بنانیه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
جز (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''بنانیه ‏'''پیروان بنان تبان (کاه ‏فروش) بودند.
{{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب
بعضى نوشته ‏اند: «بنانیه» تصحیف «بیانیه» است و ظاهرا ایشان غیر از «بیانیه» پیروان بیان بن سمعان نهدى هستند.
| عنوان =بنانیه
<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 107</ref>
| تصویر =
با این حال در برخی از منابع، نام او بنان بن سمعان التمیمی النهدی آمده است و فرقه او را بنانیه نامیده اند و علاوه، [[روایات|روایاتی]] که در مذمت و [[سب و لعن|لعن]] او وارد شده، با هر دو اسم آمده است. <ref>نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref>
| توضیح تصویر =
<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۹۶.</ref>در نتیجه بیانیه و بنانیه یک فرقه و ساخته ابن سمعان است.
| نام =بنانیه
| نام رایج =
| تاریخ شکل گیری =
| قرن شکل گیری =
| مبدأ شکل گیری =کوفه
| موسس =بنان تبّان
| عقیده = تناسخ ارواح، انحراف از عقاید دینی و  رجعت 
}}
'''بَنانیه''' به پیروان بنان تبّان (کاه ‏فروش) گفته می‌شود. بعضی نوشته‌اند: «بنانیه» تصحیف «بیانیه» است و ظاهرا ایشان غیر از «بیانیه» پیروان بیان‌ بن‌ سمعان نهدی هستند<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 107</ref>. با این‌حال در برخی از منابع نام او بنان بن سمعان التمیمی النهدی آمده است و فرقه او را بنانیه نامیده‌اند و علاوه، روایاتی که در مذمت و سبّ و لعن او وارد شده، با هر دو اسم آمده است<ref>نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref><ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۹۶.</ref>.در نتیجه بیانیه و بنانیه یک فرقه و ساخته ابن‌سمعان است.


==شرح حال موسس==
==شرح حال موسس==
بیان بن سمعان التمیمی النهدی از اهالی [[کوفه]] به عنوان موسس این فرقه معرفی شده است. <ref>غفاری علی اکبر، در اسات فی علم الدرایه، ص۱۴۵</ref>.شغل وی تبانی (کاه فروش) بوده و در کوفه به این حرفه اشتغال داشته است. <ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref> بنا بر این به او بیان تبان نیز گفته<ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref> و آرای او تحت تاثیر افکار حمزه بن عمارة البربری قرار داشته و از تابعین او شمرده می‌ شده است. <ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref>
بیان‌بن‌سمعان التمیمی النهدی از اهالی [[کوفه]] به‌عنوان موسس این فرقه معرفی شده است.<ref>غفاری علی اکبر، در اسات فی علم الدرایه، ص۱۴۵</ref>. شغل وی تبّانی (کاه فروش) بوده و در کوفه به این حرفه اشتغال داشته است.<ref>نوبختی حسن‌بن‌موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref> بنابراین، به او بیان تبّان نیز گفته شده<ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.</ref> و آرای او تحت تاثیر افکار حمزة بن عمارة البربری قرار داشته و از تابعین او شمرده می‌‌شده است.<ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعة، ص۴۵.</ref>


==اعتقادات==
==اعتقادات==
بنانیه معتقد به «[[تناسخ ارواح]]» و «[[رجعت]]» بودند. موسس این فرقه خودش را جانشین [[ابو هاشم عبد الله بن محمد بن حنفی]]ه مى‏ دانست. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 107</ref> <ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۵۰ - ۵۱.</ref> و بعضی گفته اند که مراد از بیان در آیه شریف (هذا بیان للناس)؛ اوست.
بنانیه معتقد به «[[تناسخ ارواح]]» و «[[رجعت]]» بودند. موسس این فرقه خودش را جانشین [[ابوهاشم عبدالله بن محمد بن حنفی]] می‏‌دانست<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 107</ref><ref>نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۵۰ - ۵۱.</ref> و بعضی گفته‌اند که مراد از بیان در آیه شریفه (هذا بیان للناس)؛ اوست<ref>نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۵۰ - ۵۱.</ref>. آنها از قائلین به [[تناسخ]] ارواح و به تعبیر دیگر، رجعت بوده‌اند<ref>بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref> و برای خدا صورت انسانی می‌‌پنداشتند<ref>ذهبی، محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۸۶.</ref> و امام (علیه‌السّلام) را متحد با جزء الهی می‌دانستند و قائل به الوهیت ایشان شده‌اند و گفته‌اند آن جزء از آدم (علیه‌السّلام) به علی (علیه‌السّلام) منتقل شده و آدم به همین سبب مستوجب سجده شده است.<ref>ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۵۸.</ref> بیان تبّان مدعی بود که ستاره زهره را به وسیله اسم اعظم - به امامت خویش – خوانده و آن ستاره نیز جواب مثبت داده و به وسیله اسم اعظم، لشکرها را شکست می‌دهد<ref>بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref>.
<ref>نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۵۰ - ۵۱.</ref>آن ها از قائلین به تناسخ ارواح و به تعبیر دیگر، رجعت بوده‌اند.<ref>بغدادی ابو منصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref> و برای خدا صورت انسانی می‌ پنداشتند  <ref>ذهبی، محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۸۶.</ref>
همچنین می‌گفت که نور خدا در برخی زمان‌ها درون او ظهور می‌کند و برای او صورت و اعضا و اجزایی مانند انسان است و جز صورتش، بقیه اجزا از بین می‌رود<ref>بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref><ref>ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۸۶.</ref>.
و امام (علیه‌السّلام) را متحد با جزء الهی می‌دانستند و قائل به الوهیت ایشان شده‌اند و گفته‌اند آن جزء از آدم (علیه‌السّلام) به علی (علیه‌السّلام) منتقل شده و آدم به همین سبب مستوجب سجده شده است.<ref>ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۵۸.</ref> بیان تبان مدعی بود که ستاره زهره را به وسیله اسم اعظم - به امامت خویش – خوانده و آن ستاره نیز جواب مثبت داده و به وسیله اسم اعظم، لشگرها را شکست می‌دهد.
عده کثیری از یاران بنان، مدعی نبوت بیانیه بودند و قائل بودند که او بعضی از شریعت [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]] را نسخ کرده است<ref>بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref> و عده‌ای از طرفدارانش مدعی الوهیت بیان بودند<ref>بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref>.
<ref>بغدادی ابو منصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref>  
همچنین می گفت که نور خدا در برخی زمان ها درون او ظهور می‌کند و برای او صورت و اعضا و اجزایی مانند انسان است و جز صورتش، بقیه اجزا از بین می رود.<ref>بغدادی ابو منصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref> <ref>ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۸۶.</ref>
عده کثیری از یاران بنان، مدعی نبوت بیانیه بودند و قائل بودند که او بعضی از شریعت [[پیامبر اسلام]] را نسخ کرده است.<ref>بغدادی ابو منصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref>و عده‌ای از طرفدارانش مدعی الوهیت بیان بودند.
<ref>بغدادی ابو منصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref>  


==ادعای ربوبیت و امامت و خلافت با قاعده تناسخ==
==ادعای ربوبیت و امامت و خلافت با قاعده تناسخ==
پیروان این فرقه ادعا می کردند که [[امام علی (علیه‌السّلام)]] جزئی الهی دارد و این به دلیل تناسخ است. بنا بر این، خود را مستحق امامت و خلافت می‌دانستند.<ref>ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۵۸.</ref> و همچنین اصحابش از بیان نقل می کنند  که می گفت روح الله در [[انبیاء]] و [[امامان]] تا ابی هاشم عبدالله بن محمد از راه تناسخ منتقل شده و سپس به بیان رسیده است. به همین دلیل و بنابر مذهب حلولیه، بنان پیامبر است.
پیروان این فرقه ادعا می‌کردند که [[علی بن ابی‌طالب|علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام)]] جزئی الهی دارد و این به دلیل تناسخ است. بنابراین، خود را مستحق امامت و خلافت می‌دانستند<ref>ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۵۸.</ref> و همچنین اصحابش از بیان نقل می‌کنند که می‌گفت روح‌الله در [[انبیاء]] و [[امامان]] تا ابی‌هاشم عبدالله‌بن‌محمد از راه تناسخ منتقل شده و سپس به بیان رسیده است. به همین دلیل و بنابر مذهب [[حلولیه]]، بنان پیامبر است<ref>بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref>.
<ref>بغدادی ابو منصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.</ref>  
در واقع بیان در ابتدا مدعی شد که وصی ابوهاشم است و سپس مدعی نبوت شد و بعد از آن مقام خودش را بالاتر دیده مدعی ربوبیت شد و دست‌یابی به این مقامات را از راه تناسخ توجیه می‌کرد. تمام مبانی مکتب او در یک کلام تشبیه و تناسخ است و او با این عقیده در واقع به جنگ مکتب اهل‌بیت برخاسته است. در مکتب حق؛ تناسخ و تشبیه برابر با [[کفر]] و [[شرک]] است، چنانکه [[علی بن موسی (رضا)|علی بن موسی (رضا) (علیه‌السّلام)]] فرمود: «من قال بالتناسخ فهو کافر بالله العظیم مکذّب بالجنة و النار<ref>عاملی شیخ حرّ، وسائل‌الشیعة، ج۲۸، ص۳۴۱.</ref>. یعنی کسی که معتقد به تناسخ باشد، به خداوند کافر شده و تکذیب‌کننده [[بهشت]] و [[جهنم]] است. «قال علیه‌السلام من اعتقد بالتشبیه و الجبر فهو کافر مشرک و نحن منه بری فی الدنیا و الاخرة<ref>مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج۳، ص۲۹۴</ref>. یعنی کسی که معتقد به تشبیه و [[جبرگرایی]] باشد، کافر مشرک است و ما از ایشان در دنیا و آخرت بیزاریم.»
در واقع بیان در ابتدا مدعی شد که وصی ابو هاشم است و سپس مدعی نبوت شد و بعد از آن مقام خودش را بالاتر دیده مدعی ربوبیت شد ودست یابی به این مقامات را از راه تناسخ توجیه می کرد. تمام مبانی مکتب او در یک کلام تشبیه و تناسخ است و او با این عقیده در واقع به جنگ مکتب اهل بیت برخاسته است. در مکتب حق؛ تناسخ و تشبیه برابر با [[کفر]] و [[شرک]] است. چنانکه [[امام رضا (علیه‌السّلام)]] فرمود: «من قال بالتناسخ فهو کافر بالله العظیم مکذّب بالجنة و النار.<ref>عاملی شیخ حر، وسائل الشیعه، ج۲۸، ص۳۴۱.</ref> یعنی کسی که معتقد به تناسخ باشد، به خداوند کافر شده و تکذیب کننده [[بهشت]] و [[جهنم]] است. «قال ع من اعتقد بالتشبیه و الجبر فهو کافر مشرک و نحن منه بری فی الدنیا و الاخرة
<ref>مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج۳، ص۲۹۴</ref>.معتقد به تشبیه و [[جبرگرایی]] کافر مشرک است و ما از ایشان در دنیا و آخرت بیزاریم.»


==پانویس==  
==پانویس==
{{پانویس}}


[[رده: فرق و مذاهب]]
{{فرق و مذاهب}}
[[رده: کلام ]]
 
[[رده: مذاهب کلامی ]]
[[رده:فرق و مذاهب]]
<references />

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۱۴

بنانیه
نامبنانیه
مبدأ شکل گیریکوفه
موسسبنان تبّان
عقیدهتناسخ ارواح، انحراف از عقاید دینی و رجعت

بَنانیه به پیروان بنان تبّان (کاه ‏فروش) گفته می‌شود. بعضی نوشته‌اند: «بنانیه» تصحیف «بیانیه» است و ظاهرا ایشان غیر از «بیانیه» پیروان بیان‌ بن‌ سمعان نهدی هستند[۱]. با این‌حال در برخی از منابع نام او بنان بن سمعان التمیمی النهدی آمده است و فرقه او را بنانیه نامیده‌اند و علاوه، روایاتی که در مذمت و سبّ و لعن او وارد شده، با هر دو اسم آمده است[۲][۳].در نتیجه بیانیه و بنانیه یک فرقه و ساخته ابن‌سمعان است.

شرح حال موسس

بیان‌بن‌سمعان التمیمی النهدی از اهالی کوفه به‌عنوان موسس این فرقه معرفی شده است.[۴]. شغل وی تبّانی (کاه فروش) بوده و در کوفه به این حرفه اشتغال داشته است.[۵] بنابراین، به او بیان تبّان نیز گفته شده[۶] و آرای او تحت تاثیر افکار حمزة بن عمارة البربری قرار داشته و از تابعین او شمرده می‌‌شده است.[۷]

اعتقادات

بنانیه معتقد به «تناسخ ارواح» و «رجعت» بودند. موسس این فرقه خودش را جانشین ابوهاشم عبدالله بن محمد بن حنفی می‏‌دانست[۸][۹] و بعضی گفته‌اند که مراد از بیان در آیه شریفه (هذا بیان للناس)؛ اوست[۱۰]. آنها از قائلین به تناسخ ارواح و به تعبیر دیگر، رجعت بوده‌اند[۱۱] و برای خدا صورت انسانی می‌‌پنداشتند[۱۲] و امام (علیه‌السّلام) را متحد با جزء الهی می‌دانستند و قائل به الوهیت ایشان شده‌اند و گفته‌اند آن جزء از آدم (علیه‌السّلام) به علی (علیه‌السّلام) منتقل شده و آدم به همین سبب مستوجب سجده شده است.[۱۳] بیان تبّان مدعی بود که ستاره زهره را به وسیله اسم اعظم - به امامت خویش – خوانده و آن ستاره نیز جواب مثبت داده و به وسیله اسم اعظم، لشکرها را شکست می‌دهد[۱۴]. همچنین می‌گفت که نور خدا در برخی زمان‌ها درون او ظهور می‌کند و برای او صورت و اعضا و اجزایی مانند انسان است و جز صورتش، بقیه اجزا از بین می‌رود[۱۵][۱۶]. عده کثیری از یاران بنان، مدعی نبوت بیانیه بودند و قائل بودند که او بعضی از شریعت محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا) را نسخ کرده است[۱۷] و عده‌ای از طرفدارانش مدعی الوهیت بیان بودند[۱۸].

ادعای ربوبیت و امامت و خلافت با قاعده تناسخ

پیروان این فرقه ادعا می‌کردند که علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) جزئی الهی دارد و این به دلیل تناسخ است. بنابراین، خود را مستحق امامت و خلافت می‌دانستند[۱۹] و همچنین اصحابش از بیان نقل می‌کنند که می‌گفت روح‌الله در انبیاء و امامان تا ابی‌هاشم عبدالله‌بن‌محمد از راه تناسخ منتقل شده و سپس به بیان رسیده است. به همین دلیل و بنابر مذهب حلولیه، بنان پیامبر است[۲۰]. در واقع بیان در ابتدا مدعی شد که وصی ابوهاشم است و سپس مدعی نبوت شد و بعد از آن مقام خودش را بالاتر دیده مدعی ربوبیت شد و دست‌یابی به این مقامات را از راه تناسخ توجیه می‌کرد. تمام مبانی مکتب او در یک کلام تشبیه و تناسخ است و او با این عقیده در واقع به جنگ مکتب اهل‌بیت برخاسته است. در مکتب حق؛ تناسخ و تشبیه برابر با کفر و شرک است، چنانکه علی بن موسی (رضا) (علیه‌السّلام) فرمود: «من قال بالتناسخ فهو کافر بالله العظیم مکذّب بالجنة و النار[۲۱]. یعنی کسی که معتقد به تناسخ باشد، به خداوند کافر شده و تکذیب‌کننده بهشت و جهنم است. «قال علیه‌السلام من اعتقد بالتشبیه و الجبر فهو کافر مشرک و نحن منه بری فی الدنیا و الاخرة[۲۲]. یعنی کسی که معتقد به تشبیه و جبرگرایی باشد، کافر مشرک است و ما از ایشان در دنیا و آخرت بیزاریم.»

پانویس

  1. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 107
  2. نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.
  3. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۲۵، ص۲۹۶.
  4. غفاری علی اکبر، در اسات فی علم الدرایه، ص۱۴۵
  5. نوبختی حسن‌بن‌موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.
  6. نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۴۵.
  7. نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعة، ص۴۵.
  8. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 107
  9. نوبختی حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۵۰ - ۵۱.
  10. نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۵۰ - ۵۱.
  11. بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.
  12. ذهبی، محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۸۶.
  13. ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۵۸.
  14. بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.
  15. بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.
  16. ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۸۶.
  17. بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.
  18. بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.
  19. ذهبی محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۵، ص۵۸.
  20. بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، ص۲۲۷.
  21. عاملی شیخ حرّ، وسائل‌الشیعة، ج۲۸، ص۳۴۱.
  22. مجلسی محمد باقر، بحارالانوار، ج۳، ص۲۹۴