مشعشعیه
| مشعشعیه | |
|---|---|
 | |
| نام | مشعشعیه |
| نام رایج | مشعشیه |
| موسس | سید محمد مشعشع |
| عقیده | 1. اعتقاد خاص به ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف.2. حضرت مهدی به حدی توانایی دارد که هیچ کسی نمی تواند در برابراش بایستد و همگی تسلیم خواهند شد. |
«مشعشعیه» از شاخۀ غلاة شیعه و از پیروان سید محمد مشعشع بودند. او مدعی مهدویت بود و حضرت على (علیه‌السلام) را خدا مى‌خواند.
شرح حال شیخ فرقه
سید محمد مشعشع در خوزستان خروج کرده و در روزگار شاهرخ تیمورى مى‌زیست. وی بارگاه امام علی (علیه‌السلام) را در نجف اشرف خراب کرد و پیروانش چوب‌های ضریح حضرت را سوزاندند.
عقاید
درباره ادعاهای سید محمد دیدگاه های مختلفی وجود دارد، آنگونه که از تنها کتاب باقی مانده‌اش «کلام المهدی» [۱]بر می‌آید؛ شاید او مایل نبوده تا از فقاهت و تصوف رسمی شیعی خیلی دور شود و زیاده روی و گزافه گویی‌هایی چون ادعای الوهیت و تخریب قبور ائمه علیه‌السّلام ظاهرا مربوط به مولا علی و زمانی بوده که وی بر جنبش مشعشعیان سیطره داشته است، [۲] [۳] [۴] شاید به همین دلیل هم بوده که با مرگ مولا علی، جریان اعتدال‌گرایی و پرهیز از غلو در رهبران بعدی مشعشعیان جان تازه‌ای می‌گیرد. [۵]
در جمع بندی کلی از متن کتاب کلام المهدی و منابع دست اول و نظرهای پژوهشگران در باره ادعاهای سیدمحمد می‌توان مطالب زیر را نتیجه گرفت: اولا: با توجه به آموزه‌هایی چون حجاب امام زمان بودن یا اینکه خود را ملهم بالصواب (یعنی همیشه با عنایت خاص الهی تنها راه درست را برمی گزیند.) معرفی کردن، او مسلما شیعه‌ای غالی بوده است. البته غلوی از باب تقمص که در گروه‌هایی چون اهل حق نیز دیده می‌شود. (نقمص به معنی پیراهن (قمیص) پوشیدن است. اهل حق ترک زبان قالب‌هایی را که روح الهی در آن منتقل می‌شود «دن» (به ترکی یعنی قبا) می‌نامند و «نقمص» معادل عربی «دن به دن» شده است.).[۶]. ثانیا: ادعای دروغین او در مورد نیابت حضرت مهدی علیه‌السّلام و قائم مقامی، قطعی و مورد اتفاق اکثر منابع مخصوصا صریح سخنان خود سید است. [۷] ثالثا: در باره ادعای مهدی بودن او تناقضاتی وجود دارد که این تناقضات، از برخوردهای سید با افراد مختلف نشئت می‌گیرد. آنجا که سید با افرادی عالم، آگاه و روشن‌فکر طرف است، با مقدمه چینی‌ها و توجیهات مختلفی، خود را نایب امام معرفی می‌کند. ولی آنجا که مخاطبان او افراد عامی و بی‌سوادند، بی پروا و صراحتا ادعای مهدویت می‌کند. این تناقضات در نامه‌ها و سخنان سیدمحمد در مواجهه با افراد مختلف به وضوح مشهود است و در کل با توجه به شیعه امامی بودن او باید در مورد ادعای مهدی بودنش مخصوصا در برخورد با افراد عالم، تامل کرد. [۸] رابعا: مرتبه و ادعای نیابت او برآمده از مقام علمی، معنوی و باطنی او و تلفیق اینها با عقاید و باورهای موجود آن سده است. [۹]
درگذشت
سید محمد در سال 866 هجری قمری درگذشت[۱۰]
پانویس
- ↑ ذکاوتی قراگزلو، نهضت مشعشعی و گذاری بر کلام المهدی، ص۶۲.
- ↑ ذکاوتی قراگزلو، نهضت مشعشعی و گذاری بر کلام المهدی، ص۶۲.
- ↑ کسروی، احمد، تاریخ پانصد ساله خوزستان، ص۲۱_ ۲۲.
- ↑ کسروی، احمد، تاریخ پانصد ساله خوزستان، ص۲۸_ ۲۹.
- ↑ هالم، هاینس، تشیع، ترجمه محمدتقی اکبری، ادیان، قم، ۱۳۸۵ش، اول، ص۱۴۹.
- ↑ ذکاوتی قراگزلو، نهضت مشعشعی و گذاری بر کلام المهدی، ص۶۲.
- ↑ اصلانی، مختار، تاثیر ادعای مهدویت در ایجاد دولت مشعشعیان، ص۹۲.
- ↑ اصلانی، مختار، تاثیر ادعای مهدویت در ایجاد دولت مشعشعیان، ص۹۲.
- ↑ اصلانی، مختار، تاثیر ادعای مهدویت در ایجاد دولت مشعشعیان، ص۹۲.
- ↑ مشکور محمد جواد؛ فرهنگ فرق اسلامی؛ مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی؛ چاپ دوم، ص 412 با ویرایش و اصلاح عبارات.
