شحامیه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
== موسس == | == موسس == | ||
موسس و رهبر فرقه شحامیه، ابویعقوب یوسف بن عبدالله بن شحام، از شاگردان [[ابوعلی جبایی]] و [[ابوالهذیل علاف]] بود. گروهی نام وی را علی بن محمد گزارش کرده‌اند | موسس و رهبر فرقه شحامیه، ابویعقوب یوسف بن عبدالله بن شحام، از شاگردان [[ابوعلی جبایی]] و [[ابوالهذیل علاف]] بود. گروهی نام وی را علی بن محمد گزارش کرده‌اند<ref>ذبیح الله صفا، ''تاریخ ادبیات در ایران''، بخش مربوط به فرقه معتزله.</ref>. | ||
== شرح حال == | == شرح حال == | ||
ابویعقوب از مناظره کنندگان در خصوص نقد بر [[اسلام]] و [[قرآن]] بود<ref>''همان''.</ref>. وی در ایام [[واثق عباسی]] مسئول دیوان خراج بود | ابویعقوب از مناظره کنندگان در خصوص نقد بر [[اسلام]] و [[قرآن]] بود<ref>''همان''.</ref>. وی در ایام [[واثق عباسی]] مسئول دیوان خراج بود<ref> شهفور اسفرایبنی، ''التبصیر فی الدین''، ص 83.</ref><ref>عبدالقادر بن طاهر بغدادی، ''الفرق بین الفرق''، ص 190.</ref>. این شخصیت از مهم‌ترین اساتید [[معتزله|مکتب معتزله]] در [[بصره]] شناخته می‌شد که پس از شورش علی بن محمد معروف به صاحب الزنج، مورد بازخواست وی قرار گرفته نتوانست درس خویش را در این شهر ادامه دهد و سرانجام مجبور به ترک بصره شد. لازم به ذکر است که فرقه شحامیه و تعالیم آن، از آخرین فرقه‌ها و تعالیم معتزله در بصره بوده است<ref>میترا سعادت، ''فصل نامه تاریخ نو''، بهار 1396 شظ 18، مقاله زمینه‌های رکود مکتب معتزله بصره در قرن سوم هجری، با ویرایش و اصلاح عبارات.</ref>. | ||
== اعتقادات == | == اعتقادات == | ||
مبانی اعتقادی ابو یعقوب چون عقاید جبایی بود جز آنکه وی صدور مقدور واحد را از دو قادر جایز می‌دانست، ولی جبایی و پسرش چنین اعتقادی نداشتند. وی در این قول به عقیده اهل‌سنت نزدیک شده است<ref>محمد جواد مشکور، ''فرهنگ فرق اسلامی''، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ اول، ص 253، با ویرایش و اصلاح عبارات.</ref><ref>شهفور اسفرایینی، ''همان''، ص 51.</ref><ref>عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، ''همان''.</ref>.برخی گمان کرده‌اند که گفتار شحام همان قول «[[صفاتیه|صفاتیه]]» است، ولی تفاوت میان این دو سخن آشکار است، زیرا شحام صدور یک مقدور را از دو قادر جایز می‌داند که هر کدام می‌توانند به جای دیگری آن مقدور را به وجود آورند. اما [[کعبی|کعبی]] معتقد است که «صفاتیه» دو آفریدگار را اثبات نمی‌کنند، ولی صدور یک مقدور را از دو قادر جایز میدانند، بدین ترتیب که یکی از آنان آفریدگار و دیگری کسب کننده باشد<ref>محمد جواد مشکور، ''همان''. </ref>. | مبانی اعتقادی ابو یعقوب چون عقاید جبایی بود جز آنکه وی صدور مقدور واحد را از دو قادر جایز می‌دانست، ولی جبایی و پسرش چنین اعتقادی نداشتند. وی در این قول به عقیده اهل‌سنت نزدیک شده است<ref>محمد جواد مشکور، ''فرهنگ فرق اسلامی''، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ اول، ص 253، با ویرایش و اصلاح عبارات.</ref><ref>شهفور اسفرایینی، ''همان''، ص 51.</ref><ref>عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، ''همان''.</ref>. برخی گمان کرده‌اند که گفتار شحام همان قول «[[صفاتیه|صفاتیه]]» است، ولی تفاوت میان این دو سخن آشکار است، زیرا شحام صدور یک مقدور را از دو قادر جایز می‌داند که هر کدام می‌توانند به جای دیگری آن مقدور را به وجود آورند. اما [[کعبی|کعبی]] معتقد است که «صفاتیه» دو آفریدگار را اثبات نمی‌کنند، ولی صدور یک مقدور را از دو قادر جایز میدانند، بدین ترتیب که یکی از آنان آفریدگار و دیگری کسب کننده باشد<ref>محمد جواد مشکور، ''همان''. </ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۱۸
| شحّامیّه | |
|---|---|
 | |
| نام | شحّامیّه |
| موسس | ابو یعقوب بن یوسف عبدالله بن شحام |
| عقیده | صدور مقدور واحد از دو قادر جایز است. |
شحامیه پیروان ابو یعقوب شحام هستند که استاد ابوعلی جبائی بود. این فرقه از فرقه‌های منشعب شده از فرقه خوارج و به نقلی معتزله بودند.
موسس
موسس و رهبر فرقه شحامیه، ابویعقوب یوسف بن عبدالله بن شحام، از شاگردان ابوعلی جبایی و ابوالهذیل علاف بود. گروهی نام وی را علی بن محمد گزارش کرده‌اند[۱].
شرح حال
ابویعقوب از مناظره کنندگان در خصوص نقد بر اسلام و قرآن بود[۲]. وی در ایام واثق عباسی مسئول دیوان خراج بود[۳][۴]. این شخصیت از مهم‌ترین اساتید مکتب معتزله در بصره شناخته می‌شد که پس از شورش علی بن محمد معروف به صاحب الزنج، مورد بازخواست وی قرار گرفته نتوانست درس خویش را در این شهر ادامه دهد و سرانجام مجبور به ترک بصره شد. لازم به ذکر است که فرقه شحامیه و تعالیم آن، از آخرین فرقه‌ها و تعالیم معتزله در بصره بوده است[۵].
اعتقادات
مبانی اعتقادی ابو یعقوب چون عقاید جبایی بود جز آنکه وی صدور مقدور واحد را از دو قادر جایز می‌دانست، ولی جبایی و پسرش چنین اعتقادی نداشتند. وی در این قول به عقیده اهل‌سنت نزدیک شده است[۶][۷][۸]. برخی گمان کرده‌اند که گفتار شحام همان قول «صفاتیه» است، ولی تفاوت میان این دو سخن آشکار است، زیرا شحام صدور یک مقدور را از دو قادر جایز می‌داند که هر کدام می‌توانند به جای دیگری آن مقدور را به وجود آورند. اما کعبی معتقد است که «صفاتیه» دو آفریدگار را اثبات نمی‌کنند، ولی صدور یک مقدور را از دو قادر جایز میدانند، بدین ترتیب که یکی از آنان آفریدگار و دیگری کسب کننده باشد[۹].
پانویس
- ↑ ذبیح الله صفا، تاریخ ادبیات در ایران، بخش مربوط به فرقه معتزله.
- ↑ همان.
- ↑ شهفور اسفرایبنی، التبصیر فی الدین، ص 83.
- ↑ عبدالقادر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص 190.
- ↑ میترا سعادت، فصل نامه تاریخ نو، بهار 1396 شظ 18، مقاله زمینه‌های رکود مکتب معتزله بصره در قرن سوم هجری، با ویرایش و اصلاح عبارات.
- ↑ محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ اول، ص 253، با ویرایش و اصلاح عبارات.
- ↑ شهفور اسفرایینی، همان، ص 51.
- ↑ عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، همان.
- ↑ محمد جواد مشکور، همان.
| گسترش فرق و مذاهب |
|---|
