وحدت و انسجام قدرت ما در کشورهای اسلامی و در میان کشورهای اسلامی را افزایش می‌دهد.
رئیس جمهور با اشاره به رویه عمل حضرت محمد (ص) در بدو ورود به مدینه و پس از فتح مکه در ایجاد برادری میان مسلمانان، افزود: اگر ما خود را پیرو پیامبر اسلام می‌دانیم، باید ببینیم که عمل ما نیز همین ادعا را گواهی می‌کند؟ امروز کشورهای اروپایی که با هم جنگهای بزرگ و شدید داشتند، اختلافات را کنار گذاشته، مرزها را کمرنگ کرده، پول‌ها را واحد و امکان تردد آسان میان کشورهای یکدیگر را برای شهروندان‌شان فراهم کرده‌اند، آن وقت ما هنوز درگیر دعوا و اختلاف با یکدیگر هستیم، آیا این مسلمانی است؟
دکتر پزشکیان با بیان اینکه عامل ایجاد اختلاف و تفرقه میان ما مسلمانان دشمنان هستند، اظهار داشت: ایجاد و تقویت وحدت میان مسلمانان، از هر نماز، روزه و عبادتی بالاتر است. ما پیرو یک خدا، یک کتاب و یک پیامبر هستیم که همه ما را به وحدت دعوت و اختلاف و تفرقه را نهی می‌کنند؛ تفرقه و دوری از وحدت، عصیان در برابر دستور خدا، کتاب و رسول است.
رئیس جمهور «صراط مستقیم» که ما در نمازهای یومیه آن را از خداوند طلب می‌کنیم، همان وحدت و انسجام دانست و گفت: روزانه در 5 نوبت از خداوند چنین مطالبه‌ای می‌کنیم، اما در عمل با یکدیگر اختلاف می‌کنیم و نتیجه آن می‌شود که یک اقلیت در سرزمین‌های اشغالی زنان و کودکان فلسطینی را به خاک و خون می‌کشد، چون ما وحدت و انسجام نداریم.
دکتر پزشکیان نماز و روزه و عبادات را برای ایجاد وحدت میان مسلمانان دانست و با طرح این نکته که اگر ما با هم وحدت نداریم، پس چه نمازی می‌خوانیم، خاطرنشان کرد: نماز برای آن است که ما با هم اختلاف نداشته باشیم تا دشمنان نتوانند به مسلمانان ظلم کرده و منابع و امکانات ما را تاراج کنند. مقصر این وضعیت در وهله اول خود ما مسلمانان هستیم که به جای چنگ زدن به ریسمان الهی، درگیر جزئیات و شکل ادای برخی مناسک و عبادات مانده‌ایم.
رئیس جمهور با بیان اینکه امروز همه ما از وحدت سخن می‌گوییم، اما تحمل یکدیگر را نداریم، اجازه رشد به هم نمی‌دهیم و یکدیگر را حذف می‌کنیم، گفت: وحدت یعنی در عمل نشان دهیم که ما با هم به یک قبله و با یک امام و با وحدت و انسجام نماز را اقامه می‌کنیم، اگر توانستیم این هدف را محقق کنیم، مسلمان هستیم.
دکتر پزشکیان با اشاره به اینکه اگر ما با هم در عمل وحدت داشته باشیم هیچ قدرتی حریف ما نیست، افزود: امیدوارم این جمع بتواند برای جوامع اسلامی یک نسخه، یک دستورالعمل و یک پیام بیاورد و به اختلاف و تفرقه پایان بخشد. اختلاف و تفرقه لبه آتش است و امیدوارم خدا به ما کمک کند تا با رفع اختلافات بتوانیم جوامع اسلامی را به عزت برسانیم و همه کسانی را که به هر شکل به سرزمین‌های اسلامی طمع می‌کنند، با قدرت اخراج کنیم.
رئیس جمهور در این مراسم از تازه‌های نشر پژوهشگاه مطالعات تقریبی وابسته به مجمع جهانی تقریب مذاهب رونمایی کرد.
سخنرانی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
متن سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین شهریاری در مراسم افتتاحیه سی و هشتمین کنفرانس وحدت اسلامی به شرح زیر است:
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم و الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد وآله الطاهرین و صحبه المنتجبین و من تبعه باحسانه الی یوم الدین
تبریک عرض می‌کنم اعیاد سعید ولادت پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و ولادت امام جعفر صادق علیه السلام را به همه‌ی میهمانان عزیز و حضار محترم در سی و هشتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی. همچنین تشکر می‌کنم از ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران، جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان که دعوت ما را پذیرفتند. خیر مقدم عرض می‌کنیم به تمامی علما و فرهیختگان حاضر به خصوص میهمانانی که از خارج از کشور و خارج از تهران دعوت ما را پذیرفتند و قدم رنجه فرمودند.
سی و هشتمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی با موضوع "همکاری‌های اسلامی برای دستیابی به ارزش‌های مشترک با تأکید بر مسئله فلسطین" به هدف پیگیری دیپلماسی تقریب و گفتمان امت واحده، برای تأسیس اتحادیه کشورهای اسلامی آغاز می‌گردد. از ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران کمال تشکر را داریم که در سفر خود به کشور عراق به این مفهوم بنیادین اشاره کردند و آن را به عنوان مطالبه‌ای اساسی یادآور شدند. این اندیشه عمیق که بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (قدس سره) پایه‌گذار آن بودند، شایسته توجهی جدی و ویژه است.
هدف اصلی و بنیادین ما در کنفرانس‌های وحدت در چهار دوره اخیر این بوده که جوامع اسلامی به سمت این مفهوم قرآنی آرمانی حرکت کنند و آن را به منصه ظهور برسانند تا مرزهای کشورهای اسلامی کمرنگ شود، پول واحد اسلامی رواج یابد و مجلس واحدی که بتواند قوانین و مقررات مشترک و اجتماعی را به تصویب برساند، در این اتحادیه فعال گردد.
در این برهه حساس تاریخی که جهان درگیر دو جنگ مخاطره‌آمیز و خانمان‌سوز است، بر امور ذیل تأکید می‌کنیم:
1.قرآن کریم یگانه راهنمای وحیانی حفاظت‌شده برای بشریت است. صلح و دوستی با مسلمانان و هم‌پیمانان و مقاومت در برابر طاغوت و ظلم مستکبران از آموزه‌های حیات‌بخش آن است. سه ارزش مشترک در جامعه انسانی یعنی کرامت انسان، عدالت و امنیت از جمله اهداف مشترک اسلامی برای توسعه پایدار در منطقه است. کرامت انسانی، عطیه‌ای الهی است که به طور یکسان و بدون ملاحظه افکار و عقاید هر انسانی از آن جهت که انسان است، از ناحیه خداوند به بشر اعطا گردیده است. مجموعه‌ای از خصوصیات این کرامت انسانی که اندیشه‌ورزی و خداجویی در رأس آنهاست، بشر را از بقیه موجودات عالم متمایز می‌کند. همچنین حق زیستن و حق دسترسی به آب و غذا و مسکن از بدیهی‌ترین حقوقی است که با اعطای کرامت به انسان متبلور گشته است.
2.هر نوع تعرض به این حقوق مصداق بارز ظلم است و عدالت، دستوری عقلی و الهی است برای این که بشر بتواند دولتی پایدار تأسیس کند که در آن حقوق تمامی انسانها به طور یکسان فارغ از وابستگی‌های قومی، مذهبی و دینی محترم شمرده شده و زمینه‌ای برای تعاملات منصفانه اجتماعی به دست دهد. زیاده‌خواهان و مستکبران عالم همواره با ابزارهای زر و زور و تزویر بر آن هستند که حقوق دیگران را به نفع خود مصادره کنند و برای دستیابی به منافع بیشتر از هیچ ظلمی دریغ ندارند، طوری که اینک در غزه و سرزمین‌های اشغالی دستشان به خون بی گناهان، کودکان، زنان و سالخوردگان آلوده گشته و بازخوانی تاریخ تلخ گفته ملکوتیان «اتجعل فیها من یفسد فیها و یسفک الدماء» را به خاطر آورده است. توبیخ الهی شامل حال آنانی گردید که همانند بنی اسرائیل علی رغم این که پیمان بسته بودند که خون بی‌گناهان را نریزند و کسی را از خانه‌اش بیرون نکنند ولی نقض عهد کردند و وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لَا تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَلَا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنْتُمْ تَشْهَدُونَ// ثُمَّ أَنْتُمْ هَٰؤُلَاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقًا مِنْكُمْ مِنْ دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِنْ يَأْتُوكُمْ أُسَارَىٰ تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ ...
این وعده الهی در قرآن است که شما بنی اسرائیل علی‌رغم تعهد قبلی، دستتان را به خون بی گناهان آلوده کردید و بسیاری را از خانه و کاشانه خود آواره نمودید. خداوند به شما وعده داده که جزای این کار شما در دنیا خزی، خواری و رسوایی و در آخرت شدیدترین عذاب الهی است و بدانید که خداوند از کرده شما غافل نیست.فَمَا جَزَاءُ مَنْ يَفْعَلُ ذَٰلِكَ مِنْكُمْ إِلَّا خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَىٰ أَشَدِّ الْعَذَابِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿٨٥﴾
و ما امروز این وعده الهی یعنی این خذلان رژیم غاصب صهیونیستی را مشاهده می‌کنیم. در حوزه نظامی با شکستی بدون دستاورد، در حوزه سیاسی با اختلاف درونی، در حوزه اجتماعی با تظاهرات علیه جنگ در خیابانها، در حوزه فرهنگی با از دست دادن وجاهت جهانی و ترک گردشگران و در حوزه اقتصادی با بی‌اعتباری و توقف سرمایه‌گذاری خارجی به وضوح این ذلت، خسارت و خذلان نزد همه آشکار و مشاهده گردید.
3.امنیت جهانی در گرو پیشگیری از زیاده‌خواهی و منفعت‌طلبی مستکبران عالم است. کشورهای اسلامی منطقه و همسایگان ما بدانند که اهداف توسعه پایدار نیازمند امنیت جهانی و منطقه‌ای است و این امر بدون همکاری‌های اسلامی برای دستیابی به این ارزش مشترک امکان‌پذیر نیست. ما می‌توانیم با همکاری‌های منطقه‌ای از جنایات جنگی که در غزه واقع شد و در کرانه باختری و فلسطین اشغالی و لبنان در حال وقوع است، پیشگیری کنیم و توقف این جنایات را در میدان عمل رقم بزنیم. تأمین امنیت منطقه در گرو وحدت عملی کشورهای اسلامی در مقابله با رژیم غاصب و در تأمین امنیت برای مردم فلسطین است. ایجاد تمدن نوین اسلامی در گرو تأمین امنیت منطقه با استفاده از عقلانیت حاکمان کشورهای غرب آسیاست.
همچنین جنگ روسیه و اوکراین را نه تقابل اروپا با روسیه بلکه تقابل ناتو به سرکردگی آمریکا با روسیه می‌دانیم و به اتحادیه اروپا توصیه می‌کنیم که منافع خود را به منافع آمریکا گره نزند و بازخوانی منافع مشترک با روسیه را در دستور کار قرار دهد. استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا و انگلیس تمایلی به تقویت اتحادیه اروپا ندارند و منافع خود را در فروپاشی اتحادیه اروپا و سقوط ارزش یورو در این منطقه می‌دانند. اروپا باید با هوشیاری از این دام خطرناک جهانی به در رود.
4.مایه امید است که جهان اسلام رو به صلح عادلانه نهاده و تلاش می‌کند گفتمان ستیزه‌جویی را از منطقه حذف کند. ما از توقف جنگهای بی‌حاصل در یمن و سوریه استقبال کردیم و از بازگشایی سفارت کشورهای عربی در سوریه اظهار خشنودی می‌کنیم. گفت و گو را یگانه راه برای دستیابی به صلحی پایدار در منطقه می‌دانیم و از این که کشورهای پیشتاز اسلامی همچون پادشاهی سعودی و ترکیه ایجاد پلهایی بین مذاهب اسلامی را در مکه و استانبول در دستور کار خود قرار دادند و ارزش های مشترک را به دور از تکفیر و افراطی‌گری دنبال می‌کنند، استقبال می‌کنیم و این دو دولت کریم را به توسعه بیش از پیش روابط اقتصادی و فرهنگی با جمهوری اسلامی ایران دعوت می‌کنیم و از این که فراملی‌گرایی با محوریت افراطی‌گری قومی و مذهبی را به حاشیه می‌رانند، تشکر می‌کنیم. این حرکت می‌تواند الگویی برای دیگر کشورهای واگرای منطقه شده و این تنبه را ایجاد کند که هرگز دولت های بیگانه نمی‌توانند تأمین کننده صلح پایدار در منطقه باشند.
این حرکت دوجانبه به سوی یکدیگر، نویدبخش صلحی پایدار و همکاری بادوام در منطقه است.امیدواریم همکاری کشورها گسترش یابد و به هم‌افزایی در حوزه دانش و فناوری، امنیت منطقه‌ای، قدرت سیاسی و مبادلات سودمند اقتصادی و فرهنگی منجر گردد و هم‌گرایی رسانه‌ای جای واگرایی تبلیغات مذهبی را بگیرد و زمینه مساعدی برای تأسیس اتحادیه کشورهای اسلامی به دست دهد.
5.تأسیس امارت اسلامی افغانستان فرصتی تکرارناپذیر برای خدمتی عادلانه و صادقانه به همه اقوام و مذاهب مختلف برای طالبان به دست داده است. امیدواریم امارت اسلامی افغانستان با رعایت حقوق همه شهروندان و ایجاد فرصت‌های برابر برای آنها، اتهام قومیت‌گرایی و تبعیض را از خود بزداید. تعصبات قومی و زبانی، جز بازگشت خسارات سابق و درگیری و نزاع ملی، پیامد دیگری در بر نخواهد داشت. در کنار آن، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی آمادگی خود را برای ایفای نقش سازنده برای دستیابی امارت اسلامی افغانستان به همه‌جانبه‌گرایی اعلام می‌کند.
6.مدارس اسلامی و مؤسسات آموزشی و تعلیمی در سراسر جهان اسلام به خصوص در کشور پاکستان را دعوت می‌کنیم که تعلیمات افراطی‌گری و تکفیرگرایی را از درون خود بزدایند و اینک که کشورهای اسلامی بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شده‌اند، طلابی تربیت کنند که نوک تیز پیکان و قلم خود را متوجه مستکبران عالم و طواغیت زمان بگیرند و از ایجاد تفرقه و تنازع درون جهان اسلام که دامی از سوی دشمنان جهان اسلام است، پرهیزکرده و محبت و رحمت را در بین مسلمانان ترویج دهند. وعده الهی به مغفرت و اجر عظیم در گرو دوستی با مسلمانان از همه اقوام و ملل و مذاهب اسلامی است.
در پایان، یک بار دیگر از ریاست محترم جمهور و تمامی علما و فرهیختگان حاضر به خصوص میهمانانی که از خارج از کشور و خارج از تهران دعوت ما را پذیرفتند و قدم رنجه فرمودند، تشکر می‌کنم.
نصرت الهی به حول و قوه الهی نزدیک است و "اخری تحبونها نصرٌ من الله و فتحٌ قریب و بشر المؤمنین. و السلام علکیم و رحمت الله و برکاته"