افزودن پیوند

    شافعیه: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌وحدت
    بدون خلاصۀ ویرایش
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    {{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب
    | عنوان =شافعیه
    | تصویر =
    | توضیح تصویر =
    | نام =شافعیه
    | نام رایج =
    | تاریخ شکل گیری = 2  ق
    | قرن شکل گیری = قرن دوم هجری قمری 
    | مبدأ شکل گیری =
    | موسس =محمد بن ادریس شافعی
    | عقیده =
    }}
    '''شافعیه''' یکی از مذاهب فقهی چهارگانه [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] به‌شمار می‌رود. این مذهب به نام [[اهل حدیث|اهل‌حدیث]] مشهور است. [[ابن اثیر|ابن‌اثیر]] شافعی را به فتح شین و کسر فاء یعنی َشفِعی ضبط کرده است<ref>ابن‌اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج 2، ص 175.</ref>. این مذهب پس از [[حنفی|مذهب حنفیه]]، بزرگ‌ترین مذهب [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] است و در احکام شرعی چون دیگر مذاهب اهل‌سنت، دارای نظام فقهی خاصی است که اصول آن را شخصی به نام [[محمد بن ادریس شافعی|محمد بن ادریس]] شافعی بنا نهاده است. همچنین پیروان مذهب شافعیه در کنار دیگر مذاهب اهل‌سنت یعنی [[حنفی|حنفیه]]، [[مذهب مالکی|مالکیه]] و [[حنبلی|حنابله]] در جهان اسلام حضور دارند<ref>بلخی ابوالقاسم، بیان الادیان، ص 61.</ref><ref>دائرة المعارف الاسلامیة، ج 13، ص 72.</ref><ref>احمد امین، ضحی الاسلام، ج 2، ص 168.</ref><ref>خوارزمی محمد بن احمد، مفاتیح العلوم، ص 46.</ref>.


    '''شافعیه''' یکی از [[مذاهب فقهی چهارگانه]] [[اهل سنت]] است. این مذهب به نام [[اهل حدیث]] مشهور است.[[ابن اثیر]] شَافِعی را به فتح شین و کسر فاء ضبط کرده است.[[اللباب فی تهذیب الانساب]]، ابن اثیر، ج2، ص175 این مذهب پس از [[مذهب حنفیه]]، بزرگ ترین مذهب [[اهل سنت]] است و در احکام شرعی چون دیگر مذاهب اهل سنت، دارای نظام فقهی خاصی است که اصول آن را شخصی به نام محمد بن ادریس شافعی بنا نهاده است. همچنین پیروان [[مذهب شافعیه]] در کنار دیگر مذاهب اهل سنت یعنی [[حنفیه]]، [[مالکیه]] و [[حنابله]] در [[جهان اسلام]] حضور دارند.<ref>بیان الادیان، ابوالقاسم بلخی، ص61</ref> و <ref>دائرة المعارف الاسلامیة، ج13، ص72</ref> و <ref>[[ضحی الاسلام]]، [[احمد امین]]، ج2، ص168</ref> و <ref>[[مفاتیح العلوم]]، [[محمد بن احمد خوارزمی]]، ص46</ref> شافعیه با نام های دیگری چون [[شفعویه]] و شوافع نیز خوانده می شود. شفعویه احتمالا همان شافعیه و یکی از مکاتب اهل  حدیث است.<ref>[[فرهنگ فِرَق اسلامی]]، [[محمد جواد مشکور]]، ص257</ref> <ref>و النقض، [[عبدالجلیل رازی]]، ص457</ref>آورده اند که مردم در [[دمشق]] مطابق با مذهب اهل حدیث و [[فقیهان شفعویه]] عمل می کردند.<ref>[[احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم]]، [[محمد مقدسی]]، ص154</ref>
    شافعیه با نام‌های دیگری چون شفعویه و شوافع نیز خوانده می‌شود. شفعویه احتمالا همان شافعیه و یکی از مکاتب اهل‌حدیث است<ref> مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 257.</ref><ref>رازی عبد الجلیل، النقض، ص457.</ref>. آورده‌اند که مردم [[دمشق]] پیرو مذهب اهل‌حدیث و فقیهان شفعویه بودند<ref>مقدسی محمد، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، ص 154.</ref>.


    ==بنیانگذار شافعیه==
    == بنیان‌گذار شافعیه ==
    موسس این مکتب شخصی به نام [[محمد بن ادریس شافعی]] منتسب به شافع بن سائب از نیاکان پدری‌اش می‌باشد. وی در سال 150 قمری در شهر [[غزه]] فلسطین به دنیا آمد. پدرش مدت کوتاهی پس از تولد وی از دنیا رفت و او در همان کودکی همراه مادرش به [[مکه]] هجرت کرد و در این شهر ساکن شد<ref> ابوزهره محمد، تاریخ المذاهب الاسلامیة، ص ۴۰۷ - ۴۰۹.</ref>. محمد‌بن‌ادریس تحصیلات علمی و فقهی خویش را نزد مسلم بن خالد زنجی مفتی مکه و امام جماعت [[مسجد‌ الحرام|مسجد‌الحرام]] شروع کرد و کم کم به مهارت بالایی دست یافت و در مسجد‌الحرام تدریس خود را آغاز کرد. وی علاوه بر تسلط در [[فقه]]، در علوم ادبی نیز صاحب سبک بود. در همین زمان به [[مدینه]] سفر و در آن شهر نزد [[مالک بن انس]] رئیس مذهب مالکی به عنوان شاگردی خاص تلمذ کرد.
    شافعی بعد از گذشت حوادثی که او را مجبور به حضور در [[بغداد]] کرد، فرصتی یافت تا در آن دیار با فقهای بزرگ حنفی و نیز مدرسه فقهی مالک که بیشتر [[نص‌گرا]] و [[حدیث‌گرا]] بود، مرتبط و با فقه [[عقل‌گرایان|عقل‌گرایان]] و به اصطلاح [[اهل‌رای]] آشنا شود. مسیر علمی شافعی از این پس میان بغداد و مکه سپری شد. او در سال 199 قمری به [[مصر]] رفت و در آن دیار ساکن شد و در سال 204 قمری از دنیا رفت<ref>وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، نشر مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، ص ۴۹۴  - ۴۹۸.</ref>.


    موسس این مکتب شخصی به نام [[محمد بن ادریس شافعی]] منتسب به [[شافع بن سائب]] از نیاکان پدری اش می باشد.وی در سال 150 قمری در شهر [[غزه]] [[فلسطین]] به دنیا آمد. پدرش مدت کوتاهی پس از تولدش از دنیا رفت و او در همان کودکی همراه مادرش به [[مکه]] هجرت کرد و در این شهر ساکن شد. <ref>[[ابوزهره محمد]]، [[تاریخ المذاهب الاسلامیة]]، ص۴۰۷- ۴۰۹</ref>.محمد بن ادریس تحصیلات علمی و فقهی خویش را نزد [[مسلم بن خالد زنجی]] مفتی مکه و امام جماعت [[مسجد الحرام]] شروع کرد و کم کم به مهارت بالایی دست یافت و در مسجد الحرام تدریس خود را آغاز کرد. وی علاوه بر تسلط در [[فقه]]، در علوم ادبی نیز صاحب سبک بود.در همین زمان به [[مدینه]] سفر و در آن شهر نزد [[مالک بن انس]] رئیس مذهب مالکی به عنوان شاگردی خاص تلمذ کرد.  
    == پیروان شافعی ==
    شافعی بعد از گذشت حوادثی که او را مجبور به حضور در [[بغداد]] کرد، فرصتی یافت تا در آن دیار با فقهای بزرگ حنفی و نیز مدرسه فقهی مالک که بیشتر [[نص گرا]] و [[حدیث گرا]] بود، مرتبط  و با فقه [[عقل گرایان]] و به اصطلاح [[اهل رای]] آشنا شود. مسیر علمی شافعی از این پس میان بغداد و مکه سپری شد. او در سال 199 قمری به [[مصر]] رفت و در آن دیار ساکن شد و در سال 204 قمری از دنیا رفت . <ref>[[مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة]]، [[المذاهب الاسلامیة الخمسة]]، [[وهبة الزحیلی]]،[[المذهب الشافعی]]، ص۴۹۴ - ۴۹۸.
    بیشتر مقلدان فقهی شافعی در اصول عقاید، از مبانی کلامی اشعری پیروی می‌کنند<ref>تیمور پاشا، احمد، المذاهب الفقهیة الاربعة، قاهره، ص ۸۷.</ref>. با این‌حال، ابوالحسن اشعری (موسس مکتب اشاعره) خود در امور فقهی شافعی مسلک بود و در اثبات و تحکیم مبانی اعتقادی این گروه از مسیر ادله کلامی؛ مذهب اشعری را بنیان کرد<ref>مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص ۵۵.</ref>. همچنین برخی از مشاهیر متکلمان اهل‌سنت همچون جوینی، [[محمد غزالی|غزالی]]، [[فخر رازی]] و [[سیوطی]] از میان شافعیان برخاستند<ref>وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، نشر مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، ص ۵۲۳ - ۵۲۶.</ref>.
    </ref>


    == پراکندگی جغرافیایی شافعیه ==
    در زمان حاضر، شافعیه در بیشتر کشورهای اسلامی حضور دارند. اما در کشورهایی چون مصر، یمن، اندونزی و نیز مناطق کرد‌نشین، حضور پیروان این مذهب چشم‌گیر‌تر است<ref>وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، نشر مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، ص ۵۴۲ – ۵۴۵.</ref><ref>اسلامی، رضا، مدخل علم فقه، قم، ص ۴۷۵.</ref>. و علاوه بر این، بزرگان دو مذهب شافعی و مالکی، قدرت برتر در میان اساتید و شیوخ [[الأزهر|دانشگاه الازهر]] مصر می‌باشند<ref>اسلامی، رضا، مدخل علم فقه، قم، ص۵۲۷.</ref>.


    ==رای واندیشه شافعی==
    == پانویس ==
    {{پانویس}}


    شافعی در [[استنباط احکام]] وعقاید دینی بر [[نصوص قرآن]] و روایات بسنده می کرد و در این نوع موضوعات از [[صحابه]] و [[تابعین]] پیروی می کرد.وی از موضوعات کلامی و فلسفی فاصله می گرفت و چون استاد خودش [[ابن حنبل]] اعتقاد داشت که اولیای الهی در [[قیامت]] خدا را می بینند. 
    {{فرق و مذاهب}}
    وی معتقد بود که خلافت و امامت خاص قریش است و علاوه عمر بن عبد العزیز را همراه با چهار خلیفه اول مسلمانان به عنوان خلفای راشدین بر می شمرد. <ref>مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة</ref>، <ref>وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، ص۵۰۲</ref>. و <ref>همان ص 503 و همان ص 506</ref> شافعی تمایل شدیدی به امامیه و تشیع داشت به حدی که گمان می کردند که رافضی است.<ref>ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ترجمه محمد رضا تجدد، ص۳۸۷.
    [[رده:فرق و مذاهب]]
    </ref>
    ==آرای فقهی شافعی==
    شافعی سفرهای مختلفی به دیگر شهرها همچون مدینه و نیز مناطق اسلامی همچون [[عراق]] و [[یمن]] داشت این موضوع موجب پدید آمدن  تنوع در آثار فقهی او که هر کدام مختص منطقه ای بود، شد. <ref>[[پاکتچی، احمد]]، [[دایره المعارف بزرگ اسلامی]]، ج۸، ص 446 مدخل اسلام </ref>
    وی از اساتید شهرهایی چون مکه و مدینه و مناطقی چون عراق و یمن به مقدار فراوانی بهره برد. مثلا هنگامی که در عراق حضور داشت از اختلاط  آموزه های فقهی اهل رای و اهل حدیث، فقهی میانه را تاسیس کرد.<ref>[[مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة]]، [[المذاهب الاسلامیة الخمسة]]، [[وهبة الزحیلی]]، [[المذهب الشافعی]]، ص۵۰۷ -۵۰۸.</ref> جالب این که این شخصیت در سفر به [[مصر]] و آشنایی با فضای فقهی و حدیثی آن دیار که فضایی کاملا متفاوت با فضای عراق و [[حجاز]] بود با تغییر نگرش در داشته های قبلی اش فقه جدیدی را بنیان نهاد و بر همین اسلوب آن را تدریس و ترویج کرد.<ref> [[مادلونگ، ویلفرد]]، [[فرقه اسلامی]]، ترجمه [[ابوالقاسم سری]]، ص۵۴ - ۵۵.</ref> و <ref>مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، ص۵۰۹.</ref>
     
    ==اسلوب اجتهادی شافعی==
     
    شافعی از روش اجتهای واضح و معینی استفاده می کرد و بر خلاف موسسان مذاهب حنفیه و مالکیه نیاز به استنباط احکام شرعی از میان فتاوا نداشت.[[اسلامی، رضا]]، قم، [[مدخل علم فقه]] ص 474 به طور کلی می توان گفت که در مبانی فقهی شافعی در مباحث مربوط به استنباط احکام شرعی، [[ادله نقلی]] بر [[ادله عقلی]] و [[قیاس]] برتری داشت تا جایی که شافعی را از جمله فقهای [[اهل حدیث]] به حساب می آوردند.<ref> [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]]، [[الملل و النحل]]، ج۱، ص۲۴۳ - ۲۴۴.</ref>
     
    ==پیروان شافعی==
     
    اکثر مقلدان فقهی در اصول عقاید از مبانی کلامی اشعری پیروی می کنند.  تیمور پاشا، احمد، المذاهب الفقهیة الاربعة، قاهره، ص۸۷.
    با این حال ابو الحسن اشعری موسس مکتب اشاعره خود در امور فقهی شافعی مسلک بود و در اثبات و تحکیم مبانی اعتقادی این گروه از مسیر ادله کلامی؛ مذهب اشعری را بنیان کرد. <ref>مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، ص۵۵.</ref>همچنین برخی از مشاهیر متکلمان اهل سنت همچون جوینی، غزالی، فخر رازی و سیوطی از میان شافعیان بر خاستند.<ref>مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، ص۵۲۳ - ۵۲۶.</ref>
     
    ==پراکندگی جغرافیایی شافعیه ==
     
    باید گفت امروزه شافعیه در بیشتر کشورهای اسلامی حضور دارند،اما در کشورهایی چون مصر، یمن، [[اندونزی]] و نیز [[مناطق کرد نشین]]، حضور پیروان این مذهب چشم گیر تر است. <ref>مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، ص۵۴۲ – ۵۴۵</ref> و <ref>اسلامی، رضا، مدخل علم فقه، قم، ص۴۷۵.</ref>علاوه بر این، بزرگان دو مذهب شافعی و مالکی، قدرت برتر در میان اساتید و شیوخ [[دانشگاه الازهر]] مصر می باشند.<ref>اسلامی، رضا، مدخل علم فقه، قم، ص۵۲۷.</ref>
     
    ==رده:==
     
    ==پانویس==

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۳۹

    شافعیه
    نامشافعیه
    تاریخ شکل گیری2 ق، ۲ ش‌، ۶۲۳ م
    قرن شکل گیریقرن دوم هجری قمری
    موسسمحمد بن ادریس شافعی

    شافعیه یکی از مذاهب فقهی چهارگانه اهل‌سنت به‌شمار می‌رود. این مذهب به نام اهل‌حدیث مشهور است. ابن‌اثیر شافعی را به فتح شین و کسر فاء یعنی َشفِعی ضبط کرده است[۱]. این مذهب پس از مذهب حنفیه، بزرگ‌ترین مذهب اهل‌سنت است و در احکام شرعی چون دیگر مذاهب اهل‌سنت، دارای نظام فقهی خاصی است که اصول آن را شخصی به نام محمد بن ادریس شافعی بنا نهاده است. همچنین پیروان مذهب شافعیه در کنار دیگر مذاهب اهل‌سنت یعنی حنفیه، مالکیه و حنابله در جهان اسلام حضور دارند[۲][۳][۴][۵].

    شافعیه با نام‌های دیگری چون شفعویه و شوافع نیز خوانده می‌شود. شفعویه احتمالا همان شافعیه و یکی از مکاتب اهل‌حدیث است[۶][۷]. آورده‌اند که مردم دمشق پیرو مذهب اهل‌حدیث و فقیهان شفعویه بودند[۸].

    بنیان‌گذار شافعیه

    موسس این مکتب شخصی به نام محمد بن ادریس شافعی منتسب به شافع بن سائب از نیاکان پدری‌اش می‌باشد. وی در سال 150 قمری در شهر غزه فلسطین به دنیا آمد. پدرش مدت کوتاهی پس از تولد وی از دنیا رفت و او در همان کودکی همراه مادرش به مکه هجرت کرد و در این شهر ساکن شد[۹]. محمد‌بن‌ادریس تحصیلات علمی و فقهی خویش را نزد مسلم بن خالد زنجی مفتی مکه و امام جماعت مسجد‌الحرام شروع کرد و کم کم به مهارت بالایی دست یافت و در مسجد‌الحرام تدریس خود را آغاز کرد. وی علاوه بر تسلط در فقه، در علوم ادبی نیز صاحب سبک بود. در همین زمان به مدینه سفر و در آن شهر نزد مالک بن انس رئیس مذهب مالکی به عنوان شاگردی خاص تلمذ کرد. شافعی بعد از گذشت حوادثی که او را مجبور به حضور در بغداد کرد، فرصتی یافت تا در آن دیار با فقهای بزرگ حنفی و نیز مدرسه فقهی مالک که بیشتر نص‌گرا و حدیث‌گرا بود، مرتبط و با فقه عقل‌گرایان و به اصطلاح اهل‌رای آشنا شود. مسیر علمی شافعی از این پس میان بغداد و مکه سپری شد. او در سال 199 قمری به مصر رفت و در آن دیار ساکن شد و در سال 204 قمری از دنیا رفت[۱۰].

    پیروان شافعی

    بیشتر مقلدان فقهی شافعی در اصول عقاید، از مبانی کلامی اشعری پیروی می‌کنند[۱۱]. با این‌حال، ابوالحسن اشعری (موسس مکتب اشاعره) خود در امور فقهی شافعی مسلک بود و در اثبات و تحکیم مبانی اعتقادی این گروه از مسیر ادله کلامی؛ مذهب اشعری را بنیان کرد[۱۲]. همچنین برخی از مشاهیر متکلمان اهل‌سنت همچون جوینی، غزالی، فخر رازی و سیوطی از میان شافعیان برخاستند[۱۳].

    پراکندگی جغرافیایی شافعیه

    در زمان حاضر، شافعیه در بیشتر کشورهای اسلامی حضور دارند. اما در کشورهایی چون مصر، یمن، اندونزی و نیز مناطق کرد‌نشین، حضور پیروان این مذهب چشم‌گیر‌تر است[۱۴][۱۵]. و علاوه بر این، بزرگان دو مذهب شافعی و مالکی، قدرت برتر در میان اساتید و شیوخ دانشگاه الازهر مصر می‌باشند[۱۶].

    پانویس

    1. ↑ ابن‌اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج 2، ص 175.
    2. ↑ بلخی ابوالقاسم، بیان الادیان، ص 61.
    3. ↑ دائرة المعارف الاسلامیة، ج 13، ص 72.
    4. ↑ احمد امین، ضحی الاسلام، ج 2، ص 168.
    5. ↑ خوارزمی محمد بن احمد، مفاتیح العلوم، ص 46.
    6. ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 257.
    7. ↑ رازی عبد الجلیل، النقض، ص457.
    8. ↑ مقدسی محمد، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، ص 154.
    9. ↑ ابوزهره محمد، تاریخ المذاهب الاسلامیة، ص ۴۰۷ - ۴۰۹.
    10. ↑ وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، نشر مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، ص ۴۹۴ - ۴۹۸.
    11. ↑ تیمور پاشا، احمد، المذاهب الفقهیة الاربعة، قاهره، ص ۸۷.
    12. ↑ مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص ۵۵.
    13. ↑ وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، نشر مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، ص ۵۲۳ - ۵۲۶.
    14. ↑ وهبة الزحیلی، المذهب الشافعی، نشر مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، المذاهب الاسلامیة الخمسة، ص ۵۴۲ – ۵۴۵.
    15. ↑ اسلامی، رضا، مدخل علم فقه، قم، ص ۴۷۵.
    16. ↑ اسلامی، رضا، مدخل علم فقه، قم، ص۵۲۷.
    برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/w/index.php?title=شافعیه&oldid=217904»