شحامیه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
== موسس == | == موسس == | ||
موسس و رهبر فرقه ابویعقوب یوسف بن عبدالله بن شحام بود که از شاگردان [[ابوعلی جبایی]] و [[ابوالهذیل علاف]] به شمار می‌آمد. گروهی نام وی را علی بن محمد گزارش کرده‌اند | موسس و رهبر فرقه ابویعقوب یوسف بن عبدالله بن شحام بود که از شاگردان [[ابوعلی جبایی]] و [[ابوالهذیل علاف]] به شمار می‌آمد. گروهی نام وی را علی بن محمد گزارش کرده‌اند<ref>ذبیح الله صفا. تاریخ ادبیات در ایران. فرقه معتزله</ref>. | ||
== شرح حال == | == شرح حال == | ||
ابویعقوب از مناظره کنندگان در خصوص نقد بر [[اسلام]] و [[قرآن]] بود | ابویعقوب از مناظره کنندگان در خصوص نقد بر [[اسلام]] و [[قرآن]] بود<ref> صفا،ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، فرقه معتزله</ref>. وی در ایام [[واثق عباسی]] مسئول دیوان خراج بوده است<ref> شهفور اسفراینی، التبصیر فی الدین، ص83</ref><ref> بغدادی، عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، ص190</ref>. این شخصیت از مهم‌ترین اساتید [[معتزله|مکتب معتزله]] در [[بصره]] شناخته می‌شد که پس از شورش علی بن محمد معروف به صاحب الزنج، مورد بازخواست وی قرار گرفته نتوانست درس خویش را در این شهر ادامه دهد و در نهایت مجبور به ترک بصره شد. لازم به ذکر است که فرقه شحامیه و تعالیم شحام، از آخرین فرقه‌ها و تعالیم معتزله در بصره بوده است<ref>میترا سعادت، فصل نامه تاریخ نو، بهار 1396 شماره 18، مقاله زمینه‌های رکود مکتب معتزله بصره در قرن سوم هجری، با ویرایش و اصلاح عبارات </ref>. | ||
== اعتقادات == | == اعتقادات == | ||
مبانی اعتقادی ابو یعقوب چون عقاید جبایی بود جز آنکه وی صدور مقدور واحد را از دو قادر جایز می‌دانست، ولی جبایی و پسرش چنین اعتقادی نداشتند. وی در این قول به عقیده اهل‌سنت نزدیک شده است | مبانی اعتقادی ابو یعقوب چون عقاید جبایی بود جز آنکه وی صدور مقدور واحد را از دو قادر جایز می‌دانست، ولی جبایی و پسرش چنین اعتقادی نداشتند. وی در این قول به عقیده اهل‌سنت نزدیک شده است<ref> مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 253 با ویرایش و اصلاح عبارات </ref><ref>اسفراینی، شهفور، التبصیر فی الدین، ص51</ref><ref>بغدادی، عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، ص190</ref>. برخی گمان کرده‌اند که گفتار شحام همان قول «[[صفاتیه|صفاتیه]]» است، ولی تفاوت میان این دو سخن آشکار است، زیرا شحام صدور یک مقدور را از دو قادر جایز می‌داند که هر کدام می‌توانند به جای دیگری آن مقدور را به وجود آورند. اما [[کعبی|کعبی]] معتقد است که «صفاتیه» دو آفریدگار را اثبات نمی‌کنند، ولی صدور یک مقدور را از دو قادر جایز میدانند، بدین ترتیب که یکی از آنان آفریدگار و دیگری کسب کننده باشد<ref> مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 253 با ویرایش و اصلاح عبارات. </ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۰۵
| شحامیه | |
|---|---|
 | |
| نام | شحامیه |
| تاریخ شکل گیری | 3 ق، ۳ ش، ۶۲۴ م |
| قرن شکل گیری | قرن سوم هجری قمری |
| مبدأ شکل گیری | بصره( عراق) |
| موسس | ابو یعقوب بن یوسف عبدالله بن شحام |
| عقیده | صدور مقدور واحد از دو قادر جایز است. |
شحامیه پیروان ابو یعقوب شحام هستند که استاد ابوعلی جبائی بود. این فرقه از فرقه‌های منشعب شده از فرقه خوارج و به نقلی معتزله بودند.
موسس
موسس و رهبر فرقه ابویعقوب یوسف بن عبدالله بن شحام بود که از شاگردان ابوعلی جبایی و ابوالهذیل علاف به شمار می‌آمد. گروهی نام وی را علی بن محمد گزارش کرده‌اند[۱].
شرح حال
ابویعقوب از مناظره کنندگان در خصوص نقد بر اسلام و قرآن بود[۲]. وی در ایام واثق عباسی مسئول دیوان خراج بوده است[۳][۴]. این شخصیت از مهم‌ترین اساتید مکتب معتزله در بصره شناخته می‌شد که پس از شورش علی بن محمد معروف به صاحب الزنج، مورد بازخواست وی قرار گرفته نتوانست درس خویش را در این شهر ادامه دهد و در نهایت مجبور به ترک بصره شد. لازم به ذکر است که فرقه شحامیه و تعالیم شحام، از آخرین فرقه‌ها و تعالیم معتزله در بصره بوده است[۵].
اعتقادات
مبانی اعتقادی ابو یعقوب چون عقاید جبایی بود جز آنکه وی صدور مقدور واحد را از دو قادر جایز می‌دانست، ولی جبایی و پسرش چنین اعتقادی نداشتند. وی در این قول به عقیده اهل‌سنت نزدیک شده است[۶][۷][۸]. برخی گمان کرده‌اند که گفتار شحام همان قول «صفاتیه» است، ولی تفاوت میان این دو سخن آشکار است، زیرا شحام صدور یک مقدور را از دو قادر جایز می‌داند که هر کدام می‌توانند به جای دیگری آن مقدور را به وجود آورند. اما کعبی معتقد است که «صفاتیه» دو آفریدگار را اثبات نمی‌کنند، ولی صدور یک مقدور را از دو قادر جایز میدانند، بدین ترتیب که یکی از آنان آفریدگار و دیگری کسب کننده باشد[۹].
پانویس
- ↑ ذبیح الله صفا. تاریخ ادبیات در ایران. فرقه معتزله
- ↑ صفا،ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، فرقه معتزله
- ↑ شهفور اسفراینی، التبصیر فی الدین، ص83
- ↑ بغدادی، عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، ص190
- ↑ میترا سعادت، فصل نامه تاریخ نو، بهار 1396 شماره 18، مقاله زمینه‌های رکود مکتب معتزله بصره در قرن سوم هجری، با ویرایش و اصلاح عبارات
- ↑ مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 253 با ویرایش و اصلاح عبارات
- ↑ اسفراینی، شهفور، التبصیر فی الدین، ص51
- ↑ بغدادی، عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، ص190
- ↑ مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 253 با ویرایش و اصلاح عبارات.
