ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'نامها' به 'نامها') |
|||
| (۲۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| عنوان = ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی | |||
| تصویر = عالمان شیعه.jpg | |||
| نام = ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی | |||
| | | نام‌های دیگر = {{فهرست جعبه افقی |ابن‌نوبخت |ابراهیم ابواسحاق |ابراهیم بن نوبخت |ابراهیم نوبخت |ابو اسحاق نوبخت |ابراهیم بن اسحاق }} | ||
| | | سال تولد = ۲۳۷ ق | ||
| | | تاریخ تولد = | ||
| | | محل تولد = [[بغداد]] | ||
| | | سال درگذشت = ۳۱۱ ق | ||
| | | تاریخ درگذشت = [[شوال]] | ||
| | | محل درگذشت = | ||
|درگذشت | | استادان = | ||
| | | شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی |علی بن وصیف ناشئ اصغر |محمد بن بشر حمدونی سوسنجردی |مظفر بن محمد بلخی }} | ||
| | | دین = [[اسلام]] | ||
|شاگردان | | مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]] | ||
|علی بن وصیف ناشئ اصغر | | آثار = {{فهرست جعبه افقی |الاستیفاء فی الامامه |التنبیه فی الامامه |الرد علی الغلاة |ابطال القیاس |الیاقوت فی علم الکلام |و... }} | ||
| | | فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه افقی |متکلم |از بزرگان [[امامیه]] |ندیم و ادیب [[مأمون عباسی|مامون عباسی]] }} | ||
|آثار | | وبگاه = | ||
|الاستیفاء فی الامامه | }} | ||
| | '''ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی'''، از مشهورترین پسران [[ابوسهل نوبختی]] و فردی فاضل، متکلم و از بزرگان [[امامیه]] بوده و از ندیمان و ادبای [[مأمون عباسی|مامون عباسی]] به‌شمار می‌رود. | ||
|[[ | ساکن [[بغداد]] از خاندان نوبختیان بود. وی در بیشتر دوره [[غیبت صغری]] یکی از پیشوایان و حامیان بلند‌مرتبه امامیه بغداد بوده و در میان عامه [[مذهب شیعه|شیعیان]] امامی جایگاهی ویژه داشته است. وی بخش زیادی از فعالیت‌های علمی خود را به بحث در زمینه مسأله [[امامت]]، به ویژه غیبت [[حجت بن الحسن (مهدی)]] مصروف داشته است. | ||
|[[ | |||
| | |||
| | |||
== معرفی اجمالی == | |||
ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی، از متکلمان نیمه نخست قرن چهارم هجری و مؤلف [[كتاب فص الیاقوت|کتاب فص الیاقوت]] از کتابهای پایه در [[علم كلام|علم کلام]]. شواهد موجود نشان می‌دهد که وی در [[بغداد]] تولد یافت و در همان‌جا تحصیل نمود و محل [[مرگ|وفات]] او نیز در بغداد بوده است، زیرا بغداد مرکز علم و دانش بود و پدربزرگش «فضل» و پس از آن پدرش «اسحاق» کلیددار دار‌الحکمه رشیدیه در بغداد بودند. همچنین می‌توان حدس زد که وی چند سالی پیش از 240[[سال قمری|هجری]] تولد یافته است، زیرا برادرش «علی بن اسحاق» تا عصر [[علی بن محمد (هادی)|امام هادی]] یعنی تا سال 254هجری حیات داشته است، و وی در آن زمان، فردی بالغ و رشید بوده است. | |||
=معرفی | == القاب و نامها == | ||
در برخی از منابع از او با نام «اسماعیل نوبختی» یاد شده است. [[آقا بزرگ تهرانی|علامه تهرانی]] ضمن انتقاد از این اشتباه، نام او را «ابراهیم نوبختی» معرفی میکند. [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] نیز در [[شرح کتاب یاقوت]]، از او با نام «ابراهیم» یاد میکند. | |||
== آثار == | |||
# کتاب [[یاقوت (کتاب)|یاقوت]] یگانه نوشتهای است که از او بر جای مانده است. این کتاب قدیمیترین کتاب کلامی است‌که از [[مذهب شیعه|امامیه]] در دست است و تنها کتاب مستقلی است که از خاندان نوبختی به جای مانده است. (کتاب فرق نوبختی به صورت مستقل نیست). نخستین کسی‌که این کتاب را شرح نمود [[ابن ابی الحدید]] بود که البته شرح وی از بین رفته است. پس از او شرح جامعی به دست [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] به نام [[انوار الملكوت فی شرح الیاقوت (کتاب)|انوار الملکوت فی شرح الیاقوت]] انجام گرفته است. در اینکه وی از متکلمان امامیه بود هیچ تردیدی وجود ندارد به همین دلیل علامه حلی، از او با تعبیراتی نظیر <big>شیخنا الاقدم</big> و <big>امامنا الاعظم</big> یاد میکند، هر چند اذعان میکند که وی در برخی موارد، تفکرات اعتزالی نیز داشته است. | |||
# [[الابتهاج (كتاب)|کتاب الابتهاج]] است‌که وی در این کتاب، لذت عقلیه را در [[خدا|خداوند]] اثبات میکند. | |||
= | == درگذشت == | ||
[[مرگ|وفات]] او به گواه اینکه برادرزادهاش [[اسماعیل بن علی بن اسحاق نوبختی]] (صاحب [[ابطال القیاس (کتاب)|کتاب ابطال القیاس]]) در سال 311هجری وفات کرده است، ممکن است اندکی پیش از سال مذکور رخ داده باشد. از سرگذشت و سرنوشت او هیچ اخباری گزارش نشده است. | |||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[مأمون عباسی|مامون عباسی]] | |||
* [[علی بن محمد (هادی)|امام هادی]] | |||
* [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] | |||
* [[ابن ابی الحدید]] | |||
= | == منابع == | ||
* اعیان الشیعه(قطع بزرگ)، ج2صص93، 110 و111؛ | |||
* خاندان نوبختی، صص166 تا 180؛ | |||
* دائره المعارف تشیع، ج7ص61؛ | |||
* لذریعه الی تصانیف الشیعه، ج1صص62 و69، و ج10ص184، و ج16ص100، و ج25ص271. | |||
{{علمای اسلام}} | |||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] | ||
[[رده:محدثان شیعه]] | [[رده:محدثان شیعه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۲
| ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی |
| نام‌های دیگر |
|
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | ۲۳۷ ق، ۲۳۰ ش، ۸۵۲ م |
| محل تولد | بغداد |
| سال درگذشت | ۳۱۱ ق، ۳۰۲ ش، ۹۲۳ م |
| روز درگذشت | شوال |
| دین | اسلام، شیعه |
| شاگردان |
|
| آثار |
|
| فعالیت‌ها |
|
ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی، از مشهورترین پسران ابوسهل نوبختی و فردی فاضل، متکلم و از بزرگان امامیه بوده و از ندیمان و ادبای مامون عباسی به‌شمار می‌رود. ساکن بغداد از خاندان نوبختیان بود. وی در بیشتر دوره غیبت صغری یکی از پیشوایان و حامیان بلند‌مرتبه امامیه بغداد بوده و در میان عامه شیعیان امامی جایگاهی ویژه داشته است. وی بخش زیادی از فعالیت‌های علمی خود را به بحث در زمینه مسأله امامت، به ویژه غیبت حجت بن الحسن (مهدی) مصروف داشته است.
معرفی اجمالی
ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی، از متکلمان نیمه نخست قرن چهارم هجری و مؤلف کتاب فص الیاقوت از کتابهای پایه در علم کلام. شواهد موجود نشان می‌دهد که وی در بغداد تولد یافت و در همان‌جا تحصیل نمود و محل وفات او نیز در بغداد بوده است، زیرا بغداد مرکز علم و دانش بود و پدربزرگش «فضل» و پس از آن پدرش «اسحاق» کلیددار دار‌الحکمه رشیدیه در بغداد بودند. همچنین می‌توان حدس زد که وی چند سالی پیش از 240هجری تولد یافته است، زیرا برادرش «علی بن اسحاق» تا عصر امام هادی یعنی تا سال 254هجری حیات داشته است، و وی در آن زمان، فردی بالغ و رشید بوده است.
القاب و نامها
در برخی از منابع از او با نام «اسماعیل نوبختی» یاد شده است. علامه تهرانی ضمن انتقاد از این اشتباه، نام او را «ابراهیم نوبختی» معرفی میکند. علامه حلی نیز در شرح کتاب یاقوت، از او با نام «ابراهیم» یاد میکند.
آثار
- کتاب یاقوت یگانه نوشتهای است که از او بر جای مانده است. این کتاب قدیمیترین کتاب کلامی است‌که از امامیه در دست است و تنها کتاب مستقلی است که از خاندان نوبختی به جای مانده است. (کتاب فرق نوبختی به صورت مستقل نیست). نخستین کسی‌که این کتاب را شرح نمود ابن ابی الحدید بود که البته شرح وی از بین رفته است. پس از او شرح جامعی به دست علامه حلی به نام انوار الملکوت فی شرح الیاقوت انجام گرفته است. در اینکه وی از متکلمان امامیه بود هیچ تردیدی وجود ندارد به همین دلیل علامه حلی، از او با تعبیراتی نظیر شیخنا الاقدم و امامنا الاعظم یاد میکند، هر چند اذعان میکند که وی در برخی موارد، تفکرات اعتزالی نیز داشته است.
- کتاب الابتهاج است‌که وی در این کتاب، لذت عقلیه را در خداوند اثبات میکند.
درگذشت
وفات او به گواه اینکه برادرزادهاش اسماعیل بن علی بن اسحاق نوبختی (صاحب کتاب ابطال القیاس) در سال 311هجری وفات کرده است، ممکن است اندکی پیش از سال مذکور رخ داده باشد. از سرگذشت و سرنوشت او هیچ اخباری گزارش نشده است.
جستارهای وابسته
منابع
- اعیان الشیعه(قطع بزرگ)، ج2صص93، 110 و111؛
- خاندان نوبختی، صص166 تا 180؛
- دائره المعارف تشیع، ج7ص61؛
- لذریعه الی تصانیف الشیعه، ج1صص62 و69، و ج10ص184، و ج16ص100، و ج25ص271.
