جازمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۸: خط ۸:
| قرن شکل گیری =
| قرن شکل گیری =
| مبدأ شکل گیری =
| مبدأ شکل گیری =
| موسس =  
| موسس = جازم بن علی
| عقیده = آفریدگاری جز خداوند نیست و جز اراده او اراده دیگری وجود ندارد
| عقیده =1.ملاک ایمان و کفر بندگان، لحظات پایانی عمر است. 2. استطاعت قبل از فعل معنا ندارد، بلکه استطاعت همواره همراه فعل است. 3.      آفریدگاری جز خداوند نیست و جز اراده او اراده دیگری وجود ندارد.
}}
}}
'''جازمیه''' شاخه‌ای‏ از فرقه «[[خوارج|خوارج»]]<nowiki/>‌اند. نام این فرقه در برخی از منابع، حازمیه و در برخی دیگر «جازمیه» آمده است.
'''جازمیه''' شاخه‌ای‏ از فرقه «[[خوارج|خوارج»]]<nowiki/>‌اند. نام این فرقه در برخی از منابع، حازمیه و در برخی دیگر «جازمیه» آمده است.
خط ۱۷: خط ۱۷:


== اعتقادات ==
== اعتقادات ==
[[عبدالقاهر بغدادی|عبدالقاهر بغدادی]] می‏‌نویسد که بیشتر «[[عجارده]]» سیستان، پای‌بند این آیین‌اند و درباره [[قضا و قدر|قدر]]، استطاعت و اراده خداوند مطابق با روش [[اهل‌سنت و جماعت|اهل‌سنت]] رفتار می‌کنند و معتقدند که آفریدگاری جز خداوند نیست و جز اراده او اراده دیگری وجود ندارد. همچنین از نظر آنان، استطاعت قبل از فعل معنا ندارد، بلکه استطاعت همواره همراه فعل است<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 135 با ویرایش و اصلاح عبارات </ref>.  
[[عبدالقاهر بغدادی|عبدالقاهر بغدادی]] می‏‌نویسد که بیشتر «[[عجارده]]» سیستان، پای‌بند این آیین‌اند و درباره [[قضا و قدر|قدر]]، استطاعت و اراده خداوند مطابق با روش [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] رفتار می‌کنند و معتقدند که آفریدگاری جز خداوند نیست و جز اراده او اراده دیگری وجود ندارد. همچنین از نظر آنان، استطاعت قبل از فعل معنا ندارد، بلکه استطاعت همواره همراه فعل است<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 135 با ویرایش و اصلاح عبارات </ref>. جازمیه به‌سبب داشتن این عقاید، دو فرقه دیگر از عجارده یعنی [[میمونیه]] و [[حمزیه]] را که در باب قدر و استطاعت مخالف ایشان و هم عقیده با [[معتزله]] بودند [[تکفیر]] کردند<ref>عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص۹۵-۹۶، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره، مکتبه محمدعلی صبیح و اولاده، (بی تا)</ref><ref>عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص۹۸، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره، مکتبه محمدعلی صبیح و اولاده، (بی تا). </ref>.
جازمیه به‌سبب داشتن این عقاید، دو فرقه دیگر از عجارده یعنی [[میمونیه]] و [[حمزیه]] را که در باب قدر و استطاعت مخالف ایشان و هم عقیده با [[معتزله]] بودند [[تکفیر]] کردند<ref>عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص۹۵-۹۶، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره، مکتبه محمدعلی صبیح و اولاده، (بی تا)</ref> .<ref>عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص۹۸، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره، مکتبه محمدعلی صبیح و اولاده، (بی تا). </ref>.


== شاخصه‌های ایمان و کفر ==
== شاخصه‌های ایمان و کفر ==
در نگاه جازمیه ملاک [[ایمان]] و [[کفر]] بندگان لحظات پایانی عمر است معتقدند که خداوند بنده‌‏ای را دوست دارد که به او ایمان آورد اگر‌چه بیشتر زندگانی‌اش را در کفر گذرانده باشد. اما اگر بنده‏‌ای در پایان عمر خود به کفر گراید، اگر‌چه بیشتر زندگانی‌اش را به ایمان سپری کرده باشد، نزد [[خدا]] [[کافر]] خواهد بود<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 135 با ویرایش و اصلاح عبارات </ref> .<ref>علی بن اسماعیل اشعری، مقالات الاسلامیّین و اختلاف المصلّین، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره ۱۳۶۹ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۰ـ۱۹۵۴.</ref>.<ref>محمد بن عبدالکریم شهرستانی، کتاب الملل و النحل، ج۱، ص۱۱۸، چاپ محمد بن فتح اللّه بدران، قاهره (۱۳۷۵/۱۹۵۶)، چاپ افست قم ۱۳۶۷ ش.</ref>.<ref>محمد بن عمر فخررازی، اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین، ص۶۰، پانویس ۴، چاپ عبدالرؤوف سعد و مصطفی هواری، قاهره ۱۳۹۸/۱۹۷۸.</ref>.
در نگاه جازمیه، ملاک [[ایمان]] و [[کفر]] بندگان لحظات پایانی عمر است. آنها معتقدند که خداوند بنده‌‏ای را دوست دارد که به او ایمان آورد اگر‌چه بیشتر زندگانی‌اش را در کفر گذرانده باشد. اما اگر بنده‏‌ای در پایان عمر خود به کفر گراید، اگر‌چه بیشتر زندگانی‌اش را به ایمان سپری کرده باشد، اما نزد خداوند [[کافر]] خواهد بود<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 135 با ویرایش و اصلاح عبارات </ref><ref>علی بن اسماعیل اشعری، مقالات الاسلامیّین و اختلاف المصلّین، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره ۱۳۶۹ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۰ـ۱۹۵۴.</ref><ref>محمد بن عبدالکریم شهرستانی، کتاب الملل و النحل، ج۱، ص۱۱۸، چاپ محمد بن فتح اللّه بدران، قاهره (۱۳۷۵/۱۹۵۶)، چاپ افست قم ۱۳۶۷ ش.</ref><ref>محمد بن عمر فخررازی، اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین، ص۶۰، پانویس ۴، چاپ عبدالرؤوف سعد و مصطفی هواری، قاهره ۱۳۹۸/۱۹۷۸.</ref>.


این رأی نزدیک به نظر اهل‌سنت در خصوص «[[موافات]]» در ایمان و کفر است<ref>عامر نجار، الخوارج، عقیده و فکراً و فلسفه، ج۱، ص۶۱، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.</ref>. بر اساس قول به موافات، اگر فردی فقط در دوره‌ای از حیات خود به خدا ایمان داشته باشد، هنگام [[مرگ]] باایمان از دنیا خواهد رفت و برعکس، اگر کسی به حالت کفر بمیرد معلوم می‌شود که در هیچ دوره‌ای از زندگیش مؤمن نبوده است.<ref>محمد بن محمد مفید، اوائل المقالات، ج۱، ص۸۳، چاپ ابراهیم انصاری زنجانی خوئینی، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.</ref>.
این رأی به نظر اهل‌سنت در خصوص «[[موافات]]» در ایمان و کفر، نزدیک است<ref>عامر نجار، الخوارج، عقیده و فکراً و فلسفه، ج۱، ص۶۱، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.</ref>. بر اساس قول به موافات، اگر فردی فقط در دوره‌ای از حیات خود به خدا ایمان داشته باشد، هنگام [[مرگ]] با ایمان از دنیا خواهد رفت و برعکس، اگر کسی به حالت کفر بمیرد معلوم می‌شود که در هیچ دوره‌ای از زندگیش مؤمن نبوده است.<ref>محمد بن محمد مفید، اوائل المقالات، ج۱، ص۸۳، چاپ ابراهیم انصاری زنجانی خوئینی، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.</ref>.
 
== جستارهای وابسته ==
* [[خوارج]]
* [[تکفیر]]
* [[مرگ]]


== پانویس ==  
== پانویس ==  
خط ۲۹: خط ۳۳:


{{فرق و مذاهب}}
{{فرق و مذاهب}}
[[رده:فرق و مذاهب]]
[[رده:فرق و مذاهب]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۰۸

جازمیه
نامجازمیه
موسسجازم بن علی
عقیده1.ملاک ایمان و کفر بندگان، لحظات پایانی عمر است. 2. استطاعت قبل از فعل معنا ندارد، بلکه استطاعت همواره همراه فعل است. 3. آفریدگاری جز خداوند نیست و جز اراده او اراده دیگری وجود ندارد.

جازمیه شاخه‌ای‏ از فرقه «خوارج»‌اند. نام این فرقه در برخی از منابع، حازمیه و در برخی دیگر «جازمیه» آمده است.

پیشینه

«جازمیه» اصحاب «جازم بن علی» و در کتاب التعریفات میر‌سید‌شریف جرجانی پیروان جذم بن عاصم شناخته و با «شعیبیه» هم‌داستان شدند.

اعتقادات

عبدالقاهر بغدادی می‏‌نویسد که بیشتر «عجارده» سیستان، پای‌بند این آیین‌اند و درباره قدر، استطاعت و اراده خداوند مطابق با روش اهل‌سنت رفتار می‌کنند و معتقدند که آفریدگاری جز خداوند نیست و جز اراده او اراده دیگری وجود ندارد. همچنین از نظر آنان، استطاعت قبل از فعل معنا ندارد، بلکه استطاعت همواره همراه فعل است[۱]. جازمیه به‌سبب داشتن این عقاید، دو فرقه دیگر از عجارده یعنی میمونیه و حمزیه را که در باب قدر و استطاعت مخالف ایشان و هم عقیده با معتزله بودند تکفیر کردند[۲][۳].

شاخصه‌های ایمان و کفر

در نگاه جازمیه، ملاک ایمان و کفر بندگان لحظات پایانی عمر است. آنها معتقدند که خداوند بنده‌‏ای را دوست دارد که به او ایمان آورد اگر‌چه بیشتر زندگانی‌اش را در کفر گذرانده باشد. اما اگر بنده‏‌ای در پایان عمر خود به کفر گراید، اگر‌چه بیشتر زندگانی‌اش را به ایمان سپری کرده باشد، اما نزد خداوند کافر خواهد بود[۴][۵][۶][۷].

این رأی به نظر اهل‌سنت در خصوص «موافات» در ایمان و کفر، نزدیک است[۸]. بر اساس قول به موافات، اگر فردی فقط در دوره‌ای از حیات خود به خدا ایمان داشته باشد، هنگام مرگ با ایمان از دنیا خواهد رفت و برعکس، اگر کسی به حالت کفر بمیرد معلوم می‌شود که در هیچ دوره‌ای از زندگیش مؤمن نبوده است.[۹].

جستارهای وابسته

پانویس

  1. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 135 با ویرایش و اصلاح عبارات
  2. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص۹۵-۹۶، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره، مکتبه محمدعلی صبیح و اولاده، (بی تا)
  3. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص۹۸، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره، مکتبه محمدعلی صبیح و اولاده، (بی تا).
  4. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 135 با ویرایش و اصلاح عبارات
  5. علی بن اسماعیل اشعری، مقالات الاسلامیّین و اختلاف المصلّین، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره ۱۳۶۹ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۰ـ۱۹۵۴.
  6. محمد بن عبدالکریم شهرستانی، کتاب الملل و النحل، ج۱، ص۱۱۸، چاپ محمد بن فتح اللّه بدران، قاهره (۱۳۷۵/۱۹۵۶)، چاپ افست قم ۱۳۶۷ ش.
  7. محمد بن عمر فخررازی، اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین، ص۶۰، پانویس ۴، چاپ عبدالرؤوف سعد و مصطفی هواری، قاهره ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
  8. عامر نجار، الخوارج، عقیده و فکراً و فلسفه، ج۱، ص۶۱، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
  9. محمد بن محمد مفید، اوائل المقالات، ج۱، ص۸۳، چاپ ابراهیم انصاری زنجانی خوئینی، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.