عبدالباقی الزرقانی
| نام | عبدالباقی بن یوسف بن احمد زرقانی |
|---|---|
| نامهای دیگر | عبدالباقی زرقانی |
| درگذشت | 1099ق |
عبدالباقی زرقانی عبدالباقی بن یوسف بن احمد زرقانی است. ابومحمد (1020ق - 1099ق) فقیه مصری، امام محقق که در زمان خود مرجع مالکیان بود و فرزندش محمد بن عبدالباقی زرقانی اباعبدالله (1055ق - 1122ق) مفسر کتاب موطا امام مالک بود[۱].
آثار
از آثار او می‌توان به شرح علی مختصر خلیل، شرح علی المقدمة العزیة للجماعة الأزهریة که هر دو در موضوع فقه مالکی است اشاره کرد.
درباره او
المحبی
محبی در خلاصة الأثر فی أعیان القرن الحادی عشر درباره او می‌گوید: «عبدالباقی بن یوسف بن احمد شهاب‌الدین بن محمد بن علوان زرقانی مالکی، عالم، مرجع مالکیه و عالم بزرگوار بود. در سال هزار و بیست در مصر به دنیا آمد و در آنجا پرورش یافت. النور الاجهوری سال‌ها با او همراه بود و بر فضل او شهادت داد. علوم عربی را نزد یس الحمصی و النور الشبراملسی آموخت و در درس حدیث الشمس البابلی حاضر شد که مورد تایید شیوخش بود و در مسجد الازهر قرائت داشت. و غیر از آن لطیف و خوش اخلاق و زیبا در گفتگو و خوش گفتار و وفاتش در روز پنجشنبه چهارم ماه مبارک رمضان سال هزار و نود و نه در مصر بود و همانجا به خاک سپرده شد.»
جبرتی
جبرتی در عجائب الآثار فی التراجم والأخبار درباره او گفته است: «امام عبدالباقی بن یوسف بن احمد بن محمد بن علوان الزرقانی مالکی الوفایی در سال هزار و بیست در کشور مصر به دنیا آمد. النور الاجهوری مدتی با او ملازمت داشت و از الشیخ یس الحمصی والنور الشبراملسی بهره‌مند شد و در درس الشمس البابلی حاضر شد و مورد تایید اکثر شیوخش قرار گرفت. از ابوالاکرام متوفی سال هزار و چهل و پنج تصوف را فراگرفت. در الازهر کتاب‌های او به چاپ رسید از جمله شرح مختصر خلیل و غیره و در بیست و چهارم رمضان سال هزار و نود و نه وفات یافت و امام مردم شیخ محمد قوشی بر او نماز کرد».
قادری
محمد بن الطیب القادری در نشر المثانی لأهل القرن الحادی والثانی درباره او می‌گوید: «فقیه بزرگ، عالم معروف، معقول و خطیر، شیخ عبدالباقی زرقانی مصری صاحب تفسیر کبیر مختصر خلیل کسی که در مشرق و مغرب نزد او می‌آمدند و از دور و نزدیک از او بهره می‌بردند و نیز شرح اللقانی بر خطبه المختصر و آثار دیگری از این دست از اوست. پس او از ائمه زمان و بلکه از برجسته‌ترین ائمه و اعیان بود و در سال هزار و نود و نه وفات یافت».
مخلوف
محمد مخلوف درباره او در شجرة النور الزکیة فی طبقات المالکیة گفت: «ابومحمد عبدالباقی بن یوسف بن احمد زرقانی، فقیه، امام، عالم، ناظر، العمدة المحقق، الفهامة شرف العلماء و مرجع مذهب مالکیه است فضلی از نور الاجهوری به واسطه ملازمت با او داشت و به علم و برهان اللقانی و نور الشبرملسی و شمس بابلی شهادت داد و اکثر شیوخ او را تأیید کردند. گروهی از آنان پسرش محمد و اباعبدالله محمد صفار قیروانی را بعد از او برگزیدند. او کتاب‌هایی دارد از جمله شرحی بر المختصر منتهی السفر که حکایت از فضیلت، علم و شرافت او دارد. شرحی بر خطبه خلیل از ناصراللقانی و رساله‌ای در کلام و مجموعه‌ای از پرسش و پاسخ‌هایی که از او داشته‌اند. ولادت او در سال هزار و بیستم در مصر واقع شد و در ماه رمضان سال هزار و نود و نه درگذشت.
پاشا بغدادی
اسماعیل پاشا البغدادی در تحفه العلماء درباره او گفت: «الزرقانی: عبدالباقی بن یوسف بن احمد بن محمد بن علوان الزرقانی، مالکی الوفایی مصری، متوفی سال 1099ه. شرح مختصر ایشان از شیخ خلیل در فروع و شرح الموطا امام مالک از آثار اوست[۲].
پانویس
- ↑ الموسوعة الفقهیة الکویتیة (52/45)
- ↑ عبدالباقی الزرقانی