اسحاق بن روح بصری

اسحاق بن روح بصری
نام‌های دیگر	اسحاق بن ریاح بصری
اطلاعات شخصی
محل تولد	عراق بصره
سال درگذشت	340 ق، ۳۳۰ ش‌، ۹۵۱ م
دین	اسلام، شیعه
شاگردان	محمد بن علی ماجیلویه محمد بن موسی بن متوکل احمد بن محمد بن یحیی عطار
فعالیت‌ها	محدث شیعی

اسحاق بن روح بصری، محدث شیعی در نیمه نخست قرن چهارم هجری بوده است. وی با برخی از شاگردان کلینی معاصر بود.

معرفی اجمالی

اسحاق بن روح بصری، محدث شیعی در نیمه نخست قرن چهارم هجری. کنیه او در منابع ذکر نشده است. در روایتی که شیخ صدوق از او درباره ولادت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) آورده است، نام او را «اسحاق بن ریاح بصری» ذکر کرده و در مواردی دیگر نام پدرش «رباح» ثبت شده است. وی با برخی از شاگردان «کلینی» معاصر بود و از طرفی شاگردان خود او غالباً تا اواسط قرن چهارم حیات داشته‌‏اند. از این‏ رو وفات او را می‏‌توان حدود 340 هجری در نظر گرفت. از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست ولی ظاهراً محل آن بصره بوده است. از زندگی و چگونگی تحصیلات او اطلاع چندانی نداریم. از لقب «بصری» برمی‏‌آید که وی اهل بصره بوده و احتمالاً تحصیلات خود را در آن‌جا آغاز نموده است.

سوابق علمی او نشان می‌‏دهند که وی علاوه بر کوفه، بخش عمده‌‏ای از حیات علمی خود را در بغداد سپری کرده و در آن‌جا از نایب دوم امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) محمد بن عثمان بن سعید عمری روایاتی شنیده است. گمان می‏‌رود که وی هم‌چنین مدتی در قم اقامت داشته و در آن‌جا شاگردانی تربیت کرده است. از شاگردان قمی او «محمد بن علی ماجیلویه»، «محمد بن موسی بن متوکل» و «احمد بن محمد بن یحیی عطار» هستند. این احتمال نیز وجود دارد که شاگردان قمی او در بغداد از او حدیث شنیده باشند، زیرا اگر وی اواخر عمر در قم اقامت داشت هیچگاه «شیخ صدوق» با واسطه از او نقل حدیث نمی‏‌کرد. از او اثر تألیفی به ثبت نرسیده است.

شاگردان

1. محمد بن علی ماجیلویه؛
2. محمد بن موسی بن متوکل؛
3. احمد بن محمد بن یحیی عطار شاگردان قمی وی هستند.

جستارهای وابسته

• کلینی
• شیخ صدوق
• نجاشی
• کوفه
• قم

منابع

• کمال الدین و تمام النعمه، باب میلاد قائم(عج)، حدیث6؛
• معجم احادیث المهدی، ج4ص243 حدیث1286؛
• طبقات اعلام الشیعه، ج1ص61.