جعفر بن مهدی نعماوی
جعفر بن المهدی بن عبدالله النعماوی او فقیه و مؤرخ از منطقه حوض موریتانی ولایت حوض شرقی در قرن نوزدهم زندگی می‌کرد. او به اهتمام به علم تاریخ و سیره مشهور بود. این امر در رویکرد او به فتوا و فقه نمایان شد. جایی که همواره در مقایسه و خوانش و وزن دهی بر روش تاریخی استوار است. او آثاری در فقه و تاریخ دارد.
زندگی
وی در سال 1824 میلادی در شهر النعمة به دنیا آمد و در آنجا تحت تعلیم شیوخ والیان شهر قرار گرفت. (سخنران در عرف موریتانی به مدارسی اطلاق می‌شود که از مراحل اولیه شروع به تحصیلات تخصصی در علوم اسلامی می‌کنند.) جایگاه بالای علمی او را قادر ساخت تا نقش مهم فرهنگی و سیاسی را در منطقه ایفا کند و یکی از مراجع مورد تایید در مسائل علمی بود. این امر در فتواها و پیام‌های به جا مانده از وی مشهود است. دانشمند محمد یحیی بن سلیمه در مورد او مانند نسخه خطی خود گفته است که او"أعلم أهل زماننا" است. او مکاتبات علمی زیادی با علمای منطقه از جمله شیخ عبدالقادر الکونانی داشت و با برخی از شیوخ دیگر به ویژه المختار ولد الشیخ سید البکای در شهر ازواد در شمال جمهوری مالی، همراه با دیگر دانشمندان خارج از منطقه، مانند عیسی بن احمیدة الغدامسی لیبیایی و عبدالرحمان التیطی از الجزایر و محمد یحیی بن سلیمه یونسی الحسنی و محمد یحیی بن محمد مختار ولی داودی حسنی ارتباط فرهنگی داشت و جعفر با وی مناظرات فراوانی داشت.
شاگردان
او شاگردان مهمی‌داشت که اهم آنان عبارتند از:
حدین بن الحبیب بن الکصری الایدیلبی الجکنی متوفی سنة 1361.
الشیخ عال ولد آف الدلیمی.
الحسن الملقب باب حسن بن عبدالله متوفی1348.
الشیخ براهیم.
عمر قما.
آثار
از آثار علمی او گروهی از فتواها و اشعار و تألیفات در فقه و تاریخ و زبان و منطق است.
تاریخ
تحفة الظرفاء فی أسماء الملوک والخلفاء. تاریخ مالی والتکرور. تذییل علی تاریخ الخلفاء للسیوطی.
فقه
کتاب (جمعه) وجوب نماز جمعه برای ساکنان شهر تاریخی ولاطا در حرامات حوضه مشرق بسیار مورد توجه قرار گرفته است که توسط دو محقق: - مصطفی ولد عثمان تحت عنوان: تحقق فتوای جمعه «پاسخ به فتوای ولاطی با بطلان نماز جمعه در روستای ولاتا». پایان نامه فارغ‌التحصیلی برای اخذ مدرک کارشناسی در تاریخ، گروه تاریخ، دانشکده هنر و علوم انسانی، دانشگاه نواکشوت، 1997 - 1998
أجوبة فی الفقه والمنطق:مجموعه فتاوای فقهی و منطقی احمد ابوالغیث بن جعفر بن احمد تحت عنوان: تحقیق الجواب محقق جعفر بن المهدی النماوی، تحقیق فارغ‌التحصیلی برای به دست آوردن لیسانس، گروه فقه و اصول، مؤسسه مطالعات اسلامی ابن عباس، نواکشوت، 1996 - 1997.
شرح رسالة بن أبی زید القیروانی: خطی موجود در کتابخانه الخاصه.
فتاوی فراوان ومتعدد حول أحکام القضاء، بردگی، ازدواج، نشوز، حکم نماز جمعه مردم روستای ساساندق جمهوری مالی نسخه خطی در کتابخانه آل شیخ علی بن باب حسن
شرح مختصر الاخضری نسخه خطی کتاب در کتابخانه آل‌احمد بن جعفر در واد الشریف است.
رسالة مطولة فی القضاءخطاب به عالم محمد یحیی بن محمد مختاراهل الدوی معروف به الولاتی، در چندین کتابخانه از جمله کتابخانه آل احمد در وادی الشریف یافت شد.
لغت
شرح حاشیة الأدمسی (نظم برای مقدمة القاموس) مجموعة قصائد شعریة فی المواعظ والرجاء والنصح.
وفات
وفات او در طلوع فجر جمعه 14 صفر سال 1311 هـ برابر با سال 1894 بود[۱].