سابقیه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''سابقیه''' از جمله فرقه‌هایی هستند که معتقدند [[سعادت]] | {{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب | ||
| عنوان =سابقیه | |||
| تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام =سابقیه | |||
| نام رایج = | |||
| تاریخ شکل گیری = | |||
| قرن شکل گیری = | |||
| مبدأ شکل گیری = | |||
| موسس = | |||
| عقیده = سر‌نوشت هر کسی از قبل نوشته شده است، بنابراین، نه طاعت سودی دارد و نه گناه زیان. | |||
}} | |||
'''سابقیه''' از جمله فرقه‌هایی هستند که معتقدند [[سعادت]] و [[شقاوت]] هر فردی از قبل نوشته شده است. بنابراین، نه [[طاعت]] سودی دارد و نه [[گناه]] زیان<ref>ر. ک. رساله معرفة الذهب، مجله دانشکده ادبیات، سال چهارم، شماره اول.</ref>. | |||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
ابن حجر عسقلانی | [[ابن حجر عسقلانی|ابن‌حجر عسقلانی]] از خانقاهی با نام خانقاه سابقیه در سمنان نام می‌برد. البته ممکن است که این نام از آنِ گروهی از صوفیه بوده باشد<ref>عسقلانی ابن حجر، لسان المیزان، ج3، ص 83</ref>. مصحح این کتاب در حاشیه تصریح کرده است که لفظ «سابقیه» در متن ابن‌حجر عسقلانی وجود نداشته، اما هنگام چاپ کتاب به آن اضافه شده است. | ||
== عقاید == | == عقاید == | ||
از نگاه سابقیه چون سر‌نوشت هر کسی از قبل نوشته شده است، پس مطابق با این عقیده نه طاعت سودی دارد و نه گناه زیان | از نگاه سابقیه چون سر‌نوشت هر کسی از قبل نوشته شده است، پس مطابق با این عقیده نه طاعت سودی دارد و نه گناه زیان<ref>ر. ک. رساله معرفة الذهب، مجله دانشکده ادبیات، سال چهارم، شماره اول.</ref>. همچنین آنان معتقدند که هر کسی دوست دارد عمل نیک انجام دهد و هر کسی که دوست ندارد انجام ندهد، زیرا که گناه به شخص سعید ضرر نمی‌زند و عمل خیر هم برای شقی فایده‌ای ندارد<ref>ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص42</ref><ref>هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب، مربوط به قرن ششم، به تصحیح دکتر محمد جواد مشکور، طبع تهران، سال 1341 شمسی، ص 24</ref>. ابن‌جوزی جبریه را به دوازده فرقه تقسیم می‌کند که عبارت است از: مضطربه، افعالیه، مفروغیه، نجاریه، مُتَأَنِّیه، کسبیه، سابقیه، حبّیه، خوفیه، فکریه، خسّیه و معیه<ref>ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص42</ref>. | ||
<ref>ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص42</ref> <ref>هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب، مربوط به قرن ششم، به تصحیح دکتر محمد جواد مشکور، طبع تهران، سال 1341 شمسی، ص 24</ref>ابن‌جوزی | در کتاب هفتاد و سه ملت آمده است که سابقیه معتقدند انسان‌ها بر دو گروه هستند، گروه اول نیک‌بختان و سعادت‌مندان‌ند که از ازل مهر سعادت بر پیشانی آنها نقش بسته تا از درگاه احدیت دور نشوند. پس گناه نمی‌کنند تا زیان کار شوند. گروه دوم افرادی هستند که از ازل، جزء اشقیا بوده و از سعادت محروم. این افراد حتی اگر طاعت هم داشته باشند، سودی برای آنها ندارد و به هیچ عبادتی سعید نخواهند شد. چنانکه حدیث قدسی بر این معنا شهادت دارد که فرمود: هؤلاء فی الجنة لا ابالی و هؤلاء فی النار و لا ابالی. یعنی اینان در بهشت‌اند و مرا باکی نیست و آنان در دوزخ‌اند و مرا باکی نیست. | ||
در کتاب هفتاد و سه ملت آمده است که سابقیه معتقدند انسان‌ها بر دو گروه | مولانا جلال‌الدین بلخی دراین‌باره سروده است: | ||
کای | کای ملائک بازآریدش به ما که به دستش چشم و دل سوی رجا | ||
لا ابالی وار آزادش کنیم و ان خطاها را همه خط بر زنیم | لا ابالی وار آزادش کنیم و ان خطاها را همه خط بر زنیم | ||
<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 221 با ویرایش و اصلاح عبارات</ref> | <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 221 با ویرایش و اصلاح عبارات</ref> | ||
<ref>هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب، مربوط به قرن ششم، به تصحیح دکتر محمد جواد مشکور، طبع تهران، سال 1341 شمسی، ص 24</ref> | <ref>هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب، مربوط به قرن ششم، به تصحیح دکتر محمد جواد مشکور، طبع تهران، سال 1341 شمسی، ص 24</ref> | ||
| خط ۲۰: | خط ۳۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{فرق و مذاهب}} | |||
[[رده:مذاهب | |||
[[رده:فرق و مذاهب]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۲۴
| سابقیه | |
|---|---|
 | |
| نام | سابقیه |
| عقیده | سر‌نوشت هر کسی از قبل نوشته شده است، بنابراین، نه طاعت سودی دارد و نه گناه زیان. |
سابقیه از جمله فرقه‌هایی هستند که معتقدند سعادت و شقاوت هر فردی از قبل نوشته شده است. بنابراین، نه طاعت سودی دارد و نه گناه زیان[۱].
تاریخچه
ابن‌حجر عسقلانی از خانقاهی با نام خانقاه سابقیه در سمنان نام می‌برد. البته ممکن است که این نام از آنِ گروهی از صوفیه بوده باشد[۲]. مصحح این کتاب در حاشیه تصریح کرده است که لفظ «سابقیه» در متن ابن‌حجر عسقلانی وجود نداشته، اما هنگام چاپ کتاب به آن اضافه شده است.
عقاید
از نگاه سابقیه چون سر‌نوشت هر کسی از قبل نوشته شده است، پس مطابق با این عقیده نه طاعت سودی دارد و نه گناه زیان[۳]. همچنین آنان معتقدند که هر کسی دوست دارد عمل نیک انجام دهد و هر کسی که دوست ندارد انجام ندهد، زیرا که گناه به شخص سعید ضرر نمی‌زند و عمل خیر هم برای شقی فایده‌ای ندارد[۴][۵]. ابن‌جوزی جبریه را به دوازده فرقه تقسیم می‌کند که عبارت است از: مضطربه، افعالیه، مفروغیه، نجاریه، مُتَأَنِّیه، کسبیه، سابقیه، حبّیه، خوفیه، فکریه، خسّیه و معیه[۶]. در کتاب هفتاد و سه ملت آمده است که سابقیه معتقدند انسان‌ها بر دو گروه هستند، گروه اول نیک‌بختان و سعادت‌مندان‌ند که از ازل مهر سعادت بر پیشانی آنها نقش بسته تا از درگاه احدیت دور نشوند. پس گناه نمی‌کنند تا زیان کار شوند. گروه دوم افرادی هستند که از ازل، جزء اشقیا بوده و از سعادت محروم. این افراد حتی اگر طاعت هم داشته باشند، سودی برای آنها ندارد و به هیچ عبادتی سعید نخواهند شد. چنانکه حدیث قدسی بر این معنا شهادت دارد که فرمود: هؤلاء فی الجنة لا ابالی و هؤلاء فی النار و لا ابالی. یعنی اینان در بهشت‌اند و مرا باکی نیست و آنان در دوزخ‌اند و مرا باکی نیست. مولانا جلال‌الدین بلخی دراین‌باره سروده است:
کای ملائک بازآریدش به ما که به دستش چشم و دل سوی رجا
لا ابالی وار آزادش کنیم و ان خطاها را همه خط بر زنیم [۷] [۸] [۹] [۱۰]
پانویس
- ↑ ر. ک. رساله معرفة الذهب، مجله دانشکده ادبیات، سال چهارم، شماره اول.
- ↑ عسقلانی ابن حجر، لسان المیزان، ج3، ص 83
- ↑ ر. ک. رساله معرفة الذهب، مجله دانشکده ادبیات، سال چهارم، شماره اول.
- ↑ ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص42
- ↑ هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب، مربوط به قرن ششم، به تصحیح دکتر محمد جواد مشکور، طبع تهران، سال 1341 شمسی، ص 24
- ↑ ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص42
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 221 با ویرایش و اصلاح عبارات
- ↑ هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب، مربوط به قرن ششم، به تصحیح دکتر محمد جواد مشکور، طبع تهران، سال 1341 شمسی، ص 24
- ↑ العراقی ابو محمد عثمان، الفرق المفترقة بین اهل الزیغ و الزندقة، تحقیق یشار قوتلو آی، آنکارا، سال 1961 میلادی، ص 68
- ↑ غزالی معروف به نظام، معرفة المذاهب، به تصحیح علی اصغر حکمت، طبع تهران، ص 11
