محمدجواد باهنر

از ویکی‌وحدت
محمدجواد باهنر
محمد جواد باهنر.jpg
نام کاملمحمدجواد باهنر
اطلاعات شخصی
سال تولد1312 ش، ۱۹۳۴ م، ۱۳۵۲ ق
روز تولد13 شهریور‎ماه
محل تولدکرمان
سال درگذشت۱360 ش، ۱۹۸۲ م، ۱۴۰۲ ق
روز درگذشت8 شهریور‎ماه
محل درگذشتدفتر نخست وزیری
دیناسلام، شیعه
فعالیت‌ها
  • عضو شورای انقلاب
  • عضو ستاد انقلاب فرهنگی
  • نخست وزیر در دولت شهید رجایی

محمدجواد باهنر، اندیشمند مسلمان و از شاگردان امام خمینی و دومین نخست‌وزیر جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود که در ۸ شهریورماه سال 1360 ش، در انفجار دفتر نخست‌وزیری همراه محمدعلی رجایی، رئیس‌جمهور وقت، به‌ شهادت رسید. اعتراض به رسمیت شناختن اسرائیل توسط رژیم پهلوی و سخنرانی در سالگرد شهدای حادثۀ مدرسۀ فیضیه از جمله فعالیت‌های تبلیغی ایشان است که موجب شد از طرف ساواک دستگیر شود. عضویت در شورای انقلاب، مجلس خبرگان قانون اساسی، نمایندۀ شورای انقلاب اسلامی در وزارت آموزش و پرورش و نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دورۀ اول، و ستاد انقلاب فرهنگی از جمله سوابق اجرایی ایشان و تألیف آثاری در حوزه اخلاق، عقاید و متون درسی مانند تعلیمات دینی برای نوجوان و مقالات و سخنرانی‌ها در این حوزه‌ها از فعالیت‌های علمی ایشان است.

زندگی‌نامه

محمدجواد باهنر در 13 شهریور‎ماه سال 1312 ش، در شهر کرمان متولد شد.

تحصیلات

او در 5 سالگی به مکتب خانه رفت و نزد بانوی معلم مکتب‌خانه قرآن آموخت، پس از آن در 11 سالگی به راهنمایی فرزند معلم مکتب‌خانه، حجت‌الاسلام والمسلمین حقیقی فراگیری دروس حوزوی را آغاز کرد و راهی مدرسه معصومیه کرمان شد. او مدرک فوق‌لیسانس علوم تربیتی و دکترای الهیات از دانشگاه تهران اخذ کرد و پیش از پیروزی انقلاب به‌عنوان معلم فعالیت داشت و به تدوین کتب درسی دینی و قرآن نیز می‌پرداخت. او حدود سی کتاب و جزوۀ تعلیمات دینی را تالیف کرد، که برای تدریس از دورۀ ابتدایی تا دانشگاه تالیف شده بود و همزمان فعالیت‌های اجتماعی‌اش را ادامه می‌داد و از افراد موثر در تأسیس دفتر نشر فرهنگ اسلامی، کانون توحید و مدرسه رفاه بود.

فعالیت‌های مبارزاتی

اولین برخورد شهید باهنر با رژیم پهلوی زمانی اتفاق افتاد که برای تبلیغ به آبادان رفته بود، در همان زمان بود که در سخنرانی‌اش در خصوص به رسمیت شناختن دولت اسرائیل توسط دولت ایران اعتراض کرد و پس از پایان آن سخنرانی توسط شهربانی دستگیر شد. پس از آن در اسفند‌ماه سال 1342 ش، در سخنرانی‌هایی که به مناسبت سالگرد شهدای حادثۀ مدرسۀ فیضیه انجام می‌شد دستگیر شد، و پس از آن نیز 6 بار به زندان‌های کوتاه مدت محکوم شد؛ تا جایی که از سال 1350 ش، اجازه سخنرانی نداشت.

عضویت در شورای انقلاب

شهید محمدجواد باهنر در سال 1357 ش، با فرمان امام خمینی به عضویت در شورای انقلاب درآمد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سازمان نهضت سوادآموزی مشغول به خدمت شد. او همچنین نماینده مردم کرمان در مجلس خبرگان قانون اساسی، و نمایندۀ شورای انقلاب اسلامی در وزارت آموزش و پرورش بود، و در مجلس اول شورای اسلامی با 64.80 در صد آرا معادل دو میلیون و 134 هزار و 434 نفر نمایندۀ مردم تهران شد. او در سال 1359 ش، با حکم حضرت امام خمینی عضو ستاد انقلاب فرهنگی شد، و پس از آن در کابینۀ شهید رجایی به‌عنوان وزیر آموزش و پرورش منصوب شد.

نخست‌وزیری

بعد از برکناری ابوالحسن بنی صدر از ریاست‌جمهوری و انتخاب شهید محمدعلی رجایی به‌عنوان رئیس‌جمهور، شهید باهنر به پیشنهاد رئیس‌جمهور وقت در سال 1360 به‌عنوان نخست‌وزیر به مجلس معرفی شد و رأی اعتماد گرفت. او پس از شهادت شهید بهشتی در بمب‌گذاری دفتر حزب جمهوری اسلامی به‌عنوان دبیرکل حزب انتخاب شده بود[۱].

آثار

کتاب‌ها

کتاب‌هایی که توسط خود ایشان تألیف شده، عبارت است از:

  • سیری در عقاید و اخلاق اسلامی؛
  • انسان و خودسازی، آشنایی با اسلام برای نوجوانان؛
  • فرهنگ انقلاب اسلامی؛
  • گذرگاه‌های الحاد؛
  • مواضع ما در ولایت و رهبری؛
  • اصول دین؛
  • احکام برای خانواده.

برخی آثار وی نیز با همکاری علی گلزاده غفوری و سیدرضا برقعی نوشته شده است. مانند

  • یک دوره تعلیمات دینی برای مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان؛
  • شناخت اسلام؛
  • یک دوره درس‌هایی از قرآن مجید با ترجمه و شرح فارسی برای سال‌های سوم تا ششم دبیرستان؛
  • یک دوره درس قرآن، برای دوره راهنمایی؛
  • تربیت و تعلیم دینی؛
  • روش تدریس قرآن و مسائل دینی برای سال اول دانشسرای راهنمایی مقدماتی و تربیت معلم و دانشسرای مقدماتی روستایی و عشایری؛
  • تعلیمات دینی و روش تدریس آن، برای دانشکده مکاتبه‌ای.

مقالات و سخنرانی‌ها

پس از شهادت شهید باهنر، بسیاری از مقالات و سخنرانی‌های وی با نام‌های انسان و خودسازی، گفتارهای تربیتی، فرهنگ انقلاب اسلامی، اسلام برای نوجوانان، مواضع ما در ولایت و رهبری و گذرگاه‌های الحاد از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی در تهران به چاپ رسیده است[۲].

شهادت

سرانجام محمدجواد باهنر در هشتم شهریور ماه سال 1360 ش، در بمب‌گذاری در دفتر نخست‌وزیری به همراه شهید رجایی به شهادت رسید.

جستارهای وابسته

پانویس

منابع