بیهسیه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بیهسیه''' شاخه‌ای از خوارج و از پیروان ابوبَیْهَس هَیْصَم‌بن‌جابر ضُبَعی (مقتول در سال ۹۴) بودند که پس از گذران مدتی، از هم پاشیده و منقرض شدند. | {{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب | ||
<ref> | | عنوان =بیهسیه | ||
</ref> | | تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | |||
| نام =بیهسیه | |||
| نام رایج = | |||
| تاریخ شکل گیری = | |||
| قرن شکل گیری =قرن اول هجری قمری | |||
| مبدأ شکل گیری =بصره | |||
| موسس = ابی‌بیهس‌الهیصم بن‌جابر | |||
| عقیده = شاخه ای از خوارج و پیرو تفکر این گروه | |||
}} | |||
'''بیهسیه''' شاخه‌ای از [[خوارج]] و از پیروان ابوبَیْهَس هَیْصَم‌بن‌جابر ضُبَعی (مقتول در سال ۹۴) بودند که پس از گذران مدتی، از هم پاشیده و منقرض شدند.<ref>حمعی از نویسندگان، ''دانش نامه جهان اسلام''، انتشارات بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج 1، ص 2544.</ref>. در برخی دیگر از منابع آمده است که این فرقه شاخه‌ای از خوارج صُغریّه (یا ُصفریّه) بودند<ref>ابن حزم، ''الفصل فی الملل والاهواء والنحل''، بیروت، سال 1405 ق، ج ۵، ص۵۴.</ref>. | |||
== موسس == | == موسس == | ||
موسس این | موسس این فرقه، شخصی به نام ابی‌بیهس‌الهیصم بن‌جابر و از بنی‌ضبّه بود<ref> محمد جواد مشکور، ''فرهنگ فرق اسلامی''، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ اول، ص 114، با ویرایش و اصلاحاتو</ref>. | ||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
نقل شده است که | نقل شده است که نافع‌بن‌ازرق رهبر فرقه خارجی [[ازارقه]] نامه‌ای به [[خوارج]] [[بصره]] از جمله ابوبیهس و عبدالله بن اِباض مرّی می‌نویسد و آنان را به خروج و جهاد دعوت می‌کند. ابوبیهس پس از قرائتِ نامه، ضمن این که عقاید نافع وعبدالله را تخطئه می‌کند، از همراهی با نافع امتناع و راه خود را از آنان جدا می‌کند و این گونه فرقه بیهسیه تشکیل می‌شود<ref>سید مرصفی، ''رغبة الآمل من کتاب الکامل''، تهران، سال 1970 م، ج ۷، ص ۲۳۹ـ۲۴۱.</ref>. | ||
</ref> | |||
== انشعاب بیهسیه == | == انشعاب بیهسیه == | ||
بیهسیه خود به سه شاخه تفسیم شدند. | بیهسیه خود به سه شاخه تفسیم شدند. | ||
۱. عوفیه، 2. اصحاب سوال به | ۱. عوفیه، 2. اصحاب سوال به سر‌کردگی شبیب خارجی، 3. اصحاب تفسیر که پیرو حکم‌بن‌مروان بودند<ref>اشعری ابوالحسن، ''مقالات‌الاسلامیّین و اختلاف‌المصلّین''، انتشارات هلموت ریتر، ویسبادن، سال 1980 م، ج ۱، ص ۱۱۵.</ref><ref> عبدالقاهر بن طاهر، بغدادی، ''الفرق بین الفرق''، انتشارات محمد زاهد کوثری، قاهره، سال 1367 ق، ج ۱، ص ۶۵.</ref>. فرقه عوفیه نیز به دو دسته تقسیم شدند. دسته‌ای از ایشان از کسانی که از «دارالهجرة» به خانه اصلی خود باز می‌‌گشتند و از «جهاد» به حالت «قعود» درمی‌آمدند، بیزاری می‌‌جستند. به عبارت دیگر، کسانی که هجرت می کردند و به اسلام و مسلمانان می پیوستند و در جهاد شرکت می کردند، اگر دوباره به زندگی سابق خود باز می گشتند ـ هرچند اسلام خود را حفظ می کردند ـ باز حکم ایشان، حکم بازگشت به کفر بود. اما دسته دیگر از عوفیه معتقد بودند که این امر بر ایشان جایز و حلال است<ref> با استفاده از ویکی فقه، مدخل بیهیسیه.</ref>. | ||
== اعتقادات == | == اعتقادات == | ||
بیهسیه معتقد بودند که هر کسی مرتکب گناه شود، او را نمی‌توان به کفر متهم کرد مگر آن که او را نزد حاکم برده مجازات | بیهسیه معتقد بودند که هر کسی مرتکب گناه شود، او را نمی‌توان به کفر متهم کرد مگر آن که او را نزد حاکم برده مجازات کنند، اما قبل از آن نمی‌توان به او [[مومن]] یا [[کافر]] گفت. برخی از این فرقه معتقد بودند که اگر امام کافر شود، رعیت نیز کافر میشوند. به اعتقاد آنان، شراب در اصل حلال است و سبب حرمتش مستی است و هر کسی به سبب مستی نماز بخواند و به خداوند دشنام بدهد، نمی‌توان او را حد زد و حتی نمی‌توان او را مجازات کرد و نیز تا زمانی که مست است، نمی‌توان او را تکفیر کرد.<ref> محمد جواد مشکور، ''همان''.</ref>. | ||
== | == سرانجام == | ||
[[حجاج بن یوسف|حجّاج]] در روزگار | [[حجاج بن یوسف|حجّاج]] در روزگار ولید‌بن عبدالملک در پی این بود تا موسس این فرقه را دستگیر کند، اما او به [[مدینه]] فرار کرد. با این حال در مدینه توسط عثمان‌بن‌حیان دستگیر شده به زندان افتاد و به دستور ولید کشته شد.<ref> ''همان''.</ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{فرق و مذاهب}} | |||
[[رده:فرق و مذاهب]] | [[رده:فرق و مذاهب]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۴۸
| بیهسیه | |
|---|---|
 | |
| نام | بیهسیه |
| موسس | ابی‌بیهس‌الهیصم بن‌جابر |
| عقیده | شاخه ای از خوارج و پیرو تفکر این گروه |
بیهسیه شاخه‌ای از خوارج و از پیروان ابوبَیْهَس هَیْصَم‌بن‌جابر ضُبَعی (مقتول در سال ۹۴) بودند که پس از گذران مدتی، از هم پاشیده و منقرض شدند.[۱]. در برخی دیگر از منابع آمده است که این فرقه شاخه‌ای از خوارج صُغریّه (یا ُصفریّه) بودند[۲].
موسس
موسس این فرقه، شخصی به نام ابی‌بیهس‌الهیصم بن‌جابر و از بنی‌ضبّه بود[۳].
تاریخچه
نقل شده است که نافع‌بن‌ازرق رهبر فرقه خارجی ازارقه نامه‌ای به خوارج بصره از جمله ابوبیهس و عبدالله بن اِباض مرّی می‌نویسد و آنان را به خروج و جهاد دعوت می‌کند. ابوبیهس پس از قرائتِ نامه، ضمن این که عقاید نافع وعبدالله را تخطئه می‌کند، از همراهی با نافع امتناع و راه خود را از آنان جدا می‌کند و این گونه فرقه بیهسیه تشکیل می‌شود[۴].
انشعاب بیهسیه
بیهسیه خود به سه شاخه تفسیم شدند. ۱. عوفیه، 2. اصحاب سوال به سر‌کردگی شبیب خارجی، 3. اصحاب تفسیر که پیرو حکم‌بن‌مروان بودند[۵][۶]. فرقه عوفیه نیز به دو دسته تقسیم شدند. دسته‌ای از ایشان از کسانی که از «دارالهجرة» به خانه اصلی خود باز می‌‌گشتند و از «جهاد» به حالت «قعود» درمی‌آمدند، بیزاری می‌‌جستند. به عبارت دیگر، کسانی که هجرت می کردند و به اسلام و مسلمانان می پیوستند و در جهاد شرکت می کردند، اگر دوباره به زندگی سابق خود باز می گشتند ـ هرچند اسلام خود را حفظ می کردند ـ باز حکم ایشان، حکم بازگشت به کفر بود. اما دسته دیگر از عوفیه معتقد بودند که این امر بر ایشان جایز و حلال است[۷].
اعتقادات
بیهسیه معتقد بودند که هر کسی مرتکب گناه شود، او را نمی‌توان به کفر متهم کرد مگر آن که او را نزد حاکم برده مجازات کنند، اما قبل از آن نمی‌توان به او مومن یا کافر گفت. برخی از این فرقه معتقد بودند که اگر امام کافر شود، رعیت نیز کافر میشوند. به اعتقاد آنان، شراب در اصل حلال است و سبب حرمتش مستی است و هر کسی به سبب مستی نماز بخواند و به خداوند دشنام بدهد، نمی‌توان او را حد زد و حتی نمی‌توان او را مجازات کرد و نیز تا زمانی که مست است، نمی‌توان او را تکفیر کرد.[۸].
سرانجام
حجّاج در روزگار ولید‌بن عبدالملک در پی این بود تا موسس این فرقه را دستگیر کند، اما او به مدینه فرار کرد. با این حال در مدینه توسط عثمان‌بن‌حیان دستگیر شده به زندان افتاد و به دستور ولید کشته شد.[۹].
پانویس
- ↑ حمعی از نویسندگان، دانش نامه جهان اسلام، انتشارات بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج 1، ص 2544.
- ↑ ابن حزم، الفصل فی الملل والاهواء والنحل، بیروت، سال 1405 ق، ج ۵، ص۵۴.
- ↑ محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ اول، ص 114، با ویرایش و اصلاحاتو
- ↑ سید مرصفی، رغبة الآمل من کتاب الکامل، تهران، سال 1970 م، ج ۷، ص ۲۳۹ـ۲۴۱.
- ↑ اشعری ابوالحسن، مقالات‌الاسلامیّین و اختلاف‌المصلّین، انتشارات هلموت ریتر، ویسبادن، سال 1980 م، ج ۱، ص ۱۱۵.
- ↑ عبدالقاهر بن طاهر، بغدادی، الفرق بین الفرق، انتشارات محمد زاهد کوثری، قاهره، سال 1367 ق، ج ۱، ص ۶۵.
- ↑ با استفاده از ویکی فقه، مدخل بیهیسیه.
- ↑ محمد جواد مشکور، همان.
- ↑ همان.
