سعید بن محمد باعلی باعشن
| سعید بن محمد باعلی باعشن | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | سعید بن محمد باعلی باعشن یمانی شافعی |
| اطلاعات شخصی | |
| سال درگذشت | 1270 ق، ۱۲۳۲ ش، ۱۸۵۴ م |
| دین | اسلام، شافعی، اهل سنت |
| استادان |
|
| آثار |
|
سعید بن محمد باعلی باعشن (المتوفی 1270 هـ/ 1854) عالم دینی و فقیه شافعی یمانی است، از مهمترین امامان مکتب شافعی در قرن سیزدهم هجری قمری[۱] و از مهمترین علمای حضرموت به شمار میرود. برای دریافت و طلب علم بسیار به او مراجعه میکردند. بسیاری از علما و فقها شاگردی او را کردهاند.
نسب و عشیره
او از خاندان آل باعشن است و مفتی حضرموت عبدالرحمن بن عبیداللّه السقاف آنان را ستود و گفت: «آل باعشن خانه علم و درخت فضیلت و پرورشگاه صلاح و رستگاری است»[۲].یکی از بیوت ریشه دار منطقه دوعن است که این روستا به دلیل جایگاه علمی این خاندان مشهور شده است و همانطور که گفته شد نسب آنها به محمد بن عبدالرحمن بن ابیبکر میرسد [۳].
تولد و تربیت
شیخ سعید در اوایل قرن سیزدهم هجری در روستای معروف رباط باعشن در دره دوعن ایمن به دنیا آمد. او در خانوادهای علمی تربیت مناسبی را دریافت و تحت تعلیم شیوخ روستای خود قرار گرفت، از این رو به حفظ قرآن، خواندن احادیث و مهمترین کتب علمی پرداخت. سپس در حدود سال 1220 هجری قمری برای طلب علم عازم مصر شد.
اساتید
او نزد اساتید بسیاری در حضرموت یمن و مصر کسب علم کرد که از آن میان میتوان به: عبدالله بن حجازی الشرقاوی[۴] و إبراهیم بن محمد الباجوری[۵]اشاره کرد.
شاگردان
بسیاری از مشاهیر و بزرگان فقها و علمای حضرموت نزد او شاگردی کردهاند که بعضی از آنان عبارتند از:
- صالح بن عبدالله العطاس[۶]
- عبدالله الهدار بن طه الحداد
- أحمد بن محمد المحضار
- علی بن أحمد باصبرین
- عمر بن حسن بن عبدالله الحداد
- عیدروس بن عمرالحبشی[۷]
- طاهر بن عمرالحداد
- عبدالله بن عمر باناجة
- سعید بن عبدالله بادکوک[۸]
- محمد بن حسن البار
جایگاه علمی
او کتابهایش را برای شاگردانش میخواند و عباراتش را برای ایشان توضیح و تفسیر مینمود. طلاب علوم در مدرسه محله الفتح و الامداد واقع در شهر شبام بودند. اگر در علم فقه میخواستند عمیقتر وارد شوند به سراغ او میرفتند تا بهرهمند شوند. در آثار متأخر او بسیار مورد توجه علما بوده و از آن سخن به میان آوردهاند، بهویژه از «بشری کریم» که به بعضی از آنها اشاره میشود:
- بکری شطا الدمیاطی در حاشیه «إعانة الطالبین علی فتح المعین»
- علوی بن أحمد السقاف در کتاب «ترشیح المستفیدین علی فتح المعین»
- صالح بن محمد بافضل در حاشیه «المسلک القویم»
- محمد محفوظ بن عبدالله الترمسی در کتاب «موهبة ذی الفضل»
- محمد بن عبدالله الجردانی در کتاب «فتح العلام» و«مفید العوام»
- علی بن أحمد باصبرین در کتاب «إثمد العینین فی اختلاف الشیخین»ابن حجر الهیتمی والشمس الرملی
آثار
شیخ سعید آثار گرانقدری در علم فقه، توحید و نحو بر جای گذاشته است که بعضی از آنان عبارتند از:
- «المواهب السنیة بشرح المقدمة الحضرمیة»
- «بشری الکریم بشرح مسائل التعلیم»
- «مواهب الدیان شرح فتح الرحمن»
- «سلم الطلاب شرح قلائد الإعراب»
- «بهجة الطلاب شرح قلائد الإعراب»
- «التحفة السنیة شرح العمریطیة»
- «مفتاح السعادة»
وفات
او در شب سهشنبه به وقت طلوع فجر در اول جمادی الاخره سال ۱۲۷۰ هجری قمری/ ۱۸۵۴ درگذشت و در همان روستا در قبرستانی به نام سیده به خاک سپرده شد[۹].
پانویس
- ↑ التقریرات السدیدة فی المسائل المفیدة ص 35
- ↑ فی کتابه الشهیر إدام القوت (73/ص)
- ↑ کتاب الدر والیاقوت فی بیوتات عرب المهجر وحضرموت الجزء الثانی
- ↑ (الخلاصة الشافیة فی الأسانید العالیة) خ ورقة (6/ب) للعلامة علوی بن طاهر الحداد
- ↑ کما صرح الشیخ سعید باعشن فی کتاب (مواهب الدیان) ص 27
- ↑ کتاب (تاج الاعراس) (628-627 /1)
- ↑ کتاب (عقد الیواقیت الجوهریة) (47/2)
- ↑ توجد منه نسخة بمکتبة الأحقاف تحت رقم (2547)
- ↑ سعید بن محمد باعشن
