خطیب بغدادی: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class="wikiInfo">[[پرونده:خطیب بغدادی.png|جایگزین=خطیب بغدادی]]

!خطیب بغدادی

|-

|ابوبکر احمد بن علی بن ثابت

|[[دین]] و [[مذهب]]

|[[اسلام]] • [[سنی]] [[شافعی]]

|تاریخ تولد

|غزیه • روستای در وادی الملک • [[حجاز]]

|-

|[[عراق]]

|علم حدیث • [[فقه]]

|مدرس • [[محدث]] • [[فقیه]] • تاریخ‌نگار

|تاریخ بغداد • الفصل للوصل المدرج فی النقل شرح النظّام • در شرح ابراهیم بن سیار معتزلی • شرف أصحاب الحدیث …

</div>

'''ابوبکر احمد بن علی بن ثابت''' معروف به «خطیب بغدادی» (۳۹۲- ۴۶۳ ق)، از مورخان و [[محدثان]] مشهور [[اهل سنت]] در قرن ۵ قمری است. کتاب «تاریخ بغداد» از مهمترین آثار اوست.  

=بغدادی کیست=

احمدبن علی بن ثابت، محدّث و مورخ مشهور قرن پنجم و مؤلف تاریخ بغداد*. او در جمادی الآخره ۳۹۲ <ref>خطیب بغدادی، ج ۱۳، ص ۱۳۵</ref> در قریه هَنیقِیا در اطراف نَهُرالمَلِک <ref>صفدی، ج ۷، ص ۱۹۱</ref> به دنیا آمد. ظاهراً هنیقیا قریه‌ای در نزدیکی درزیجان بوده <ref>رجوع کنید به خطیب بغدادی، ج ۱، مقدمه بشار عواد معروف، ص ۱۸ـ۱۹</ref> که پدر خطیب، ابوالحسن علی بن ثابت بیست سال امامت جماعت و قرائت خطبه را در آن برعهده داشته است <ref>رجوع کنید به همان، ج ۱۳، ص ۲۷۹ـ ۲۸۰</ref>

پدرِ خطیب از زمره حافظان [[قرآن]] بود که آن را بر ابوحفص کتّانی قرائت کرده بود <ref>همانجا</ref>. او در ۴۱۲ وفات کرد و در مقبره باب حرب به خاک سپرده شد <ref>همان، ج ۱۳، ص۲۸۰</ref>. خطیب بغدادی <ref>همانجا</ref> بنابر خبری که از پدر خود نقل کرده، تباری عربی داشته و از عشیره‌ای بوده است که در حصّاصه از نواحی فُرات سکونت داشته‌اند.

درباره اطلاق لقب خطیب بر وی، از این حیث که نسبت پدرش به او رسیده یا خود او این شغل را داشته است، باید خاطر نشان کرد که به نوشته [[یاقوت حموی|یاقوت حموی]] <ref>ج ۱، ص ۳۹۰</ref> از قول عبدالعزیزبن محمد نخشبی (متوفی ۴۵۶) خطیب بغدادی در برخی روستاهای بغداد به ایراد خطبه می‌پرداخت. <ref>نیز رجوع کنید به خطیب بغدادی، ج ۱، همان مقدمه، ص ۲۲</ref>

=اساتید و مشایخ=

وی خواندن و نوشتن را در نزد هلال بن عبداللّه بن محمد فراگرفت <ref>رجوع کنید به خطیب بغدادی، ج ۱۶، ص ۱۱۷</ref>، اما معلوم نیست که خواندن و نوشتن را در درزیجان فراگرفت یا در [[بغداد]]. چون پدرش در این ایام در بغداد به سر می‌برد و در همانجا وفات کرد و خطیب هم در ۴۰۳ برای اولین بار در بغداد سماع [[حدیث]] کرده <ref>رجوع کنید به ادامه مقاله</ref>، به نظر می‌رسد خواندن و نوشتن را در بغداد فراگرفته باشد <ref>همان، ج ۱، مقدمه بشار عواد معروف، ص ۱۹ـ۲۰</ref>

خطیب بغدادی سپس به تشویق پدرش به سماع حدیث و تعلم [[فقه]] پرداخت <ref>ذهبی، ۱۴۰۱ـ۱۴۰۹، ج ۱۸، ص ۲۷۱</ref> نخستین سماع وی چنانکه گفته شد در یازده سالگی و در نزد ابن رِزقویه بود. سپس به فراگیری فقه مشغول و در [[مسجد]] عبداللّه بن مبارک به درس ابوحامد اسفراینی (متوفی ۴۰۶) حاضر شد <ref>خطیب بغدادی، ج ۶، ص۲۰</ref>، اما به سبب صِغَرِ سن از محضر درس او استفاده چندانی نبرد.

 

 

 

خطیب در مسیر خود تا نیشابور، در برخی شهرها همچون نهروان <ref>رجوع کنید به همان، ج ۱۳، ص ۵۸۱</ref> و دینور <ref>رجوع کنید به همان، ج ۹، ص ۴۳۲</ref> سماع حدیث کرد و به ری نیز وارد شد. <ref>رجوع کنید به همان، ج ۱۲، ص ۴۱۶</ref> در این سفر ابن القُنّی همراه وی بود. <ref>سمعانی، ج ۴، ص ۵۵۵</ref>

 

== حدیث ==

 

'''تخریج احادیث''':

 

== مصطلح الحدیث ==

 

الکفایه فی علم الروایه <ref>بیروت ۱۴۰۶/ ۱۹۸۶</ref>

 

 

* آداب السامع. <ref>بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۱</ref>

 

الاسماءالمبهمه فی الأنباء المحکمه <ref>قاهره ۱۴۱۷/۱۹۹۷</ref>

تلخیص المتشابه فی الرسم و حمایه ما اشکل منه عن بوادرالتصحیف و الوهم <ref>دمشق ۱۹۸۵</ref>

تالی التلخیص (ریاض ۱۴۱۷/۱۹۹۷) به عنوان مستدرک کتاب پیشین،

غُنیه الملتمس فی ایضاح الملتبس <ref>ریاض ۲۰۰۱</ref>

السابق واللاحق فی تباعد مابین وفاه الراویین عن شیخ واحد <ref>ریاض ۱۴۰۲/۱۹۸۲</ref> در باب کسانی که دو راوی از آنها روایت کرده‌اند و زمان وفات آنها تفاوت زیادی باهم دارد. این کتاب براساس حروف الفبا تنظیم شده و شاید تنها نمونه در نوع خود باشد، کتاب موضّح اوهامالجمع و التفریق <ref>بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷</ref>

== تاریخ ==

 

* تاریخ مدینه السلام یا تاریخ بغداد،

== اصول فقه ==

الفقیه و المتفقّه <ref>عربستان ۱۴۱۷/۱۹۹۶</ref>

== فقه ==

 

== زهدیات ==

 

 

== ادبیات ==

 

* البُخلاء <ref>بغداد ۱۳۸۴/۱۹۶۴</ref>

* التطفیل و

* حکایات الطفیلیین (نجف ۱۳۸۶) <ref>برای اطلاع بیشتر از آثار چاپی و منتشر نشده و محل نگهداری آنها رجوع کنید به عمری، ص ۵۶ـ۸۴</ref>

 

 

[https://olama-orafa.ir/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D8%B7%DB%8C%D8%A8-%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%89%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%81%DB%8C%DB%B4%DB%B6%DB%B3%D9%87/ برگرفته از سایت زندگی‌نامه احمد خطیب بغدادی(متوفی۴۶۳ه ق) - علماوعرفا]