سالم الشاطری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
(صفحه‌ای تازه حاوی «سالم بن عبدالله الشاتری (1359 - 1439ق) فقیه شافعی ، واعظ اسلامی و معلم در رباط طارم...» ایجاد کرد)
 
 
(۷۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
سالم بن عبدالله الشاتری (1359 - 1439ق) فقیه شافعی ، واعظ اسلامی و معلم در رباط طارم برای علوم دینی و عربی در حضرموت بود . یکی از مهم‌ترین علمای شافعی در یمن اما در جهان اسلام و برجسته‌ترین روحانیون شهر طارم به دلیل علم پربارش به «سلطان دانشمندان» ملقب شده و از سوی بسیاری از مجالس علمی در طارم صادر شده است . و مدیرکل پهلوگیری علمی تریم یکی از مهمترین نقش های پزشکی قانونی در شهرستان است. هزاران نفر از علما، مبلغان و مصلحان که در آگاهی، فرهنگ و گسترش دین اسلام در سراسر جهان نقش داشتند، از دستان او فارغ التحصیل شدند.
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| عنوان =
| تصویر = سالم بن عبدالله الشاطری.jpg
| نام = سالم بن عبدالله الشاطری
| نام‌های دیگر =
| سال تولد = 1359 ق
| تاریخ تولد =
| محل تولد = یمن
| سال درگذشت = 1439 ق
| تاریخ درگذشت =
| محل درگذشت = عربستان
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | علوی بن عبدالله بن شهاب‌الدین | محمد بن سالم بن حفیظ | محفوظ بن سالم بن عثمان}}
| شاگردان =
| دین = [[اسلام]]
| مذهب = [[اهل سنت]]
| آثار = {{فهرست جعبه افقی | الفوائد الشاطر‌یة ف‌ی النفحات الحرمیة | نظم بعض المسائل والضوابط الفقهیة | نیل المقصود ف‌ی مشروعیة ز‌یارة نبی الله هود}}
| فعالیت‌ها =
| وبگاه =
}}


'''سالم بن عبدالله الشاطری''' (1359 - 1439ق) فقیه شافعی واعظ اسلامی و معلم در مرکز علمی تریم برای علوم دینی و عربی در [[حضرموت]] بود. او یکی از مهم‌ترین علمای شافعی در [[یمن]] بلکه در [[جهان اسلام]] و برجسته‌ترین روحانیون شهر [[تریم]] بود که به دلیل علم پربار و تدریس ها و تالیفات ارزشمندش از سوی بسیاری از مجالس علمی به "سلطان العلماء" ملقب شد. او مدیر مرکز علمی تریم بود که مهمترین مجموعه علوم دینی و شرعی در منطقه بود. هزاران نفر از علما، مبلغان و مصلحان که در آگاهی، فرهنگ و گسترش دین اسلام در سراسر جهان نقش داشتند، به دست او فارغ‌التحصیل شدند.


فهرست
== نسبت ==
1 درصد از
سالم بن عبدالله بن عمر بن أحمد بن عمر بن أحمد بن عمر بن أحمد بن علی بن حسین بن محمد بن أحمد بن عمر بن علوی الشاطری بن علی بن أحمد بن محمد أسد الله بن حسن الترابی بن علی بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبیدالله بن أحمد المهاجر بن عیسی بن محمد النقیب بن علی العریضی بن [[جعفر بن محمد (صادق‌)|جعفر الصادق]] بن [[محمد بن علی (باقر العلوم)|محمد‌الباقر]] بن علی [[علی بن الحسین (زین العابدین)|زین‌العابدین]] بن [[حسین بن علی (سید الشهدا)|الحسین]] بن امام [[علی بن ابی طالب|علی بن أبی‌طالب]]، و امام علی، همسر [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|فاطمه]]، دختر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|محمد]] صلی الله علیه و آله است.
2 تولد و تربیت
3 کهنسال
4 زندگی علمی و وکالتی ایشان
5 نوشته های او
6 مرگ او
7 بازبینی کننده
7.1 استناد
8 لینک های خارجی
نسبت  
سالم بن عبدالله بن عمر بن احمد بن عمر بن احمد بن عمر بن احمد بن علی بن حسین بن محمد بن احمد بن عمر بن علوی الشاطری بن علی بن احمد بن محمد اسد الله بن حسن الترابی بن علی بن الفقیه، ستوان. سرهنگ محمد بن علی بن محمد صاحب میربت بن علی، آزاد از قسم بن علویابن محمد ابن علوی ابن عبید الله بن احمد آل -Muhajir ابن عیسی ابن محمد AL -Naqib ابن علی - العریضی بن جعفر الصادق بن محمد - باقر ابن علی زین AL - العابدین بن AL - حسین AL-سبط ابن امام علی ابن ابی طالب ، و امام علی، همسر فاطمه، دختر محمد، درود بر او .


وی سی و پنجمین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.
او سی و پنجمین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.


تولد و تربیت  
== تولد و تربیت ==
ولد عام 1359 هـ بمدينة تريم في حضرموت، ونشأ بها في بيئة صالحة في عصر مليء بالعلماء والصلحاء في مختلف العلوم، وحلّ عليه نظر والده وجده لأمه محمد بن حسن عيديد، إلا أنهما توفيا في سنة واحدة عام 1361 هـ وهو ابن سنتين. ولما ترعرع أقبل على التحصيل وأخذ عن أخيه أبي بكر وأخيه المهدي كثيرا، والشيخ عبد الله بازغيفان. ومن ثم التحق برباط تريم وأخذ عن كبار تلاميذ والده عبد الله بن عمر الشاطري.
او در سال 1359 هجری شمسی در شهر تریم حضرموت به دنیا آمد و در عصری پر از علما و صالحان در علوم مختلف نزد پدر و جد مادری‌اش محمد بن حسن عیدید در محیطی نیکو پرورش یافت. اما به یک باره در سال 1361 هجری شمسی در حالی که دو ساله بود پدر و جدش از دنیا رفتند و چون بزرگ شد به تحصیل پرداخت و از برادرش ابوبکر و برادرش مهدی و شیخ عبدالله بازغیفان بسیار کسب علم کرد. سپس به مرکز علمی تریم پیوست و از شاگردان ارشد پدرش عبدالله بن عمرالشاطری بهره برد.


شيوخه
== اساتید ==
أما مشايخه في حضرموت فهم كثيرون ومعظمهم من كبار تلامذة والده، ومن أشهرهم:
== اساتید او در حضرموت ==
و اما اساتید او در حضرموت بسیارند و بیشتر آنها از شاگردان ارشد پدرش هستند و از مشهورترین آنها عبارتند از:  
{{فهرست ستونی|3}}
* علوی بن عبدالله بن شهاب‌الدین
* محمد بن سالم بن حفیظ
* محفوظ بن سالم بن عثمان
* عمر بن علوی الکاف
* جعفر بن أحمد العیدروس
* عمر عوض حداد
* عبدالله بن محمد بن سعید بازغیفان
* سالم سعید بکیر باغیثان
* فضل بن عبدالرحمن بافضل
* حسین بن عبدالرحمن بن شهاب‌الدین
* محمد بن هادی السَقّاف
* مصطفی بن أحمد المحضار
* عبدالله بن صالح الحبشی
* سالم بن أحمد بن جندان
* عبدالقادر بن أحمد السَقّاف
* أحمد مشهور بن طه الحداد
* أخوه محمد المهدی بن عبدالله الشاطری
* أخوه أبوبکر بن عبدالله الشاطری
* أخوه حسن بن عبدالله الشاطری
{{پایان}}
=== اساتید او در مکه ===
سپس در حدود سال 1376 هجری قمری برای افزایش سطح علمی خود به مکه مکرمه سفر کرد و حدود چهار سال در آنجا اقامت گزید و از علمای بزرگ آن زمان مکه، از جمله مشهورترین آنها، علم آموخت:
* علوی بن عباس المالکی
* حسن بن محمد المشاط
* سالم بن طالب العطاس
* حسن بن محمد فدعق
* أبوبکر بن سالم البار
* محمد نور سیف هلال المکی
* زینی بویان
* عبدالله بن أحمد دردوم
* عبدالله بخاش
* عبدالحمید زکریا بیلا
* محمد یاسین الفادانی
* عبدالله بن سعید اللحجی
* حسن بن محمد سعید یمانی
* محمد أمین کتبی
* محمد العربی التبانی


علوي بن عبد الله بن شهاب الدين
=== اساتید او در عدن ===
محمد بن سالم بن حفيظ
در عدن نیز از تعدادی از علما بهره برد؛ از جمله:
محفوظ بن سالم بن عثمان
* محمد بن سالم البیحانی
عمر بن علوي الكاف
* علی بن محمد باحمیش
جعفر بن أحمد العيدروس
* کامل عبدالله صلاح
عمر عوض حداد
عبد الله بن محمد بن سعيد بازغيفان
سالم سعيد بكير باغيثان
فضل بن عبد الرحمن بافضل
حسين بن عبد الرحمن بن شهاب الدين
محمد بن هادي السقاف
مصطفى بن أحمد المحضار
عبد الله بن صالح الحبشي
سالم بن أحمد بن جندان
عبد القادر بن أحمد السقاف
أحمد مشهور بن طه الحداد
أخوه محمد المهدي بن عبد الله الشاطري
أخوه أبو بكر بن عبد الله الشاطري
أخوه حسن بن عبد الله الشاطري
ثم رحل إلى مكة المكرمة نحو سنة 1376 هـ للاستزادة في طلب العلوم الشرعية ومكث بها نحو أربع سنوات، وأخذ عن كبار علماء مكة في ذلك الوقت، ومن أشهرهم:


علوي بن عباس المالكي
== فعالیت علمی و تبلیغی ==
حسن بن محمد المشاط
در سال 1381 هجری قمری برای کسب علم و تبلیغ دین از مکه به یمن بازگشت و پس از بازگشت از سال 1381 تا 1396 هجری قمری یعنی مدت پانزده سال در عدن زندگی کرد. و گاهی برای دید و بازدید و تدریس در مرکز علمی تریم به آنجا می‌رفت.
سالم بن طالب العطاس
حسن بن محمد فدعق
أبو بكر بن سالم البار
محمد نور سيف هلال المكي
زيني بويان
عبد الله بن أحمد دردوم
عبد الله بخاش
عبد الحميد زكريا بيلا
محمد ياسين الفاداني
عبد الله بن سعيد اللحجي
حسن بن محمد سعيد يماني
محمد أمين كتبي
محمد العربي التباني
وأخذ في عدن عن جملة من العلماء منهم:


محمد بن سالم البيحاني
در مدتی که در عدن بود به ابرخی وظایف پرداخت، از جمله: سخنرانی، وعظ وارشاد، تدر‌یس در بیشتر مساجد عدن مثل: مسجد الع‌یدروس و مسجد أبان و سخنرانی در مسجد باجن‌ید بخور مکسر، و تدر‌یس در بعضی مدارس حکومتی مثل: مدرسه حکومتی شمسان، و انجام عقدهای شرعی و قانونی نکاح با حکم حکومتی.
علي بن محمد باحميش
كامل عبد الله صلاح
حياته العلمية والدعوية
عاد في سنة 1381 هـ من مكة إلى اليمن لنشر العلم والدعوة إلى الله، وأقام بعد عودته فترة من الزمن في عدن من 1381 إلى 1396 هـ أي لمدة خمس عشرة سنة، كان يخرج في خلالها إلى تريم للزيارة والتدريس في رباط تريم، وقد زاول في عدن خلال هذه المدة عدة وظائف دينية وهي: الخطابة، والوعظ والإرشاد، والتدريس في أكثر مساجد عدن مثل: مسجد العيدروس، ومسجد أبان، وخطيبًا في مسجد باجنيد بخور مكسر، والتدريس في بعض المدارس الحكومية مثل: مدرسة شمسان الحكومية، ومأذون شرعي في عقود الأنكحة.


ولما ازداد نشاطه في التدريس والدعوة إلى الله في عدن وازدياد إقبال الناس والتفافهم حوله حاول الحزب الاشتراكي الشيوعي منعه وإيقافه، حيث كان الحزب الاشتراكي قد بدأ يحكم جنوب اليمن بعد الاستقلال عام 1387 هـ، وكان نشاط سالم الشاطري يتعارض مع مبادئهم، ولما لم يجدوا طريقًا لمنعه رسميًا لجأوا إلى محاولة اغتياله، وقد فصَّل ذلك في كتيب مستقل بعنوان «قصة مؤامرة الاغتيال والاعتقال». ولما نجا من مؤامرة الاغتيال عاد إلى مدينة تريم في شهر ربيع الثاني سنة 1396 هـ وافتتح للمرة الأولى بعد إغلاقه رباط تريم، واستمرت الدروس فيه إلى عام 1400 هـ، ثم أمر من قبل الدولة بالتوقف عن التدريس وأخذ عليه التعهد بذلك وتعطلت الدروس في رباط تريم تماماً، وتعرض للسجن والتعذيب من قبل الحزب الاشتراكي الشيوعي لمدة تسعة أشهر ونصف تقريبًا، وتم إطلاق سراحه في شهر رمضان سنة 1401 هـ بعد جهود لجنة الإصلاح بين جنوب اليمن وشماله في تلك الأيام. ثم سافر إلى الحرمين الشريفين في عام 1403 هـ للحج واستقر في المدينة المنورة، وكان عمر بن عبد الرحمن الجفري وإخوانه قد أقاموا في المدينة المنورة رباطًا لطلبة العلم، واختير سالم الشاطري وزين بن إبراهيم بن سميط للتدريس فيه، فواصل بذلك عطاءه ونشره للعلم في الرباط قرابة عشر سنوات.
با افزایش فعلیت تبلیغی و تدریس او و نیل و استقبال مردم به او، حزب سوسیالیست کمونیست سعی در جلوگیری و توقف او داشت، زیرا حزب سوسیالیست پس از استقلال یمن در سال 1387 حکومت خود را در جنوب یمن آغاز کرده بود و فعالیت‌های تبلیغی دینی سالم الشاطری با مبانی آنها ناسازگار و در تضاد بود و چون رسماً راهی برای جلوگیری از آن نیافتند به سوء قصد بر او متوسل شدند و او این موضوع را در جزوه ای با عنوان «قصة مؤامرة الاغت‌یال والاعتقال» به تفصیل آورده است.


وبعد أن تمت الوحدة اليمنية عاد إلى مدينة تريم لمواصلة العطاء في نشر العلم والدعوة إلى الله، وأعاد بمعاونة ومشاركة أخيه حسن بن عبد الله الشاطري فتح رباط تريم سنة 1412 هـ الذي أغلقه الحزب الاشتراكي الحاكم آنذاك، واستمر مغلقًا مدة اثني عشر عاما تقريبا. فعادت حلقات العلم الشريف والمَدْرَس العام في الرباط، وجاء الطلاب من أماكن شتّى لطلب العلم على يديهما وعلى يد نخبة من علماء تريم، وما زال الرباط قائمًا بنشاطه إلى يومنا هذا. وبالإضافة إلى نشاطه في رباط تريم فقد تم تعيينه محاضرًا في كلية الشريعة بتريم بجامعة الأحقاف نظرًا لسعة علمه وخبرته في التدريس، ثم استقال وتفرغ للتدريس في الرباط.
چون از توطئه ترور جان سالم به در برد، در ماه ربیع الثانی سال 1396 هجری قمری به شهر تریم بازگشت و برای بار نخست مرکز علمی تریم را پس از تعطیلی بازگشایی کرد و تا سال 1400 هجری قمری آموزش در آنجا از سر گرفته شد تا اینکه از جانب حکومت حزب سوسیالیست کمونیست ممنوع التدریس شد و تمام درس‌های مرکز علمی تریم تعطیل شد. او حدود نه ماه و نیم زندانی و شکنجه شد. در ماه رمضان سال 1401 هجری قمری پس از تلاش‌های کمیته اصلاحات بین جنوب و شمال یمن در آن روزها آزاد شد. پس از آن در سال 1403 برای انجام حج به مکه و مدینه سفر کرد و در مدینه مستقر شد.


وقد تميز أيضًا باطلاعه على المذاهب الفقهية الأخرى، مع إتقانه للفقه الشافعي، وكثيرا ما يذكر آراء المذاهب الفقهية الأخرى في دروسه مع التدليل والتوجيه والاعتناء بالنكت والفوائد العلمية والأدبية. كما أن له باعًا طويلًا في علوم وفنون أخرى، ومنها: التفسير، وعلوم القرآن، والحديث، والبلاغة، والنحو، والفلك، والتاريخ، والأنساب.
در آن زمان عمر بن عبدالرحمان الجفری و برادرانش را در مدینه یک مرکز علمی تاسیس کردو سالم الشاطری و زین بن ابراهیم بن صمیط را جهت تدریس در آن مرکز برگزیدند. او قریب به ده سال در آنجا به تدریس پرداخت.


وله رحلات للدعوة إلى الله ونشر العلم إلى عدد من البلدان منها: إندونيسيا، وماليزيا، وسنغافورة، وبروناي، وسريلانكا، ومصر، والشام، والخليج، وغيرها من البلدان العربية والإسلامية.
پس از تحقق وحدت یمن، برای تدریس و تبلیغ به شهر تریم بازگشت و با کمک و مشارکت برادرش حسن بن عبدالله الشاطری، مرکز علمی تریم که توسط حزب سوسیالیست حاکم تعطیل شد و نزدیک به دوازده سال تعطیل بود را در سال 1412 بازگشایی کرد. پس محافل علمی شریف و مدرسه‌های عمومی در مرکز فعال شدند و طلاب از جاهای مختلف و گروهی از علمای تریم برای کسب علم آمدند و تا امروز مرکز فعال است.


مؤلفاته
وی علاوه بر فعالیت در مرکز علمی تریم، به دلیل دانش و تجربه تدریس به عنوان مدرس «دانشکده شریعت الاحقاف» در تریم منصوب شد و سپس استعفا داد و به تدریس در همان مرکز علمی تریم مشغول شد.
اهتم سالم الشاطري بالتعليم والدعوة إلى الله ولم يهتم كثيرا بالتأليف ممتثلًا في ذلك طريقة والده عبد الله بن عمر الشاطري، وذلك أن والده لما عزم على الاشتغال بتأليف بعض الكتب والفتاوى استشار شيخه أحمد بن حسن العطاس، فنهاه عن ذلك وقال له: «ألّف رجالا علماء يؤلفون الكتب»، ومع ذلك فإن له بعض المؤلفات القيمة وهي:


«الفوائد الشاطرية في النفحات الحرمية»
او بر فقه شافعی و سایر مکاتب فقهی مسلط ممتاز بود و در دروس خود غالباً نظرات سایر مکاتب فقهی را با ظرافت ها و دقت ها و فواید علمی و ادبی ذکر می‌کرد. همچنین در سایر علوم و هنرها از جمله: تفسیر، علوم قرآنی، حدیث، بلاغت، صرف و نحو، نجوم، تاریخ و نسب‌شناسی سابقه تبحر و آشنایی بالایی داشت.
«نظم بعض المسائل والضوابط الفقيهة»
«نيل المقصود في مشروعية زيارة نبي الله هود»
«قصة مؤامرة الاغتيال والاعتقال»
ترجمة مختصرة لوالده عبد الله بن عمر الشاطري
نبذة مختصرة في التعريف برباط تريم ومن درسوا ودرّسوا فيه
نشر وتصحيح وطبع لرسالة «وصيتان عظيمتان» تأليف محمد بن علي مولى عيديد وتأليف والده عبد الله بن عمر الشاطري
تصحيح ونشر كتاب «الآيات المتماثلات المتقاربات المتشابهات من القرآن الكريم» لمحمد بن علوي العيدروس
تصحيح ونشر وجمع لرسالة «أدعية ومناجاة» لمحمد بن حسن عيديد
وله مجموعة كبيرة من المحاضرات والدروس في موضوعات إسلامية كثيرة ومنها على سبيل المثال: سلسلة الدروس الرمضانية وسلسلة دروس في أحكام الحج والإسراء والمعراج والغزوات والتفسير وأحكام النكاح وغيرها من الدروس الفقهية والأخلاقية والتاريخية وهي موجودة في مكتبته الصوتية.


وفاته
او برای تبلیغ به کشورهای زیادی سفر کرد؛ از جمله: [[اندونزی]]، [[مالزی]]، [[سنگاپور]]، [[برونئی]]، [[سریلانکا]]، [[جمهوری عربی مصر|مصر]]، [[شام]]، [[خلیج فارس]] و دیگر کشورهای عربی و اسلامی.
توفي يوم الجمعة ليلة السبت في مدينة جدة بالمملكة العربية السعودية في الثلاثين من شهر جمادى الأولى لعام 1439 هـ الموافق للسادس عشر من شهر فبراير لعام 2018 م، ونقل جثمانه في اليوم التالي إلى مكة المكرمة ليواري الثرى بمقبرة المعلاة.


المراجع
== تالیفات ==
سالم الشاطری به تحصیل و تبلیغ دین و دعوت الی الله علاقه‌مند بود و به شیوه پدرش عبدالله بن عمر شاطری چندان به تألیف اهمیت نمی‌داد. هرگاه پدرش تصمیم به تالیف و نگاشتن می‌گرفت اگر با استادش شیخ احمد بن حسن العطاس مشورت می‌کرد، استادش او را نهی می‌کرد از نوشتن و می‌گفت: «هزار مرد دانشمند هستند که کتاب می‌نویسند.» با این حال تالیفاتی داشته است که عبارتند از:
* «الفوائد الشاطر‌یة ف‌ی النفحات الحرمیة»؛
* «نظم بعض المسائل والضوابط الفقهیة»؛
* «نیل المقصود ف‌ی مشروعیة ز‌یارة نبی الله هود»؛
* «قصة مؤامرة الاغتیال والاعتقال»؛
* زندگی‌نامه کوتاهی از پدرش عبدالله بن عمرالشاطری؛
* آشنایی مختصر با مرکز علمی تریم و کسانی که در آن تحصیل و تدریس کردند؛
* انتشار، تصحیح و چاپ نامه «وص‌یتان عظ‌یمتان» نوشته محمد بن علی مولا عیدید و نوشته پدرش عبدالله بن عمر شاطری؛
* تصحیح و چاپ کتاب «الآ‌یات المتماثلات المتقاربات المتشابهات من ال[[قرآن]] الکر‌یم» اثر محمد بن علوی العیدروس؛
* تصحیح و نشر و تدوین «أدع‌یة ومناجاة» نوشته محمد بن حسن عیدید.
* او مجموعه بزرگی از سخنرانی‌ها و درس‌ها در بسیاری از موضوعات اسلامی‌دارد، از جمله: یک سلسله دروس [[رمضان]] و یک سلسله درس در احکام [[حج]]، الاسراء، معراج، غزوات، تفسیر، احکام. ازدواج و سایر دروس فقهی و اخلاقی و تاریخی که در کتابخانه صوتی ایشان موجود است.
 
== وفات ==
وی در روز جمعه شب شنبه در شهر جده [[عربستان]] در 30 جمادی الاول سال 1439 هجری قمری مطابق با 16 فوریه 2018 میلادی درگذشت و روز بعد به [[مکه]] مکرمه منتقل شد تا در قبرستان معلا دفن شود.
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
== منابع ==
* البورعی، فارس محمد (1430ق). نفحات المسک العطری با سند و سند شیخ عزیزمان عالم سالم بن عبدالله بن عمرالشتری (PDF).
* المرعشلی, یوسف عبدالرحمن (1427 هـ). نثر الجواهر والدرر فی علماء القرن الرابع عشر (PDF). بیروت، لبنان: دار المعرفة. صفحة 1824 - 1826. مؤرشف من الأصل (PDF) فی 12 یونیو 2018
 
{{علمای اسلام}}
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان اهل سنت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۲۹

سالم الشاطری
سالم بن عبدالله الشاطری.jpg
نام کاملسالم بن عبدالله الشاطری
اطلاعات شخصی
سال تولد1359 ق، ۱۳۱۸ ش‌، ۱۹۴۰ م
محل تولدیمن
سال درگذشت1439 ق، ۱۳۹۶ ش‌، ۲۰۱۸ م
محل درگذشتعربستان
دیناسلام، اهل سنت
استادان
  • علوی بن عبدالله بن شهاب‌الدین
  • محمد بن سالم بن حفیظ
  • محفوظ بن سالم بن عثمان
آثار
  • الفوائد الشاطر‌یة ف‌ی النفحات الحرمیة
  • نظم بعض المسائل والضوابط الفقهیة
  • نیل المقصود ف‌ی مشروعیة ز‌یارة نبی الله هود

سالم بن عبدالله الشاطری (1359 - 1439ق) فقیه شافعی واعظ اسلامی و معلم در مرکز علمی تریم برای علوم دینی و عربی در حضرموت بود. او یکی از مهم‌ترین علمای شافعی در یمن بلکه در جهان اسلام و برجسته‌ترین روحانیون شهر تریم بود که به دلیل علم پربار و تدریس ها و تالیفات ارزشمندش از سوی بسیاری از مجالس علمی به "سلطان العلماء" ملقب شد. او مدیر مرکز علمی تریم بود که مهمترین مجموعه علوم دینی و شرعی در منطقه بود. هزاران نفر از علما، مبلغان و مصلحان که در آگاهی، فرهنگ و گسترش دین اسلام در سراسر جهان نقش داشتند، به دست او فارغ‌التحصیل شدند.

نسبت

سالم بن عبدالله بن عمر بن أحمد بن عمر بن أحمد بن عمر بن أحمد بن علی بن حسین بن محمد بن أحمد بن عمر بن علوی الشاطری بن علی بن أحمد بن محمد أسد الله بن حسن الترابی بن علی بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبیدالله بن أحمد المهاجر بن عیسی بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد‌الباقر بن علی زین‌العابدین بن الحسین بن امام علی بن أبی‌طالب، و امام علی، همسر فاطمه، دختر محمد صلی الله علیه و آله است.

او سی و پنجمین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.

تولد و تربیت

او در سال 1359 هجری شمسی در شهر تریم حضرموت به دنیا آمد و در عصری پر از علما و صالحان در علوم مختلف نزد پدر و جد مادری‌اش محمد بن حسن عیدید در محیطی نیکو پرورش یافت. اما به یک باره در سال 1361 هجری شمسی در حالی که دو ساله بود پدر و جدش از دنیا رفتند و چون بزرگ شد به تحصیل پرداخت و از برادرش ابوبکر و برادرش مهدی و شیخ عبدالله بازغیفان بسیار کسب علم کرد. سپس به مرکز علمی تریم پیوست و از شاگردان ارشد پدرش عبدالله بن عمرالشاطری بهره برد.

اساتید

اساتید او در حضرموت

و اما اساتید او در حضرموت بسیارند و بیشتر آنها از شاگردان ارشد پدرش هستند و از مشهورترین آنها عبارتند از:

  • علوی بن عبدالله بن شهاب‌الدین
  • محمد بن سالم بن حفیظ
  • محفوظ بن سالم بن عثمان
  • عمر بن علوی الکاف
  • جعفر بن أحمد العیدروس
  • عمر عوض حداد
  • عبدالله بن محمد بن سعید بازغیفان
  • سالم سعید بکیر باغیثان
  • فضل بن عبدالرحمن بافضل
  • حسین بن عبدالرحمن بن شهاب‌الدین
  • محمد بن هادی السَقّاف
  • مصطفی بن أحمد المحضار
  • عبدالله بن صالح الحبشی
  • سالم بن أحمد بن جندان
  • عبدالقادر بن أحمد السَقّاف
  • أحمد مشهور بن طه الحداد
  • أخوه محمد المهدی بن عبدالله الشاطری
  • أخوه أبوبکر بن عبدالله الشاطری
  • أخوه حسن بن عبدالله الشاطری

اساتید او در مکه

سپس در حدود سال 1376 هجری قمری برای افزایش سطح علمی خود به مکه مکرمه سفر کرد و حدود چهار سال در آنجا اقامت گزید و از علمای بزرگ آن زمان مکه، از جمله مشهورترین آنها، علم آموخت:

  • علوی بن عباس المالکی
  • حسن بن محمد المشاط
  • سالم بن طالب العطاس
  • حسن بن محمد فدعق
  • أبوبکر بن سالم البار
  • محمد نور سیف هلال المکی
  • زینی بویان
  • عبدالله بن أحمد دردوم
  • عبدالله بخاش
  • عبدالحمید زکریا بیلا
  • محمد یاسین الفادانی
  • عبدالله بن سعید اللحجی
  • حسن بن محمد سعید یمانی
  • محمد أمین کتبی
  • محمد العربی التبانی

اساتید او در عدن

در عدن نیز از تعدادی از علما بهره برد؛ از جمله:

  • محمد بن سالم البیحانی
  • علی بن محمد باحمیش
  • کامل عبدالله صلاح

فعالیت علمی و تبلیغی

در سال 1381 هجری قمری برای کسب علم و تبلیغ دین از مکه به یمن بازگشت و پس از بازگشت از سال 1381 تا 1396 هجری قمری یعنی مدت پانزده سال در عدن زندگی کرد. و گاهی برای دید و بازدید و تدریس در مرکز علمی تریم به آنجا می‌رفت.

در مدتی که در عدن بود به ابرخی وظایف پرداخت، از جمله: سخنرانی، وعظ وارشاد، تدر‌یس در بیشتر مساجد عدن مثل: مسجد الع‌یدروس و مسجد أبان و سخنرانی در مسجد باجن‌ید بخور مکسر، و تدر‌یس در بعضی مدارس حکومتی مثل: مدرسه حکومتی شمسان، و انجام عقدهای شرعی و قانونی نکاح با حکم حکومتی.

با افزایش فعلیت تبلیغی و تدریس او و نیل و استقبال مردم به او، حزب سوسیالیست کمونیست سعی در جلوگیری و توقف او داشت، زیرا حزب سوسیالیست پس از استقلال یمن در سال 1387 حکومت خود را در جنوب یمن آغاز کرده بود و فعالیت‌های تبلیغی دینی سالم الشاطری با مبانی آنها ناسازگار و در تضاد بود و چون رسماً راهی برای جلوگیری از آن نیافتند به سوء قصد بر او متوسل شدند و او این موضوع را در جزوه ای با عنوان «قصة مؤامرة الاغت‌یال والاعتقال» به تفصیل آورده است.

چون از توطئه ترور جان سالم به در برد، در ماه ربیع الثانی سال 1396 هجری قمری به شهر تریم بازگشت و برای بار نخست مرکز علمی تریم را پس از تعطیلی بازگشایی کرد و تا سال 1400 هجری قمری آموزش در آنجا از سر گرفته شد تا اینکه از جانب حکومت حزب سوسیالیست کمونیست ممنوع التدریس شد و تمام درس‌های مرکز علمی تریم تعطیل شد. او حدود نه ماه و نیم زندانی و شکنجه شد. در ماه رمضان سال 1401 هجری قمری پس از تلاش‌های کمیته اصلاحات بین جنوب و شمال یمن در آن روزها آزاد شد. پس از آن در سال 1403 برای انجام حج به مکه و مدینه سفر کرد و در مدینه مستقر شد.

در آن زمان عمر بن عبدالرحمان الجفری و برادرانش را در مدینه یک مرکز علمی تاسیس کردو سالم الشاطری و زین بن ابراهیم بن صمیط را جهت تدریس در آن مرکز برگزیدند. او قریب به ده سال در آنجا به تدریس پرداخت.

پس از تحقق وحدت یمن، برای تدریس و تبلیغ به شهر تریم بازگشت و با کمک و مشارکت برادرش حسن بن عبدالله الشاطری، مرکز علمی تریم که توسط حزب سوسیالیست حاکم تعطیل شد و نزدیک به دوازده سال تعطیل بود را در سال 1412 بازگشایی کرد. پس محافل علمی شریف و مدرسه‌های عمومی در مرکز فعال شدند و طلاب از جاهای مختلف و گروهی از علمای تریم برای کسب علم آمدند و تا امروز مرکز فعال است.

وی علاوه بر فعالیت در مرکز علمی تریم، به دلیل دانش و تجربه تدریس به عنوان مدرس «دانشکده شریعت الاحقاف» در تریم منصوب شد و سپس استعفا داد و به تدریس در همان مرکز علمی تریم مشغول شد.

او بر فقه شافعی و سایر مکاتب فقهی مسلط ممتاز بود و در دروس خود غالباً نظرات سایر مکاتب فقهی را با ظرافت ها و دقت ها و فواید علمی و ادبی ذکر می‌کرد. همچنین در سایر علوم و هنرها از جمله: تفسیر، علوم قرآنی، حدیث، بلاغت، صرف و نحو، نجوم، تاریخ و نسب‌شناسی سابقه تبحر و آشنایی بالایی داشت.

او برای تبلیغ به کشورهای زیادی سفر کرد؛ از جمله: اندونزی، مالزی، سنگاپور، برونئی، سریلانکا، مصر، شام، خلیج فارس و دیگر کشورهای عربی و اسلامی.

تالیفات

سالم الشاطری به تحصیل و تبلیغ دین و دعوت الی الله علاقه‌مند بود و به شیوه پدرش عبدالله بن عمر شاطری چندان به تألیف اهمیت نمی‌داد. هرگاه پدرش تصمیم به تالیف و نگاشتن می‌گرفت اگر با استادش شیخ احمد بن حسن العطاس مشورت می‌کرد، استادش او را نهی می‌کرد از نوشتن و می‌گفت: «هزار مرد دانشمند هستند که کتاب می‌نویسند.» با این حال تالیفاتی داشته است که عبارتند از:

  • «الفوائد الشاطر‌یة ف‌ی النفحات الحرمیة»؛
  • «نظم بعض المسائل والضوابط الفقهیة»؛
  • «نیل المقصود ف‌ی مشروعیة ز‌یارة نبی الله هود»؛
  • «قصة مؤامرة الاغتیال والاعتقال»؛
  • زندگی‌نامه کوتاهی از پدرش عبدالله بن عمرالشاطری؛
  • آشنایی مختصر با مرکز علمی تریم و کسانی که در آن تحصیل و تدریس کردند؛
  • انتشار، تصحیح و چاپ نامه «وص‌یتان عظ‌یمتان» نوشته محمد بن علی مولا عیدید و نوشته پدرش عبدالله بن عمر شاطری؛
  • تصحیح و چاپ کتاب «الآ‌یات المتماثلات المتقاربات المتشابهات من القرآن الکر‌یم» اثر محمد بن علوی العیدروس؛
  • تصحیح و نشر و تدوین «أدع‌یة ومناجاة» نوشته محمد بن حسن عیدید.
  • او مجموعه بزرگی از سخنرانی‌ها و درس‌ها در بسیاری از موضوعات اسلامی‌دارد، از جمله: یک سلسله دروس رمضان و یک سلسله درس در احکام حج، الاسراء، معراج، غزوات، تفسیر، احکام. ازدواج و سایر دروس فقهی و اخلاقی و تاریخی که در کتابخانه صوتی ایشان موجود است.

وفات

وی در روز جمعه شب شنبه در شهر جده عربستان در 30 جمادی الاول سال 1439 هجری قمری مطابق با 16 فوریه 2018 میلادی درگذشت و روز بعد به مکه مکرمه منتقل شد تا در قبرستان معلا دفن شود.

پانویس

منابع

  • البورعی، فارس محمد (1430ق). نفحات المسک العطری با سند و سند شیخ عزیزمان عالم سالم بن عبدالله بن عمرالشتری (PDF).
  • المرعشلی, یوسف عبدالرحمن (1427 هـ). نثر الجواهر والدرر فی علماء القرن الرابع عشر (PDF). بیروت، لبنان: دار المعرفة. صفحة 1824 - 1826. مؤرشف من الأصل (PDF) فی 12 یونیو 2018