حمده سعید

حمده سعید
نام کامل	حمده سعید
اطلاعات شخصی
سال تولد	1940 م، ۱۳۱۸ ش‌، ۱۳۵۸ ق
روز تولد	۱۰ ژوئن
محل تولد	تونس استان نابل شهر بنی خیار
سال درگذشت	۲۰۲۵ م، ۱۴۰۳ ش‌، ۱۴۴۶ ق
روز درگذشت	۲ اکتبر
محل درگذشت	تونس استان نابل شهر بنی خیار
دین	اسلام، اهل‌سنت
فعالیت‌ها	استاد دانشگاه الزیتونیه تونس در رشته‌های فقه، حقوق و قضا از سال ۱۹۸۹ م مفتی اعظم جمهوری تونس از سال ۲۰۱۳ م تا ۲۰۱۶ م امام و خطیب مسجد سوق در بنی خیار از سال ۲۰۱۱ م رئیس انجمن قرآنی منطقه‌ای در استان نابل از سال ۲۰۱۱ م

حمده سعید، استاد دانشگاه الزیتونیه تونس در رشته‌های فقه، حقوق و قضا، مفتی سابق اعظم جمهوری تونس، امام و خطیب مسجد سوق در بنی خیار، رئیس انجمن قرآنی منطقه‌ای در استان نابل بود.

وی معتقد بود نخستین انقلاب، انقلاب اسلامی ایران محسوب می‌شود که در چهارچوب اصول اسلام تحقق پیدا کرده است. او تفکر وهابیت و تکفیری را سم مهلک برای جهان اسلام می‌دانست و بر این باور بود که پروژۀ داعش ادامۀ جنگ‌های صلیبی غرب علیه مسلمانان است. شیخ حمده سعید لزوم برگزرای «اجلاس فلسطین» در فلسطین، را ضروری تلقی می‌کرد.

زندگی‌نامه

حمده سعید، در ۱۰ ژوئن ۱۹۴۰ م، در بنی خیار، استان نابل متولد شد.

تحصیلات

او مدرک لیسانس خود را در رشتۀ شریعت و اصول الدین در سال ۱۹۶۶ م، و مدرک دکتری خود را در سال ۱۹۸۷ م، در رشتۀ فقه و اصول دریافت کرد.

سوابق اجرایی

• استاد دانشگاه الزیتونیه تونس در رشته‌های فقه، حقوق و قضا از سال ۱۹۸۹ م؛
• مفتی اعظم جمهوری تونس از سال ۲۰۱۳ م تا ۲۰۱۶ م؛
• امام خطیب مسجد سوق در بنی خیار از سال ۲۰۱۱ م؛
• رئیس انجمن قرآنی منطقه‌ای در استان نابل از سال ۲۰۱۱ م.

نظر و دیدگاه

عذرخواهی به خاطر اعلام اشتباهی روز عید فطر

شیخ حمده سعید، مفتی اعظم تونس به اشتباه در خصوص اعلام عید فطر در این کشور اعتراف و از مردم این کشور عذرخواهی کرد. در اتفاقی بی‌سابقه در تونس، مفتی اعظم این کشور رسما به اشتباه در دیدن هلال و اعلام روز عید فطر اعتراف کرد. شیخ حمده سعید، مفتی اعظم تونس به دلیل آنکه روز جمعه را عید سعید فطر اعلام کرده، عذرخواهی کرد و ابراز داشت: «اشتباه کردیم، عید فطر شنبه بوده است». به نوشتۀ رسانه‌های تونسی، مفتی این کشور که سخنانش از شبکه‌های رادیویی این کشور پخش می‌شد، خطاب به مردم گفت: «در رؤیت هلال ماه شوال اشتباهی رخ داده است و همین اشتباه موجب شد تا روز جمعه را عید سعید فطر بدانیم، اما مشخص شد اشتباهی رخ داده و روز جمعه در تونس آخرین روز ماه مبارک رمضان و شنبه عید سعید فطر بوده است». وی افزود: «پس از آنکه متوجه اشتباهمان شدیم، خواستم از طریق تلویزیون این اشتباه را به گوش شهروندان برسانم اما شماری از افراد ذی‌ربط مرا از این کار منع کردند در نتیجه جا دارد از همۀ مردم تونس به‌ویژه مسلمانانی که از این اشتباه متضرر شده‌اند عذرخواهی کنم».

واجب دینی نبودن نقاب

شیخ حمده سعید، مفتی اعظم جمهوری تونس، اظهار داشت که نقاب، طبق نظر اکثر فقیهان، واجب دینی و سنت ثابت نیست. او در توضیح به چندین حدیث نبوی استناد کرد که این دیدگاه را تأیید می‌کنند. وی در توضیح خود افزود که آشکار کردن صورت در حج و عمره، زمانی که بین مردان و زنان اختلاط وجود دارد، واجب است. اگر آشکار کردن صورت ممنوع یا مکروه بود، قانون اسلامی آن را الزامی نمی‌کرد. او توضیح داد که نقاب، طبق تعریف، به معنای پوشاندن صورت است و اگر زنی صورت خود را بپوشاند، نقاب زده است. او در ادامه افزود: اگر نقاب و سایر اشکال پوشش، همانطور که در قانون اساسی تونس تصریح شده است، یک آزادی شخصی تحت عنوان آزادی پوشش محسوب شود، دولت حق دارد این مجاز بودن را در صورت مرتبط بودن با منافع کشور و جامعه، بر اساس اصل اولویت جلوگیری از ضرر بر کسب منفعت، محدود کند.

پروژۀ داعش ادامه جنگ‌های صلیبی غرب علیه مسلمانان

شیخ حمده سعید گفت: آنچه امروز شاهدش هستیم به نظرم ادامۀ همان جنگ‌های صلیبی غربی‌ها بر علیه مسلمانان است و چهرۀ واقعی گروه‌های تکفیری نمایان شده است و پرده از نقشه‌ها و اهداف آنان برداشته شده است. وی تصریح کرد: آنچه امروز شاهدش هستیم به نظرم ادامۀ همان جنگ‌های صلیبی غربی‌ها بر علیه مسلمانان است. غربی‌ها در 9 جنگ بدنبال این بودند تا مسلمانان را از بین ببرند اما چیزی عایدشان نشد و پس از خرج هزینه های بسیار شکست خوردند و امت اسلامی پا برجا ماند و قویتر شد. پروژۀ داعش ادامه جنگ‌های صلیبی غربی‌ها علیه مسلمانان است. مفتی اعظم تونس با اشاره به سیاست‌های غرب گفت: غرب در هر شرایطی به دنبال گرفتن ماهی از آب گل‌آلود است و این نشان‌دهنده کینه آنهاست؛ اما نتیجه‌ای نخواهند گرفت و در خود غرب شاهد به اسلام آوردن روز افزون غربی‌ها به اسلام هستیم و حالا غرب می‌خواهد با ایجاد گروهای تروریستی تکفیری اسلام هراسی کند و مانع گسترش اسلام شود. وی گفت عالمان جهان اسلام باید با حساسیت نسبت به مسائل کلیدی جهان اسلام مانع درگیری‌های طائفه‌ای شوند.

برگزاری «اجلاس فلسطین» در فلسطین

مفتی اعظم تونس در همایش بین‌المللی علمای اسلام در حمایت از مقاومت فلسطین، همۀ مردم مسلمان را به حمایت از غزه و قدس فراخواند و گفت: قدس فقط متعلق به فلسطین نیست، بلکه متعلق به همۀ امت اسلام است و همه ما باید با یاری هم آن را از رژیم صهیونیستی باز پس بگیریم. شیخ حمده با اشاره به سخنی از رسول اکرم (صلی‌الله علیه وآله) مبنی بر پاسبانی از مرزهای کشور خود، تصریح کرد: اگر به مسأله فلسطین توجه نشود فاجعه‌ای به بار می‌آید که منجر به تجزیۀ همه سرزمین‎‌های ما می‌شود. این تهدید صهیونیست‎ها است و تهدید دیگر آنها خونریزی و قتل و کشتار بیشتر مسلمانان می‎‌باشد. وی به اقدمات گروه‌های تروریستی که به نام اسلام دست به جنایت‎های وحشیانه می‌زنند اشاره کرد و اظهار داشت: اینها چه مسلمانی هستند که در برابر دیدگان جهانیان و با سکوت برخی کشورهای عربی دست به قتل عام مردم بی‌گناه می‎زنند؟! ما طرفدار اسلام ناب و مردم مقاوم هستیم و باید در برابر جنایات گروه‎های تروریستی بایستیم، چراکه اگر ساکت بنشینیم همۀ ما را نیز قتل عام می‌کنند.

مفتی اعظم تونس سکوت برخی کشورهای اسلامی را باعث ضعف هرچه بیشتر ملت‎ها برشمرد و پیشنهاد داد: باید اتحادیه و برنامه‌ای برای حمایت از مردم فلسطین تأسیس شود. شیخ حمده سعید خاطرنشان کرد: طبق فرمایش رسول اکرم (صلی‌الله علیه وآله)، ما با تعداد کم هم می‌‎توانیم در برابر تعداد زیاد دشمنان پیروز شویم و به قول ایشان، ضعف ما در دنیا دوستی است. مردم غزه با تعداد اندک خود، صبر، مقاومت و چنگ‌ زدن به ریسمان الهی توانستند ماشین اقتصادی رژیم صهیونیستی را از کار بیندازد. وی چنگ زدن به ریسمان الهی را عامل همه پیروزی‎ها قلمداد کرد و گفت: کمیته‌ای برای تألیف قلوب بین گروهای فلسطینی تشکیل شود و به غزه و کرانه باختری بروند تا پیروزهای به دست آمده در نتیجۀ اختلافات بین احزاب به شکست مبدل نشود. شیخ حمده سعید افزود: باید مصوبات این مجمع را به گوش دولت‎های خود برسانیم تا بیشتر بتوانند در حل مسأله فلسطین یاری دهند. همچنین از سازمان همکاری اسلامی می‎خواهیم که جلساتی در سطح سران تشکیل دهد تا اعضای آن بتوانند همفکری بهتری برای بازگرداندن سرزمین‌های فلسطین داشته باشند. مفتی تونس اظهار داشت: از مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی می‌خواهیم که فقط به تعریف و تمجید مبارزان بسنده نکرده و تلاش کند تا بتوانیم اجلاسی در فلسطین و با حضور مجاهدان فلسطینی برگزار کنیم که اگر چنین شود، ضربه بزرگی به رژیم صهیونیستی خواهد بود.

سفر به ایران

مفتی اعظم تونس با بیان این که دشمنان اسلام با تبلیغات علیه ایران می‌خواهند انقلاب آن را افراطی جلوه دهند، گفت: با سفر به ایران ذهنم نسبت به این مسائل پاک شد و با واقعیت‌های موجود آشنا شدم. حمده سعید مفتی اعظم تونس در دیدار با حضرت آیت الله حسین نوری همدانی از مراجع تقلید ضمن ابراز خرسندی از این دیدار، اظهار داشت: سفر به ایران ما را با واقعیت‌های موجود این کشور آشنا کرد و چیزهایی که دیدم بسیاری از مسائلی که در ذهنمان بود پاک شد. وی ادامه داد: استکبار به نحوی تبلیغ می‌کند که ذهن ملت‌ها را نسبت به ایران مشوش کند؛ ما فکر می‌کردیم انقلاب اسلامی ایران، انقلاب افراطی‌ها است، اما احترام مردم ایران، حضور آنها در مساجد و عبادتگاه‌ها درس بزرگی برای من بود؛ صنعت، عمران، تکنولوژی و پیشرفت این کشور ما را با بخشی دیگر از این واقعیت‌ها مواجه کرد. حمده سعید خطاب به مسؤولان ایران، ابراز داشت: درخواست من این است که فضایی مهیا شود تا امثال من که مردم به فتوای ما گوش می‌کنند و در کشورهای دیگر هستند بتوانند ایران را از نزدیک ببینند؛ بزرگان کشور ایران پرده از چشم همگان بردارند تا بتوانند واقعیت‌ها را ببینند و نیز دشمنان نتوانند آنها را اغفال کنند.

تفکر وهابیت و تکفیری سم مهلک برای جهان اسلام

حمده سعید با تأکید بر این که ما نخستین انقلاب را انقلاب اسلامی ایران می‌دانیم، گفت: این انقلاب در چهارچوب اصول اسلام تحقق پیدا کرده است؛ پیش از این هر حرکت انقلابی که می‌خواست شکل بگیرد مردم را می ترساندند که این تفکر امام خمینی است، اما امروزه مردم به این رسیده‌اند که فکر وهابیت و تکفیری‌ها برای آنها سم است. مفتی اعظم تونس وهابیت و تکفیری‌ها را بزرگترین خطر برای جهان اسلام به‌ویژه اعراب دانست و بیان داشت: ما می‌دانیم ریشه این تفکرات و حرکت‌ها از کجا است؛ امروز برای ما روشن است که همه دست‌اندازی‌هایی که به کشور تونس، لیبی و سایر کشورهای اسلامی می‌شود زیر سر اینهاست؛ آنها جوانان زیادی را به سموم خود مبتلا کرده‌اند، افرادی که بیکارند، اما پول زیادی از این طریق به دستشان می‌رسد. ایشان افزود: ما هرکاری که بتوانیم برای نشان دادن چهرۀ واقعی انقلاب اسلامی ایران، انجام می دهیم و تلاش می کنیم جوانان خود را مانند جوان‌های ایرانی که در عرصۀ جهاد و تکنولوژی پیش رو هستند، تربیت کنیم.

درگذشت

بر اساس اعلام دفتر فتوای مصر، شیخ حمده سعید، مفتی اعظم سابق جمهوری تونس در روز پنجشنبه، ۲ اکتبر ۲۰۲۵ م، درگذشت.

واکنش‌ها

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمید شهریاری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی درگذشت شیخ حمده سعید مفتی سابق تونس را تسلیت گفت. متن این پیام به شرح زیر است:

﴿إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ﴾ خبر درگذشت شیخ حمده سعید، مفتی سابق جمهوری تونس، استاد دانشگاه الزیتونه و عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، را دریافت کردیم. خالصانه‌ترین مراتب تسلیت خود را به خانوادۀ فقید، شاگردان، دوستداران وی و همچنین به ملت برادر تونس به مناسبت درگذشت این مرد بزرگ که عمرش را در خدمت به اسلام و مسلمانان و ترویج فرهنگ اعتدال، تفاهم و گفت وگو میان امت اسلامی گذراند، ابراز می‌داریم. خداوند او را مشمول رحمت واسعۀ خود قرار دهد و به بازماندگان و دوستدارانش صبر و آرامش عطا فرماید. ما از آن خداییم و به سوی او باز می‌گردیم. برادر شما دکتر حمید شهریاری.

رئیس شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی

مولوی محمد اسحاق مدنی رئیس شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در پیامی درگذشت شیخ حمده سعید عضو شورای عالی مجمع را تسلیت گفت. متن پیام وی به شرح زیر است:

﴿إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ﴾ رحلت عالم بزرگوار دانشمند ارجمند، معتقد به وحدت امت اسلامی جناب آقای شیخ حمده سعید، در این برهه از تاریخ که همۀ بدخواهان امت اسلامی کمر همت بر علیه جهان اسلام بسته‌اند، ضایعۀ بزرگی برای جهان اسلام و مسلمین است. فقدان این عالم مجاهد فی سبیل‌الله را به خانوادۀ محترم و معززشان و عموم مسلمانان، بالاخص به اعضای محترم شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تسلیت عرض می‌کنم. محمداسحاق مدنی.

جستارهای وابسته

• تونس
• جهان اسلام
• دانشگاه زیتونه
• مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی

منابع

• عذرخواهی مفتی تونس به خاطر اعلام اشتباهی روز عید فطر، وب‌سایت خبرگزاری قرآن، تاریخ درج خبر: 29 تیرماه 1394 ش، تاریخ مشاهدۀ خبر: 14 مهرماه 1404 ش.

• پیام دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی درپی درگذشت مفتی سابق تونس، وب‌سایت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، تاریخ درج مطلب: 13 مهرماه ش، تاریخ مشاهدۀ خبر: 14 مهرماه 1404 ش.

• رئیس شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی درگذشت شیخ حمده سعید را تسلیت گفت، وب‌سایت خبرگزاری تقریب، تاریخ درج مطلب: 12 مهرماه ش، تاریخ مشاهدۀ خبر: 14 مهرماه 1404 ش.