محمد فاضل لنکرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
÷<div class="references" style="margin: 0px 0px 10px 0px; max-height: 300px; overflow: auto; padding: 3px; font-size:95%; background: #FFA500; line-height:1.4em; padding-bottom: 7px;"><noinclude>
{{جعبه اطلاعات شخصیت
[[پرونده:Ambox clock.svg|60px|بندانگشتی|راست]]
| عنوان = آیت‌ الله محمد فاضل موحدی لنکرانی
<br>
| تصویر = فاضل لنکرانی.jpg
'''''نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است. '''''<br>
| نام = محمد فاضل
| نام‌های دیگر =
| سال تولد = ۱۳۱۰ ش
| تاریخ تولد =
| محل تولد = [[قم]]
| سال درگذشت = ۱۳۸۶ ش
| تاریخ درگذشت =
| محل درگذشت = [[قم]]
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | [[سید حسین بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] | [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] | [[سید محمدحسین طباطبایی|علامه طباطبایى]] }}
| شاگردان = محمد ری‌شهری • مصطفی بروجردی • سید احمد میرعمادی • علی سیفی آملی
| دین = [[اسلام]]
| مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| آثار = {{فهرست جعبه افقی | تفصيل الشريعه في شرح تحرير الوسيله| الأحكام الواضحة}}
| فعالیت‌ها = [[مرجع تقلید]]
| وبگاه =
}}
'''آیت‌الله فاضل لنکرانی'''، بعد از درگذشت [[سیدمحمدرضا گلپایگانی|آیت‌الله گلپایگانی]] و [[محمد علی اراکی|آیت‌الله محمدعلی اراکی]] یکی از هفت مرجعی بود که از سوی [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] معرفی شد. او از مراجع حامی [[جمهوری اسلامی ایران]] بود و مشروعیت آن را ناشی از [[ولایت فقیه]] می‌دانست. لنکرانی همچنین از [[وحدت اسلامی|اندیشه‌های تقریبی]] حمایت می‌‌کرد و شرکت در [[نماز جماعت]] [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] را جایز می‌دانست. مدفن او در [[حرم فاطمه بنت موسی بن جعفر|حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها)]] است.  


'''یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید. '''
== زندگی‌نامه ==
<br>
آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ش در [[قم]] به دنیا آمد. پدرش فاضل [[قفقاز|قفقازی]] از علمای حوزه و از اعضای شورای استفتاء [[سید حسین بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] بود. مادرش از فرزندان [[سادات]] معروف [[موسی مبرقع|مبرقع]] قم بود.
''آخرین مرتبه این صفحه در
</div>
<div class="wikiInfo">[[پرونده:فاضل لنکرانی.jpg |جایگزین=فاضل لنکرانی]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
!نام
!آیت‌ الله محمد فاضل موحدی لنکرانی
|-
|القاب و سایر نام‌ها
|آی‍ت‌ال‍ل‍ه‌ ف‍اض‍ل‌ ل‍ن‍ک‍ران‍ی‌ • ف‍اض‍ل‌ • م‍ح‍م‍د ف‍اض‍ل‌ ل‍ن‍ک‍ران‍ی‌ • م‍ح‍م‍د ل‍ن‍ک‍ران‍ی‌ • م‍ح‍م‍دف‍اض‍ل م‍وح‍دی‌ ف‍اض‍ل‌ • م‍ح‍م‍د
|-
|زاده
|۱۳۱۰ شمسی • لنکران در جمهوری آذربایجان
|-
|درگذشت
|۲۶ خرداد ۱۳۸۶ شمسی • قم
|-
|استادان
|آیت الله بروجردی • امام خمینی • علامه طباطبایى • شیخ مرتضی حائری • ...
|-
|شاگردان
|محمد ری‌شهری • مصطفی بروجردی • سید احمد میرعمادی • علی سیفی آملی • سیدرضی موسوی شکوری • عبدالکریم عابدینی • سید محمدعلی امین سبزواری
|-
|آثار
|تفصيل الشريعه في شرح تحرير الوسيله • الاجاره • الأحكام الواضحة• العروة الوثقی (مع تعلیقات الفاضل اللنکراني) • شرح العروة الوثقی • الإجتهاد و التقليد• تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله • الحدود تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله • الخمس و الانفال تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله • الدیات رسالة في الخمس (للبروجردی)
|-
|دین و مذهب 
|اسلام • تشیع
|-
|فعالیت‌ها
|مبارزه علیه حکومت پهلوی • عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم • تاسیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)
|-
|}
</div>


=دوران کودکی و تحصیل=
== تحصیلات حوزوی ==
محمد فاضل در ۱۳ سالگی وارد [[حوزه علمیه]] شد پس از دروس ادبیات و مقدمات، قسمتی از کتاب رسائل و مکاسب را نزد پدرش خواند و بخشی را نزد [[محمدباقر سلطانی طباطبایی]] و هم‌چنین [[عبدالجواد جبل عاملی]] و [[مرتضی حائری|شیخ مرتضی حائری یزدی]] آموخت.


آیت‌الله حاج‌محمد فاضل لنکرانی درذیقعده 1350 ق/ 1310 ش در [[قم]] به دنیا آمد. پدرش آیت‌الله حاج شیخ عبدالله فاضل موحدی مشهور به فاضل لنکرانی در 1314 ق در حومه‌ی لنکران، [[جمهوری آذربایجان]] به دنیا آمد ودر 1330 ق به [[ایران]] مهاجرت کرد. ابتدا به [[اردبیل]] و پس از سه سال به [[زنجان]] رفت ودر 1337 ق راهی [[مشهد]] شد و از درسهای آقازاده میرزا احمدکفایی، شیخ مرتضی آشتیانی و [[آیت‌اله حسین قمی]] بهره برد. یک سال پس از تأسیس [[حوزه‌ علمیه‌ قم]] توسط [[آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی]] به قم رفت و [[فقه]] و [[اصول]] را نزد ‌آیت‌الله حائری و سپس از [[آیت‌الله بروجردی]] فراگرفت. پس از اتمام بنای [[مسجد اعظم قم]]، [[امامت جماعت]] آن [[مسجد]] به وی سپرده شد.
در ۱۹ سالگی وارد درس خارج شد. ۱۵ سال در درس خارج فقه [[سید حسین بروجردی|آیت‌الله سید حسین بروجردی]] شرکت کرد و تقریرات درس او را به زبان عربی نوشت. هم‌چنین در درس خارج اصول [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] شرکت کرد و درس اصول او را نوشت. نزد علامه [[سید محمدحسین طباطبایی|سید محمدحسین طباطبائی]]، منظومه سبزواری و اسفار [[ملاصدرا]] را فرا گرفت<ref>زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.</ref>.  


آیت‌الله عبدالله فاضل لنکرانی [[مجتهد]] بود و [[رساله‌ علمیه‌‌]] ‌خود را با نام نهایة‌الاحکام به عربی نوشت. وی با دختر آیت‌‌الله سید‌عباس فیض برقعی ازدواج کرد که حاصل آن 4 پسر و 5 دختر بود و محمد فاضل موحدی لنکرانی چهارمین فرزند او بود<ref>اطلاعات، شماره 20348، 28 آبان 1373، ص 7؛ گلشن ابرار، ج 6، خلاصه‌ای از زندگی اسوه‌‌های علم و عمل، تهیه و تدوین جمعی از پژوهشگران پژوهشکده باقرالعلوم (ع)، قم، انتشارات نورالجساد، 1385.</ref>.
دروس خود را با [[شهید]] [[سید مصطفی خمینی]] مباحثه می‌کرد و از همان دوران جوانی در حوزه علمیه تدریس می‌کرد<ref>زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.</ref>.
آیت‌الله محمد فاضل در ۳۰ سالگی به درجه [[اجتهاد]] رسید<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.</ref>. وی در سال ۱۳۷۳ پس از درگذشت [[محمد علی اراکی|آیت‌الله محمدعلی اراکی]]، از سوی [[جامعه روحانیت مبارز تهران]]<ref>پایگاه اطلاع‌رسانی تاریخ ایرانی.</ref> و [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]]<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.</ref> با اکثریت‌ آرا، از [[مرجع تقلید|مراجع‌ تقلید]] شیعه شناخته‌ و معرفی شد<ref> محمد فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی جامعه مدرسین.</ref>.<ref>زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.</ref>.


آیت‌الله محمد ‌فاضل لنکرانی دوره‌ی ابتدایی را در قم گذراند. پس از پایان دوره‌ی ابتدایی به دلیل علاقه به دروس دینی به [[حوزه‌ علمیه‌ قم]] رفت ودر [[مدرسه‌ فیضیه]] به تحصیل علوم دینی پرداخت.در آن زمان حوزه‌ی علمیه‌ی قم طلاب زیادی نداشت و تعداد کمی مشغول به تحصیل بودند. از هم مباحثه‌ای‌های وی در [[مدرسه فیضیه]] حاج [[سید‌مصطفی خمینی]] بود که نقش مهمی در پیشرفت علمی ایشان داشت. آیت‌الله لنکرانی در این‌باره گفته بود: «وجود این دوست عزیز در شدت علاقه‌ی ما به راهی که در پیش گرفته بودیم، نقش مهمی داشت و از همان اوان به کمک یکدیگر و به عنوان دو هم مباحثه مشغول تحصیل شدیم<ref>«ستارگان هدایت»، رسالت،‌شماره 2462، 26 تیر 1373، ص 4.</ref>.» وی قسمتی از مطوّل و بخشی از شرح لمعه را نزد آیت‌الله [[حسین‌علی منتظری]] و قسمتی دیگر را نزد شیخ‌ اسدالله نوراللهی نجف‌آبادی خواند، رسایل و مکاسب را نزد چند تن از اساتید حوزه چون، پدرش آیت‌الله فاضل موحدی، آیت‌الله آقا شیخ عبدالجواد جبل عاملی سدهی و ‌آیت‌الله شیخ مرتضی حائری بهره برد<ref>خبرگان ملت، شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، دفتر دوم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، قم، 1379ش، ص 536.</ref>.
== اساتید ==
مهم‌ترین اساتید او عبارتند از<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.</ref>:


آیت‌الله لنکرانی به دلیل شور و علاقه به تحصیل علوم دینی در زمان کوتاهی دوره‌های ادبیات عربی و سطوح را که معمولاً طلاب دیگردر 8 یا 9 سال به پایان می‌رسانند در مدت 6 سال گذراند، لذا در سن 19 سالگی وارد آخرین مرحله‌ی تحصیلات حوزوی یعنی درس خارج فقه گردید<ref>اطلاعات، همان منبع، ص 7.</ref>.
# فاضل قفقازی (پدر)؛
پس از تشکیل کلاسهای [[آیت‌الله بروجردی]] در قم، وی در درس خارج فقه ایشان شرکت جست و این درحالی بود که هنوز قسمتی از کفایه را به اتمام نرسانده بود . به این دلیل صبح‌ها اول وقت در مسجد عشقعلی دروس کفایه را نزد آقا شیخ عبدالجواد می‌خواند و پس از پایان درس همراه استاد در درس خارج فقه آ‌یت‌الله بروجردی شرکت می‌کردو از جوانترین شاگردان استاد بود. آیت‌الله لنکرانی از همان روزهای نخست تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی را به عربی می‌نوشت، که پس از چند سال نگارش تقریرات با نظارت و به دستور استاد جلد اول تقریرات با عنوان نهایةالتقریر که مشتمل بر قسمت زیادی از مباحث صلاة بود به چاپ رساند. چند سال بعد جلد دوم آن را منتشر کرد که شامل تمامی مباحث صلاة بجز [[نماز جمعه]] و [[نماز مسافر]] بود، ایشان حدود یازده سال در درس فقه ‌آیت‌الله بروجردی شرکت کردو علاوه بر بحث صلاة مباحث [[خمس]] و آخرین آن کتاب قضا، که به اتمام نرسید را نزد آیت‌الله بروجردی تلمذ کرد و تقریرات آ‌ن دروس را نیز نگاشت. او مدتی نیز در درس اصول آیت‌الله بروجردی شرکت جسته و قسمت اعظم مباحث عقلیه را نوشت و نیز بحث راجع به خلل حج که آن نیز ناتمام ماند<ref>خبرگان ملت،‌ص 537 ـ 538.</ref>.
# عبدالجواد جبل عاملی؛
# سید محمدباقر سلطانی طباطبایی؛
# [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]]؛
# [[سید حسین بروجردی]]؛
# [[حسینعلی منتظری]]؛
# [[مرتضی حائری]]؛
# [[سید محمدحسین طباطبایی|علامه طباطبائی]].


پس ازتشکیل کلاسهای درس اصول [[امام خمینی]]، آیت‌الله لنکرانی از همان ابتدا در کلاسهای ایشان حاضر شده و هر روز دو نوبت در درس امام شرکت کرده و مباحث [[اجتهاد]] و تقلید را به طور کامل با ایشان گذراند. مبحث طهارت در فقه را نیز نزد امام فراگرفت و مطالب دروس امام را نیز تقریر می‌کرد. زمانی که در سال 1352 ش به [[یزد]] تبعید شده بود، پنج جلد از شرح [[تحریرالوسیله]] امام را به اتمام رساند و پس از آن نیز به این کار ادامه داد و 25 جلد از این شرح را منتشر کرد. وی در مجموع به مدت 9 سال از دروس امام بهره برد. در 18 [[ربیع‌الاول]] 1386 از امام خمینی اجازه‌ی امور حسبیه را دریافت کرد و از آن برای تأسیس مدارس دینی و تبلیغات اسلامی بهره برد<ref>خبرگان ملت،‌ص 540؛ گلشن ابرار،‌ج 6، ص 580.</ref>.
== فعالیت‌های علمی ==
آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی تألیف کتاب، آثار علمی و نوشتن تقریرات درس‌های اساتید خود را از دوران جوانی شروع کرد و تا اواخر عمر به این فعالیت‌ها ادامه داد. آثار او در موضوعاتی همچون [[تفسیر]]، [[علوم قرآنی]]، [[فقه]]، [[اصول]] و اندیشه سیاسی هستند. محمد فاضل سال‌های طولانی فقه و اصول تدریس کرد<ref>ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی ۱۳۸۶/۲/۱۵.</ref>.


آیت‌الله فاضل لنکرانی خیلی زود به درجه اجتهاد رسید. در زمان حیات آیت‌الله بروجردی و سالهای مرجعیت ایشان به تقلید از وی پرداخت. در 25 سالگی به اجتهاد رسید و این امر مورد تأیید آیت‌الله بروجردی قرار گرفت. پس از وفات آیت‌الله بروجردی در 1340 ش. وی در سن 30 سالگی به استنباط خود مسایل دینی را اجتهاد می‌کرد. ایشان علاوه بر دروس فقه و اصول، در درسهای [[فلسفه]] و حکمت [[علامه طباطبایی]] نیز شرکت جسته و قسمتی از مباحث منظومه سبزواری و کتاب اسفار [[ملاصدرای شیرازی]] را از ایشان آموخت.
== روش اجتهادی ==
در نخستین سالهای تحصیل در حوزه‌ی علمیه قم، در سالهای سوم و چهارم، زمانی که هنوز شانزده سال نداشت، ضمن تحصیل‌، تدریس نیز می‌کرد.نخستین تدریس وی مربوط به کتاب حاشیه‌ی ملاعبدالله و معالم بود. بعدها شرح لمعه را شروع کرد و طلبه‌های بیشتری در درس وی حاضر می‌شدند. او لمعه را در دو دوره و کتاب ارث را در سه دوره تدریس کرد. سپس به تدریس رسائل و مکاسب مشغول شد. مکاسب را پنج دوره و کفایة‌الاصول را شش دوره تدریس کرد. از آخرین دوره‌ی درس کفایةالاصول وی،‌ نوار تهیه شد و طلاب در قم و شهرستانهای دیگر از آن بهره می‌بردند. بسیاری از شاگردانش از نظر سنی بزرگتر از استاد خود بودند و در بیشتر اوقات صدها نفر در کلاسهای درس ایشان شرکت می‌جستند. آیت‌الله لنکرانی از سال 1360 ش به تدریس درس خارج فقه و اصول پرداختند و در مدت 25 سال گروه کثیری از طلاب از محضر وی بهره‌منده شدند. این درس از رادیو معارف نیز پخش می‌شد<ref>اطلاعات، همان منبع، ص 7.</ref>.
آیت‌الله محمد فاضل در فقه به تحکیم مبانی آیت‌الله سید حسین بروجردی و امام خمینی پرداخت. کتاب تفصیل الشریعه فی ذیل تحریر الوسیله، توضیحات و توجیهات فقهی کتاب [[تحریر الوسیله]] امام خمینی است. شیوه او تجمیع و تراکم ظنون بود که به گفته محمدجواد فاضل لنکرانی می‌تواند فقیه را به اطمینان برساند<ref>همایش بررسی شیوه استنباط و نوآوری‌های فقهی آیت‌الله‌العظمی فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله فاضل لنکرانی.</ref>.


=تألیفات=
== مرکز فقهی ائمه اطهار(علیه‌السلام) ==
مرکز فقهی ائمه اطهار(علیه‌السلام) توسط آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۷۶ش در قم تاسیس شد. آموزش فضلا و محققان، تربیت فقیهان و [[مجتهد|مجتهدان]] و زمینه‌سازی برای پژوهش‌های فقهی، از اهداف این مرکز اعلام شده است. مرکز فقهی ائمه اطهار (علیه‌السلام) شعبه‌هایی در [[مشهد]]، [[سوریه]] و [[افغانستان]] دارد. این مرکز را هم‌اکنون محمدجواد فاضل فرزند آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی اداره می‌کند<ref>معرفی مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم‌السلام) و اهداف آن، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز فقهی ائمه اطهار(علیه‌السلام).</ref>.


تفصیل الشریعة، شرحی است عربی بر کتاب تحریرالوسیله‌ی امام خمینی که 25 جلد آن چاپ شده و 5 جلد دیگر آماده چاپ است. پنج جلد اول این شرح در زمان تبعید آیت‌الله لنکرانی در یزد نوشته شده،‌است. این کتاب یک دوره‌ی کامل فقه است و جدیدترین آراء فقهی در آن آمده است.
== آثار آیت‌الله فاضل لنکرانی ==
کتاب‌های آیت‌الله فاضل لنکرانی افزون بر چهل عنوان در موضوعات و مسائل متعدد علوم اسلامی نگارش یافته است. تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیله مشهورترین اثر فقهی آیت‌الله فاضل لنکرانی بوده که شرح بر کتاب تحریر الوسیله امام خمینی است<ref> زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.</ref>. مرکز تحقیقات کامپیوتری نور کتابخانه دیجیتالی آثار او را در قالب نرم‌افزار تولید کرد<ref>کتابخانه دیجیتالی حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.</ref>.


# نهایة التقریر، تقریرات درس آیت‌الله بروجردی در سه جلد به زبان عربی منتشر شد.
== فعالیت‌های سیاسی ==
# ائمه اطهار یا پاسداران وحی در قرآن (شامل بحثهایی درباره‌ی علم ائمه از نظر قرآن است) این کتاب با همکاری شهاب‌الدین اشراقی و حاج‌آقا مصطفی خمینی تألیف گردیده است.
آیت‌الله محمد فاضل از شاگردان امام خمینی بود و یکی از ۱۲ نفری بود که مرجعیت امام خمینی را کتبا به اطلاع دیگران رساندند<ref>ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی گفتگو با محمدجواد فاضل، ۱۳۸۶/۲/۱۵.</ref>. وی از اولین روزهای‌ فعالیت‌ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به‌ آن‌ پیوست‌ و در جلسات‌ آن‌ شرکت‌ می‌کرد و امضای‌ او در زیر بسیاری‌ از اعلامیه‌ها، از جمله‌ اعلام‌ [[مرجعیت|مرجعیت‌]] امام خمینی و نیز خلع‌ ید شاه‌ از قدرت‌ به‌ چشم‌ می‌خورد. فعالیت‌های وی در جامعه‌ مدرسین‌ و دیگر تلاش‌های‌ سیاسی‌، باعث‌ شد چند بار بازداشت‌، شکنجه‌ و [[تبعید]] یا زندانی‌ شود. وی حدود ۴ ماه‌ به‌ بندر لنگه‌ و دو سال‌ و نیم‌ به‌ [[یزد]] تبعید شد. فعالیت‌های‌ سیاسی‌ او پس‌ از انقلاب‌ اسلامی هم ادامه‌ داشت‌. چند بار در جبهه‌های‌ [[جنگ ایران و عراق]] حضور یافت‌ و رزمندگان را تشویق کرد. پس‌ از [[انقلاب اسلامی ایران]] به‌ نمایندگی‌ در دوره اول‌ [[مجلس خبرگان رهبری]] از استان‌ مرکزی‌ برگزیده شد. او سال‌ها دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود<ref>گفتگو با آیت‌الله استادی پیرامون شخصیت حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله فاضل لنکرانی.</ref>.
# اهل بیت یا چهره‌های درخشان در آیه‌ی تطهیر، که با همکاری آیت‌آلله اشراقی و حاج‌آقا مصطفی خمینی منتشر شده است.
# مدخل التفسیر، مشتمل بر بحثهایی درباره‌ی اعجاز، تواتر و عدم تحریف قرآن، به زبان عربی.
# حاشیه بر عروةالوثقی، به زبان عربی.
# حاشیه بر کتاب الطهارة مصباح‌الفقیه، محقق همدانی، به زبان عربی.
# شرح الاجتهاد و تقلید از کتاب عرو ةالوثقی، به زبان عربی.
# کتاب الصوم
# کتاب القضاء
# المسائل المستحدثه
# رساله‌ای در حکم نماز در لباس مشکوک، به زبان عربی
# رساله‌ای در خلل حج و عمره، به زبان عربی
# الاحکام الواضحه (فتاوی به زبان عربی)
# احکام الحج حاشیه بر حج تحریرالوسیله، به زبان عربی
# تقریرات الاصول، تقریرات اصول امام در 5 جلد به زبان عربی
# القواعد الفقهیه به زبان عربی
# تبیان الاصول، تقریرات درس امام در 4 جلد به زبان عربی
# رساله‌ای در قاعده‌ی فراغ و تجاوز، به زبان عربی
# مناسک حج به زبان فارسی
# تفسیر سوره‌ی حمد، به زبان عربی
# تقیه مداراتی، به زبان عربی
# آیین کشورداری از دیدگاه امام علی (ع)
# عصمت انبیاء
# مجمع الفهارس (مجموعه فهرست‌های بحارالانوار ، الغدیر و المیزان)
# مناسک حج به زبان عربی
# استفتائات حول الحج
# استفتائات حج
# جامع‌المسائل (مجموعه‌ای از استفتائات در 2جلد)
# تقریرات درس خارج اصول در 16 جلد به زبان فارسی
# تقریرات الاصول، تقریرات درسی آیت‌الله بروجردی به زبان عربی
# 3رساله‌ی توضیح المسائل به زبان فارسی
#


== برخی از نظریات ==
محمد فاضل از جمله مراجعی دانسته شده که معتقد به استقلال حوزه‌ها از دولت بود و تاکید بر آزادگی روحانیت و حوزه‌های علمیه داشت. وارد شدن حوزه به امور اقتصادی را قبول نداشت و درآمد [[وقف|موقوفات]] را نیز برای حوزه‌ها نمی‌پذیرفت<ref>روزنامه جام جم، درج شده در روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه ۱۷ و ۱۸ فروردین سال ۱۳۸۴.</ref>.


=پانویس=
وی مشروعیت حکومت را با ولایت فقیه می‌دانست و از نظر او حفظ حکومت اسلامی واجب بود.
{{پانویس|2}}


آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی طرفدار [[وحدت اسلامی|وحدت]] بین مسلمانان بود و قائل به [[تقیه مداراتی]] بود و شرکت در نمازهای جماعت [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] را از همین باب جایز می‌دانست.
او به شخصیت سید روح‌الله خمینی علاقه داشت و معتقد بود ابعاد علمی او مورد غفلت واقع شده است. او در کتاب «تفصیل الشریعه فی ذیل تحریر الوسیله» به شرح کتاب تحریر الوسیله سید روح‌الله خمینی پرداخت<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.</ref>.
== فتوای جنجالی ==
آیت‌الله فاضل لنکرانی در سال ۱۳۸۵ش و در پاسخ به استفتایی، فتوای [[ارتداد]] شخصی را صادر کرد که بعد‌ها گفته شد آن شخص [[رافق تقی]] نویسنده آذربایجانی بوده است. محتوای اسلام‌ستیزانه و توهین‌آمیز نسبت به [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم)]] در مقالات او مورد واکنش [[مسلمان|مسلمانان]] آذری‌زبان قرار گرفته بود. رافق تقی چند سال بعد توسط اشخاص نا‌شناس به قتل رسید و گفته شد که تحت تاثیر این [[فتوا]] به قتل رسیده است<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، ۵ آذر ۱۳۹۰، شماره ۹۳۲۵.</ref>. محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۷۷ که برخی از نقض حکم ارتداد [[سلمان رشدی]] سخن می‌‌گفتند با صدور اطلاعیه‌ای در روزنامه جمهوری اسلامی اعلام کرد که حکم ارتداد سلمان رشدی پابرجاست و قابل نقض نیست<ref> روزنامه جمهوری اسلامی ۵/ ۷/ ۱۳۷۷.</ref>.
== مخالفت با طرح ورود زنان به ورزشگاه‌ها ==
با طرح مسأله ورود زنان به ورزشگاه‌ها در سال ۱۳۸۵ش از طرف دولت وقت، محمد فاضل لنکرانی گفته بود که از نظر فقهی روشن است که نظر زن به بدن مرد حتی بدون لذت و ریبه جایز نیست و ثانیاً از مسائلی که اسلام بر آن تکیه فراوان دارد، عدم اختلاط زن و مرد است بنابراین شرکت بانوان در مکان‌های عمومی ورزشی که همراه با اختلاط است به هیچ وجه جایز نیست<ref>روزنامه شرق ۸۵/۲/۷.</ref>.
== درگذشت ==
آیت‌الله فاضل لنکرانی در ۲۶ [[خرداد ماه]] ۱۳۸۶ش در [[قم]] درگذشت و در [[حرم فاطمه بنت موسی بن جعفر|حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها)]] به خاک سپرده شد<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.</ref>.
== جستارهای وابسته ==
* [[حرم فاطمه بنت موسی بن جعفر|حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها)]]
* [[حوزه علمیه]]
* [[تبعید]]
* [[قم]]
== پانویس ==
{{پانویس}}
== منابع ==
[https://www.jamaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AC%DB%8C-%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3-70/1513390-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%81%D8%A7%D8%B6%D9%84-%D9%84%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%DA%86%D9%87-%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AF برگرفته از سایت از زندگی آیت‌الله‌العظمی محمد فاضل لنکرانی چه می‌دانید؟ www.jamaran.news]
{{علمای اسلام}}
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:مراجع تقلید]]
[[رده:مراجع تقلید]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:ایران]]
[[رده:عالمان مسلمان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۳

آیت‌ الله محمد فاضل موحدی لنکرانی
فاضل لنکرانی.jpg
نام کاملمحمد فاضل
اطلاعات شخصی
سال تولد۱۳۱۰ ش، ۱۹۳۲ م، ۱۳۵۰ ق
محل تولدقم
سال درگذشت۱۳۸۶ ش، ۲۰۰۸ م، ۱۴۲۹ ق
محل درگذشتقم
دیناسلام، شیعه
استادان
شاگردانمحمد ری‌شهری • مصطفی بروجردی • سید احمد میرعمادی • علی سیفی آملی
آثار
  • تفصيل الشريعه في شرح تحرير الوسيله
  • الأحكام الواضحة
فعالیت‌هامرجع تقلید

آیت‌الله فاضل لنکرانی، بعد از درگذشت آیت‌الله گلپایگانی و آیت‌الله محمدعلی اراکی یکی از هفت مرجعی بود که از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم معرفی شد. او از مراجع حامی جمهوری اسلامی ایران بود و مشروعیت آن را ناشی از ولایت فقیه می‌دانست. لنکرانی همچنین از اندیشه‌های تقریبی حمایت می‌‌کرد و شرکت در نماز جماعت اهل‌سنت را جایز می‌دانست. مدفن او در حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها) است.

زندگی‌نامه

آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ش در قم به دنیا آمد. پدرش فاضل قفقازی از علمای حوزه و از اعضای شورای استفتاء آیت‌الله بروجردی بود. مادرش از فرزندان سادات معروف مبرقع قم بود.

تحصیلات حوزوی

محمد فاضل در ۱۳ سالگی وارد حوزه علمیه شد پس از دروس ادبیات و مقدمات، قسمتی از کتاب رسائل و مکاسب را نزد پدرش خواند و بخشی را نزد محمدباقر سلطانی طباطبایی و هم‌چنین عبدالجواد جبل عاملی و شیخ مرتضی حائری یزدی آموخت.

در ۱۹ سالگی وارد درس خارج شد. ۱۵ سال در درس خارج فقه آیت‌الله سید حسین بروجردی شرکت کرد و تقریرات درس او را به زبان عربی نوشت. هم‌چنین در درس خارج اصول امام خمینی شرکت کرد و درس اصول او را نوشت. نزد علامه سید محمدحسین طباطبائی، منظومه سبزواری و اسفار ملاصدرا را فرا گرفت[۱].

دروس خود را با شهید سید مصطفی خمینی مباحثه می‌کرد و از همان دوران جوانی در حوزه علمیه تدریس می‌کرد[۲]. آیت‌الله محمد فاضل در ۳۰ سالگی به درجه اجتهاد رسید[۳]. وی در سال ۱۳۷۳ پس از درگذشت آیت‌الله محمدعلی اراکی، از سوی جامعه روحانیت مبارز تهران[۴] و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم[۵] با اکثریت‌ آرا، از مراجع‌ تقلید شیعه شناخته‌ و معرفی شد[۶].[۷].

اساتید

مهم‌ترین اساتید او عبارتند از[۸]:

  1. فاضل قفقازی (پدر)؛
  2. عبدالجواد جبل عاملی؛
  3. سید محمدباقر سلطانی طباطبایی؛
  4. امام خمینی؛
  5. سید حسین بروجردی؛
  6. حسینعلی منتظری؛
  7. مرتضی حائری؛
  8. علامه طباطبائی.

فعالیت‌های علمی

آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی تألیف کتاب، آثار علمی و نوشتن تقریرات درس‌های اساتید خود را از دوران جوانی شروع کرد و تا اواخر عمر به این فعالیت‌ها ادامه داد. آثار او در موضوعاتی همچون تفسیر، علوم قرآنی، فقه، اصول و اندیشه سیاسی هستند. محمد فاضل سال‌های طولانی فقه و اصول تدریس کرد[۹].

روش اجتهادی

آیت‌الله محمد فاضل در فقه به تحکیم مبانی آیت‌الله سید حسین بروجردی و امام خمینی پرداخت. کتاب تفصیل الشریعه فی ذیل تحریر الوسیله، توضیحات و توجیهات فقهی کتاب تحریر الوسیله امام خمینی است. شیوه او تجمیع و تراکم ظنون بود که به گفته محمدجواد فاضل لنکرانی می‌تواند فقیه را به اطمینان برساند[۱۰].

مرکز فقهی ائمه اطهار(علیه‌السلام)

مرکز فقهی ائمه اطهار(علیه‌السلام) توسط آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۷۶ش در قم تاسیس شد. آموزش فضلا و محققان، تربیت فقیهان و مجتهدان و زمینه‌سازی برای پژوهش‌های فقهی، از اهداف این مرکز اعلام شده است. مرکز فقهی ائمه اطهار (علیه‌السلام) شعبه‌هایی در مشهد، سوریه و افغانستان دارد. این مرکز را هم‌اکنون محمدجواد فاضل فرزند آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی اداره می‌کند[۱۱].

آثار آیت‌الله فاضل لنکرانی

کتاب‌های آیت‌الله فاضل لنکرانی افزون بر چهل عنوان در موضوعات و مسائل متعدد علوم اسلامی نگارش یافته است. تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیله مشهورترین اثر فقهی آیت‌الله فاضل لنکرانی بوده که شرح بر کتاب تحریر الوسیله امام خمینی است[۱۲]. مرکز تحقیقات کامپیوتری نور کتابخانه دیجیتالی آثار او را در قالب نرم‌افزار تولید کرد[۱۳].

فعالیت‌های سیاسی

آیت‌الله محمد فاضل از شاگردان امام خمینی بود و یکی از ۱۲ نفری بود که مرجعیت امام خمینی را کتبا به اطلاع دیگران رساندند[۱۴]. وی از اولین روزهای‌ فعالیت‌ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به‌ آن‌ پیوست‌ و در جلسات‌ آن‌ شرکت‌ می‌کرد و امضای‌ او در زیر بسیاری‌ از اعلامیه‌ها، از جمله‌ اعلام‌ مرجعیت‌ امام خمینی و نیز خلع‌ ید شاه‌ از قدرت‌ به‌ چشم‌ می‌خورد. فعالیت‌های وی در جامعه‌ مدرسین‌ و دیگر تلاش‌های‌ سیاسی‌، باعث‌ شد چند بار بازداشت‌، شکنجه‌ و تبعید یا زندانی‌ شود. وی حدود ۴ ماه‌ به‌ بندر لنگه‌ و دو سال‌ و نیم‌ به‌ یزد تبعید شد. فعالیت‌های‌ سیاسی‌ او پس‌ از انقلاب‌ اسلامی هم ادامه‌ داشت‌. چند بار در جبهه‌های‌ جنگ ایران و عراق حضور یافت‌ و رزمندگان را تشویق کرد. پس‌ از انقلاب اسلامی ایران به‌ نمایندگی‌ در دوره اول‌ مجلس خبرگان رهبری از استان‌ مرکزی‌ برگزیده شد. او سال‌ها دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود[۱۵].

برخی از نظریات

محمد فاضل از جمله مراجعی دانسته شده که معتقد به استقلال حوزه‌ها از دولت بود و تاکید بر آزادگی روحانیت و حوزه‌های علمیه داشت. وارد شدن حوزه به امور اقتصادی را قبول نداشت و درآمد موقوفات را نیز برای حوزه‌ها نمی‌پذیرفت[۱۶].

وی مشروعیت حکومت را با ولایت فقیه می‌دانست و از نظر او حفظ حکومت اسلامی واجب بود.

آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی طرفدار وحدت بین مسلمانان بود و قائل به تقیه مداراتی بود و شرکت در نمازهای جماعت اهل‌سنت را از همین باب جایز می‌دانست.

او به شخصیت سید روح‌الله خمینی علاقه داشت و معتقد بود ابعاد علمی او مورد غفلت واقع شده است. او در کتاب «تفصیل الشریعه فی ذیل تحریر الوسیله» به شرح کتاب تحریر الوسیله سید روح‌الله خمینی پرداخت[۱۷].

فتوای جنجالی

آیت‌الله فاضل لنکرانی در سال ۱۳۸۵ش و در پاسخ به استفتایی، فتوای ارتداد شخصی را صادر کرد که بعد‌ها گفته شد آن شخص رافق تقی نویسنده آذربایجانی بوده است. محتوای اسلام‌ستیزانه و توهین‌آمیز نسبت به پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در مقالات او مورد واکنش مسلمانان آذری‌زبان قرار گرفته بود. رافق تقی چند سال بعد توسط اشخاص نا‌شناس به قتل رسید و گفته شد که تحت تاثیر این فتوا به قتل رسیده است[۱۸]. محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۷۷ که برخی از نقض حکم ارتداد سلمان رشدی سخن می‌‌گفتند با صدور اطلاعیه‌ای در روزنامه جمهوری اسلامی اعلام کرد که حکم ارتداد سلمان رشدی پابرجاست و قابل نقض نیست[۱۹].

مخالفت با طرح ورود زنان به ورزشگاه‌ها

با طرح مسأله ورود زنان به ورزشگاه‌ها در سال ۱۳۸۵ش از طرف دولت وقت، محمد فاضل لنکرانی گفته بود که از نظر فقهی روشن است که نظر زن به بدن مرد حتی بدون لذت و ریبه جایز نیست و ثانیاً از مسائلی که اسلام بر آن تکیه فراوان دارد، عدم اختلاط زن و مرد است بنابراین شرکت بانوان در مکان‌های عمومی ورزشی که همراه با اختلاط است به هیچ وجه جایز نیست[۲۰].

درگذشت

آیت‌الله فاضل لنکرانی در ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ش در قم درگذشت و در حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها) به خاک سپرده شد[۲۱].

جستارهای وابسته

پانویس

  1. زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.
  2. زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.
  3. روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
  4. پایگاه اطلاع‌رسانی تاریخ ایرانی.
  5. روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
  6. محمد فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی جامعه مدرسین.
  7. زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.
  8. روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
  9. ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی ۱۳۸۶/۲/۱۵.
  10. همایش بررسی شیوه استنباط و نوآوری‌های فقهی آیت‌الله‌العظمی فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله فاضل لنکرانی.
  11. معرفی مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم‌السلام) و اهداف آن، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز فقهی ائمه اطهار(علیه‌السلام).
  12. زندگی‌نامه آیت‌الله فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله فاضل لنکرانی.
  13. کتابخانه دیجیتالی حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
  14. ضمیمه روزنامه جمهوری اسلامی گفتگو با محمدجواد فاضل، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
  15. گفتگو با آیت‌الله استادی پیرامون شخصیت حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله فاضل لنکرانی.
  16. روزنامه جام جم، درج شده در روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه ۱۷ و ۱۸ فروردین سال ۱۳۸۴.
  17. روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.
  18. روزنامه جمهوری اسلامی، ۵ آذر ۱۳۹۰، شماره ۹۳۲۵.
  19. روزنامه جمهوری اسلامی ۵/ ۷/ ۱۳۷۷.
  20. روزنامه شرق ۸۵/۲/۷.
  21. روزنامه جمهوری اسلامی، ضمیمه، ۱۳۸۶/۲/۱۵.

منابع

برگرفته از سایت از زندگی آیت‌الله‌العظمی محمد فاضل لنکرانی چه می‌دانید؟ www.jamaran.news