حشویه

حشویه

حشویه‏ لقبی طعن‌آمیز برای طیفی از گرایش‌های سیاسی ـ اعتقادی در تاریخ اسلام است که منسوبان به آن، همواره از سوی مخالفان متهم به جهل و بی‌اعتنایی به روش‌های عقلانی بوده‌اند.

معنای لغوی حشو

حشو در لغت به معنای چیزهایی از پنبه و پشم و غیر آن است که لحاف و بالش و تشک را با آنها پر می‌کنند و همچنین به کلام زاید که‏ در ادای مطلب واقع شود، حشو می‌گویند.

تاریخچه و علت نام‌گذاری

حشویه در اسلام لقب تحقیرآمیزی است که بعضی از علمای کلام مانند «معتزله» به «اصحاب‌حدیث» دادند، زیرا اصحاب‌حدیث غالبا قائل به «تجسّم» و «تشبیه» خداوند بودند. دیگر آن که حشویه را از آن جهت به این لقب خواندند که احادیث روایت شده از محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا) که اصلی برای آن نیست، بدون تحقیق در کلام خود وارد کنند.

عقاید

جمیع جبریه قائل به جبر و تشبیه‌اند.در رساله «معرفة المذاهب» آمده است که حشویه معتقدند واجب و سنت و نقل هر‌ سه یکی است، زیرا هر سه بر یک لفظ وارد می‌شود.همچنین معتقدند که سخن گفتن در جایی‌که شنونده نباشد، عبث و بیهوده و امر کردن در جایی که مأموری نباشد، بی‌نتیجه است. اکنون چون معلوم است در ازل غیر از خداوند، هیچ موجودی نبوده است. «کان اللّه و لم یکن معه شی‏ء» بنابر این، هیچ موجودی نبود تا مورد خطاب خدواند قرار گیرد و یا خطابش را بشنود.