سید محمد تقی حکیم
| سید محمد تقی حکیم | |
|---|---|
 | |
| نام‌های دیگر | سید محمدتقی حکیم شوشتری |
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | ۱۳۴۱ ق، ۱۳۰۱ ش، ۱۹۲۳ م |
| محل تولد | نجف، عراق |
| سال درگذشت | ۱۴۲۳ ق، ۱۳۸۰ ش، ۲۰۰۲ م |
| محل درگذشت | نجف، عراق |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان |
|
| آثار |
|
سید محمدتقی حکیم (۱۳۴۱ ۱۴۲۳ق/۱۳۰۱ ۱۳۸۱ش) از خاندان حکیم و از استادان حوزه علمیه نجف بود. وی بعد از شیخ محمدرضا مظفر ریاست دانشکده فقه نجف را عهده‌دار شد. الاُصولُ العامّه للفقه المقارَن معروف‌ترین اثر اوست. از ویژگی‌های بارز سید محمدتقی حکیم در موضوع تقریب مذاهب اسلامی انجام پژوهشهای علمی و ارایه نظرات و آرای متفکران مذاهب گوناگون و تحلیل جامع از آنها است.
ولادت
سید محمد تقی در ۱۳۴۱ق/ ۱۳۰۱ش در نجف به دنیا آمد. پدرش سیدمحمد سعیدبن سیدحسین‌بن سیدمهدی‌بن سیدمصطفی‌بن سیدمحمدعلی‌بن سیدابراهیم (جد اعلای سید محسن حکیم) عالم دین و مدرس فقه و اصول بود که در ۱۳۵۴ش در نجف درگذشت. از او آثاری به شکل حاشیه بر کتاب‌های فقهی و اصولی برجای مانده است.
تحصیلات
سیدمحمدتقی علوم منطق، بلاغت، فقه و اصول را نزد پدر و برادر خود، سید محمدحسین حکیم، شیخ علی ثامر، سید یوسف حکیم و سید محمدعلی حکیم خواند. فلسفه و تاریخ را نزد شیخ محمدرضا مظفر آموخت و دروس عالی فقه و اصول را نزد سید محسن حکیم، حسین حلی، سیدابوالقاسم خویی و سیدحسن بجنوردی گذراند[۱].
آثار
مالک اشتر - نجف اشرف - سال 1368 هـ. ق شاعر العقیدة - بغداد - سال 1390 هـ. ق الأصول العامة للفقه المقارن - دارالاندلس - بیروت - سال 1385 هـ. ق الزواج المؤقت و دوره فی حل مشکلات الجنس الوضع، تحدیده، تقسیماته، مصادر العلم به الاشتراک والترادف المعنی الحرفی فی اللغة بین النحو والفلسفة، والأصول سنة أهل البیت مناهج البحث فی التاریخ قصة التقریب بین المذاهب الإسلامیة سنة أهل البیت و موضوعات أخری
اندیشه‌ها
نگاه علمی به مسئله تقریب، بر اساس آنچه که در کتاب اصول فقه مقارن آقای حکیم آمده، دریچهای است که این طلایه‌دار تقریب گشوده است. از اصول و قواعدی که وی در راه تحقق تقریب در این کتاب به کار گرفته، میتوان به مبانی تقریب تعبیر کرد. [۲]
فعالیت‌ها
فعالیت‌هاى آیت الله حکیم صرفاً به مباحث علمى منحصر نشد، بلکه در فعالیت‌هاى اجتماعى نیز شرکت مى‌کرده است. او با تعدادى دیگر از بزرگان، «جمعیت منتدى النشر» را در نجف اشرف تأسیس نموده و بیش از ربع قرن در مدیریت آن مرکز علمى نقش داشته است و در دانشکده‌هاى آن تدریس مى‌نموده است. همین‌طور با تعدادى از متفکران و دانشمندان، «مجمع الثقافی لمنتدى النشر» را در سال ۱۳۴۶ تأسیس نموده و در فعالیت‌هاى فرهنگى مختلف آن شرکت داشته است.
آیت الله سید محمدعلى حکیم به همراه تعدادى از دانشمندان اسلامى دانشکده فقه را در سال ۱۳۷۹ هـ.ق تأسیس نموده و در آنجا در کنار تدریس دروس اسلامى به عنوان مسئول دانشکده فقه در سال ۱۳۸۶ هـ.ق انتخاب شده و تا سال ۱۳۹۱ هـ.ق این مسئولیت را به عهده داشته است.
مراکز دانشگاهى و مجامع علمى که او را براى مسئولیت ها و تحقیقات علمى مهم برگزیده‌اند عبارتند از:
- در دانشکده بغداد در سال ۱۳۸۶ هـ.ق به او درجه استادى اعطا نموده‌اند زیرا بسیارى از پایان نامه‌هاى دکترا و سطوح علمى عالى را بررسى نموده و اشکالات آنها را مطرح نموده است.
- مجمع علمى عراق در سال ۱۳۸۵ هـ.ق و مجمع لغت عربى در قاهره در سال ۱۳۸۸ هـ.ق؛
- مجمع لغت عربى در دمشق در سال ۱۳۹۴ هـ.ق؛
- مجمع تمدن اسلامى در اردن در سال ۱۴۰۱ هـ.ق، او را به عنوان عضو برگزیده‌اند.
کنفرانسها و مراکز علمى که او را دعوت نموده‌اند عبارتند از:
- کنفرانس مجمع بحوث الإسلامیة در قاهره در سال ۱۳۸۵ هـ.ق؛
- کنفرانس مشترک بین مجمع لغت عربى در قاهره و لغت عربى در عراق در بغداد در سال ۱۳۸۶ هـ.ق؛
- کنفرانس مشترک بین مجمع لغت عربى در قاهره و لغت عربى در عراق در مصر در سال ۱۳۸۸ هـ.ق؛
- کنفرانس آموزشى چاپ حروف عربى در قاهره در سال ۱۳۹۲ هـ.ق؛
- شوراى اصطلاحات قانونى که به دعوت مجامع عربى در دمشق در سال ۱۳۹۳ تشکیل شده است؛
- کنفرانس تأسیسى جمعیت دانشگاه‌هاى اسلامى در شهر فاس مغرب در سال ۱۳۹۵ هـ.ق؛
- شوراى چاره جویى براى آسان کردن علم نحو در الجزائر در سال ۱۳۹۶ هـ.ق.
درگذشت
رژیم بعث عراق در ۱۴۰۳ق/ ۱۳۶۲ش سیدمحمدتقی حکیم را همراه با شمار دیگری از اعضای خاندان حکیم دستگیر و زندانی نمود، اما بعدها او را با توجه به کهولت سن و بیماری آزاد کرد[۳]. وی در ماه صفر ۱۴۲۳ مصادف با اردیبهشت سال ۱۳۸۱ش در نجف درگذشت[۴].
در پی درگذشت ایشان، مقام معظم رهبری در تاریخ ۲۶ خرداد ۱۳۸۱ پیام تسلیتی صادر فرمودند[۵].
پانویس
- ↑ حکیم، الاصول، مقدمه؛ حکیم، ثمرات، ص۱۴-۱۵
- ↑ http://ensani.ir/fa/article/45268/پیشگامان-تقریب-سید-محمد-تقی-حکیم-محقق-و-پژوهشگری-تقریب-گرا
- ↑ غروی، مع علماء النجف الاشرف، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۵۵۸ ؛ حکیم، ثمرات النجف، ۱۴۲۷ق، ص۲۶.
- ↑ سعیدی، «حکیم، سید محمدتقی»، ص۸۱۱.
- ↑ https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=12437
