جعفر بن احمد بن متیل قمی
| جعفر بن احمد بن متیل قمی | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | 275 ق، ۲۶۷ ش، ۸۸۸ م |
| محل تولد | قم |
| سال درگذشت | 369 ق، ۳۵۸ ش، ۹۸۰ م |
| محل درگذشت | قم |
| دین | اسلام، شیعه |
| شاگردان |
|
| فعالیت‌ها | فقیه، محدث شیعی |
جعفر بن احمد بن متیل قمی، فقیه، محدث شیعی و از چهرههای برجسته عصر غیبت صغری به شمار می‌رود. از لقب «قمی» بر میآید که وی اهل قم است و ظاهراً زادگاه و محل وفات او نیز در همین شهر بوده است. پدرش احمد بن متیل قمی از بزرگان عصر خویش و نماینده نایب دوم امام عصر(عج) در قم بوده است. وضعیت خانوادگی او و چهره‌هایی که از این خاندان برخاستهاند، گویای موقعیت اجتماعی و خوشنام بودن آنها در میان مردم قم است. بنا به گزارش شیخ طوسی در کتاب «غیبت»، وی به همراه پدرش سفرهایی به عراق داشته و روابط نزدیکی با نایب دوم امام عصر(عج) داشتند.
زندگی‌نامه
جعفر بن احمد بن متیل قمی، فقیه، محدث شیعی و از چهرههای برجسته عصر غیبت صغری. کنیه او در منابع ذکر نشده است. نام جد او «متیل» (به فتح میم و تشدید یاء) به معنای جنباندن و به حرکت درآوردن است اما علت این نامگذاری بر ما روشن نیست. وی با همه شهرتی که دارد لیکن بیشتر گوشههای زندگی او برای ما نامعلوم است. درباره تاریخ تولد و وفات او نیز اطلاعی در دست نیست. اما با توجه به این‌که وی از اساتید «جعفر بن محمد بن قولویه» بوده است، احتمالاً وفات او اندکی پیش از این تاریخ اتفاق افتاده است. درباره زمان ولادت او تنها می‌توان گفت که وی در 305 هجری هنگامی که نایب دوم امام عصر(عج) در بستر مرگ بود، بر بالین او حضور داشت و در آن زمان چندان از وجاهت لازم برخوردار بود که مردم گمان میکردند مقام نیابت به او واگذار خواهد شد. بنابراین وی در آن زمان از سن کافی برخوردار بود و می‌توان تاریخ ولادت او را در دهههای آخر سده سوم حدود 275 هجری تخمین زد. از لقب «قمی» بر میآید که وی اهل قم است و ظاهراً زادگاه و محل وفات او نیز در همین شهر بوده است. پدرش «احمد بن متیل قمی» از بزرگان عصر خویش و نماینده نایب دوم امام عصر(عج) در قم بوده است. برادران او «محمد» و «علی» هر کدام از اساتید عصر خود بودهاند. برادرزاده او «محمد بن علی بن متیل» از اساتید «شیخ صدوق» و نیز از شاگردان خود او بوده است. هم‌چنین عموی او «حسن بن متیل دقاق» از اساتید «ابن ولید قمی» و «محمد بن قولویه»(پدر جعفر بن قولویه صاحب کامل الزیارات) بوده است. وضعیت خانوادگی او و چهره‌هایی که از این خاندان برخاستهاند، گویای موقعیت اجتماعی و خوشنام بودن آنها در میان مردم قم است. بر پایه گزارش شیخ صدوق در کمال الدین، بسیاری از شیعیان اطراف، وجوهات خویش را به او و پدرش «احمد» میسپردند تا به دست نایب امام عصر(عج) برسد. بنا به گزارش «شیخ طوسی» در کتاب «غیبت»، وی به همراه پدرش سفرهایی به عراق داشته و روابط نزدیکی با نایب دوم امام عصر(عج) داشتند و حتی در بغداد منزلی داشتند که در اواخر عمر سفیر دوم به سبب حادثهای که برای این سفیر پیش آمده بود، تنها از منزل او و پدرش برای وی غذا فرستاده میشد. درباره چگونگی زندگی او بعد از وفات نایب دوم، چندان چیزی دانسته نیست اما این اندازه میدانیم که با روی کار آمدن سفیر سوم «حسین بن روح نوبختی»، او و پدرش هم‌چنان نسبت به مقام نیابت وفادار ماندند. از او در منابع حدیثی و تاریخی، تنها چند گزارش به ما رسیده که در آن نمیتوان اساتید او را شناسایی نمود.
شاگردان
از شاگردان او تنها برادرزادهاش علی بن محمد بن متیل و ابوالقاسم جعفر بن قولویه را در منابع ذکر کرده‌اند.
آثارتالیفی
از او اثر تألیفی معرفی نشده است.
منابع
- کمال الدین و تمام النعمه، ص503، باب 45 گزارشهای33، 34 و 35؛
- الغیبه، طوسی، ص369 گزارشهای 336، 337 و339؛
- طبقات اعلام الشیعه، ج1ص69.
